đáp án đề cương môn công nghệ phần mềm

1

ÁP ÁN  CNG MÔN CÔNG NGH PHN MM
Chng 1.
Câu1. Trình bày tóm tt các bc c bn trong quy trình xây dng phn mm
B1. Xác nh

ây là bc hình thành bài toán hoc  tài.  bc này thit k trng hoc phân
tích viên h thng phi bit c vai trò ca phn mm cn phát trin trong h thng,
ng thi phi c lng công vic, lp lch biu và phân công công vic.

Bên cnh ó chúng ta phi bit ngi t hàng mun gì. Các yêu cu cn phi c
thu thp y  và c phân tích theo chiu ngang (rng) và chiu dc (sâu). Công c s!
d ng ch yu  giai on này là các lc , s  phn ánh rõ các thành phn ca h
thng và mi liên quan gi"a chúng vi nhau.

B2. Phát trin

Da vào các ni dung ã xác nh c, nhóm phát trin phn mm dùng ngôn ng" c

t hình th#c (da trên các kin trúc toán hc) hoc phi hình th#c (ta ngôn ng" t nhiên) hoc
kt hp c hai  mô t nh"ng yu t sau ây ca chng trình:


Giá tr nhp, giá tr xu$t.


Các phép bin %i



Các yêu cu cn t c  m&i im ca chng trình.

Phn c t ch' quan tâm ch yu n giá tr vào, ra ch# không quan tâm n c$u trúc

và ni dung các thao tác cn thc hin.
Sau bc thit k là bc trin khai các c t chng trình thành mt sn ph(m
phn mm da trên mt ngôn ng" lp trình c th. Trong giai on này các lp trình viên
s) tin hành cài t các thao tác cn thit  thc hin úng các yêu cu ã c c t.

Công vic cui cùng ca giai on phát trin là chúng ta cn phi ch#ng minh
tính úng n ca chng trình sau khi ã tin hành cài t. Tuy nhiên thông thng 
bc này chúng ta coi các chng trình nh nh"ng hp en. V$n  t ra là xây dng mt
cách có ch ích các tp d" liu nhp khác nhau  giao cho chng trình thc hin ri
da vào kt qu thu c  ánh giá chng trình. Công vic nh trên c gi là kim
th! chng trình.

Công vic kim th! nh*m vào các m c tiêu sau:


Kim tra  phát hin l&i ca chng trình. Lu ý r*ng kim th! không m
bo tuyt i tính úng n ca chng trình do bn ch$t quy np không

2

hoàn toàn ca cách làm.

Kim tra tính %n nh, hiu qu c+ng nh kh n,ng ti a ca chng trình.

Tùy theo m c ích mà ngi ta thit k các tp d" liu th! sao cho có th ph ht các
trng hp cn quan tâm.

B3. Bo trì (Vn hành)

Công vic qun lý vic trin khai và s! d ng phn mm c+ng là mt v$n  cn
c quan tâm trong qui trình phát trin phn mm. Trong quá trình xây dng phn mm,
toàn b các kt qu phn tích, thit k, cài t và h s liên quan cn phi c lu tr" và
qun lý c(n thn nh*m m bo cho công vic c tin hành mt cách hiu qu nh$t
và ph c v cho công vic bo trì phn mm v sau.

Nh vy công vic qun lý không ch' d-ng li trong quá trình xây dng phn mm mà
trái li còn phi c tin hành liên t c trong sut quá trình sng ca nó.

Câu2. Trình bày Quy trình 4 giai on trong mô hình thác nc? u và nhc im?
Mô hình thác nc là mt trong nh"ng mô hình u tiên và ph% bin c áp
d ng trong quá trình phát trin phn mm. Mô hình này chia quá trình phát trin phn
mm thành nh"ng giai on tun t ni tip nhau. M&i giai on s) có mt m c ích nh$t
nh. Kt qu cu giai on trc s) là thông tin u vào cho giai on tip theo sau. Tùy
theo qui mô ca phn mm cn phát trin mà mô hình thác nc s) có nh"ng bin th khác
nhau nh sau:
Qui trình 4 giai on: Là qui trình ci tin ca qui trình phía trc b*ng cách b% sung thêm
mt giai on mi gi"a xác nh yêu cu và thit k (có s!a %i)

o Xác nh yêu cu: c tin hành ngay khi có nhu cu v vic xây dng phn
mm.

- M c tiêu: Xác nh chính xác các yêu cu t ra cho phn mm s) xây dng.

- Kt qu nhn: Thông tin v hot ng ca th gii thc.

- Kt qu chuyn giao: Danh sách các yêu cu (công vic s) thc hin trên máy

tính) cùng vi các thông tin miêu t chi tit v các yêu cu (cách th#c thc
hin trong th gii thc)

o Phân tích: c tin hành ngay sau khi kt thúc vic xác nh yêu cu.

- M c tiêu: Mô t li th gii thc thông qua các mô hình (mô hình th gii
thc) trc khi thit k.

3

- Kt qu nhn: Danh sách các yêu cu cùng các thông tin có liên quan.

- Kt qu chuyn giao:


Mô hình x! lý (h thng các công vic trong th gii thc cùng vi
quan h gi"a chúng)

Mô hình d" liu (h thng các loi thông tin c s! d ng trong th

gii thc cùng vi quan h gi"a chúng)


Các mô hình khác (không gian, thi gian, con ngi…) nu cn thit.

o Thit k: c tin hành ngay sau khi kt thúc vic phân tích.

