lời văn, đoạn văn tự sự

Trường THCS NguyễnTri Phương
Môn NGỮ VĂN 6
GV: Châu Thị Kim Hoàng
Năm học :2010-2011

TRƯỜNG THCS NGUYỄN TRI PHƯƠNG
TIẾT 20
GV: Châu Thị Kim Hoàng
Năm học :2010-2011

KIỂM TRA BÀI CŨ
1.Thế nào là lập ý khi làm bài văn tự sự ?
2.Trình bày cách lập dàn ý khi làm bài văn tự sự ?

1.Lập ý là xác định nội dung sẽ viết theo yêu cầu của
đề, cụ thể là xác định : nhân vật, sự việc, diễn biến,
kết quả và ý nghĩa của câu chuyện.
2.Lập dàn ý là sắp xếp việc gì kể trước, việc gì kể sau
để người đọc dễ theo dõi được câu chuyện và hiểu
được ý nghĩa của câu chuyện.

Thứ năm, ngày 23 tháng 9 năm 2010
Tiết 20 Tập làm văn

I. Lời văn,đoạn văn tự sự :
1. Lời văn giới thiệu nhân vật :
Đọc từng câu trong các đoạn văn sau :
(1)Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái
tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền
dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén

cho con một người chồng thật xứng đáng.
(2)Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người
ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi
chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng
cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy
Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng.
( Sơn Tinh, Thủy Tinh )

? Hai đoạn văn trên giới thiệu
về những nhân vật nào ?
(1)Hùng Vương thứ mười tám có một người con
gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết
hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn
kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(2)Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một
người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta
gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài
năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là
Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua
Hùng.


?Đoạn văn (1) giới thiệu gì về
vua Hùng và Mị Nương ?
(1)Hùng Vương thứ mười tám có một người
con gái tên là Mị Nương, Người đẹp như hoa,
tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết
mực, muốn kén cho con một người chồng thật
xứng đáng.

? Đoạn văn (2) giới thiệu
gì về Sơn Tinh, Thủy Tinh?
(2)Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở
vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là
Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không
kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[…],cả hai
đều xứng đáng làm rể vua Hùng.

(1)Hùng Vương thứ mười tám có một người con
gái tên là Mị Nương, Người đẹp như hoa, tính nết
hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn
kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(2)Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một
người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta
gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài
năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là
Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua
Hùng.

? Những câu giới thiệu trên thường
dùng những từ, cụm từ gì ?

1/ Lời văn giới thiệu nhân vật là giới
thiệu tên, lai lịch, quan hệ, tính tình, tài
năng, ý nghĩa của nhân vật.
? Vậy, theo em thế nào là lời văn
giới thiệu nhân vật ?

Đọc đoạn văn sau :
( 3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng

đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị
Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão
rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn
cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước
ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi,
thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển
nước.
( Sơn Tinh, Thủy Tinh )
2. Lời văn kể sự việc :

(3)Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng
nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương.Thần
hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời,
dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập
ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi,
sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển
nước.
?Đoạn văn trên kể về
hành động của nhân vật nào?
?Em hãy gạch dưới những từ
chỉ hành động đó ?
? Các hành động đó được kể
theo thứ tự nào ?
 Các hành động đó được kể theo thứ tự : từ trước đến
sau, nguyên nhân đến kết quả.

? Các hành động đó đem lại kết quả gì?
(3)Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng
nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương.Thần
hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời,

dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập
ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi,
sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển
nước.

Lời kể trùng điệp
“Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa”
gây ấn tượng gì cho người đọc ?
Lời kể trùng điệp cho thấy sự liên tiếp của hành động
gây ấn tượng mạnh về cơn giận dữ và sự phá hoại khủng
khiếp của Thủy Tinh.
(3)Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi
giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương.Thần
hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất
trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.
Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng
lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh
bềnh trên một biển nước.

2/ Lời văn kể sự việc là kể các hành động,
việc làm, kết quả và sự thay đổi do các hành
động ấy đem lại.
? Lời văn kể sự
việc có đặc điểm
gì ?

3.Đoạn văn
(1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị
Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương
nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.

(2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi
Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người
ở miền biển, tài năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là
Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng.

(3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận,
đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió
làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên
cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà
cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như
nổi lềnh bềnh trên một biển nước.


(1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương,
người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực,
muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng
2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản
Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền
biển, tài năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.
[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng
(3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận,đem
quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành
dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh
Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên
lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển
nước.
Vua Hùng kén rể
Sơn Tinh, Thủy Tinh đến cầu hôn
 Sự giận dữ và tấn công quyết liệt của Thủy Tinh
? Em hãy cho biết nội dung chính của từng đoạn văn ?

? Hãy gạch dưới câu biểu đạt ý chính của từng đoạn ?
? Vậy theo em thế nào là câu chủ đề?

