D:TUANSuthegioi _1919_2000_.pdf

Chõu Tin Lc Ti liu bi dng hc sinh gii mụn Lch s THPT



- Trang 1 -
TRNG THPT TH C
NM HC 2008 2009



Tài liệu ôn tập
Kỡ thi Hoùc sinh gioỷi trung hoùc phoồ thoõng
Moõn Lũch sửỷ



- Phần lịch sử thế giới hiện đại

-


HS. CHU TIN LC
Email :
Forum : Suhoctre.hisforum.net

Năm học
Năm họcNăm học
Năm học
200
200 200
2008
8 8
8 -

- 200
200 200

2009
99
9


Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii mơn Lch s THPT



- Trang 2 -
Phần lòch sử thế giới hiện đại (1918 – 1945)
Chương I
CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917
VÀ CƠNG CUỘC XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
Ở LIÊN XƠ (1921 - 1941)

Chun đề 1

Câu hỏi 1 :
Tại sao lại nói cách mạng vơ sản sẽ nổ ra và thành cơng ở khâu yếu nhất trong chuỗi các nước
đế quốc và khâu yếu nhất đó là nước Nga ?
Hướng dẫn làm bài
* Khâu yếu nhất trong chuỗi các nước đế quốc :
+ Cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, chủ nghĩa đế quốc trở thành hệ thống, chúng cấu kết với nhau
thành một thế lực chính trị siết chặt nhân dân lao động ở chính quốc và nhân dân thuộc địa.
+ Muốn bứt tung sợi dây đang siết chặt nhân loại đó, trước hết phải tìm nơi nào yếu nhất trong tồn
bộ hệ thống của nó. Và theo Lê-nin khâu yếu nhất là đế quốc Nga.
* Nga lại là khâu yếu nhất do :
+ Mâu thuẫn nội bộ tại nước Nga rất phức tạp, nhiều mâu thuẫn của chế độ phong kiến chưa được
giải quyết xong (phong kiến với nơng dân; phong kiến với tư sản; đế quốc Nga với các dân tộc ).

Những mâu thuẫn mới trong thời đại đế quốc chủ nghĩa (đế quốc với đế quốc); đế quốc với thuộc địa;
tư sản với vơ sản). Nước Nga là nơi tập trung tất cả những mâu thuẫn đó và ngày càng trở nên nặng nề,
gay gắt hơn.
+ Sự thành lập ðảng Bơnsêvích, cùng với sự lãnh đạo của Lê-nin. ðây là yếu tố quyết định, là động
lực chính chặt đứt khâu yếu nhất (nước Nga) trong hệ thống tư bản chủ nghĩa.
Câu hỏi 2 :
a) Tường thuật diễn biến của Cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai ở Nga. Từ đó, rút ra tính
chất và đặc điểm chủ yếu của diễn biến cách mạng.
b) Vì sao giai cấp cơng nhân Nga chưa nắm được chính quyền trong Cách mạng tháng Hai?
Hướng dẫn làm bài
a) Diễn biến của Cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai ở Nga:
+ Ngày 23/2/1917 cách mạng bùng nổ bằng cuộc biểu tình của 9 vạn nữ cơng nhân Pê-tơ-rơ-grát
(nay là Xanh Pê-téc-bua) và lan rộng khắp thành phố. ðến ngày 27/2/1917, phong trào nhanh chóng
chuyển từ tổng bãi cơng chính trị sang khởi nghĩa vũ trang. Chiếm các cơng sở, bắt giam các tướng tá,
bộ trưởng của Nga hồng.
+ Lãnh đạo: ðảng Bơnsêvích lãnh đạo cơng nhân chuyển từ tổng bãi cơng chính trị sang khởi nghĩa
vũ trang.
+ Lực lượng tham gia: là cơng nhân, binh lính, nơng dân (66 nghìn binh lính giác ngộ đứng về phe
cách mạng).
- Kết quả:
+ Chế độ qn chủ chun chế Nga hồng bị lật đổ.
CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917 VÀ CUỘC ðẤU TRANH BẢO
VỆ CÁCH MẠNG (1927 – 1921)
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 3 -
+ Xô viết ñại biểu công nhân và binh lính ñược thành lập (tháng 3/1917, toàn nước Nga có 555 Xô
viết)

