GIÁO ÁN BÀI 37 SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT

B- SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT
BÀI 37:SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT
I. Mục tiêu bài học :
1.Kiến thức:
- Phân biệt được sinh trưởng và phát triển ở động vật
- Liệt kê các giai đoạn phát triển ở động vật
- Phân biệt sự phát triển không qua biến thái và phát triển qua biến thái,biến thái hoàn
toàn và biến thái không hoàn toàn.
2. Kỹ năng:
- Phát triển kỹ năng quan sát, phân tích tranh
- Phát triển kỹ năng tư duy logic: so sánh, tổng hợp.
- Phát triển kỹ năng làm việc độc lập với SGK
3. Thái độ:
- Xây dựng ý thức ứng dụng kiến thức được học vào thực tiễn sản xuất, chăn nuôi.
II. Phương pháp dạy học:
- Biểu diễn tranh _ tìm tòi
- Hỏi đáp _ tìm tòi.
III.Phương tiện dạy học
- Tranh vẽ hình 37.1
- Hình ảnh hoặc tranh về tỉ lệ kích thước các bộ phận của trẻ hoặc thai nhi qua các giai
đoạn.
- Hình ảnh hoặc tranh các giai đoạn phát triển phôi cá lưỡng tiêm.
- Hình ảnh hoặc tranh phát triển qua biến thái ở châu chấu, ếch, bướm…
- Máy chiếu
IV. Nội dung trọng tâm.
- Phát triển qua biến thái và không qua biến thái.
V. Tiến trình tổ chức tiết học.
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Tổ chức hoạt động dạy _ học bài mới:
Đặt vấn đề: Đặc điểm chung của sinh vật là đều trải qua quá trình sinh trưởng và

phát triển trong chu trình sống của mình. Ở bài trước thầy và các em đã cùng nghiên cứu
về sự sinh trưởng và phát triển ở thực vật. Vậy liệu ở động vật quá trình sinh trưởng và
phát triển có giống như ở thực vật hay không? Và phải chăng ở tất cả các loài động vật
quá trình sinh trưởng và phát triển đề như nhau? Để tìm hiểu vấn đề này chúng ta cùng
nghiên cứu bài 37: “Sinh trưởng và phát triển ở động vật”
1
Phần tổ chức dạy học các đơn vị kiến thức của bài
TG Hoạt động của giáo viên Hoạt động
của học sinh
Nội dung
15
Phút
Hoạt động 1: Tìm hiểu sinh
trưởng và phát triển
- GV treo tranh(chiếu phim,
hình ảnh) quá trình sinh
trưởng và phát triển ở gà.
- Yêu cầu HS ,quan sát tranh
và nêu nhận xét sự biến biến
đổi về khối lượng và kích
thước của trứng gà lúc mới
được thụ tinh cho đến khi
phát triển thành gà trưởng
thành?

- GV nhận xét,phân tích tranh
để đưa ra dấu hiệu bản chất.
+ Kích thước, khối lượng cơ
thể ở giai đoạn: trưởng thành
> con non > phôi.

Vậy sinh trưởng ở động vật
là gì?
- GV chính xác hoá kiến
thức.
- Cơ sở tế bào học của sự
sinh trưởng ở cấp độ cơ thể ở
đây là gì?
- GV nhận xét.
- Vậy sinh trưởng ở động vật
có đặc điểm gì.Các em tiếp
tục quan sát tranh:
+ Có nhận xét gì về tỷ lệ kích
thước giữa đầu so với cơ thể?
→ GV nhấn mạnh lại.
- HS trả lời
- HS trả lời
- HS trả lời
- HS trả lời
I. Khái niệm về ST và PT.
1. Khái niệm về sinh trưởng.
a. Khái niệm: Là sự gia tăng
kích thước, khối lượng cơ thể
ĐV theo thời gian.

b. Đặc điểm:
2
- Các em tiếp tục quan sát
tranh,cho biết:
- Bên cạnh sự tăng kích
thước, khối lượng cơ thể cho

biết còn có những biến đổi
nào khác?
- Đó là những biểu hiện của
phát triển. Vậy phát triển ở
động vật là gì?
- Gv nhận xét, phân tích
tranh để hoàn thiện khái
niệm.
- Vậy sinh trưởng và phát
triển có quan hệ như thế
nào?
- Sinh trưởng và phát triển có
liên quan với nhau không?
- Gv chính xác hoá kiến
thức.
- Gv nêu ví dụ:
+ Nòng nọc phải lớn đạt đến
kích thước nào đó mới biến
thành ếch.
+ Cơ thể ếch phải đạt được
kích thước nào đấy mới có
thể phát dục sinh sản.
→ Có sự tích luỹ đủ về lượng
để biến đổi về chất.
+ Cơ thể trước tuổi phát dục
lớn rất nhanh, đến sau khi
tuổi phát dục sinh trưởng
chậm lại.
- HS trả lời
- HS trả lời

- HS trả lời
- Tốc độ ST của mô, cơ quan
khác nhau /cơ thể→ diễn ra
không giống nhau.

