Kỉ năng tính nhẩm trong hóa học.

My website: Trungkien.dayhoahoc.com My email:
1

Đây là bài viết đầu tiên của trungkien
Việc tính nhẩm đối với một bài toán trắc nghiệm mà không sử dụng máy tính là có vẻ hơi ngớ
ngẩn nhưng đôi lúc đó là một cách tuyệt vời để các bạn nâng cao kỹ năng tính toán cũng như
nâng cao khả năng tư duy logic, thật là tuyệt vời nếu các bạn có thể làm một bài toán mà không
cần dùng đến máy tính đúng không còn đối với các thầy cô thì việc tính nhẩm nhanh cũng có thể
là một cách thể hiện mình trước học sinh. Hôm nay mình xin giới thiệu một số kỹ năng tính
nhẩm cơ bản các bạn có thể tập luyện và đạt hiệu quả nhanh nếu chịu khó luyện tập. Vì mình
cũng từng phụ thuộc vào máy tính nên biết cảm giác có thể tính nhẩm mà không cần sử dụng
máy tính vui như thế nào!!!
1.Một số kỹ năng về phép cộng:
Để cộng các con số bạn chỉ cần nhớ cộng theo các bước theo thứ tự các đơn vị của chúng. Ví dụ
245+225= ??? dĩ nhiên bạn có thể lấy giấy ra cộng theo thứ tự nhưng đó không phải là cách
nhanh đâu nhé.
Bước 1: cộng 245 với 200 = 445
Bước 2: cộng 445 với 20 = 465
Bước 3: cộng 465 vơi 5= 470
Các bước trên rất đơn giản nhưng bạn hãy thử ghi ra vài con số và tính nhẩm thử sẽ rất nhanh đó
hoàn toàn các bạn có thể tính nhanh hơn máy tính đấy.
4587 + 415 = trong vòng 5s được không, câu trả lời là hoàn toàn có thể bạn hãy thử đi nhé, ban
đầu sẽ hơi khó chịu nếu bạn rời xa chiếc máy tính thân yêu và bước vào thế giới không có nó.
Bạn cứ nhẩm theo mình nhé. Theo thói quen thôi. Mình thường đọc là 4987,4997,5002 theo các
bước như trên. Thật dễ phải không nào. Nếu bạn có hỏi nếu cộng chin mười con số thì sao dĩ
nhiên bạn cần phải có giấy và bút hỗ trợ bình thường mỗi người chỉ nhớ được tối đa khoảng 7,8
con số gì thôi. Dĩ nhiên là mình cũng giống như các bạn.
Bây giờ chúng mình sẽ áp dụng vào hóa nhé, thường thường thì các bạn hay áp dụng phép cộng
này vào tính phân tử khối của phân tử phải không. Mình xin đưa ra một vài thí dụ ngẫu nhiên tí
nữa mình sẽ áp dụng thêm cả phép nhân nên giờ phải nhớ một vài phân tử lượng hoặc tính nhẩm
phép nhân đơn giản thôi

Tính M của NaNO
3
, Fe
2
O
3
, CH
3
COOH, KMnO
4

ở đây mình xin lấy ngẫu nhiên thôi tại vì mình không thích bài viết của mình có tính toán sẵn các
bạn đang đọc cũng chính là mình tính nhẩm luôn nhé.
My website: Trungkien.dayhoahoc.com My email:
2

Đây là suy nghĩ trong đầu lúc tính nhẩm 23 + 62 mình nhớ gốc NO3 bằng 62 rồi( lưu ý để tính
nhẩm nhanh hơn các bạn nên học thuộc một số M của các gốc hay phân tử thường gặp. tính
nhẩm mình đọc 83, 85. Cái này thì bạn có thể nghĩ nó đơn giản nhưng hãy thử không nhìn vào
màn hình nhé đọc nhẩm sẽ rất có hiệu quả đấy.
Tiếp theo là M của KMnO4 ban đầu bạn phải cộng 39 + 55 + 64 hơi dài phải không đừng nhìn
vào con số mình đưa ra hãy nhìn vào công thức ấy. mình tính nhẩm như sau đoc từng bước
39, 39 + 50,89, 94, 94 + 64, 94 + 60, 154, 158
Hoàn toàn các bạn có thể tính nhẩm nhanh được nếu luyện tập.
Còn CH
3
COOH thì các bạn nhận xét COO tương ứng với CO
2
= 44 nên các bạn có thể cộng 44 +
16 = 60 nhanh hơn khi các bạn cộng từng con số phải không.