+ Cùng thời gian, giai cấp tư sản cùng thành lập Chính phủ lâm thời.
* Tính chất: Cách mạng tháng Hai năm 1917 ở Nga là cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới.
* ðặc ñiểm chủ yếu diễn biến cách mạng :
- Từ bãi công biểu tình của công nhân chuyển sang tổng bãi công chính trị chống chế ñộ Nga hoàng,
rồi chuyển sang khởi nghĩa vũ trang lật ñổ chế ñộ Nga hoàng và sau khi chính phủ Nga hoàng bị lật ñổ,
dã diễn ra cuộc ñấu tranh giành chính quyền giữa vô sản và tư sản. Kết quả hình thành cục diện hai
chính quyền song song tồn tại.
- Cách mạng diễn ra hết sức nhanh chóng : chỉ trong vòng hai ngày 26 và 27/2 công nhân và binh
lính cách mạng ñã giành ñược thắng lợi ở Thủ ñô Pê-tơ-rô-grát, lật ñổ chính phủ Nga hoàng ñang nắm
trong tay lực lượng vũ trang 14 triệu binh lính và mạng lưới cảnh sát, mật vụ khổng lồ.
- Vai trò ñi ñầu lãnh ñạo và quyết ñịnh thắng lợi của giai cấp công nhân Nga.
b) Vì sao giai cấp công nhân Nga chưa nắm ñược chính quyền trong Cách mạng tháng Hai?
- Lúc này, Lê-nin và các lãnh tụ ðảng Bônsêvích ñang ở nước ngoài.
- Giai cấp vô sản chưa ñủ mạnh ñể nắm chính quyền.
- Chính quyền của giai cấp tư sản ñang nắm trong tay bộ máy nhà nước.
- Phái Mensêvích và Xã hội cách mạng sau khi giành chính quyền ñã nhường cho giai cấp tư sản.
Câu hỏi 3 :
Vì sao :
a) Năm 1917, nước Nga có ñến hai cuộc cách mạng : cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai và
cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười?
b) Từ tháng 2 ñến tháng 7, Lê-nin quyết ñịnh giành chính quyền bằng con ñường hòa bình?
Hướng dẫn làm bài
a. Năm 1917, nước Nga có ñến hai cuộc cách mạng : Cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai và cách
mạng xã hội chủ nghĩa tháng mười vì có ñầy ñủ những tiền ñề khách quan và chủ quan:
- Sau cải cách nông nô 1861, chủ nghĩa tư bản phát triển mạnh mẽ ở Nga, và từ ñầu thế kỷ XX, nước
Nga ñã chuyển lên chủ nghĩa ñế quốc. Quá trình tập trung sản xuất, tập trung tư bản diễn ra mạnh, hình
thành những công ty ñộc quyền. Tư bản tài chính cũng ra ñời…Chủ nghĩa ñế quốc ñã tạo ra những
tiền ñề kinh tế và chính trị cho cách mạng bùng nổ.
- Việc Nga hoàng ñưa nước Nga tham gia vào chiến tranh thế giới thứ nhất làm cho nước Nga trở
thành nơi tập trung cao ñộ những mâu thuẫn của chủ nghĩa ñế quốc.