- M c tiêu: Mô t các thành phn ca phn mm (mô hình ca phn mm) trc khi
tin hành cài t.
- Kt qu nhn: Mô hình th gii thc.

- Kt qu chuyn giao:


Mô t thành phn giao din: các hàm nhp/xu$t, c$u trúc d" liu
nhp/xu$t.

Mô t thành phn x! lý: các hàm kim tra x! lý.


Mô t thành phn d" liu: các hàm c/ghi, t% ch#c lu tr" trên b nh

ph .

o Lp trình (cài t): c tin hành ngay sau khi kt thúc vic thit k.

- M c tiêu: To lp phn mm theo yêu cu

- Kt qu nhn: Mô hình phn mm

- Kt qu chuyn giao: Chng trình ngun ca phn mm vi c$u trúc c s
d" liu tng #ng (nu cn thit) và chng trình thc hin c trên máy
tính (chng trình ngun ã c biên dch)
+) u im:
- D. qun lí
- c lng thi gian và chi phí r$t chính xác
+) Nhc im:
- Ri ro cao
- òi h/i khách hàng a ra yêu cu chính xác ngay t- u
+) 0ng D ng:

- Khách hàng a ra yêu cu ngay t- u
- Nhà phát trin hiu h thng

Câu 3. Trình bày mô hình bn m1u phn mm? So sánh vi các mô hình thác nc?
Tng t nh mô hình thác nc vi vic b% sung vào các giai on thc hin
phn mm m1u ngay khi xác nh yêu cu nh*m m c tiêu phát hin nhanh các sai sót v

4

yêu cu. Các giai on trong mô hình bn m1u phn mm có th tin hành lp i lp li
ch# không nh$t thit phi theo trình t nh$t nh.

Ngay sau khi giai on xác nh yêu cu, nhà phát trin phn mm a ra ngay mt
bn thit k s b và tin hành cài t bn m1u u tiên và chuyn cho ngi s! d ng.
Bn m1u này ch' nh*m  miêu t cách th#c phn mm hot ng c+ng nh cách ngi s!
d ng tng
tác vi h thng.

Ngi s! d ng sau khi xem xét s) phn hi thông tin cn thit li cho nhà phát trin.
Nu ngi s! d ng ng ý vi bn m1u ã a thì ngi phát trin s) tin hành cài t thc
s. Ngc li c hai phi quay li giai on xác nh yêu cu. Công vic này c lp li liên
t c cho n khi ngi s! d ng ng ý vi các bn m1u do nhà phát trin a ra.

Nh vy ây là mt hng tip cn tt khi các yêu cu cha rõ ràng và khó ánh
giá c tính hiu qu ca các thut toán. Tuy nhiên, mô hình này c+ng có nhc im
là tính c$u trúc không cao do ó khách hàng d. m$t tin tng.


Mô Hình M1u Mô Hình thác nc
- Khách hàng có th bit c h thng

ngay t- ban u nh bn m1u
- Mô hình này không c khách hàng tin
tng nhiu.
- Ngi sn xu$t không chc v hiu qu
giao din
- Không lãng phí các bn m1u
- Mô hình này c khách hàng tin tng
nhiu
- Khách hàng không th bit c h thng
t- ban u

Câu 4. Trình bày mô hình xon c? u và nhc im?
Mô hình này chính là s kt hp ca mô hình bn m1u thit k và mô hình thác
nc c lp li nhiu ln.  ln lp tip theo h thng s) c tìm hiu và xây dng
hoàn thin hn  ln lp trc ó.


5

 m&i ln lp các yêu cu ca ngi s! d ng s) c hiu ngày càng rõ ràng hn
và các bn m1u phn mm c+ng ngày mt hoàn thin hn. Ngoài ra  cui m&i ln lp
s) có thêm công on phân tích m#c  ri ro  quyt nh xem có nên i tip theo hng
này n"a hay không.


Mô hình này phù hpvi các h thng phn mm ln do có kh n,ng kim soát ri ro 

t-ng bc tin hóa. Tuy nhiên v1n cha c s! d ng rng rãi nh mô hình thác nc hoc
bn m1u do òi h/i n,ng lc qun lý, n,ng lc phân tích ri ro cao.
+) u im:

- Loi b/ c khong cách gi"a nhà sn xu$t và khách hàng
- Khc ph c c nhc im ca mô hình khác
- S! d ng mô hình m1u + phân tích ri ro
- S! d ng mô hình thác nc + mô hình lp
+) Khuyt im:
- Mô hình mi
- òi h/i khách hàng có k2 n,ng ánh giá tt và vic phân tích ri ro c+ng
phi tt
Câu 5. Trình bày các tiêu chí c bn ca ch$t lng phn mm?
* Tính úng n
Tính úng n ca phn mm c th hin  ch% sn ph(m ó thc hin y  và
chính xác các yêu cu ca ngi dùng. Tính úng n  ây cn phi hiu theo ngh2a rng là
chng trình cn phi thc hin c trong c nh"ng trng hp mà d" liu u vào là
không hp l.
Ví d , nu mt trong s các ch#c n,ng ca phn mm là sp xp mt tp tin có s

lng m1u tin tùy ý theo mt ct tùy ý theo chiu t,ng hoc gim thì nh"ng trng hp sau

là vi phm tính úng n ca chng trình:


Không th thc hin c (treo máy) khi tp tin r&ng (không có m1u tin nào).