Fe
2
O
3
thì bạn có thể tính nhẩm 112 + 48 nếu nhìn vào màn hình 2 con số mình đưa ra sẽ thấy
ngay là 160 cũng dễ thôi nhưng các bạn phải luyện tập đấy.
Tương tự đối với phép trừ các bạn cũng cộng theo nguyên tắc cộng theo từng nhóm đơn vị của
nó
Mình xin lấy một vài ví dụ: thường thì phép trừ ít được dùng hơn trong hóa học nhưng cũng rất
có ích nếu chúng ta giải các phương trình:
1.23-0.76 = ?? (trong 5s thôi các bạn)
Nào giờ các bạn tính nhẩm theo mình:
Đọc 1.23 -0.7 = 0.53, 0.53-0.06 = 0.47 rất nhanh đấy các bạn chỉ cần nhẩm hai bước thôi, nếu số
lớn hơn thì cũng tương tự.
Tiếp theo là đến phép nhân. Một phép toán rất quan trọng
Qui tắc1: Đối với những phép nhân hai con số với một con số các bạn hoàn toàn có thể nhẩm rất
nhanh gần như là sẽ có kết quả ngay. (ab).c = a.c + b.c (với ab là các số hạng hàng trăm, chục,
hàng đơn vị…)
Một vài ví dụ
125 x 7 = 100x7 + 20x7 + 5x7 = 700 +140 + 35 = 875
Rất nhanh đấy cái này gần như có kết quả ngay các bạn ạ
Trong quá trình tính nhẩm các bạn đọc theo cách của mình xem thử. Mình thường hay đọc như
thế này 700, + 140, 840, +35, 875 ở đây các bước in đậm mình không đọc nhưng để dễ tư duy thì
mình viết thêm.
My website: Trungkien.dayhoahoc.com My email:
3

Tiếp theo một vài ví dụ ngẫu nhiên:
1235 x 5= ? ( đọc 5000, 5000 + 1000, 6000 , 6000 + 150, 6150, 6150+ 25, 6175)
189 x 9 =? (đọc 900, 900+720, 1620, 1620+81, 1701)

Lưu ý các bước in đậm thường không đọc trong đầu chỉ đọc kết quả thôi, theo tốc độ tính toán
bình thường như mình thì chỉ khoảng dưới 5s cho một phép toán loại này, tốc độ sẽ nhanh hơn
nếu được luyện tập nghiêm túc).


2.Một số kỹ năng về phép nhân:
Tiếp theo là phép nhân hai con số với hai con số và lớn hơn hai con số:
Đến đây các bạn phải làm quen với qui tắc mình tạm gọi là qui tắc chéo
Mình xin lấy ví dụ cho dễ trình bày
47
x 34

Bước 1: nhân hàng chục với hàng chục 40 * 30 = 1200
47
x 34
Bước 2: nhân hàng chục với hàng đơn vị 40 * 4 + 30*7 = 160 + 210 = 370
47
x 34
bước 3: nhân hàng đơn vị với hàng đơn vị 7*4 = 28
47
x 34
bước 4 cộng các kết quả lại với nhau (lưu ý để cộng nhanh bạn phải luyện tập qui tắc cộng một
cách thuần thục đã )
My website: Trungkien.dayhoahoc.com My email:
4

1200 + 370 + 28 = (đọc 1570, 1590,1598)
Mở rộng qui tắc chéo
Lấy 2 số bất kỳ

a b c d
e f g h
bước 1:
a b c d
e f g h
nhân a*e ( nhớ ở đây là hàng nghìn nhân hàng nghìn nha) à 10
6

bước 2:
a b c d
e f g h

nhân a*f + e*b (hàng nghìn nhân hàng trăm) à 10
5

bước 3:
a b c d
e f g h

nhân a*g + c*e + b*f à 10
4

bước 4:
a b c d
e f g h
nhân a*h + d*e + b*g + c*f à 10
3

My website: Trungkien.dayhoahoc.com My email:
5

bước 5:
a b c d
e f g h

nhân b*h + d*f + c*g à 10
2

bước 6:
a b c d
e f g h
nhân c*h + d*g à 10
1

bước 7:
a b c d
e f g h
nhân dh à 10
0

Mình xin lấy một ví dụ:
1 2 3
4 2 6
Kết quả: (4*1)10
4
+( 2*1 + 4*2)10
3
+ (6*1+4*3+2*2)10
2
+ (2*6 + 2*3)10 + 3*6