+ Mâu thuẫn giữa toàn thể nhân dân Nga với chế ñộ Nga hoàng.
+ Mâu thuẫn giữa tư sản với vô sản.
+ Mâu thuẫn giữa nông dân với ñịa chủ phong kiến.
+ Mâu thuẫn giữa ñế quốc Nga với các ñế quốc khác.
- Năm 1917, chiến tranh thế giới thứ nhất ñã ñẩy chế ñộ chuyên chế Nga hoàng ñến bờ vực của sự
sụp ñổ. Kinh tế bị tàn phá, suy sụp…Nạn ñói xảy ra trầm trọng…Chính quyền Nga hoàng thối nát và
bất lực. Các tầng lớp nhân dân lao ñộng không thể sống như trước ñược nữa. Nước Nga trở thành khâu
yếu nhất trong sợi dây chuyền ñế quốc chủ nghĩa mà cách mạng có thể chọc thủng.
- Nhân tố quyết ñịnh là giai cấp vô sản Nga ñã trưởng thành và ñủ sức làm cách mạng; ñã có một
ñảng cách mạng chân chính (ðảng Bônsêvich) ñứng ñầu là Lê-nin, từng ñược diễn tập qua cuộc cách
mạng 1905 – 1907.
- Các cuộc cách mạng ở Nga trong năm 1917 ñã ñược chuẩn bị ñầy ñủ về mặt tư tưởng, lý luận:
+ Khi giai cấp tư sản thoả hiệp với chế ñộ chuyên chế, không dám làm cách mạng tư sản, Lê-nin
chỉ rõ giai cấp vô sản Nga phải tiến hành cách mạng dân chủ tư sản, lật ñổ chế ñộ Nga hoàng ñể
sau ñó tiến lên làm cách mạng xã hội chủ nghĩa.
+ Lợi dụng tình hình chiến tranh thế giới, Lê-nin ñưa ra khẩu hiệu “Biến chiến tranh ñế quốc thành
nội chiến cách mạng
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 4 -
+ Sau khi cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai thắng lợi, ðảng Bônsêvích và Lê-nin ñã có ñường
lối, sách lược ñúng ñắn, kịp thời ñể ñưa ñến thắng lợi của cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười
- Với chiến tranh thế giới thứ nhất, các ñế quốc bận tham chiến, không kịp can thiệp vào nước Nga,
là nhân tố khách quan thuận lợi
b. Giành chính quyền bằng con ñường hòa bình :
- Sau Cách mạng tháng Hai, nước Nga xuất hiện tình hình 2 chính quyền song song tồn tại: Chính
phủ tư sản lâm thời và các Xô viết ñại biểu công nhân binh lính, ñứng ñầu là xô viết Pêtơrôgrat.
- Lê-nin ñưa ra luận cương tháng Tư, chỉ rõ nhiệm vụ là chuyển cách mạng dân chủ tư sản sang cách

mạng xã hội chủ nghĩa, chủ trương "tuyệt ñối không ủng hộ Chính phủ lâm thời" và ñưa ra khẩu hiệu
"Tất cả chính quyền về tay các Xô viết".
- Lúc này giai cấp tư sản chưa sử dụng bạo lực chống lại cách mạng; vũ khí ở trong tay nhân dân, sức
mạnh ở về phía quần chúng; và ðảng Bônsêvích hoạt ñộng công khai nên có thể giành chính quyền
bằng con ñường hoà bình. Tuy nhiên ñây là ñiều kiện quí và hiếm nên Lê-nin cũng chủ trương phải
chuẩn bị lực lượng vũ trang ñể khi cần thiết thì khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền .
- Giành chính quyền bằng con ñường hoà bình, trước hết là ñấu tranh chính trị, bãi công, biểu tình,
tuần hành gây sức ép, từng bước vạch mặt bọn Mensêvích và Xã hội cách mạng, vạch mặt Chính phủ
lâm thời, ñòi chính phủ thực hiện: “hòa bình, ruộng ñất, bánh mì”, làm cho Chính phủ lâm thời khủng
hoảng, phải từ chức, chuyển giao "Tất cả chính quyền về tay các Xô viết" .
- Bước thứ hai là ñấu tranh trong nội bộ các xô viết, bãi miễn bọn Mensêvích, ñưa những người
Bônsêvích lên nắm các Xô viết. Như thế, hoàn thành giành chính quyền bằng con ñường hoà bình,
không ñổ máu.
Câu hỏi 4 :
Vì sao Cách mạng tháng Hai năm 1917 ở Nga là cách mạng dân chủ tư sản? Mối quan hệ
giữa cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới với cách mạng xã hội chủ nghĩa như thế nào? Mối quan
hệ ñó thể hiện ở Nga vào năm 1917 ra sao ?
Hướng dẫn làm bài
- Cách mạng tháng Hai năm 1917 ở Nga là cách mạng dân chủ tư sản : vì ñã thực hiện nhiệm
vụ của cuộc cách mạng dân chủ tư sản.
- Nhiệm vụ ñặt ra cho cách mạng là giai cấp nông dân và ñông ñảo quần chúng nhân dân lao ñộng,
ngoài ra còn có binh lính.
- Mối quan hệ giữa cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới với cách mạng xã hội chủ nghĩa :
- Theo lí luận cụ thể của chủ nghĩa Mác – Lê-nin giữa cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới và cách
mạng xã hội chủ nghĩa không có bức tường ngăn cách. Vì mục tiêu cuối cùng của giai cấp công nhân là
lật ñổ chế ñộ tư bản chủ nghĩa, thiết lập nền chuyên chính vô sản.
- Cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới là thời kì chuẩn bị ñể làm cách mạng xã hội chủ nghĩa và tiến
thẳng lên con ñường xã hội chủ nghĩa.
- Cụ thể ở Nga :
- ðảng Bônsêvích lãnh ñạo Cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai năm 1917 thắng lợi, lật ñổ nền quân

