Bài giảng về hiện tượng sốt

SỐT
ThS. Đỗ Hoàng Long
Bộ môn Sinh lý bệnh - Miễn dịch
Khoa Y, Trường ĐH Y Dược Cần Thơ

MỤC TIÊU BÀI GIẢNG
1. Trình bày và giải thích được bệnh nguyên và
bệnh sinh của sốt
2. Trình bày được nguồn gốc, cấu trúc và cơ chế
tác động của chất gây sốt nội sinh
3. Trình bày được ba giai đoạn của sốt
4. Trình bày được sự rối loạn chuyển hóa trong
sốt
5. Giải thích được sự rối loạn các cơ quan có
chức phận sinh lý trong sốt
6. Mô tả được các dạng biểu hiện trong sốt
7. Xác định được ý nghĩa sinh học của sốt.

1. ĐỊNH NGHĨA
Sốt là tình trạng tăng thân nhiệt do
rối loạn trung tâm điều hòa nhiệt độ dưới
tác động của các nguyên nhân gây bệnh
thường là các yếu tố có hại như vi khuẩn
và vi rút

2. NGUYÊN NHÂN
 Nhiễm vi sinh vật
 Không do nhiễm vi sinh
vật
Chất gây

sốt ngoại
sinh

3. CƠ CHẾ GÂY SỐT
 Chất gây sốt nội sinh
- protein
- trọng lượng phân tử từ 13.000-15.000
dalton
- interleukins (IL-1α, IL-1β, IL-6, IL-8),
tumour necrosis factors (TNFα, TNFβ),
interferons (IFNα, IFNβ, IFNγ),
migration inhibition factors (MIF-1α,
MIF-1β).

 Cơ chế sốt

4. CÁC GIAI ĐOẠN CỦA QUÁ TRÌNH
SỐT
4.1 Sốt tăng
- SN/TN > 1
- ớn lạnh
rét run
da nhợt
giảm tiết mồ hôi
huyết áp tăng nhẹ.

4.2 Sốt đứng
- SN/TN = 1
- nhiệt độ vẫn còn cao
da khô

môi hôi vẫn chưa ra
thở nhanh.

4.3 Sốt lui
- SN/TN < 1
- mồ hôi ra nhiều
tiểu nhiều.

5. RỐI LOẠN CHUYỂN HÓA TRONG
SỐT
5.1 Rối loạn chuyển hóa glucid
nhiệt độ tăng
chuyển hóa năng lượng và tiêu thụ oxy
tăng
tăng chuyển hóa glucid
giảm dự trữ glycogen
tăng đường huyết và tăng acid lactic

5.2 Rối loạn chuyển hóa lipid
sốt cao kéo dài
nhu cầu chuyển hóa cao
tăng sử dụng lipid
tăng thể cetone.

5.3 Rối loạn chuyển hóa protid
tăng thoái hóa protein và giảm tổng
hợp protein
gầy và sụt cân.

6. RỐI LOẠN CHỨC PHẬN TRONG SỐT

6.1 Rối loạn thần kinh
- nhức đầu, chóng mặt
- đau mình mẩy
- mê sảng
co giật và hôn mê
Cơ chế: vi khuẩn, độc tố vi khuẩn, hoặc các
sản phẩm
chuyển hóa trong sốt tác động lên
hệ thần kinh

6.2 Rối loạn tuần hoàn
mạch nhanh và nhịp tim nhanh
nhu cầu tăng chuyển hóa.

6.3 Rối loạn hô hấp
thở nhanh và sâu
nhu cầu tăng chuyển hóa.

6.4 Rối loạn tiêu hóa
- đắng miệng, chán ăn
- niêm mạc môi miệng khô
- giảm tiết dịch và giảm nhu động ống tiêu
hóa
- khó tiêu, đầy hơi và táo bón
Cơ chế: giảm tiết các men tiêu hóa

6.5 Rối loạn tiết niệu
- sốt tăng: tăng nước tiểu do co mạch
- sốt đứng: giảm nước tiểu do tăng tiết ADH
và

aldosterone
- sốt lui: tăng nước tiểu do nhu cầu thảy nhiệt

6.6 Các rối loạn khác
- tăng ACTH và cortisone
- tăng chức phận gan
- tăng chức phận miễn dịch.

7. CÁC DẠNG BIỂU HIỆN CỦA SỐT
- sốt liên tục
- sốt dao động
- sốt ngắt quãng
- sốt hồi quy

8. Ý NGHĨA SINH HỌC CỦA SỐT
- một phản ứng bảo vệ của cơ thể
- phản ứng sốt ở người già và trẻ em
khác với người trưởng thành
- lúc nào cần bảo vệ cơn sốt
lúc nào cần cắt sốt
- tăng cường dinh dưỡng.

9. THÁI ĐỘ XỬ TRÍ SỐT
- Hạ nhiệt
- Kháng sinh
- Kháng viêm
- Men tiêu hóa
- Vitamin nhóm B (B1, B6) và C.