2. Khái niệm về phát triển.
- PT bao gổm 3 quá trình liên
quan mật thiết với nhau( sinh
trưởng phân hóa hay biệt hóa
TB, phát sinh hình thái cơ quan
và cơ thể)
3. Mối quan hệ giữa ST và PT
ST và PT liên quan mật thiết
với nhau, đan xen lẫn nhau.
+ ST tạo tiền đề cho PT
3
- Theo các em thì tốc độ sinh
trưởng của cơ thể người ở
các giai đoạn phát triển khác
nhau có như nhau không?cho
ví dụ?
→ GV chính xác hoá kiến
thức và cho VD: Chiều cao
cở thể tăng chậm đối với trẻ
từ 0-10 tuổi nhưng tăng
nhanh trong khoảng 15 – 20
tuổi (tuổi dậy thì)
- Ở động vật sinh trưởng tối
đa sẽ đạt ở tuổi trưởng
thành,kích thước và khối

lượng tối đa tuỳ từng loài
động vật (trăn 10m, thạch
sùng 10cm)
• Liên hệ:
- Các em cho biết nếu theo
hướng nuôi lấy thịt, khi gà
Ri và gà Hồ đã đạt 1,5 kg
nên nuôi tiếp gà nào? xuất
chuồng gà nào? tại sao?
- Trong chăn nuôi hiểu biết
về ST- PT giúp ích gì ?
- GV chính xác hoá kiến
thức.
- Chăm sóc trẻ phải có chế
độ dinh dưỡng hợp lí vào
từng giai đoạn phát triển để
trẻ sinh trưởng tối đa.
* GV chỉ vào tranh: Đây là
quá trình ST- PT ở người.
Người ta phân biệt thành 2
giai đoạn chính: Gđ phôi và
hậu phôi,cụ thể từng giai
đoạn thế nào ta sang phần 4.
- HS trả lời
- HS trả lời
- HS trả lời
+ PT làm thay đổi ST
+ Tốc độ ST diễn ra không
đồng đều ở các giai đoạn phát
triển khác nhau.

+ ST tối đa / cơ thể→ đạt ở
tuổi trưởng thành- tùy loài.

4. Các giai đoạn sinh trưởng –
4
25
phút
* Treo tranh “Các giai đoạn
ST-PT phôi cá lưỡng
tiêm”và “các giai đoạn ST-
PT của phôi thai người”
→ Phân tích làm rõ.
- Vậy giai đoạn phôi được
tính trong thời gian nào?
- GV chính xác hoá kiến thức.
* Gv treo thêm tranh: “ST-
PT hậu phôi ở ếch nhái” và
“ST-PT hậu phôi ở người”
→ Phân tích làm rõ.
-Vậy giai đoạn hậu phôi được
tính trong thời gian nào?
- GV chính xác hoá kiến thức.
- Các em quan sát 2 tranh và
nhận xét hình dạng con non
so với con trưởng thành?
- Vậy: Con non giống con
trưởng thành gọi là phát triển
không qua biến thái. Con
non chưa giống mà phải trải
qua nhiều sự biến đổi gọi là

phát triển qua biến thái(hoàn
toàn, không hoàn toàn)
- Để tìm hiểu kĩ hơn vấn đề
này các em tiếp tục quan sát
các tranh sau đây.
HĐ2: Tìm hiểu các kiểu phát
triển
* Yêu cầu HS quan sát
tranh: “ST-PT ở người”và
nêu nhận xét:
- Hình dạng trẻ sơ sinh so
với người trưởng thành?
- GV phân tích tranh và
chính xác hoá kiến thức.
→ Phát triển không qua biến
thái.
* Yêu cầu HS quan sát
- HS trả lời
- HS trả lời
- HS trả lời
- HS trả lời
phát triển ở động vật:
a. Giai đoạn phôi:
b. Giai đoạn hậu phôi:
5
tranh: “ ST-PT ở ếch” và nêu
nhận xét:
- Hình dạng con non so với
con trưởng thành?
- Gv phân tích tranh và chính