6


Không th thc hin hoc thc hin nhng cho kt qu sai khi các m1u tin có hn

100 ct hoc có quá nhiu m1u tin.


Không th thc hin hoc cho kt qu sai khi các ct có chiu dài ln hn 125

bytes.


Không th sp xp theo chiu t,ng dn….

Tính úng n ca mt sn ph(m phn mm c xác minh qua các c,n c# sau ây:


Tính úng n ca thut toán.


Tính tng ng ca chng trình vi thut toán. Thut toán có th úng
nhng chng trình lp ra không tng ng vi thut toán nên khi thc hin
s) cho kt qu sai.

Tính úng n ca chng trình có th c ch#ng minh trc tip trong v,n bn
ca chng trình.

Tính úng n c+ng có th c kh3ng nh dn qua vic kim th!, vic áp d ng

chng trình trong mt khong thi gian dài trên din rng và vi tn su$t s!

d ng cao.
* Tính tin hóa

Cho phép ngi dùng có th khai báo các thay %i v qui nh vi phn mm tùy

theo các thay %i trong th gii thc liên quan (thay qui nh v s sách mn ti a,
công th#c tính tin pht, công th#c tính tin in…)

Sn ph(m có th m rng, t,ng cng v mt ch#c n,ng mt cách d. dàng.

* Tính hiu qu

Tính hiu qu ca mt sn ph(m phn mm c xác nh qua các tiêu chu(n sau:


Hiu qu kinh t hoc ý ngh2a, giá tr thu c do áp d ng sn ph(m ó.


Tc  x! lý ca phn mm (v) tính b*ng t' l gi"a khi lng i tng cn phi
x! lý (m) và t%ng thi gian (t) cn thit  x! lý các i tng ó.

S! d ng ti u tài nguyên ca máy tính (CPU, b nh…)

* Tính tin dng

Sn ph(m phi tính n nh"ng yu t tâm lý sau ây ca ngi dùng:


D. hc, có giao din trc quan t nhiên.


D. thao tác,…

* Tính tng thích

7

Trao %i d" liu vi các phn mm khác có liên quan (nhn danh m c sách t- tp tin

Excel, g!i báo cáo t%ng kt n,m hc n phn mm WinFax, …)


Giao tip ni b


Giao tip bên ngoài

* Tính tái s dng

Sn ph(m phn mm có th áp d ng cho nhiu l2nh vc theo nhiu ch  làm vic
khác nhau.


Các phn mm cùng lp


Các phn mm khác lp

Chng 2.
Câu 1. Trình bày s lc các bc c bn trong quá trình phân tích yêu cu?
B1. Xác nh

ây là bc hình thành bài toán hoc  tài.  bc này thit k trng hoc phân
tích viên h thng phi bit c vai trò ca phn mm cn phát trin trong h thng,

ng thi phi c lng công vic, lp lch biu và phân công công vic.

Bên cnh ó chúng ta phi bit ngi t hàng mun gì. Các yêu cu cn phi c
thu thp y  và c phân tích theo chiu ngang (rng) và chiu dc (sâu). Công c s!
d ng ch yu  giai on này là các lc , s  phn ánh rõ các thành phn ca h
thng và mi liên quan gi"a chúng vi nhau.

B2. Phát trin

Da vào các ni dung ã xác nh c, nhóm phát trin phn mm dùng ngôn ng" c

t hình th#c (da trên các kin trúc toán hc) hoc phi hình th#c (ta ngôn ng" t nhiên) hoc
kt hp c hai  mô t nh"ng yu t sau ây ca chng trình:


Giá tr nhp, giá tr xu$t.


Các phép bin %i


Các yêu cu cn t c  m&i im ca chng trình.

Phn c t ch' quan tâm ch yu n giá tr vào, ra ch# không quan tâm n c$u trúc

và ni dung các thao tác cn thc hin.
Sau bc thit k là bc trin khai các c t chng trình thành mt sn ph(m
phn mm da trên mt ngôn ng" lp trình c th. Trong giai on này các lp trình viên
s) tin hành cài t các thao tác cn thit  thc hin úng các yêu cu ã c c t.

8


Công vic cui cùng ca giai on phát trin là chúng ta cn phi ch#ng minh
tính úng n ca chng trình sau khi ã tin hành cài t. Tuy nhiên thông thng 
bc này chúng ta coi các chng trình nh nh"ng hp en. V$n  t ra là xây dng mt
cách có ch ích các tp d" liu nhp khác nhau  giao cho chng trình thc hin ri
da vào kt qu thu c  ánh giá chng trình. Công vic nh trên c gi là kim
th! chng trình.

Công vic kim th! nh*m vào các m c tiêu sau:


Kim tra  phát hin l&i ca chng trình. Lu ý r*ng kim th! không m
bo tuyt i tính úng n ca chng trình do bn ch$t quy np không
hoàn toàn ca cách làm.

Kim tra tính %n nh, hiu qu c+ng nh kh n,ng ti a ca chng trình.

Tùy theo m c ích mà ngi ta thit k các tp d" liu th! sao cho có th ph ht các
trng hp cn quan tâm.

B3. Bo trì (Vn hành)

Công vic qun lý vic trin khai và s! d ng phn mm c+ng là mt v$n  cn
c quan tâm trong qui trình phát trin phn mm. Trong quá trình xây dng phn mm,
toàn b các kt qu phn tích, thit k, cài t và h s liên quan cn phi c lu tr" và
qun lý c(n thn nh*m m bo cho công vic c tin hành mt cách hiu qu nh$t
và ph c v cho công vic bo trì phn mm v sau.