chủ chuyên chế Nga hoàng nhưng quyền lực lại rơi vào tay giai cấp tư sản.
- Trước tình hình ñó Lê-nin về nước tháng 4 năm 1917 ñể lãnh ñạo cách mạng. Người ñã ñọc Luận
cương tháng Tư tại hội nghị ðảng Bônsêvích nêu lên nhiệm vụ : hải chuyển Cách mạng dân chủ tư sản
sang Cách mạng xã hội chủ nghĩa và giành lấy “toàn bộ chính quyền về tay Xô viết”.
- Nhờ sự lãnh ñạo kịp thời của ðảng Bônsêvích ñứng ñầu là Lê-nin nên Cách mạng tháng Mười Nga
ñã diễn ra nhanh chóng và giành ñược thắng lợi.
Câu hỏi 5 :
So sánh những ñiểm giống và khác nhau giữa cách mạng tư sản kiểu cũ với cách mạng tư sản
kiểu mới. Giải thích vì sao lại có những ñiểm khác nhau ñó ?
Hướng dẫn làm bài
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 5 -
a) Những ñiểm giống nhau :
- Nhiệm vụ cách mạng : ñánh ñổ phong kiến.
- Lực lượng, ñộng lực cách mạng : quần chúng nông dân, trước tiên là công nông.
b) Những ñiểm khác nhau :
- Lãnh ñạo :
+ Cách mạng tư sản kiểu cũ : giai cấp tư sản.
+ Cách mạng tư sản kiểu mới : giai cấp vô sản.
- Mục tiêu cuối cùng :
+ Nếu cách mạng tư sản kiểu cũ ñánh ñổ chế ñộ phong kiến là xong thì cách mạng tư sản kiểu mới
chỉ mới bắt ñầu.
+ Nếu cách mạng tư sản kiểu cũ chỉ thay thế giai cấp bóc lột phong kiến bằng giai cấp bóc lột tư sản
thì cách mạng tư sản kiểu mới chủ trương xoá bỏ giai cấp bóc lột.
+ Cách mạng tư sản kiểu cũ ñưa giai cấp tư sản lên cầm quyền, còn cách mạng tư sản kiểu mới ñưa
giai cấp vô sản lên cầm quyền.
- Hướng phát triển :

+ Cách mạng tư sản kiểu cũ : tiến lên chủ nghĩa tư bản.
+ Cách mạng tư sản kiểu mới : tiến lên cách mạng xã hội chủ nghĩa.
c) Giải thích :
Nhiệm vụ chống phong kiến là sứ mệnh của giai cấp tư sản trong các cuộc cách mạng tư sản kiểu cũ
diễn ra từ thế kỉ XIX trở về trước, khi ñó chủ nghĩa tư bản ñang phát triển, giai cấp tư sản giữ vai trò
tích cực, tiến ñộ. Song sang ñầu thế kỉ XX, chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai ñoạn chủ nghĩa ñế quốc
thì giai cấp tư sản ñã bộc lộ rõ là giai cấp bóc lột, sẵn sàng thoả hiệp với kẻ thù phong kiến vì quyền lợi
của giai cấp mình.
- Trong khi ñó, giai cấp vô sản ñã từng bước trưởng thành, bước lên vũ ñài chính trị với tư cách là
một lực lượng ñộc lập, ñảm ñương sứ mệnh lịch sử của mình là : chống giai cấp tư sản, xoá bỏ chế ñộ
bóc lột, xây dựng chế ñộ xã hội chủ nghĩa.
Câu hỏi 6 :
Bằng những sự kiện ñã học về cuộc Cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười Nga, anh (chị)
hãy giải thích và chứng minh :
- Tại sao Cách mạng tháng Hai (1917), ðảng Bônsêvích chủ trương phát triển cách mạng bằng
phương pháp hoà bình ? Tại sao nói ñó là một khả năng rất quý nhưng rất hiếm trong lịch sử?
- Tại sao sau sự kiện tháng 7 năm 1917, khả năng phát triển cách mạng bằng phương pháp hoà
bình không còn nữa ? ðảng Bônsêvích ñã chuyển hướng sách lược ñấu tranh một cách sáng suốt
như thế nào?
Hướng dẫn làm bài
1) Cách mạng tháng Hai (1917), ðảng Bônsêvích chủ trương phát triển cách mạng bằng phương
pháp hoà bình vì :
- Cục diện nước Nga hình thành hai chính quyền song song tồn tại : Chính quyền tư sản và Chính
quyền Xô viết. Giai cấp tư sản chưa dám sử dụng bạo lực ñối với quần chúng.
- ðây là một khả năng rất quý nhưng rất hiếm có trong lịch sử nước Nga vì :
+ Vũ khí nằm trong tay nhân dân mà nhân dân lại ủng hộ các Xô viết.
+ ðảng Bônsêvích hoạt ñộng công khai hợp pháp, chủ trương dùng phương pháp ñấu tranh hoà bình
ñể giành chính quyền về tay các Xô viết.
2) Sau sự kiện tháng 7/1917, khả năng phát triển cách mạng bằng phương pháp hoà bình không
còn nữa vì :

