kiến thức tổng quan về súng

Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 1 of 28
1. Súng là gì ?


Súng là một thiết bị cơ học dùng áp suất khí từ việc ñốt cháy thuốc nổ tạo ra lực ñẩy ñầu
ñạn trong nòng súng và phóng ra ngoài.
ðể hiểu rõ tầm quan trọng của an toàn trong việc sử dụng súng ñạn, ñầu tiên bạn phải
hiểu nguyên tắc hoạt ñộng của súng ñạn bao gồm:
• Các thành phần tạo nên một khẩu súng,
• Các loại ñạn,
• Viên ñạn ñược bắn ñi như thế nào,
• Tầm hoạt ñộng của các loại súng dùng trong săn bắn.

2. Cấu tạo chung của súng


Mặc dùng ñã có sự biến ñổi rất lớn từ khi súng ñược phát minh ra, những thuật ngữ dùng
trong súng ñạn không thay ñổi nhiều. Tất cả các loại súng hiện ñại ñều gồm ba nhóm bộ
phận chính:

• Action: Là trái tim của khẩu súng. ðó là các bộ phận chuyển ñộng cơ học ñể lên ñạn,
bắn và nhả cát tút hoặc vỏ shell. Có nhiều loại actions khác nhau. Súng hỏa mai (muzzle
loader) dùng khóa (lock) thay vì dùng action.

• Thân và báng (Stock): Các loại súng có thân liền (như CKC, các loại súng săn) hoặc
thân và báng rời (như AK-47, AR-15 …). Thân thường làm bằng gỗ hoặc các loại nhựa
tổng hợp.

• Nòng súng (Barrel): là một ống bằng kim loại thẳng mà ñầu ñạn chuyển ñộng qua trước
khi bắn ra ngoài. ðầu ñạn bullet chuyển ñộng qua nòng súng trường và súng ngắn. ðầu

ñạn bi shot chuyển ñộng qua nòng súng bắn ñạn hoa cải. Sẽ phân tích kỹ về cấu tạo nòng
súng của các loại súng khác nhau ở các bài viết sau.

3. Các bộ phận khác của súng và tên gọi

Sight (hệ ngắm): bộ phận dùng ñể ngắn, thường nằm gần mũi súng (ñầu ruồi) và giữa
nòng.
Chamber (buồng ñạn): phần gốc của nòng súng, giữ cát tút hoặc vỏ ñạn shotshell trước
khi bắn.
Bolt(chốt): trục kim loại chuyển ñộng dùng ñể chốt giữ viên ñạn vào trong buồng ñạn.
Bolt handle (tay chốt): dùng ñể mở chốt khi lên ñạn hoặc nhả cát tút
Khóa an toàn (safety): bộ phận cơ học có tác dụng chặn giữ cò hoặc búa gõ ñể tránh
cướp cò.
Butt (báng): bộ phận bằng gỗ hay nhựa tổng hợp giúp tỳ súng vào vai khi bắn ñể giảm
giật.

( ngun: su tm )
Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 2 of 28
Muzzle (mũi súng): phần ñầu nòng súng. Khi bắn, ñạn sẽ bay ra khỏi mũi súng vào
không khí.
Barrel (nòng súng): là một ống kim loại mà ñầu ñạn chuyển ñộng qua trước khi bay ra
ngoài không khí.
Forestock (tay nắm trước): phần trước của thân súng chạy dài dưới nòng súng, ở phía
trước receiver.
Magazine (băng ñạn): thường là hình ống hay hình hộp, gắn với receivẻ ñể giữ các viên
ñạn trước khi lên nòng. Trong các loại súng bắn phát một (single shot), không có băng
ñạn.
Trigger (cò): ñòn bẩy nhỏ khi kéo hoặc nhấn sẽ gây chuyển ñộng cơ học trong súng khi
bắn.

Trigger guard (ñai cò): vành ñai bảo vệ cò súng ñể tránh cướp cò.
Các b phn khác không có trên hình:





Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 3 of 28
Bore: là tên gọi chỉ phần bên trong (inside) của nòng súng (barrel).
Breech: phần lỗ cuối của nòng súng ñể viên ñạn chui vào khi lên ñạn.
Firing pin (chốt nổ): là mẩu chốt kim loại nhỏ ñập mạnh vào kíp nổ (primer) của viên ñạn,
kích thích nổ thuốc súng.
Receiver: vỏ kim loại có tác dụng liên kết các bộ phận hoạt ñộng của súng với nhau.


Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 4 of 28

4. ðạn


ðạn hiện ñại có cấu tạo khác nhau tùy thuộc vào loại súng. Súng trường và súng ngắn
dùng ñạn cartridge chứa một ñầu ñạn thường bằng chì bọc ñồng. Súng bắn ñạn chùm
dùng shotshell chứa nhiều viên bi nhỏ (shot) hoặc một ñầu ñạn lớn (slug). Tuy nhiên, các
thành phần cơ bản của cartridge và shotshell tương tự như nhau:
cartridge: ðạn dùng trong các loại súng trường và súng ngắn hiện ñại: gồm vỏ ñạn có
chứa kíp nổ, thuốc súng và ñầu ñạn.
shotshell: ðạn dùng cho các loại súng bắn ñạn chùm hiện ñại: gồm vỏ ñạn (thường bằng
nhựa hoặc giấy ñặc biệt) có chứa kíp nổ, thuốc súng, miếng ñệm (wad) và một ñầu ñạn

slug hoặc các viên bi nhỏ.

Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 5 of 28
5. Thành phần cơ bản của viên ñạn


Thành phần cơ bản cấu thành nên viên ñạn gồm vỏ (cát tút), kíp nổ, thuốc nổ và ñầu ñạn.
Shotshell có thêm miếng ñệm (wad)
• Vỏ ñạn: phần giữ các thành phần của viên ñạn vào với nhau, thường làm bằng ñồng,
sắt, chì, giấy hoặc nhựa
• Kíp nổ: hỗn hợp chất nổ giúp kích thích thuốc súng phát nổ khi bị va ñập bằng chốt nổ
(firing pin). Kíp nổ thường ñặt ở viền (rimfire) hoặc ñặt ở chính giữa (centerfire) của ñáy
vỏ ñạn
• Thuốc nổ: hỗn hợp hóa học có khả năng cháy rất nhanh và tạo thành hơi khi bị kích nổ.
• ðầu ñạn: ñầu ñạn bullet thường làm bằng chì dùng cho súng trường và súng ngắn. ðầu
ñạn slug dùng cho súng bắn ñạn chùm. Shot gồm nhiều viên bi nhỏ bằng chì, sắt hoặc
tungsten hoặc bismuth dùng cho súng bắn ñạn chùm.
• Miếng ñệm wad: thường làm bằng nhựa hoặc giấy dùng ñể tách biệt thuốc nổ và ñầu
ñạn slug hay shot trong ñạn shotshell. Miếng ñệm wad có tác dụng giữ áp suất trong nòng
súng không bị giảm và giữ cho các viên bi shot lại với nhau khi chuyển ñộng trong nòng
súng.

6. ðạn súng trường và súng ngắn


Việc chọn lựa ñúng loại ñạn cho súng trường hoặc súng ngắn của bạn là ñiều cực kỳ cần
thiết. Bạn phải so sánh cần thận thông số trên nòng súng với thông số của viên ñạn ñể
ñảm bảo sự lựa chọn là chính xác.
ðầu ñạn dùng cho súng trường và súng ngắn có rất nhiều loại khác nhau về kiểu dáng,

kích cỡ và trọng lượng. ðầu ñạn thường làm bằng chì, có loại phủ ñồng bên ngoài.

ðầu ñạn dùng cho việc săn bắn thường có ñầu tù (soft or blunt) hoặc rỗng ñầu (hollow
point) ñược thiết kế với tác dụng phá tung ra tạo thành hình nấm khi chạm vào mục tiêu.
ðầu ñạn dùng cho việc bắn bia thường có ñầu nhọn (solid point), khi bắn vào bia sẽ tạo
thành lỗ nhỏ mà không có tác dụng công phá.

Trong loại băng ñạn hình ống, ñầu ñạn của viên ñạn này tì vào kíp nổ của viên ñạn trước
ñó. ðể tránh sự kích nổ vì sự va ñập của các viên ñạn trong băng khi bắn, nên chọn loại
ñạn có ñầu ñạn tròn hoặc tù (rounded or blunt tip).

ðạn centerfire:
ðạn có kíp nổ ở giữa ñáy cát tút dùng cho súng trường, súng ngắn và súng bắn ñạn
chùm. Hầu hết các ñạn loại này ñều có thể nạp lại ñược (reloadable).

ðạn rimfire:
ðạn có kíp nổ nằm ở viền mép của cát tút. ðạn này thường là loại nhỏ, có áp suất nén
thấp và không thể nạp lại ñược (non-reloadable)

Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 6 of 28

Các loại ñầu ñạn dùng cho súng trường


• Pointed Soft Point : tốc ñộ cao, ñường bay nằm ngang, sức công phá cao
• Rounded Soft Point: Dùng chủ yếu cho súng sử dụng băng ñạn ống
• Protected Tip: ðộ chính xác cao và sức công phá lớn
• Full Metal Jacket: Sức xuyên qua cao nhất vì hình dạng ñầu ñạn không bị phá hủy khi
xuyên qua mục tiêu. Loại ñầu ñạn này bị cấm trong việc săn bắn các loại thú lớn ở nhiều
tiểu bang Hoa Kỳ.



Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 7 of 28
Các loại ñầu ñạn dùng cho súng ngắn

• Roundnose Lead: ðộ xuyên tốt, ít biến dạng
• Full Metal Jacket: ðộ xuyên cao nhất, không bị biến dạn
• Semi-Wad Cutter: Cân bằng giữa ñộ xuyên và sức công phá

• Hollowpoint: Có sức công phá rất cao khi ñập vào mục tiêu. Phần lõm tại ñầu ñạn khi
chạm vào mục tiêu sẽ tạo sự biến dạng hình nấm của ñầu ñạn .
• Wad Cutter: ðầu bằng, dùng trong bắn bia, tạo ra một lỗ tròn trên giấy bia.

ðầu ñạn round-nose

ðầu ñạn semi-wad-cutter

ðầu ñạn wad-cutter

Biến dạng hình nấm khi xuyên qua mục tiêu

Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 8 of 28
7. ðạn chùm shotshell


ðầu ñạn của súng bắn ñạn chùm có thể là một viên slug hoặc nhiều viên bi shot nhỏ.

