Khái quát về thị trường chứng khoán

1
LỜI NĨI ĐẦU

Trong những năm gần đây, vấn đề thị trường chứng khốn (TTCK)
đã,đang và sẽ trở thành một vấn đề “thời sự nhất” đối với nền kinh tế của tất cả
các quốc gia trên tồn thế giới hiện nay.Khi nền kinh tế thị trường phát triển tới
một mức độ nhất định và nó đòi hỏi phải hình thành thêm một hình thức thị
trường kinh tế phát triển hiện đại hơn, chính xác hơnvà thu hút được nhiều
thành phần kinh tế cùng các cá nhân tham gia- đó chính là TTCK.Thực tế đã
chứng minh rằng TTCK cung cấp một nguồn vốn rất quan trọng cho nền kinh
tế thị trường,nó thúc đẩy nền kinh tế của các quốc gia tham gia phát triển mạnh
hơn,nhanh chóng hơn.
Đối với Việt Nam TTCK đã được hình thành và đang tiếp tục phát
triển. Thị trường chứng khốn ra đời ở nước ta đã phù hợp với chiến lược phát
triển kinh tế “ Đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố, xây dựng nền kinh tế
độc lập tự chủ, đưa nước ta trở thành một nước cơng nghiệp, ưu tiên phát triển
lực lượng sản xuất, đồng thời xây dựng quan hệ sản xuất phù hợp theo định
hướng XHCN....”.
Cũng như các quốc gia khác trên thế giới, để có thể phát triển kinh tế
với đường lối chiến lược như vậy đòi hỏi nước ta phải có nguồn lực lớn, nguồn
vốn lớn....để phát triển kinh tế
TTCK ra đời ở Việt Nam là một tất yếu khách quan. Bởi vì nước ta
đang từng bước cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước. TTCK sẽ đóng góp
một phần rất quan trọng đổi mới q trình phát triển kinh tế ở nước ta, nó sẽ
làm thay đổi bộ mặt kinh tế ở Việt Nam.
“ TTCK và một số vấn đề đang đặt ra để tiếp tục phát triển”- đang là
vấn đề được chú ý bàn luận ở Việt Nam. Trong khn khổ một bài tiểu luận tài
chính, chúng ta chỉ có thể nêu ra được những vấn đề về TTCK một cách chung
nhất, khái qt nhất cùng những giải pháp để TTCK tiếp tục phát triển ơ Việt
Nam.

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

2
NỘI DUNG CHÍNH
I. KHÁI QT CHUNG VỀ TTCK :
1. Khái niệm, cơ cấu và ngun tắc hoạt động của TTCK :
TTCK là hoạt động giao dịch mua bán các loại chứng khốn dài hạn (
cổ phiếu, trái phiếu ) có tổ chức, theo luật pháp ( luật giao dịch chứng khốn ).
TTCK là nơi chắp nối mối quan hệ cung và cầu vốn đầu tư dài hạn của nền
kinh tế quốc gia và quốc tế, là nơi gặp gỡ, giao dịch giữa những người cần huy
động vốn đầu tư ( người phát hành chứng khốn ) cung như giữa các nhà kinh
doanh chứng khốn với nhau. Bản chất của TTCK được thực hiện trong các
chức năng của TTCK như : Chắp nối tích luỹ với đầu tư; điều hồ vốn đầu tư;
cung cấp thơng tin kinh tế và cung cấp dịch vụ cho việc mua bán chứng khốn.
TTCK là một định chế tài chính phát triển cao trong nền kinh tế thị
trường, hoạt động theo một cơ chế riêng biệt được tiêu chuẩn hố và mang tính
quốc tế. Thị trường này hoạt động theo ngun tắc : Việc giao dịch chứng
khốn được thực hiện qua người mơi giới, ngun tắc cạnh tranh hồn tồn,
thực hiện chế độ kế tốn theo tiêu chuẩn quốc tế, pháp chế hố mọi giao dịch
nhằm bảo vệ các nhà đầu tư và một trong những ngun tắc cơ bản và quan
trọng nhất của TTCK là ngun tắc cơng khai. Mọi hoạt động trên thị trường
đều tiến hành cơng khai cho mọi thành viên của thị trường và cho cơng chúng
biết, khơng một chi tiết nào được giữ bí mật.
Cơ cấu TTCK gồm có : Các TTCK, các cơng ty chứng khốn, các
nhà kinh doanh chứng khốn. Thị trường chứng khốn một nước có hai và hai
loại. Hai cấp của TTCK là thị trường cấp một và thị trường cấp hai. Hai loại thị
trường là thị chính thức và thị trường khơng chính thức.
2. Những ưu việt của TTCK :
Phát triển TTCK khơng nhưng đem lại lợi ích cho các doanh nghiệp,