(1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người
đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn
kén cho con một người chồng thật xứng đáng
2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên
có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài
năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[…],cả hai
đều xứng đáng làm rể vua Hùng
(3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận,đem quân
đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão
rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn
Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng
đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
Vua Hùng kén rể
Sơn Tinh, Thủy Tinh đến cầu hôn
 Sự giận dữ và tấn công quyết liệt của Thủy Tinh
? Các câu còn lại quan hệ với câu chủ đề thế nào?
? Hãy xác định những câu diễn đạt ý phụ trong các đoạn văn ?
?Vậy theo em những ý phụ đó có tác dụng gì với ý chính?

3/ Đoạn văn :
Đoạn văn tự sự được đánh dấu bằng chữ cái
mở đầu viết hoa lùi vào đầu dòng và hết đoạn có
dấu chấm xuống dòng.
Mỗi đoạn văn tự sự thường có một ý chính,
diễn đạt thành một câu gọi là câu chủ đề. Các
câu khác diễn đạt những ý phụ dẫn đến ý chính
đó, hoặc giải thích cho ý chính, làm cho ý chính

nổi lên.
? Em hiểu thế nào
về đoạn văn ?

b)Ngày mùa, tôi tớ ra đồng làm cả, phú ông có ba cô con gái thay
phiên nhau đưa cơm cho Sọ Dừa. Hai cô chị ác nghiệt, kiêu kì, thường
hắt hủi Sọ Dừa ; còn cô em út hiền lành, tính hay thương người, đối đãi
với Sọ Dừa rất tử tế.
c)Cô không đẹp, chỉ xinh thôi. Và tính cô cũng như tuổi cô còn trẻ
con lắm. Thấy khách hàng nói một câu bông đùa, cô đã tưởng người ta
chòng ghẹo mình, díu đôi lông mày lại và ngoe nguẩy cái mình. Khách
trông thấy chỉ cười. Nhưng cô cũng không giận ai lâu, chỉ một lát cô lại
vui tính ngay !
? Mỗi đoạn văn trên kể về điều gì ? Hãy gạch dưới câu chủ đề có ý
quan trọng nhất của mỗi đoạn văn. Các câu triển khai chủ đề ấy theo
thứ tự nào?
a)Thế là Sọ Dừa đến ở nhà phú ông.Cậu chăn bò rất giỏi. Hằng
ngày, Sọ Dừa lăn sau đàn bò ra đồng, tối đến lại lăn sau đàn bò về
chuồng.Ngày nắng cũng như ngày mưa, bò con nào con nấy bụng no
căng. Phú ông mừng lắm.
Bài tập 1:Đọc các đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi:

THẢO LUẬN NHÓM ( 2 phút )
•
Nhóm 1,2 : đoạn a
•
Nhóm 3,4 : đoạn b
•
Nhóm 5,6 : đoạn c

a)Thế là Sọ Dừa đến ở nhà phú ông.(1)Cậu chăn bò
rất giỏi.(2) Hằng ngày, Sọ Dừa lăn sau đàn bò ra đồng,
tối đến lại lăn sau đàn bò về chuồng.(3)Ngày nắng cũng
như ngày mưa, bò con nào con nấy bụng no căng(4).
Phú ông mừng lắm.(5)
-> Sọ Dừa chăn bò rất giỏi.
+ Câu 1 : Hành động bắt đầu.
+ Câu 2 : Nhận xét chung về hành động.
+ Câu 3,4,5 : Hành động cụ thể.

b)Ngày mùa, tôi tớ ra đồng làm cả, phú ông có ba cô con
gái thay phiên nhau đưa cơm cho Sọ Dừa.(1) Hai cô chị
ác nghiệt, kiêu kì, thường hắt hủi Sọ Dừa ; còn cô em út
hiền lành, tính hay thương người, đối đãi với Sọ Dừa rất
tử tế.(2)
-> Hai cô chị ác, hay hắt hủi Sọ Dừa, cô út hiền lành,
đối xử tử tế với Sọ Dừa
+ Câu 1 : Dẫn dắt, giải thích.
+ Câu 2 : Nhận xét chung về hành động.

-> Tính cô còn trẻ con lắm.
c)Cô không đẹp, chỉ xinh thôi.(1) Và tính cô cũng như tuổi cô còn
trẻ con lắm. (2)Thấy khách hàng nói một câu bông đùa, cô đã tưởng
người ta chòng ghẹo mình, díu đôi lông mày lại và ngoe nguẩy cái
mình.(3) Khách trông thấy chỉ cười.(4) Nhưng cô cũng không giận
ai lâu, chỉ một lát cô lại vui tính ngay !(5)
+ Câu 1 : Giải thích.
+ Câu 2 : Nhận xét chung về tính tình.
+ Câu 3,4,5 : Biểu hiện tính trẻ con của cô Dần.