• ðầu ñạn slug làm bằng chì, dùng trong săn bắn thú lớn.
• ðầu ñạn shot là nhiều viên bị nhỏ có kích cỡ tùy thuộc theo loại chim thú săn bắn. Loại
ñầu ñạn này thường dùng ñể bắn chim, vịt ñang bay trên trời hoặc các loại thú nhỏ như
sóc chạy trên cây hoặc thỏ chạy trong bụi rậm.

Chỉ số gauge ñược tính bằng việc ñếm số ñạn chì hình cầu có ñường kính bằng ñường
kính của nòng súng barrel nặng tương ñương với 1 pound chì (.454kg). 10 gauge barrel
có ñường kính trong tương ñương với ñường kính của một viên chì có khối lượng 1/10
bảng Anh. ðó chỉ là thông số súng. Có nhiều loại ñạn shotshell khác nhau dùng cho mục
ñích khác nhau cho một loại súng shotgun X ga nào ñó. Ví dụ ñạn cỡ 00 (10 pellets trong
1 shell) dùng cho săn thú lớn như lợn rừng, 4 hoặc 6 (150-200 pellets trong một shell)
dùng săn vịt trời, 7.5 hoặc 8 (300-400 pellets trong một shell) dùng săn bồ câu hoặc sóc,
thỏ.

Shotshell phải phù hợp với cỡ súng gauge và ñộ dài viên ñạn qui ñịnh cho loại súng ñó
theo qui ñịnh của nhà sản xuất. Thông tin này thường ñược in trên nòng súng. Súng bắn
ñạn chùm có thể dùng với các loại shotshell có ñộ dài 2-3/4 inches, 3 inches hoặc 3-1/2
inches. ðây là ñộ dài của viên ñạn sau khi bắn.

Bạn cũng phải chọn chủng loại và kích cỡ của viên ñạn shotshell thích hợp. Nói chung thì

nếu kích thước của con vật giảm thì bạn cũng phải giảm ñường kính của viên ñạn bạn
dùng.

• Nếu viên bi pellet càng bé thì càng có nhiều viên bi trong shotshell
• Chỉ số shot càng nhỏ thì ñường kính viên bi càng to.
• Loại shotshell magnum là loại ñặc biệt có chứa nhiều thuốc nổ hoặc shot hơn loại thông
thường. Magnum và loại shotshell thông thường có thể dùng lẫn nếu chỉ số nòng gauge
và ñộ dài viên ñạn giống nhau.

Loại bi sắt (steel shot pellet) hơi khác với loại bi chì khi bắn. Sắt nặng bằng khoảng hai
phần ba chì nhưng có ñộ cứng cao hơn. Bi sắt không bị biến dạng và bay tương ñối ổn
ñịnh trong không khí. Bi sắt có ñộ tản rộng nhỏ hơn là bi chì. Nếu dùng bi sắt trong việc
săn bắn, chọn loại bi sắt có chỉ số nhỏ hơn từ một ñến hai cỡ so với loại bi chì mà bạn
dùng tương ñương.

ðạn không ñộc

Khi ñi săn ở các vùng nước như ao, hồ hoặc sông, phải dùng bi không ñộc (non-toxic
shot). Các nghiên cứu cho thấy nhiều loại chim thú sống ở gần nước bị chết hàng năm do
Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 9 of 28
nhiễm ñộc chì do các loại chim thú này ăn bi chì. Chất ñộc chì này ảnh hưởng ñến các
loài chim khác như ñại bàng ñầu trọc vì ñại bàng ñầu trọc săn bắt các loại chim thú sống
gần nước. ðể làm giảm sự nhiễm ñộc này, các nhà bảo vệ môi trường hợp tác với nhà
sản xuất ñạn ñể chế tạo cac loại ñạn khác không ñộc hại như là sắt, tungsten hoặc
bismuth.

Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 10 of 28
Vì sao ñầu ñạn nhỏ xíu có thể gây thương vong cho người?

ðầu ñạn súng ngắn, súng trường chỉ nặng vài gram hoặc mười mấy gram nhưng khi bắn
trúng người lại có thể gây thương vong. Vì sao vậy? ðó là vì ñầu ñạn lao ñi với tốc ñộ rất
cao nên ñã tạo ra sức công phá lớn.

Giống như một con chim bé nhỏ ñụng phải máy bay phản lực, do tốc ñộ ngược chiều quá
lớn nên chẳng những chim bị tan xương nát thịt mà máy bay cũng bị thủng một lỗ. ðiều
này chứng tỏ sức công phá lớn hay nhỏ chủ yếu quyết ñịnh bởi tốc ñộ chứ không phải
hoàn toàn do trọng lượng vật thể. Bởi vì ñộng năng tỷ lệ thuận với bình phương của tốc
ñộ.
ðộng năng của ñầu ñạn do trọng lượng ñầu ñạn và tốc ñộ bay của nó tới mục tiêu quyết
ñịnh. Ví dụ, trọng lượng ñầu ñạn là 6g, bay với vận tốc 192 m/s ở cự ly 500 mét thì ñộng
năng là khoảng 11,1 kg/m. Trên thực tế, ñể sát thương một người chỉ cần 8 kg/m là ñủ. Vì
vậy, bắn súng trường ở cự ly 500 mét sẽ gây thương vong cho người.
Lực sát thương ñối với cơ thể người còn liên quan ñến tác dụng ñi xiên của ñầu ñạn trong
tổ chức cơ thể người. Sau khi ñi vào cơ thể, ñầu ñạn không chỉ "xuyên một lỗ", mà vết
thương ñầu vào nhỏ, ñầu ra bị phá to theo hình loa kèn.
Vì sao có hiện tượng này? Mọi người ñều biết rằng khi bay trong không trung, viên ñạn tự
xoay quanh mình nó với tốc ñộ vài chục vòng một giây nên ñường bay ổn ñịnh. Nhưng
sau khi ñi vào tổ chức cơ thể, nó gặp phải môi trường có ñộ ñặc gấp hàng nghìn lần so
với ngoài không khí, do ñó lực cản tăng gấp bội, tốc ñộ xoáy giảm ñi làm cho ñầu ñạn bị

văng ra xung quanh và bay theo chiều ñứng, chiều ngang, thậm chí ngược chiều ñầu ñạn,
kết quả là lỗ ñạn có hình loa kèn.
Ngoài ra, sau khi ñầu ñạn bắn vào cơ thể, lúc xuyên qua tổ chức có chất dịch với tốc ñộ
cao, một phần năng lượng ñược giải phóng ra ngoài, làm cho thể tích khối chất dịch tăng
ñột ngột, hình thành sóng áp lực lan truyền nhanh chóng ra xung quanh. ðó chính là "tác
ñộng thủy ñộng lực" mà người ta vẫn thường nói tới. Lực tác dụng ñó chỉ có thể xảy ra khi
ñầu ñạn bay với vận tốc lớn nhất ñịnh (thông thường 600 ñến 700 m/s). Sau khi xảy ra có
thể phát sinh tác dụng sát thương như nổ phá, làm hủy hoại cơ quan nội tạng như tim, dạ
dày, não trong cơ thể sống, dẫn ñến thương tích.











Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 11 of 28
8. Súng hoạt ñộng như thế nào?


Cơ chế hoạt ñộng của súng trường và súng ngắn cũng tương tự như của súng bắn ñạn
chùm. Quá trình bóp cò sẽ khiến cho chốt nổ firing pin ñập vào kíp nổ tại ñáy viên ñạn và
kích thích thuốc nổ cháy trong viên ñạn tạo thành khí. Khí này dãn ra rất nhanh và ñẩy
ñầu ñạn qua nòng súng với lực rất lớn. Tốc ñộ ñầu ñạn tại ñầu nòng vào khoảng từ 1000
fps (300m/s) cho súng ngắn ñến 4000fps (1200m/s) cho súng trường.

Cơ chế hoạt ñộng của súng trường và súng lục


1. Lên ñạn - viên ñạn ñược tải vào buồng ñạn
2. Action ñược ñóng lại, chốt nổ firing pin ñược kéo và giữ về phía sau dưới sức ép của lò
xo.
3. Bóp cò thả chốt nổ firing pin khiến cho chốt nổ firing pin chuyển ñộng về phía trước với
lực rất lớn. Chốt nổ firing pin ñập vào kíp nổ của viên ñạn.
4. Tia lửa từ kíp nổ kích thích thuốc súng phát nổ. Khí ñược tạo ra từ sự cháy của thuốc
súng ñược giãn rất nhanh trong vỏ ñạn.
5. Khí giãm nở tạo lực kiếm cho ñầu ñạn rời khỏi thân viên ñạn và lao về phía nòng súng
với tốc ñộ cao.
6. Các ñường rãnh xoắn ở nòng súng khiến cho ñầu ñạn chuyển ñộng xoáy trong nòng.
Tốc ñộ và khí giãn gây tiếng nổ ‘bang’.

Cơ chế hoạt ñộng của súng bắn ñạn chùm


1. Lên ñạn - viên ñạn shotshell ñược ñưa vào buồng ñạn
2. Action ñược ñóng lại, chốt nổ firing pin ñược kéo và giữ về phía sau dưới sức ép của lò
xo.
3. Bóp cò thả chốt nổ firing pin ñập vào kíp nổ của viên ñạn tạo ra mồi lửa
4. Tia lửa từ kíp nổ kích thích thuốc súng phát nổ. Khí ñược tạo ra từ sự cháy của thuốc
súng ñược giãn rất nhanh trong vỏ ñạn.
5. Khí này ñẩy miếng ñệm wad mạnh vào các viên bi shot. Miếng ñệm và các viên bi bị
ñẩy mạnh ra khỏi vỏ ñạn nhựa của viên ñạn.
6. Miếng ñệm và các viên bị rời khỏi nòng. Khí gas thoát ra gây tiếng nổ lớn ‘bang’.
7. Các viên bi và miếng ñệm tách rời ra. Miếng ñệm do nhẹ sẽ bị rơi xuống ñất. Các viên
bi chuyển ñộng thành chùm tóe ra hình nón.

Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 12 of 28
9. Quá trình nổ của viên ñạn


Quá trình ñạn nổ của súng ngắn và súng bắn ñạn chùm giống như quá trình ñạn nổ của
súng trường bolt action dưới ñây.

Các bc din ra:





Quá trình lên ñạn - chốt bolt chuyển ñộng về phía trước, nén lò xo chốt nổ firing pin và
ñưa viên ñạn vào buồng ñạn.




Chốt nổ firing pin ñược giữ lại phía sau bởi lò xo nén.

Khi bóp cò, chốt nổ firing pin chuyển ñộng nhanh về phía trước, ñập vào kíp nổ của viên
ñạn và kích thích kíp nổ.



Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 13 of 28
Kíp nổ cháy, tạo tia lửa ñốt cháy thuốc súng, tạo áp suất khí ñẩy viên ñạn về phía trước
chuyển ñộng trong nòng súng và lao ra ngoài khoảng không.



Ngoài những hình minh hoạ trong bài viết, mình
còn có những file flash về cấu tạo của Súng
rất trực quan. Nếu có nhu cầu các bạn hãy liên hệ
qua email, mình sẽ gửi link ñể các bạn download !

Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 14 of 28
10. Các loại súng

Tất cả các loại súng khác nhau ñều có action và hệ ngắm, một số loại có khóa an toàn và
băng ñạn. Những ñặc ñiểm khác biệt của các loại súng ñược liệt kê dưới ñây.

Các loại action của súng

Một trọng nhiều cách ñể phân loại súng là dựa vào nguyên tắc hoạt ñộng (action). Action
của súng gồm các bộ phận lên ñạn, tháo ñạn, bắn và nhả cát tút. Action có thể là loại bắn
ñạn từng viên một (single shot) hoặc loại bắn liên tục (repeating). Súng bắn phát một phải
lên ñạn bằng tay sau mỗi phát bắn. Súng bắn liên tục thường có nhiều viên ñạn trong
băng ñạn rời hoặc bắng ñạn hình ống hoặc có hai nòng.

Bolt Action (hoạt ñộng kiểu chốt): Súng A bolt-action có nguyên tắc hoạt ñộng như là
việc ñóng mở cửa có khóa chốt. Chốt bolt ñược ñóng cứng vào breach (cửa phòng ñạn)
khiến cho súng chở nên chính xác và ổn ñịnh.

Lever Action (hoạt ñộng kiểu ñòn bẩy): Súng lever-action có một ñòn bẩy bằng kim loại
ở dưới cò súng. Tay bẩy này còn có tác dụng làm ñai cò.

Pump Action (hoạt ñộng kiểu bơm): Súng pump-action rất nhanh và ổn ñịnh. Nó cho
phép người bắn lên ñạn trong khi mắt vẫn ngắm vào ñích. Súng pump-action còn ñược
gọi là súng slide-action hoặc trombone-action.

Semi-Automatic (or Autoloading) Action (hoạt ñộng tự lên ñạn – hay còn gọi là bán
tự ñộng): Sau khi viên ñạn ñược bắn ra, vỏ cát tút ñược tự ñộng nhả khỏi buồng ñạn và
viên ñạn mới ñược ñưa tự ñộng lên nòng.

Break (or Hinge) Action (hoạt ñộng kiểu bản lề): Súng break-action hoạt ñộng giống
nguyên tắc của bàn lề cửa. Rẩt ñơn giản khi lên và tháo ñạn, súng kiểu này thường là lựa
chọn ñầu tiên của các thợ săn.

Revolving Action (hoạt ñộng kiểu côn xoay): Súng côn xoay có một ống trụ xoay có
nhiều buồng ñạn. Mỗi buồng ñạn ñược lần lượt nối (line up) với nòng súng khi bắn. Súng
côn xoay có loại xoay thuận hoặc ngược chiều kim ñồng hồ tùy vào nhà sản xuất. Súng

loại này chủ yếu là súng ngắn nhưng một vài loại súng trường cổ cũng hoạt ñộng trên
nguyên tắc này. Súng côn xoay có hai loại ‘single action’ và ‘double action’.

• Single action: chỉ bắn ñược khi búa gõ hammer ñã ñược lên lên cò (cock)

• Double action: việc bóp cò sẽ lên cò (cock) và nhả (release) búa gõ (hammer). Tuy
nhiên súng double-action cũng có thể lên cò bằng tay như là single-action.
Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 15 of 28




Ngoài những hình minh hoạ trong bài viết, mình
còn có những file flash về cấu tạo của Súng
rất trực quan. Nếu có nhu cầu các bạn hãy liên hệ
qua email, mình sẽ gửi link ñể các bạn download !

Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 16 of 28
Các loại súng trường


Súng trường bắn ñạn thường là loại break hay bolt actions. Súng bắn liên tục thường là
loại lever action, bolt action, pump action và bán tự ñộng. Việc kéo lever, bolt hoặc tay
trước súng sẽ nhả cát tút, lên viên ñạn mới vào buồng ñạn và lên cò.



Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 17 of 28
Các loại súng bắn ñạn chùm


Súng bắn ñạn chùm có nhiều loại hoạt ñộng giống như súng trường: bolt action, pump
action và tự ñộng. Cũng có loại break action dùng trong súng một nòng và hai nòng. Súng
hai nòng có nòng súng ñặt song song (side-by-side) hoặc ñặt cái này trên cái kia (over-
under).

Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 18 of 28
11. Bolt Action (hoạt ñộng kiểu chốt):


Súng bolt-action có nguyên tắc hoạt ñộng như là việc ñóng mở cửa có khóa chốt. Chốt
bolt ñược ñóng cứng vào breach (cửa phòng ñạn) khiến cho súng chở nên chính xác và
ổn ñịnh.

Hoạt ñộng

• Nhấc tay chốt (bolt handle) và kéo về phía sau.

• Nếu là súng bắn ñạn ñơn, bạn phải bỏ viên ñạn vào action vừa ñẩy chôt về phía trước,
viên ñạn sẽ ñược ñưa vào buồng ñạn. Hạ tay chốt xuống ñể 'chốt' ñạn. Nếu súng ñã lên
ñạn, khi kéo chốt về phía sau thì viên ñạn sẽ bị nhả ra khỏi buồng ñạn. ðể kiểm tra súng
ñã lên ñạn hay chưa, bạn phải nhìn vào buồng ñạn khi mở action và băng ñạn.

• Mở khóa an toàn, súng ñã sẵn sàng nhả ñạn khi bóp cò.

Súng có thể ñược cất giữ an toàn bằng cách tháo rời chốt ra khỏi súng và cất vào chỗ
khác.




12. Lever Action (hoạt ñộng kiểu ñòn bẩy):


Súng lever-action có một ñòn bẩy bằng kim loại ở dưới cò súng. Tay bẩy này còn có tác

dụng làm ñai cò.

Hoạt ñộng

• ðể mở action, ñẩy ñòn bẩy xuống dưới và về phía trước. ðiều này sẽ kéo cát tút ra khỏi
buồng ñạn và nhả ra ngoài. Nếu có ñạn trong băng ñạn, viên ñạn mới sẽ ñược ñưa vào
buồng ñạn.

• Kéo ñòn bẩy lên và về phía sau. Action sẽ ñược ñóng lại. Rất khó khi biết ñược là súng
lever action ñã lên ñạn hay chưa. ðể tháo ñạn, ñẩy ñòn bẩy xuống dưới và về phía trước
liên tục cho ñến khi không còn viên ñạn nào ñược nhả ra nữa, ngoài ra phải nhìn xem
buồng ñạn và băng ñạn còn có viên ñạn nào trong ñó không.
Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 19 of 28
• Mở khóa an toàn, súng ñã sẵn sàng nhả ñạn khi bóp cò.

Luôn phải chú ý không bất cẩn chạm vào cò khi hoạt ñộng ñòn bẩy.





13. Pump Action (hoạt ñộng kiểu bơm):


Súng pump-action rất nhanh và ổn ñịnh. Nó cho phép người bắn lên ñạn trong khi mắt vẫn
ngắm vào ñích. Súng pump-action còn ñược gọi là súng slide-action hoặc trombone-
action.

Hoạt ñộng

• ðể mở action, kéo tay nắm trước forestock về phía sau, súng sẽ kéo cát tút từ buồng
ñạn và nhả ra ngoài. Trượt tay nắm về phía mũi súng sẽ tải viên ñạn mới từ băng ñạn
(tubular magazine) và nạp viên ñạn vào buồng.

• Mở khóa an toàn, súng ñã sẵn sàng nhả ñạn khi bóp cò.

Súng pump-action chỉ có thể mở action sau khi bóp cò hoặc khi ấn vào lẫy nhả (release
lever) ñồng thời với việc kéo tay nắm về phía sau.







Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 20 of 28
14. Bán tự ñộng (tự lên ñạn):


Súng bán tự ñộng (tự lên ñạn): sau mỗi lần bắn, cát tút ñạn ñược tự ñộng nhả ra và viên
ñạn mới ñược tự ñộng tải vào buồng ñạn

Hoạt ñộng

• ðể mở action, kéo tay chốt bolt handle (trên súng trường và ñạn chùm) hoặc thanh trượt
slide (trên súng ngắn) về phía sau. Với hầu hết các súng bán tự ñộng, khi tay chốt hoặc
thanh trượt bị kéo về phía sau thì nó sẽ ở nguyên vị trí mở ñó khi băng ñạn rỗng (không
có viên ñạn nào trong băng). Nếu nó không bị giữ lại mà lại chạy về vị trí ban ñầu thì có

nghĩa là một viên ñạn ñã ñược tải vào buồng ñạn và súng ñã ở vị trí sẵn sàng. Một vài loại
súng bán tự ñộng không giữ ở vị trí mở action và phải giữ tay chốt về phía sau ñể kiểm tra
xem ñạn ñã lên nòng hay chưa.

• ðể tháo ñạn, ñầu tiên phải tháo băng ñạn và kéo tay chốt mở về sau, sau ñó phải nhìn
xem còn có viên ñạn nào trong buồng ñạn hay không.

• ðể nạp ñạn, kéo tay chốt về phía sau ñể mở chốt sau ñó thả ra. Khi ñó chốt sẽ tự lao về
phía trước và ñẩy viên ñạn vào buồng ñạn. Không nên thả tay chốt từ từ vì sẽ khiến cho
chốt không chạy vào ñúng vị trí.

• Với súng bán tự ñộng, phải nhấn cò mỗi lần bắn. ðiều này khác với súng tự ñộng, ñạn
sẽ ñược bắn ra liên tục khi ấn và giữ cò cho ñến khi hết ñạn trong băng.













Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 21 of 28
15. Cơ chế hoạt ñộng của súng ngắn

Single action (SA):

Với súng ngắn loại SA, cò súng chỉ có tác dụng nhả búa gõ ñã lên (cocked). Với súng côn
xoay, búa gõ phải lên bằng tay (manual cocked) trước khi bắn mỗi phát ñạn. Với súng bán
tự ñộng, búa gõ chỉ phải lên (cock) khi bắn phát ñạn ñầu tiên, sau ñó thanh trượt slide sẽ
tự ñộng lên búa gõ ở các lần bắn tiếp theo (xem hình minh họa ở bài trước). Lực ấn cò
nhẹ, quãng ñường chuyển ñộng của cò ngắn, lực ấn cò giống nhau giữa phát ñạn ñầu
tiên và các phát ñạn tiếp theo.

Double Action (DA):

Với súng ngắn loại DA này, việc bóp cò sẽ ñồng thời lên búa gõ (kéo chốt nổ về phía sau)
nếu búa gõ chưa ñược lên (cock) và nhả búa gõ ñể chốt nổ (firing pin) lao về phía trước
ñập vào ngòi nổ của viên ñạn trong buồng ñạn. Lực ấn cò nặng hơn và quãng ñường
chuyển ñộng của cò dài hơn so với loại SA. Tuy nhiên người bắn có thể lên búa bằng tay
nếu muốn bắn ở SA mode.

Double Action / Single Action (DA/SA):

Phần lớn các loại súng ngắn hiện ñại ñều là loại kết hợp DA/SA. ðiều ñó có nghĩa là với
súng bán tự ñộng, việc lên búa (cock) có thể làm bằng tay SA(ñể làm giảm lực nhấn cò)
hoặc lên búa tự ñộng và nhả bằng việc ấn cò DA. Sau phát ñạn ñầu tiên, búa sẽ tự ñộng
ñược lên nhờ chuyển ñộng giật lại của thanh trượt slide và súng lại sẵn sàng nổ ñạn ở SA
mode. Lực ấn cò ở phát bắn ñầu tiên (DA mode) và các phát tiếp theo (SA mode) khác
nhau rất lớn.

Trong SA, khi búa gõ ñã lên (cocked) thì lực ấn cò ñể bắn sẽ nhỏ hơn nhiều so với lực ấn
cò của DA. Ví dụ với khẩu Sig Sauer Mosquito, lực kéo cò (trigger pull) là 12.1lbs cho DA
và 4.4lbs cho SA. Khác biệt rất lớn.

Double Action Only (DAO):

Với súng ngắn loại DAO này thì búa gõ luôn luôn ñược lên ở trạng thái sẵn sàng. Lực ấn
cò ổn ñịnh và giống nhau ở các lần bắn.

Striker Fire:

Súng ngắn loại này không có búa gõ (hammer) mà chỉ có ñế gõ (striker). ðế gõ này ñược
lên (cocked) và thả ra khi bóp cò. ðế gõ này ñược lên khi nạp ñạn bằng việc kéo thanh
trượt slide và luôn luôn ở trạng thái lên (cock) sau khi bắn. Không có cách nào ñể 'xuống'
(decock) ñế gõ này ngoài việc bóp cò
Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 22 of 28
16. Break (or Hinge) Action (hoạt ñộng kiểu bản lề):


Súng break-action hoạt ñộng giống nguyên tắc của bàn lề cửa. Rẩt ñơn giản khi lên và
tháo ñạn, súng kiểu này thường là lựa chọn ñầu tiên của các thợ săn.

Hoạt ñộng

• ðể mở action, hướng mũi súng xuống ñất và ấn chốt nhả, báng sẽ gập xuống dưới. ðiều
này làm cho vỏ cát tút hoặc vỏ shell tự ñộng nhả ra hoặc có thể dùng tay tháo ñạn nếu
súng ñang lên ñạn.

Súng loại này không có băng ñạn mà thường có hai nòng hoạt ñộng riêng biệt. Một số loại
có bốn nòng.

Một vài loại có búa gõ lộ thiên, rất nguy hiểm vì dễ bị cướp cò khi dùng súng.

17. Revolving Action (côn xoay):


Côn xoay là tên gọi loại súng có ổ xoay có nhiều phòng ñạn. Các phòng ñạn lần lượt
ñược xoay nối liền với nòng súng khi súng bắn. Ổ xoay có thể xoay thuận hoặc ngược
chiều kim ñồng hồ tùy nhà chế tạo. Loại súng này thường là súng ngắn nhưng ñôi khi
cũng có súng trường cổ hoạt ñộng trên cơ chế này. Côn xoay có hai loại Single action và
Double action.

Single action: bắn từng phát một sau khi phải lên búa bằng tay.

Double action: Ấn cò sẽ lên và nhả búa. Loại DA cũng có thể lên búa bằng tay và sử
dụng như là loại SA





Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 23 of 28
18. Bộ phận an toàn


Khóa an toàn có tác dúng phòng tránh trường hợp súng bị cướp cò. Khóa an toàn sẽ
khóa action khiến cho việc nhả ñạn không thực hiện ñược cho ñến khi mở khóa. Tuy

nhiên, không nên dựa hoàn toàn vào cơ chế an toàn của súng vì ñó chỉ là các bộ phận cơ
học có thể bị hỏng hóc không biết trước. Ngoài ra, khóa an toàn có thể bị chuyển sang
chế ñộ 'mở' bất cẩn khi sử dụng súng hoặc do vướng vào quần áo

Khóa an toàn thường nằm quanh receiver của súng và rất dễ nhận biết. Các loại khóa an
toàn là:

Cross-Bolt Safety

Dùng nhiều cho súng loại bơm pump và bán tự ñộng.
Chỉ là một cái chốt ngang chặn cò hoặc búa gõ khi ấn vào.
Thường nằm ở ñai cò hoặc trên ñầu búa gõ.

Pivot Safety

Dùng nhiều cho súng ngắn và súng trường loại bolt action.
Dùng ñòn bẩy chốt (pivoting lever) ñể chặn cò hoặc chốt nổ (firing pin)
Thường nằm trên thân súng (ñể chặn cò) hoặ nằm trên chốt bolt hoặc thanh trượt slide
(ñể chặn chốt nổ firing pin).

Slide or Tang Safety

Dùng nhiều cho súng trường và súng ñạn chùm loại hinge action.
Có một thanh trượt hoặc nút chặn.
Thường nằm tại chuôi (tang - dải kim loại ở phía sau receiver) của súng loại hinge action
hoặc nằm ở một trong hai bên cạnh của receiver.

Half-Cock or Hammer Safety

Dùng nhiều cho loại súng với búa gõ lộ thiên.

ðặt cò súng ở chế ñộ lên nửa chừng (half cock), cách xa chốt nổ firing pin.
Trong một vài loại súng thì sẽ tự ñộng ñặt cò súng ở chế ñộ lên nửa chừng sau khi cò
ñược nhấn.

ðể tăng ñộ an toàn khi sử dụng súng, một vài cơ chế an toàn khác ñược dùng kết hợp với
các khóa an toàn nêu trên ví dụ với phần lớn súng ngắn, khi tháo băng ñạn ra thì súng sẽ
không thể nhả ñạn ñược v.v


Nhng kin thc tng quan v súng email:
hotline: 0919 283104 Page 24 of 28
Vị trí thường gặp của khóa an toàn trên súng









Ngoài những hình minh hoạ trong bài viết, mình
còn có những file flash về cấu tạo của Súng
rất trực quan. Nếu có nhu cầu các bạn hãy liên hệ
qua email, mình sẽ gửi link ñể các bạn download !




Nhng kin thc tng quan v súng email:

hotline: 0919 283104 Page 25 of 28
19. Băng ñạn


Trong các loại súng bắn liên tục, băng ñạn dùng ñể giữ các viên ñạn chưa bắn, khi lên
chốt, ñạn sẽ ñược lấy ra từ băng ñạn và ñưa vào trong buồng ñạn, sẵn sàng ñể bắn.

Băng ñạn gồm có lò xo và cái tiếp ñạn (follower) ñể ñẩy viên ñạn và ñưa vào buồng ñạn.
Khi kiểm tra băng ñạn còn ñạn hay không, bạn phải nhìn thấy hoặc chạm ñược vào cái
tiếp ñạn. Nếu không thấy, có thể hẵng còn viên ñạn bị kẹt trong băng. Cần phải ñặc biệt
chú ý với băng ñạn hình ống (tubular) ñể chắc rằng ñạn không bị kẹt trong ống.
Băng ñạn có hai loại tháo rời và cố ñịnh.

Băng ñạn tháo rời cho phép bạn tháo ñạn khỏi súng bằng cách gỡ băng ñạn ra. Tuy
nhiên, khi ñã có viên ñạn lên nòng thì bạn vẫn phải kéo chốt về sau ñể ñưa viên ñạn ñó
ra.

Với băng ñạn cố ñịnh thì bạn phải tự tay tháo từng viên ñạn ra như là với súng có sử
dụng băng ñạn hình ống, băng ñạn chốt then (hinge) hoặc côn xoay.


20. Hệ ngắm


Hệ ngắm là thiết bị dùng ñể ñặt mắt người bắn thẳng hàng với ñầu ruồi ñể giúp cho việc
bắn ñược trở nên chính xác.Hệ ngắm rất quan trọng với súng bắn ñầu ñạn ñơn hơn là
súng bắn ñạn chùm. Hệ ngắm của súng bắn ñạn chùm chỉ có ñầu ruồi (bead).
Hệ ngắm của súng trường thường là hệ ngắm mở hoặc ngắm qua lỗ (peep) hoặc dùng
kính ngắm. Hệ ngắm của hầu hết các loại súng ngắn thường là hệ ngắm mở, tuy nhiên
cũng có một vài súng ngắn ñặc biệt có trang bị hệ ngắm ñiểm (dot) hoặc kính ngắm. Sẽ

phân tích kỹ hơn ở các bài sau.

ðầu ruồi (Bead Sight): ñơn giản chỉ là một hạt tròn nhỏ nhô lên khỏi nòng súng của súng
bắn ñạn chùm. Một vài súng bắn ñạn chùm có thêm một ñầu ruồi nhỏ ở khoảng lưng
chừng cửa nòng súng. Người bắn ‘chỉ’ (point) và rê súng theo mục tiêu di ñộng. ðầu ruồi
(bead) chỉ có tác dụng hỗ trợ khi hướng và chuyển ñộng nòng súng theo các mục tiêu
ñang bay hoặc ñang chuyển ñộng.

Hệ ngắm mở (Open Sight): là sự kết hợp của ñầu ruồi (front sight) ở mũi súng và một
khe hẹp hình chữ V ở phía cuối nòng. Hệ ngắm mở này rẻ tiền và ñơn giản, cho phép
nhanh chóng ngắm mục tiêu. ðể ngắm, chỉnh súng sao cho ñầu ruồi nằm vào giữa khe
hẹp chữ V. Hệ ngắm này có loại cố ñịnh với súng, có loại ñiều chỉnh ñược.
Hệ ngắm lỗ (Aperture (Peep) Sight): kết hợp của ñầu ruồi ở mũi súng và một lỗ tròn nhỏ ở
trên thân súng trường gần mắt người bắn. ðể ngắm, chỉnh mục tiêu vào giữa thị trường
của lỗ ngắm sau ñó ñưa ñầu ruồi hướng vào tâm lỗ. Hệ ngắm lỗ chính xác và dễ ñiều
chỉnh hơn là hệ ngắm mở.