các tổ chức kinh tế mà nó còn đem lại lợi ích cho chính phủ. Bỏi vì thơng qua
TTCK, chính phủ, các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế thể phát hành cổ phiếu,
trái phiếu để huy động vốn cho sản xuất – kinh doanh, cho đầu tư phát triển,
cho các nhu cầu khác của ngân sách khác của ngân sách Nhà nước. Đó là một
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

3
trong những ưu việt cần phát huy của TTCK ngồi ra TTCK còn khuyến khích
tiết kiệm và đầu tư phát triển thơng qua thu nhập, lợi tức và giá cả cổ phiếu,
trái phiếu. Khi trở thành nhà đầu tư, người mua chứng khốn đã có sự lựa chọn
và tính tốn đầu tư vào lĩnh vực nào lợi hơn, tập trung vào một số ngành, doanh
nghiệp phát đạt, tránh những đơn vị trì trệ, thua lỗ. Từ đó thúc đẩy khuyến
khích cạnh tranh phát triển – thơng qua giá cả cổ phiếu trái phiếu, từ đó các
ngành dịch vụ tự điều chỉnh lại sản xuất, kinh doanh và tổ chức quản lý. Và
cũng thơng qua chỉ số chứng khốn, sự tăng giảm giá cổ phiếu, trái phiếu –
phản ánh hiệu quả sản xuất, kinh doanh và tình trang của nền kinh tế. Đồng
thời TTCK cũng là cơng cụ để tham gia hội nhập có hiệu quả vào nền kinh tế
thế giới.
Nhưng bên cạnh những ưu việt nói trên TTCK cũng có những hạn chế
cần phải giải quyết để baỏ vệ trước hết cho các nhà đầu tư và sự an tòan của
TTCK như : Chống gian lận trong thơng tin, nâng ép giá chứng khốn đầu cơ
lũng đoạn, thao túng thị trường, mua bán nội gián, mua bán khống chứng khốn
để kiếm chênh lệch giá, lợi nhuận siêu ngạch, gây ra ảo tưởng tăng trưởng hay
suy sụp của doanh nghiệp. và muốn làm được thì phải nâng cao trách nhiệm
cong tác thanh tra giám sát của thị trường giám định chứng khóan và các cơng
ty chứng khốn, đi đơi với việc tăng cường quản lý nhà nước của uỷ ban chứng
khốn nhà nước đặc biệt là chấn chỉnh cơng tác thanh tra chun ngành chứng
khốn và TTCK
Tóm lại TTCK đem lại nhiều lợi ích cho nhưng người tham gia thị
trường và tồn bộ nền kinh tế đất nước. Các nhà đầu tư huy động được vốn để

đầu tư phát triển, những người có vốn nhàn rỗi khơng sinh lợi thu được tức
chứng khốn, các tổ chức cá nhân kinh doanh chứng khốn thu được lợi nhuận
và dặc biệt là nó thúc đẩy nền kinh tế phát triển.

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

4
II. THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHỐN VIỆT NAM :
1. Những điều kiện cần thiết cho sự ra đời TTCK ở Việt Nam :
TTCK chỉ có thể ra đời và phát triển khi nên kinh tế thị trường phát triển
cao, mơi trường pháp lý đồng bộ và ổn định, hệ thống ngân hàng hiện đại và
hoạt động hiệu quả ngồi ra còn cần phải có một đội ngũ cán bộ nhân viên có
tri thức và kỹ năng quản lý đối với TTCK.
Ở Việt Nam, sự nghiệp đổi mới do Đảng và nhà nước lãnh đạo đã đạt
được những thành tựu to lớn như : Trong năm 90, GDP tăng trưởng trung binh
hàng năm 8,2%, Xuất khẩu tăng trung bình trên 30%, lạm phát còn 4,5% năm
1987, thâm hụt ngân sách 1996 còn 3,2%GDP.
Hệ thống ngân hàng đã có những thay đổi quan trọng, từ hệ thống
ngan hàng cấp một tách ra thành hệ thống ngân hàng cấp hai. Lãi xuất tín dụng
đã được điều chỉnh dần tới mức đảm bảo lãi xuất thực, xố bỏ mọi sự chênh
lệch về lãi xuất giữa các ngành và thành phần kinh tế
Từ những năm 1991, chính phủ đã ban hành một số văn bản pháp quy
liên quan đến TTCK. Đã thành lập uỷ ban chứng khốn nhà nước trực thuộc
chính phủ. Các hoạt động liên quan đến trái phiếu được điều chỉnh và giám sát
bởi luật cơng ty, luật thương mại, luật dân sự và các pháp lệnh nghị định của
chính phủ đối với phát hành cơng trái, trái phiếu doanh nghiệp và trái phiếu
quốc tế.
Bên cạnh đó uỷ ban chứng khốn nhà nước đã và đang chuẩn bị những
điều kiện cho TTCK ra đời như : Thiết kế và xây dựng mơ hình tổng thể của
TTCK ở Việt Nam, dự thảo pháp lệnh về chứng khốn và TTCK dự thảo các