40000 + 10000 + 2200 + 180 + 18 = 52398
ở đây thì thường chúng ta phải dùng thêm giấy bút kết hợp tính nhẩm. Phép tính nhẩm này chỉ
hiệu quả nhất đối với 2 con số nhân hai con số hoặc 2 con số nhân ba con số.
Một số ví dụ:
4 2 * 4 6 = mình thường đọc 1600, +320,1920 + 12 = 1932 (khoảng 3-4s)
Các bạn có thể xem sơ đồ sau

4 2 * 4 6 à 4 2 * 4 6 à 4 2 * 4 6
My website: Trungkien.dayhoahoc.com My email:
6

b1 b2 b3
nhìn cũng giống mặt cười lắm J
các bạn có thể tự đưa ra một số ví dụ để tự luyện tập thêm nhé.
Thêm ví dụ về hai con số nhân 3 con số:
152*12 cũng như vậy nhưng bạn có thể tách ra = 100*12 + 52*12 = rồi tính toán bình thường
Mình tính nhẩm 1824 (cái này mình tính mất khoảng 5s)
Ban đầu luyện tính mấy cái này tuy hơi mệt nhưng rất hay lại học được rất nhiều, với khả năng
tính toán cũng như tư duy của mình tăng lên đáng kể phải không nào.

3.Một số kỹ năng về phép chia:

Tiếp theo là phép chia:
Đối với phép chia các bạn có thể tính nhẩm hơi khó khăn hơn một tí và thực tế các máy tính
thường tính phép chia chậm hơn so với các phép toán còn lại J. Nhưng ở đây mình xin đưa ra
một số thủ thuật tính nhẩm của phép chia.
Chia với một con số:
Bạn hãy tưởng tượng chia 96: 7 = ???
Đối với những phép chia như thế này có thể mở rộng kết quả ra vô số con số phía sau dấu phẩy
nếu bạn có một tờ giấy để ghi lại kết quả. Còn mình thì thường chỉ lấy ba con số sau dấu phẩy

thôi nên không cần phải lấy giấy đâu.
Cách chia: bạn để ý 9:7 > 1 kết quả sẽ có 1 là con số đầu tiên
Tiếp theo bạn lấy 96 – 70 = 26 rồi chia tiếp cho 7 = 3 là con số thứ hai bạn được 13,… rồi
Tiếp theo vẫn còn dư 5 bạn lấy tiếp 50 chia 7 = 7 là con số tiếp theo sau dấu phẩy bạn có 13,7
Còn dư 1 bạn chia 10 cho 7 được 1 là con số tiếp theo à 13.71
Còn dư 3 chia 30 cho 7 được 4 à 13.714 (tới đây có thể dừng nhưng nếu các bạn thích có thể
tiếp tục như trên)
My website: Trungkien.dayhoahoc.com My email:
7

Còn dư 2 chia 20 cho 7 được 2à 13.7142 … phù mệt quá phải không nhưng rất thú vị các bạn
hoàn toàn có thể tính nhẩm siêu nhanh đối với mấy con số loại này. Nhưng lưu ý là có sử dụng
các phép tính nhân và trừ nữa đó.
Mình bấm con số này ngẫu nhiên lại là số vô hạn tuần hoàn dài lắm
Ví dụ 2: mình xin lấy 145 : 16
Bạn xem 14 chia 16 thì không đủ nên bạn phải lấy tới 145 : 16 = ???
Làm sao có được con số đó nhanh nhỉ? Con số đó là 9 nói như thế nào nhỉ
Bạn xem 16*10 = 160 à 16*9 = 160 – 16 = 144 dĩ nhiên con này bé hơn 145 nên bằng 9 được
mình thường hay nhẩm kiểu vậy. à chúng ta có 9,…
Dư 1 à 10 : 16 = 0 à ta có 9,0…
Tiếp theo lại lấy 100 : 16 bạn có 6 à 9,06…
Dư 4 ta lấy 40 : 16 được 2 à 9,062…
Dư 8 ta lấy 40:8 được 5 à 9,0625
Cũng nhanh thôi các bạn ạ nhưng đòi hỏi chúng ta phải luyện tập rất nhiều!
Nói chung còn rất nhiều thủ thuật tính nhẩm khác nhưng mình thấy 4 phép cộng trừ nhân chia
mình vừa giới thiệu là được sử dụng rộng rãi nhất.
Bây giờ mình xin lấy một bài tập ví dụ và áp dụng những gì mình có để tập tính nhẩm.
Câu 13: Đun nóng hỗn hợp khí X gồm 0,02 mol C
2
H

2
và 0,03 mol H
2
trong một bình
kín (xúc tác Ni), thu được hỗn hợp khí Y. Cho Y lội từ từ vào bình nước brom (dư), sau
khi kết thúc các phản ứng, khối lượng bình tăng m gam và có 280 ml hỗn hợp khí Z (đktc)
thoát ra. Tỉ khối của Z so với H
2
là 10,08. Giá trị của m là (trích đề thi tuyển sinh đại học khối A
năm 2010)
A. 0,328. B. 0,205. C. 0,585. D. 0,620.
Câu này là một câu quen thuộc và dĩ nhiên các bạn có thể giải rất nhanh nhưng mình lấy ngẫu
nhiên câu này vì thấy nó có thể tính nhẩm rất nhanh
Số mol hỗn hợp Z:
0.28/22.4
My website: Trungkien.dayhoahoc.com My email:
8

Chỗ này mình chưa giới thiệu phần tính nhẩm khi chia cho 22.4 tiện đây chúng ta rèn luyện kỹ
năng luôn nha bạn cứ lấy 28/22.4(chúng ta đã nhân tử với 100 tí nữa phải chia kết quả lại cho
100)
28/22.4 = 1,… (dễ dàng thấy phải không nào)
Dư 8-2.4 = 5.6 /22.4 = 0.25 (cái này thì rất là nhanh bởi vì có thể học thuộc một vài trường hợp
thường gặp)
Vậy đáp số là 1.25 à 0.0125 mol tính toán rất nhanh không khó tí nào phải không
Mz = 10.08*2 = 20.16
→ Khối lượng khí thoát ra: 0.0125*20.16 =??? Chỗ này lượng tính toán hơi lớn nhưng hoàn
toàn có thể tính nhanh được bằng phương pháp chéo bạn cứ lấy 125* 2016(đã nhân với 1000000
tí nữa phải chia lại 1000000)
Tính toán chỗ này có thể bằng giấy nháp nhưng mình có nhận xét nhỏ ta có 0.125 =

1
8

Nên lấy 20.16 chia cho 8 ( đã nhân 0.0125 với 10 tí phải chia lại 10)
2016 : 8 = ??? 20:8 = 2…(đã nhân với 100)
Dư 4 à 40 chia 8 = 5 dư 0
16/8 = 2
Đáp số của phép tính nhẩm này là 252 à 20.16:8 = 2.52 à 0.0125*20.16=0.252 cũng không
khó tính nhẩm phải không.
Vậy m = (0.02*26 + 0.03*2) – 0.252 = ??
Bạn cứ lấy 2*26 = 52 sau đó chia lại cho 100 = 0.52 + 0.06 = 0.58
0.58 – 0.252 = 0.328 à A
Đấy là một bài điển hình về tính nhẩm? cũng hoàn toàn có thể các bạn sáng tạo thêm những cách
tính nhẩm khác. ở đây mình đã tổng hợp rất nhiều tài liệu học tập tính nhẩm bằng tiếng anh
(thông cảm vì tiếng việt mình chưa có nhiều sách loại này) tại đây

Đến đây mình xin kết thúc bài tại đây. Bài viết có thể có một số sai sót nhỏ trong quá trình tính toán mong
các bạn đọc và cho biết ý kiến.

My website: Trungkien.dayhoahoc.com My email:
9

Đừng quên để lại bình luận nếu bạn thích bài này….
Do not forget to comment, if u like the post……J
Bài viết của trungkien có thể được dùng cho các mục đích học tập nhưng khi các bạn có ý muốn
đăng lại xin ghi rõ tác giả: Tăng Trung Kiên. Lớp 08SHH đại học sư phạm Đà Nẵng.
Email:
Many thanks for reading my work !!!