Nh vy công vic qun lý không ch' d-ng li trong quá trình xây dng phn mm mà
trái li còn phi c tin hành liên t c trong sut quá trình sng ca nó.

Câu 2. Trình bày khái nim v yêu cu và mô t yêu cu? Các thông tin c xem xét
trong vic mô t yêu cu?
Kn yc
- Yêu cu (hay yêu cu phn mm) là công vic mun thc hin trên máy tính. Nh"ng
công vic này phi xu$t phát t- thc t ch# không thun túy tin hc

- Mô t yêu cu là mô t y  các thông tin liên quan n công vic tng #ng. Các

mô t này dùng làm c s  nghim thu và ánh giá phn mm khi c chuyn
giao.
Các thông tin c xem xét trong vic mô t yc.

Tên công vic #ng vi t-ng yêu cu


Ngi hoc b phn s) thc hin công vic


9


a im thc hin công vic


Thi gian thc hin công vic



Cách th#c tin hành công vic cùng vi các quy nh liên quan

Sau ây, t-ng loi thông tin s) ln lt c xem xét chi tit:

a. Tên công vic.

Cn xác nh c th, tránh dùng các tên chung chung, m h

Ví d : xét mt s tên công vic sau:

Qun lý c gi: chung chung, m h; c th nh vic ,ng ký mn sách, gia hn th4
c gi, tr sách

Qun lý sách: chung chung, m h; c th nh nhp sách vào kho, tra c#u sách, cho
mn sách, nhn tr sách, thanh lý sách.

b. Ngi thc hin.

Cn xác nh chính xác ngi hoc b phn s) thc hin công vic trên máy tính (còn
gi là ngi dùng phn mm hay ngi dùng).

Nh"ng ngi dùng có vai trò và công vic thc hin tng t nh nhau s) c
xp vào cùng mt loi ngi dùng (thông thng mt loi ngi dùng s) tng #ng vi
mt b phn trong th gii thc).

Cùng mt công vic có th có nhiu loi ngi dùng khác nhau thc hin và ngc li,
mt loi ngi dùng có th thc hin nhiu công vic khác nhau.

c. Thi gian, a im.

Cn xác nh chính xác a im, thi im tin hành công vic. Các thông tin này s)

có ý ngh2a nh$t nh trong mt s trng hp c thù.

d. Cách thc tin hành và các quy nh liên quan.

ây là phn chính yu khi tin hành mô t yêu cu. i vi loi thông tin này cn c
bit quan tâm n mt s yu t sau:
e. Các quy nh cn kim tra khi thc hin công vic ghi nhn thông tin

Câu 3 Trình bày s phân loi yêu cu?

10

Câu 4. Trình bày các bc xác nh yêu cu?
Quá trình thc hin xác nh yêu cu: gm 2 bc chính nh sau

Bc 1: Kho sát hin trng, kt qu nhn c là các báo cáo v hin trng.

Bc 2: Lp danh sách các yêu cu, kt qu nhn c là danh sách các yêu cu s)
c thc hin trên máy tính.

1/ Kho sát hin trng

Các chuyên viên tin hc s) tìm hiu hin trng v các công vic ca các nhà chuyên
môn.

a. Các hình thc thc hin ph bin:



Quan sát: theo dõi các hot ng ang di.n ra  th gii thc có liên quan, có
th tin hành ghi âm, ghi hình i vi nh"ng tình hung mang tính ph#c tp, quan
trng, cn s chính xác cao.

Ví d :

- Ghi hình quá trình giao dch ca mt nhân viên ngân hàng vi khách hàng ti mt
ngân hàng X.
- Quan sát thao tác cho mn sách ca mt th th ti mt th vin Y

11


Ph/ng v$n trc tip: t% ch#c ph/ng v$n bt u t- c$p lãnh o dn xung
các v trí công vic. Có th s! d ng các bng câu h/i có s5n các câu tr li cho
i tng c ph/ng v$n la chn, …


Thu thp thông tin, tài liu: các công th#c tính toán, quy nh; các bng biu,
m1u gi$y t có ít nhiu liên quan.

Ví d :


- M1u hóa n và các quy nh lp hóa n bán hàng ti mt c!a hàng Y.


- Phiu mn sách ti th vin ca trng i hc Z.

b.Quy trình thc hin:


Tìm hiu t%ng quan v th gii thc: bao gm

- Quy mô hot ng.

- Các hot ng mà n v có tham gia.


Tìm hiu hin trng t% ch#c (c c$u t% ch#c)

Ngi tin hành kho sát hin trng cn hiu rõ c c$u t% ch#c các b phn ca th
gii thc, c bit là 2 yu t: trách nhim và quyn hn. S hiu rõ c c$u t% ch#c
giúp xác nh b phn nào s) s! d ng phn mm  có th lên k hoch tip t c
kho sát chi tit hn b phn ó.

C c$u t% ch#c bao gm:

- i ni.

- i ngoi.

- Các ch#c danh (Ví d : nhân viên nhp liu, th th, nhân viên bán hàng,
…). S! d ng các  hình  v) li c c$u t% ch#c.

Tìm hiu hin trng nghip v

Thng di.n ra ti các v trí công vic. Vi b phn c chn kho sát chi tit,
ngi thc hin kho sát cn lp danh sách các công vic mà b phn này ph
trách, sau ó tìm hiu các thông tin chi tit cho t-ng công vic (thông tin mô t yêu

cu phn mm).

Vic tìm hiu da trên các ý sau:


12
- Thông tin u vào.

- Quá trình x! lý.

- Thông tin kt xu$t.

Sau ó tin hành xp loi các nghip v vào 4 loi sau nh*m tránh thiu xót khi tìm
hiu các thông tin:

- Nghip v lu tr".

- Nghip v tra c#u.

- Nghip v tính toán.

- Nghip v t%ng hp, thng kê

2/ Lp danh sách các yêu cu

 có c danh sách y  và chính xác các, quá trình lp danh sách các yêu cu
cu theo các bc sau:


Xác nh yêu cu ch#c n,ng nghip v


Xác nh yêu cu ch#c n,ng h thng


Xác nh yêu cu phi ch#c n,ng

a. Xác nh yêu cu chc nng nghip v.


Cách tin hành: Nhà chuyên môn  xu$t và chuyên viên tin hc s) xem xét li

Bc tin hành :

1. Xác nh b phn (ngi dùng) s) s! d ng phn mm

2. Xác nh các công vic mà ngi dùng s) thc hin trên phn mm theo t-ng loi
công vic sau:
- Lu tr"

- Tra c#u

- Tính toán

- Kt xu$t

Ln lt lp bng yêu cu ch#c n,ng nghip v , bng quy nh/Công th#c và các biu
m1u – c mô t chi tit
Chng 3.
Câu 1. Trình bày m c tiêu và kt qu ca thit k d" liu?

a. Mc tiêu

M c tiêu chính ca thit k d" liu là mô t cách th#c t% ch#c lu tr" các d" liu ca

13
phn mm. Có hai dng lu tr" chính mà ngi thit k cn phi cân nhc và la chn.

- Lu tr" di dng tp tin

- Lu tr" di dng c s d" liu


Cách tip cn dùng c s d" liu r$t thông d ng và giáo trình này s) gii hn trình
bày chi tit các phng pháp k6 thut liên quan n vic t% ch#c lu tr" d" liu dùng c s
d" liu quan h. Giáo trình này s) không nhc li các khái nim c bn v c s d" liu
và gi s! r*ng ngi xem ã bit qua các khái nim này. Tuy nhiên chúng ta c+ng nên xem
li các bc
 hình thành nên mô hình d" liu quan h trong quá trình thit k d" liu


b. Kt qu ca thit k

Cách th#c t% ch#c lu tr" d" liu ca phn mm c mô t thông qua 2 loi thông tin
sau:



Thông tin t%ng quát

Cung c$p góc nhìn t%ng quan v các thành phn lu tr"


Danh sách các bng d" liu: Vic lu tr" cn s! d ng bao nhiêu bng d" liu và ó là
các bng nào ?

Danh sách các liên kt: Các bng d" liu có quan h, có mi liên kt gi"a chúng ra
sao?



Thông tin chi tit:


Danh sách các thuc tính ca t-ng thành phn: Các thông tin cn lu tr" ca thành
phn ?

Danh sách các Min giá tr toàn v7n: Các qui nh v tính hp l ca các thông tin

c lu tr"

Có nhiu phng pháp, nhiu  ngh khác nhau v vic mô t các thông tin trên. Giáo
trình này chn s  logic  biu di.n các thông tin t%ng quát và bng thuc tính. Min giá
tr  mô t chi tit các thành phn trong s  logic.

S  logic là s  cho phép th hin h thng các bng d" liu cùng vi quan h mi
ni liên kt gi"a chúng. Các ký hiu c dùng trong s  r$t n gin nh sau:

Bng: hình ch nht

Liên kt: (xác nh duy nh$t mt): M+i tên

14
A B


M+i tên hình trên có ng" ngh2a: 1 phn t! A s) xác nh duy nh$t 1 phn t! B, ngc li 1

phn t! B có th tng #ng vi nhiu phn t! A.

Câu 2. Trình bày vai trò, nh"ng v$n  c bn và kt qu ca thit k giao din?
Thit k giao din là công on không kém phn quan trng trong quá trình làm
phn mm, ây c+ng có th xem là công on phác tho  hình hay prototype cho phn
mm và  sau ó nhn phn hi yêu cu ca khách hàng i vi chng trình và  ngi
thit k có th iu ch'nh theo yêu cu  ra. Tùy theo m c ích yêu cu, theo  ph#c tp
ca chng trình, ngi thit k giao din có th làm theo các nh"ng thit k sau và kt
qa thit k tng #ng. Thit k giao din phi nm bt các iu chính yu sau:

1. H s cá nhân ngi dùng: Bit h là ai, m c ích ca ngi dùng là gì, K6 n,ng và
kinh nghim ca ngi dùng, nhu cu ca h
2. Mn nh"ng #ng x! t- nh"ng h thng quen thuc i vi ngi dùng.

3. Cho ngi dùng th$y rõ các ch#c n,ng mt cách s5n sàng

4. #ng x! ca chng trình t- trong ra ngoài phi kt dính, gn kt

5. Thay %i trong #ng x! nên tng phn vi din mo ca chng trình

6. Shortcut: Cung c$p c cách th#c c th và tóm tt tác v c làm

7. Tính tp trung: Mt s giao din GUI c tp trung chú ý nhiu hn

8. Ng" pháp: thông qua giao din bit s lut thao tác

9. Tr giúp,  an toàn, giao din 7p,…

Câu 3. Trình bày c bn 3 k6 thut thit k phn mm?
• Thit k c t i n k6 thut ct lõi ca tin trình công ngh phn mm.

• Thit k c t xem xét nh"ng mô hình ca tin trình phn mm c s! d ng.

• Thit k phn mm là bc u tiên trong ba hot ng k6 thut: thit k, phát
sinh mã ngun, và th! nghim, ó là nh"ng yêu cu trong xây dng và phát
trin phn mm.

Mt trong nh"ng im m$u cht chính i vi  ph#c tp ca h thng phn mm là

s tr-u tng. Có hai phng pháp chính: thit k Top-down và thit k bottom-up

1/ Thit k trên xung (Top-down)

-Thit k bt u vi vic phân tích nh"ng nh ngh2a yêu cu và không nên xem xét
vic thc hin chi tit u tiên.

- Mt d án c trin khai thành nh"ng d án nh/, th t c này phi c lp li

15
cho n khi nh"ng nhim v con tr nên n gin sao cho mt thut toán c tính toán
và gii quyt.

2/ Thit k t di lên (Bottom–up)
Ý tng nn tng: Hiu c phn c#ng và tng trên ca nó nh mt c ch tr-u tng.
K6 thut: Thit k t- di lên bt u c cho bi máy c th và liên tip phát trin

mt máy tr-u tng sau khi nh"ng máy khác c thêm vào nh"ng thuc tính cn thit cho

n khi mt máy ã t c kt qu mà cung c$p nh"ng ch#c n,ng ngi dùng yêu cu.

3/ Thit k bn mu (prototype)

Thit k bn m1u ngh2a là a ra các màn hình giao din s b, hay các bn thit
k phác tho nháp cho ngi dùng tham kho trc khi i vào thit k chi tit, hay ch#c
n,ng c th. Các bn thit k này c son tho di dng su liu hoc mt s phn
mm có kh n,ng thit k nhanh giao din, các k6 s thit k có th s! dùng mt s
phn mm chuyên d ng  son tho nhanh nh MS Visual Basic, Visual C++, MS
Visual Studio … vi trang web thì có th dùng Front Page, MS Visual Interdev ch' vi
nh"ng on chng trình n gin c cài t. ây c+ng có th coi là bc m c bn
trc khi i vào cài t chi tit cho t-ng chng trình con hay môun con v.v.

Chng 4
Câu 1. Trình bày vai trò ca môi trng lp trình? Các yêu cu c bn ca ngôn ng" lp
trình?
Câu h/i cho vic chn la “úng” ngôn ng" lp trình luôn là ch  c a ra
trong qui trình lp trình.Vic chn la ngôn ng" lp trình trong công on thc thi ca
mt d án luôn óng vai trò quan trng.

Trong trng hp lý tng, thit k nên m trách mà không có b$t c# kin th#c
liên quan n ngôn ng" thc hin sau ó sao cho thit k có th thc hin c trên b$t
k8 ngôn ng" lp trình nào.

1/ Cht lng òi hi cho mt ngôn ng lp trình:

• Tính mô un hóa

• Giá tr ca tài liu

• C$u trúc d" liu

• Control flow (lung iu khin)

• Tính hiu qu

• Kh n,ng tích hp (Integrity)


16
• Tính kh chuyn (Portability)

• H& tr hp thoi

• Yu t ngôn ng" chuyên bit

2/ Kh nng Mô un hóa ca ngôn ng lp trình

Kh n,ng mô un hóa là m#c  h& tr nh"ng kh n,ng mô un hóa chng trình.
Phác tho mt chng trình ln thành nhiu mô un là iu kin tiên quyt  thc thi
trong d án phn mm.
Không có kh n,ng mô un hóa thì phân chia công vic trong giai on thc hin
tr nên không th c. Nh"ng chng trình n nh$t tr nên không th qun lý: chúng
khó có th bo trì và su liu và chúng thc hin vi thi gian biên dch dài.

Ngôn ng" nh Pascal chu(n (không h& tr mô un, nhng so sánh vi Turbo Pascal và

Moun 2)  ch#ng minh tính không thích hp cho nh"ng d án ln.

Nu mt ngôn ng" h& tr phát tho mt chng trình thành nh"ng phn nh/,
chúng phi m bo nh"ng thành phn phi hot ng vi nhau. Nu mt th t c c thc
thi  mô un khác, c+ng c kim tra th t c có thc s tn ti và nó có c s! d ng
chính xác hay không (ngh2a là s tham s và kiu d" liu là chính xác).

Nh"ng ngôn ng" vi vic biên dch c lp (ví d nh C) ni vic kim tra ca ngôn
ng" ch' thay th  quá trình run-time.

Ngôn ng" vi vic biên dch tách bit (ví d Ada và Modula-2) m&i mô un có mt mô

t giao din cung c$p nh"ng phng th#c c bn cho vic kim tra nh"ng thành phn ca mô

un dùng ti thi im chy chng trình (run time).

Câu 2. Trình bày khái nim và c im ca kim th! phn mm?
Sn ph(m phn mm c gi là úng nu nó thc hin c chính xác nh"ng
tiêu chu(n mà ngi thit k ã t ra.  có mt ánh giá chính xác v c$p  úng
ca phn mm, ta phi kim tra ch$t lng phn mm. Nh th, kim tra là quá trình
tìm l&i và nó là mt ánh giá cui cùng v các c t, thit k và mã hoá. M c ích ca
kim tra là m bo r*ng t$t c các thành phn ca #ng d ng ,n khp, vn hành nh
mong i và phù hp các tiêu chu(n thit k.
c im ca kim tra phn mm
Xác minh và th(m nh mt h phn mm là mt quá trình liên t c xuyên sut
mi giai on ca quá trình phn mm. Xác minh và th(m nh là t- chung cho các
quá trình kim tra  m bo r*ng phn mm th/a mãn các yêu cu ca chúng và các

yêu cu ó th/a mãn các nhu cu ca ngi sm phn mm.
Xác minh và th(m nh là mt quá trình kéo dài sut vòng i. Nó bt u khi
duyt xét yêu cu. Xác minh và th(m nh có hai m c tiêu:
i) Phát hin các khuyt tt trong h thng.

17
ii) ánh giá xem h thng liu có dùng c hay không?

S khác nhau gi"a xác minh và th(m nh là:
i) Th(m nh: Xem xét cái c xây dng có là sn phm úng không? T#c là
kim tra xem chng trình có c nh mong i ca ngi dùng hay không.
ii) Xác minh: Xem xét cái c xây dng có úng là sn phm không? Nh
th, xác minh là kim tra chng trình có phù hp vi c t hay không.

Nh trên, kim tra là mt quá trình ca tìm kim l&i. Mt kim tra tt có kh
n,ng cao tìm kim các l&i cha c phát hin. Mt kim tra thành công là kim tra
tìm ra các l&i mi, mt kim tra ti là kim tra mà không tìm c l&i.
Có hai kiu l&i trong #ng d ng và các kim tra tt s) xác nh c hai loi ó. C
th:
• Không làm nh"ng iu cn phi làm: l&i b/ sót thng xu$t hin i vi
#ng d ng mi c phát trin.
• Làm nh"ng iu không cn làm: l&i ca lnh ã c trú trc trong các #ng
d ng bo trì.

Các kim tra có mt ti các m#c khác nhau và c tin hành bi các cá nhân
khác nhau trong quá trình phát trin #ng d ng. Các kim tra c tin hành bi i
ng+ d án và kim tra c tin hành bi các c quan bên ngoài  ch$p nhn #ng
d ng.
Các kim tra ca i d án c gi là kim tra phát trin (Development test).
Kim tra phát trin bao gm kim tra n v, kim tra h thng con, kim tra tích hp

và các kim tra h thng.
• Kim tra n v (Unit test) c tin hành cho m&i n v mã nh/ nh$t.
• Kim tra tích hp (Subsystem integration test) kim tra mt logic và x! lý
cho phù hp ca các khi, kim tra vic truyn tin gi"a chúng.
• Kim tra h thng (System test) ánh giá các c t ch#c n,ng có c áp
#ng, các thao tác giao din ngi có ging thit k không, và các công vic
ca #ng d ng trong môi trng thao tác mong mun, i vi các ràng buc.

Các kim tra bi các c quan bên ngoài c gi là m bo ch$t lng
(Quality assurance-QA) và kim tra ch$p nhn (Acceptance test). Ngi ngoài có th
là ngi s! d ng hoc i din ngi dùng, nó to mt m c ích, ánh giá khách quan
v #ng d ng và c quan bên ngoài c coi là có m c ích hn các thành viên nhóm.
Kim tra m bo ch$t lng tng t các kim tra h thng v mt m c ích
và tin hành, nhng nó khác là h n*m ngoài s iu khin ca d án trng. Các báo
cáo kim tra m bo ch$t lng c g!i thng xuyên ti nhóm phát trin và qun
lý d án. Các kim tra viên m bo ch$t lng lp k hoch cho chin lc ca mình
và tin hành kim tra  m bo các #ng d ng thc hin t$t c các ch#c n,ng cn
thit. Kim tra m bo ch$t lng là kim tra cui cùng c làm trc khi #ng d ng
c a sn xu$t i trà.


18
Quan h gi"a các m#c kim tra và các giai on trong vòng i ca chng
trình c trình bày nh sau:

Câu 3. Trình bày khái nim và các hình thái bo trì phn mm?
1.1 Khái nim
Theo IEEE (1993), thì bo trì phn mm c nh ngh2a là vic s!a %i mt
phn mm sau khi ã bàn giao  ch'nh li các l&i phát sinh, ci thin hiu n,ng ca
phn mm hoc các thuc tính khác, hoc làm cho phn mm thích #ng trong mt môi
trng ã b thay %i.
N,m 1995, tiêu chu(n ISO/IEC 12207 nh ngh2a: Bo trì phn mm là s thay
%i mã ngun và các tài liu liên quan vì mt v$n  hoc vì s cn thit phi phát
trin. M c ích là bin %i phn mm hin có trong khi v1n gi" nguyên tính toàn v7n
ca nó.
1.2 Các hình thái bo trì
IEEE (1993) chia bo trì phn mm thành 4 loi:
1/ Bo trì  Tu chnh:
Là bo trì khc ph c nh"ng khim khuyt có trong phn mm. Mt s nguyên nhân
in hình:

- K6 s phn mm và khách hiu nhm nhau.
Các giai on phát trin ng dng
Phm vi và m c tiêu
Yêu cu ch#c n,ng/Thit k logic
Thit k vt lý

c t mô h
ình c
$u trúc ch
n
g trình

Mã hoá module/ch
ng tr
ình

Kim tra n v
Kim tra tích hp
Ki
m tra h thng

QA/Kim tra ch$p thun
Các kiu kim tra

19
- L&i tim (n ca phn mm do s ý ca lp trình hoc khi kim th! cha bao quát
ht.
- V$n  tính n,ng ca phn mm: không áp #ng c yêu cu v b nh, tp, . . .
Thit k sai, biên tp sai . . .
- Thiu chu(n hóa trong phát trin phn mm trc ó.