nghị định về sở giao dịch chứng khốn, cơng ty mơi giới chứng khốn, quỹ đầu
tư phát hành chứng khốn, thanh tốn bù trừ và lưu giữ chứng khốn, thiết kế
chi tiết việc tổ chức hoạt động và vận hành của sở giao dịch chứng khốn, tổ
chức việc đào tạo cơ bản và nâng cao nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, nhân viên
hoạt động trong ngành chứng khốn.
Ngồi những chuẩn bị trên thì nước ta cũng cần phải chú trọng xây
dựng một mơ hình TTCK ở nứớc ta sao cho phù hợp với trình độ phát triển
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

5
kinh t ca t nc cng nh phự hp vi nhng c trng riờng cua th
trng Vit Nam.
2. Mụ hỡnh th trng chng khoỏn Vit Nam :
Chớnh ph ó ban hnh ngh nh s 48/1998/ND TTG v vic thnh
lp trung tõm giao dch chng khoỏn H Ni v thnh ph H Chớ Minh. õy
l vn bn u tiờn cho vic thnh lp v hot ng ca TTCK Vit Nam.
Vic ra i v hot ng TTCK Vit Nam xut phỏt t nhu cu ũi hi thc
tin khỏch quan ca nn kinh t, m c s ct lừi l sn xut v lu thụng hng
hoỏ dch v. Xột v mt cu trỳc v nguyờn tc hot ng, v c bn TTCK
Vit Nam cng tuõn theo nhng nguyờn lý chung v chng khoỏn m cỏc nc
trờn th gii ó v ang ỏp dng. Song do s chi phi bi tỡnh hỡnh kinh t xó
hi, c ch qun lý kinh t hin hnh nờn mụ hỡnh TTCK Vit Nam cng cú
nhng nột riờng ỏng lu ý :
Nh nc cú vai trũ quan trng trong vic xõy dng v phỏt trin
TTCK. Nh nc thnh lp v cp vn hot ng cho trung tõm giao dch
chng khoỏn; thnh lp cụng ty chng khoỏn 100% vn s hu ca nh nc;
phỏt hnh trỏi phiu chớnh ph huy ng vn trờn th trng v c phn hoỏ
doanh nghip nh nc nhm cung cp hng hoỏ cho th trng chng khoỏn.
Khi lng hng hoỏ giao dch trờn TTCK trong thi gian u l rt
nh bộ. Tin trỡnh c phn hoỏ din ra cũn chm, s lng cỏc cụng ty tiờu

chun niờm yt khụng nhiu, mt khỏc t l c phiu cú kh nng giao dch trờn
TTCK vn cũn thp. Trỏi phiu chớnh ph ang lu hnh vi khi lng khỏ
ln, nhng thi gian ỏo hn ngn v khụng ỏp ng c tiờu chun niờm yt
v giao dch trờn th trng tp trung.
Pham vi hot ng ca TTCK hp. Trong thi gian ti, cú th cú mt
s ớt cụng ty na c thnh lp v dc cp giy phộp hot ng. Tuy vy s
lng cụng ty chng khoỏn v chi nhỏnh ca nú s rt ớt v ch tp trung mt
s tnh thnh ph ln.
TTCK trong thi gian u khỏ n gin, mang tớnh s khai v tp trung
vo vic t chc giao dch, mt khỏc c ch quy nh v vic t lnh, ký qu
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN