Tiết 5_Bài 4_11NC_Chuyển động thẳng biến đổi đều

BÀI GIẢNG VẬT LÝ LỚP 10 NC_ NĂM HỌC 2011-2012
Tiết 5_ Bài 4_ Lớp 10 NC
CHUYỂN ĐỘNG THẲNG BIẾN ĐỔI ĐỀU
GIÁO VIÊN: TRẦN VIẾT THẮNG
TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN

I mục tiêu:
a. Kiến thức :Học sinh nắm các khái niệm gia tốc ,vận
tốc ,trong chuyển động biến đổi đều. Vận dụng vào các
bài tập đơn giản.
b.Kỹ năng : Xác định đựoc gia tốc trung bình và gia tốc
tức thời, vẽ đ/ợc đồ thị vận tốc theo thời gian ,xác định
đ/ợc hệ số góc.
CHUYN NG THNG BIN I U

Chuyển động thẳng đều là gì? viết công thức tính quãng đường
và phương trình chuyển động của chuyển động thẳng đều
Chuyển động thẳng đều có quỹ đạo là đường thẳng,có
tốc độ trung bình như nhau trên mọi quãng đường .
•
s = v.t
•
x = x
0
+ v.t
KIỂM TRA BÀI CŨ

Vn tc trung bỡnh l gỡ ? Vit cụng thc tớnh v
tb
Vn tc trung bỡnh ca mt chuyn ng cho bit

mc nhanh chm ca chuyn ng
tb
s
v
t
=
Vaọn toõc tửực thụứi, ln ca vn tc tc thi?

Vận tôc tức thời
t
MM
v
∆
=
'
t
s
t
x
∆
∆
=
∆
∆
tức độ lớn của vận tốc tức thời luôn luôn bằng tốc độ tức thời.
(khi t rất nhỏ).
(khi t rất nhỏ)
Vectơ vận tốc tức thời tại thời điểm t, kí hiệu là vectơ v, là thương số
của vectơ độ dời MM’ và khoảng thời gian t rất nhỏ (từ t đến t +t)
thực hiện độ dời đó

s
v
t
∆
=
∆
Vec tơ vận tốc tức thời v tại thời điểm t đặc trưng cho chiều và độ
nhanh chậm của chuyển động tại thời điểm đó.
Mặt khác khi t rất nhỏ thì độ lớn của độ dời bằng quãng đường đi
được , ta có

Chuyển động thẳng biến đổi đều là chuyển động thẳng trong đó
vận tốc tức thời hoặc tăng dần đều hoặc giảm dần đều theo thời
gian.
Chuyển động nhanh dần đều: v có độ lớn tăng đều
Chuyển động chậm dần đều: v có độ lớn giảm đều
Chuyển động thẳng
Chuyển động đều
Chuyển động biến đổi
Chuyển động thẳng biến đổi đều
Có quĩ đạo thẳng
Có v = const
Có v thay đổi theo thời gian
Chuyển động nhanh dần
v có độ lớn tăng dần theo thời gian
Chuyển động chậm dần
v có độ lớn giảm dần theo thời gian
Chuyển động thẳng đều
Có v = const

CHUYỂN ĐỘNG THẲNG BIẾN ĐỔI ĐỀU
1. Gia tốc trong chuyển động thẳng
Khái niệm gia tốc
Gọi v
1
là vận tốc ở thời điểm t
1
v
2
là vận tốc ở thời điểm t
2
; ∆v = v
2
– v
1
gọi là độ biến thiên vận tốc trong khoảng thời gian ∆t = t- t
o
2 1
2 1
v v
v
a
t t t
−
∆
= =
∆ −
•
Gia tốc là đại lượng vật lí đặc trưng cho sự biến đổi của vận tốc
Đại lượng xác định bằng thương số giữa độ biến thiên vận tốc ∆v và

khoảng thời gian vận tốc biến thiên ∆t gọi là GIATỐC của CĐ, kí hiệu a
Véc tơ gia tốc.
Vì vận tốc là đại lượng véc tơ nên gia tốc cũng là đại lượng véc tơ :

0
0
tb
v v
v
a
t t t
−
∆
= =
− ∆
•
Gia tốc có đơn vị là m/s
2
.
•
vectơ gia tốc trung bình trong khoảng thời gian từ t
1
đến t
2
.
2 1
2 1
tb
v v
v

a
t t t
−
∆
= =
− ∆
•
Giá trị đại số của vectơ gia tốc trung bình
•
Gia tốc tức thời: là gia tốc trung bình trong khoảng thời gian ∆t rất nhỏ
2 1
2 1
v v
v
a
t t t
−
∆
= =
− ∆
( khi ∆t rất nhỏ)
v
a
t
∆
=
∆
( khi ∆t rất nhỏ)
•
Giá trị đại số của vectơ gia tốc tức thời

Trong CĐ thẳng vec tơ gia tốc tức thời cùng phương với quĩ đạo
•
Trong CĐ thẳng biến đổi đều gia tốc luôn không đổi a = const

b. Vectơ gia tốc
v
0
v
-v
0
a
a

Gốc : tại vật chuyển động .
Hướng : trùng với các vectơ vận tốc.
Độ dài : tỉ lệ với độ lớn gia tốc .
∆V
Hãy nêu các đặc điểm của vectơ gia tốc của vật chuyển động thẳng
nhanh dần đều ?
Các đặc điểm của vectơ gia tốc của vật CĐ thẳng nhanh dần đều:
Véc tơ gia tốc của chuyển động thẳng nhanh dần đều cùng
phương, cùng chiều với véc tơ vận tốc.

b. Vectơ gia tốc
v
0
v
-v
0
a

a

Gốc : tại vật chuyển động .
Hướng : ngược với các vectơ vận tốc.
Độ dài : tỉ lệ với độ lớn gia tốc .
∆V
Hãy nêu các đặc điểm của vectơ gia tốc của vật chuyển động thẳng
chậm dần đều ?
Các đặc điểm của vectơ gia tốc của vật CĐ thẳng nhanh dần đều:
Véc tơ gia tốc của chuyển động thẳng chậm dần đều cùng
phương, ngược chiều với véc tơ vận tốc.

b. Vận tốc trong chuyển động thẳng biến đổi đều đều
Nếu t
0
= 0
0
0 0
0
( )
v v
v
a v v a t t
t t t
−
∆
= = ⇒ = + −
∆ −
v = v
0

+ at
Trong CĐ thẳng nhanh dần đều: gia tốc a và vận tốc v cùng dấu
Trong CĐ thẳng chậm dần đều: gia tốc a và vận tốc v trái dấu
2. Chuyển động thẳng biến đổi đều đều
a. Chuyển động thẳng biến đổi đều đều là CĐ thẳng có gia tốc tức
thời không đổi: a = const

v = v
0
+ at
c. ẹo thũ vaọn toỏc thụứi gian.
v
t
O
v
0
v
t
O
v
0
0
tan
v v
a
t


= =
L mt ng thng xiờn gúc, ct trc tung ti im v = v

0
C nhanh dn u
C chm dn u
v > 0
v > 0
v < 0
v < 0

2. Vn tc trong chuyn ng thng bin i u u
Nu t
0
= 0
0
0 0
0
( )
v v
v
a v v a t t
t t t


= = = +

v = v
0
+ at
ẹo thũ vaọn toỏc thụứi gian.
v
t

O
v
0
v
t
O
v
0
0
tan
v v
a
t


= =

Câu 1: Mô tả chuyển động của một người đi xe máy có đồ thị vận
tốc theo thời gian như hình vẽ. Xác định gia tốc trong các khoảng
thời gian: từ 0 đến 20 s, từ 20s đến 60 s và từ 60 s đến 70 s.
0
t (s)
v (m/s)
20 60 70
20
* Từ 0 đến 20 s
* Từ 20 đến 60 s
* Từ 60 đến 70 s
CĐ nhanh dần đều: a
1

= 1m/s
2
.
CĐ đều: a
2
= 0; với vận tốc 20m/s
CĐ chậm dần đều: a
2
= -2 m/s
2
.

Câu 2: Chọn câu trả lời đúng
Đồ thị tọa độ – thời gian của chuyển động thẳng của một vật có
dạng như hình vẽ. Trong khoảng thời gian:
A. từ 0 đến t
1
vật chuyển động nhanh dần đều.
B. từ t
1
đến t
2
vật chuyển động thẳng đều.
C. từ t
2
đến t
3
vật chuyển động chậm dần đều.
D. Cả A, B, C đều sai.
Đáp án D.

Câu 3: Chọn câu trả lời sai. Trong chuyển động thẳng nhanh dần đều,
nếu chọn chiều dương là chiều chuyển động thì:
A.Gia tốc là một đại lượng véctơ cùng phương, chiều với véctơ vận
tốc
B. Gia tốc là một đại lượng véctơ cùng phương, ngược chiều với
véctơ vận tốc.
C. Gia tốc là một đại lượng véctơ có giá trị đại số là một hằng số
dương .
D. Gia tốc là một đại lượng véctơ tiếp tuyến với quĩ đạo chuyển động.
Đáp án B.

Câu 4. Chọn câu sai. Chất điểm chuyển động thẳng nhanh dần đều
nếu:
A. a > 0 và v
0
> 0. B. a > 0 và v
0
= 0.
C. a < 0 và v
0
> 0. D. a < 0 và v
0
= 0.
Đáp án C.
Câu 5. Chọn câu sai. Khi một chất điểm chuyển động thẳng biến đổi
đều thì nó:
A. Có gia tốc không đổi.
B. Có gia tốc trung bình không đổi
C. Chỉ có thể CĐ nhanh dần đều hoặc chậm dần đều.

D. Có thể lúc đầu CĐ chậm dần đều, sau đó CĐ nhanh dần đều.
Đáp án C.