xác hoá kiến thức.
→ Phát triển qua biến thái
hoàn toàn.
- Gv giảng giải thêm:
Trứng→ nòng nọc (sống
trong nước,có mang ngoài,
đuôi bơi ) → ếch (cạn, hô
hấp (da, phổi),có chân để
nhảy).
- Như vậy sinh trưởng và
phát triển qua biến thái của
động vật có ý nghĩa gì?
+ Mang tính thích nghi với
môi trường sống để duy trì
sự tồn tại của loài.
* Yêu cầu HS quan sát
tranh: “ ST-PT ở bướm” và
nêu nhận xét:
- Hình dạng con non so với
con trưởng thành?
- GV phân tích tranh và
chính xác hoá kiến thức.
→ Phát triển qua biến thái
hoàn toàn.
* Yêu cầu HS quan sát tranh:
“ ST-PT ở châu chấu” và
nêu nhận xét:
- Hình dạng con non so với
con trưởng thành.
- GV phân tích tranh và

chính xác hoá kiến thức.
→ Phát triển qua biến thái
không hoàn toàn.
* GV cho HS quan sát thêm
một số tranh và phân tích để
làm rõ các kiểu phát triển.
* Yêu cầu HS hoạt động
nhóm nghiên cứu mục II-III
(SGK trang 142-143) để hoàn
- HS trả lời
- HS trả lời
- HS trả lời
- HS trả lời
6
thành nội dung phiếu học tập:
“các kiểu phát triển của động
vật.”
- GV hướng dẫn HS hoàn
thành phiếu học tập.
- Yêu cầu học sinh nêu đặc
điểm của các hình thức phát
triển?
- GV chính xác hoá kiến
thức.
- Liên hệ: Trong nông
nghiệp hiểu biết về biến thái
có nghĩa gì?Cho ví dụ?
- GV nhận xét
- HS trả lời
- HS trả lời

II. Phát triển qua không biến
thái:
Con non có hình thái, cấu tạo
sinh lý tương tự con trưởng
thành.
III. Phát triển qua biến thái:
1.Phát triển qua biến thái hoàn
toàn:
- Ấu trùng có hình dạng, cấu
tạo và sinh lý rất khác với con
trưởng thành.
- Trải qua nhiều giai đoạn trung
gian rồi mới biến đổi thành con
trưởng thành.
2.Phát triển qua biến thái không
hoàn toàn:
Con non phát triển chưa hoàn
thiện, trải qua nhiều lần lột xác
để biến đổi thành con trưởng
thành.
IV.CỦNG CỐ( 5phút):
1. Cho hs quan sát chu kì sống của muỗi.
GV hỏi: Đây là hình thức phát triển nào?
Trả lời: Phát triển qua biến thái hoàn toàn.
Liên hệ dịch sốt xuất huyến, biện pháp ngăn chặn.
2. Cho hs quan sát chu kì sống của tôm.
GV hỏi: Đây là hình thức phát triển nào?
Trả lời: phát triển qua biến thái không hoàn toàn.
3. Cho hs quan sát chu kì sống của gà.
GV hỏi: Đây là hình thức phát triển nào?

7
Trả lời: Phát triển không qua biến thái.
4. Cho hs quan sát tranh chu kì phát triển phát triển qua biến thái hoàn toàn ở bướm.
GV hỏi: Giai đoạn sâu và nhộng có tác dụng gì đối với sự tồn tại của loài?
Trả lời:
- Sâu ăn lá cây nên không cạnh tranh về thức ăn với bướm (bướm ăn mật hoa)
- Giai đoạn nhộng giúp động vật sống qua được điều kiện sống khắc nghiệt (mùa
đông lạnh giá, khan hiếm thức ăn)
5. GV hỏi: Rắn lột xác có phải là phát triển qua biến thái không ?
- Rắn lột bỏ da không phải là biến thái vì rắn thay lớp da cũ bằng lớp da mới không
có sự biến đổi rõ rệt về chất và lượng.
- Rắn thay da cũng gần giống như con người luôn bong đi lớp da bên ngoài bề mặt cơ
thể.
V. Bài tập về nhà:
- Sưu tầm các hình ảnh hoặc phim các hình thức phát triển ở động vật.
- Học bài và làm các bài tập trong SGK.
8