Qui trình: s! d ng k6 ngh ngc nh*m dò li thit k  tu s!a
2/ Bo trì  Thích hp:
Là tu ch'nh phn mm theo thay %i ca môi trng bên ngoài nh*m duy trì và
qun lý phn mm theo vòng i ca nó. Thay %i phn mm thích nghi vi môi
trng: công ngh phn c#ng, môi trng phn mm. Nh"ng nguyên nhân chính:
- Thay %i v phn c#ng (ngoi vi, máy ch,. . .)
- Thay %i v phn mm (môi trng): thí d nh H iu hành
- Thay %i c$u trúc tp hoc m rng c s d" liu .
3/ Bo trì  Ci tin:
Là vic tu ch'nh h phn mm theo các yêu cu ngày càng hoàn thin hn, y 
hn, hp lý hn. Nh"ng nguyên nhân chính:
- Do mun nâng cao hiu su$t nên thng hay ci tin phng th#c truy cp tp.
- M rng thêm ch#c n,ng mi cho h thng.
- Ci tin qun lý kéo theo ci tin t liu vn hành và trình t công vic.
- Thay %i ngi dùng hoc thay %i thao tác.
Qui trình: s! d ng k6 thut tái k6 ngh (re-engineering) vi m c ích: a ra mt
thit k cùng ch#c n,ng nhng có ch$t lng cao hn. Thng tin hành vi hai
mng: tái c$u trúc phn mm, tái xây dng c$u trúc d" liu cho phù hp
4/ Bo trì  Phòng nga:
Là công vic tu ch'nh chng trình có tính n tng lai ca phn mm ó s) m rng
và thay %i nh th nào. Thc ra trong khi thit k phn mm ã phi tính n tính m
rng ca nó, nên thc t ít khi ta gp bo trì phòng ng-a nu nh phn mm c thit
k tt.


Câu 4. Trình bày quy trình và trình t nghip v bo trì phn mm?
1. Qui trình:
- Hiu hot ng bên trong chng trình

20

- Thc hin nh"ng thay %i trên thit k không tng minh.
- Thit k / lp trình li.
- S! d ng công c CASE
2. Trình t nghip v bo trì
Bo trì là mt quá trình trong vòng i ca phn mm, c+ng tuân theo các pha
phân tích, thit k, phát trin và kim th! t- khi phát sinh v$n  cho n khi gii
quyt xong.
Theo tiêu chu(n quc t v bo trì phn mm ISO/IEC14764, bo trì phn mm
gm có hai nhóm chính là bo trì  Ch'nh s!a (Correction) và bo trì nâng cao
(Enhancement). Bo trì Ch'nh s!a bao gm bo trì Tu ch'nh và bo trì Phòng ng-a.
Bo trì Nâng cao gm bo trì Ci tin và bo trì Thích hp. Do vy, ta có th chia làm
2 nhóm:
- Loi 1: Tu ch'nh ci ã có
- Loi 2: Thêm cái mi
S  qui trình bo trì
1/ Hiu phn mm ã có
- Theo tài liu nm chc các ch#c n,ng
- Theo tài liu chi tit hãy nm v"ng c t chi tit, iu kin kim th!, . . .
- Dò c chng trình ngun, hiu trình t x! lý chi tit ca h thng
Ba vic trên u là công vic thc thi trên bàn.
2/ Tu sa phn mm ã có
- Bo trì chng trình ngun, to các môun mi và dch li.
- Thc hin kim th! unit và tu ch'nh nh"ng m c liên quan có trong t liu c
t.
- Chú ý theo sát tác ng ca môun c s!a n các thành phn khác trong
h thng.
3/ Phát trin phn mm mi
- Khi thêm ch#c n,ng mi phi phát trin chng trình cho phù hp vi yêu
cu
- Cn tin hành t- thit k, lp trình, g9 l&i và kim th! unit

21
- Phn nh vào giao din ca phn mm (thông báo, phiên bn, . . .)
4/ Kim chng tính nht quán
- a n v (unit) ã dc kim th! vào hot ng trong h thng
- iu ch'nh s tng tích gi"a các môun
- Dùng các d" liu trc ây khi kim th!  kim th! li tính nh$t quán
- Chú ý hiu #ng làn sóng trong ch'nh s!a
5/ Kim tra khi hoàn thành bo trì
Kim tra ni dung mô t có trong t liu c t xem cách ghi t liu có phù hp
vi mô t môi trng phn mm mi hay không ?, nh"ng im cn lu ý hay
thay %i ã c mô t cha,
6/ Lp biu qun lý bo trì
Thit lp bp biu qun lý tình trng bo trì bao gm các thông tin:
- Ngày tháng, gi
- Nguyên nhân
- Tóm tt cách khc ph c
- Chi tit khc ph c, hiu #ng làn sóng
- Ngi làm bo trì
- S công