- Tháng 7/1917, 50 vạn người biểu tình ở Pê-tơ-rô-grát ñòi lật ñổ chính phủ ñã bị ñàn áp ñẫm máu.
Chính phủ lâm thời ra lệnh ñàn áp ðảng Bônsêvích và lùng bắt Lê-nin.
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 6 -
- Sự kiện tháng 7/1917, ñánh dấu bước ngoặt phát triển của cách mạng Nga. Do ñó, Lê-nin quyết
ñịnh chuyển sang khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền về tay nhân dân.
* ðảng Bônsêvích ñã chuyển hướng sách lược ñấu tranh cách mạng sáng suốt, cụ thể là :
- Thực hiện quá trình Bônsêvích hoá các Xô viết.
- Vạch trần bộ mặt phản bọi của bọn Mensêvích và Xã hội cách mạng.
- Tích cực chuẩn bị cho khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền : ðại hội ðảng lần IV quyết ñịnh
giành chính quyền bằng khởi nghĩa vũ trang.
Câu hỏi 7 :
Cách mạng tháng Mười Nga 1917: hoàn cảnh bùng nổ, những diễn biến chính, và nguyên
nhân thành công. Qua bài Cách mạng tháng Mười Nga 1917 ñã học, hãy nêu một sự kiện có liên
quan ñến người Việt Nam và nói lên ý nghĩa của sự kiện ñó.
Hướng dẫn làm bài
1) Cách mạng tháng Mười Nga 1917
a) Hoàn cảnh bùng nổ :
Sau Cách mạng tháng Hai tồn tại hai chính quyền song song :
+ Chính phủ lâm thời (tư sản).
+ Xô viết ñại biểu (vô sản).
 Cục diện này không thể kéo dài.
- Trước tình hình ñó Lê-nin và ðảng Bônsêvích ñã xác ñịnh ñường lối tiếp theo của cách mạng Nga
là chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa (lật ñổ chính quyền tư sản lâm
thời).
- Trước hết, chủ trương ñấu tranh hòa bình ñể tập hợp lực lượng  quần chúng ñã tin theo Lê-nin và
ðảng Bônsêvích.

- ðầu tháng 10/1917, không khí cách mạng bao trùm cả nước. Lê-nin ñã về nước trực tiếp lãnh ñạo
khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.
b) Diễn biến và kết quả của cuộc khởi nghĩa :
+ ðêm 24/10/1917 bắt ñầu khởi nghĩa. Các ñội Cận vệ ñỏ ñã nhanh chóng chiếm ñược những vị trí
then chốt ở Thủ ñô.
+ ðêm 25/10, tấn công Cung ñiện Mùa ðông, bắt giữ các bộ trưởng của Chính phủ tư sản. Ngày
25/10 trở thành ngày thắng lợi của Cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười.
 Khởi nghĩa Pê-tơ-rô-grát giành thắng lợi.
+ Sau Pê-tơ-rô-grát là thắng lợi ở Mát-xcơ-va. ðầu 1918, cách mạng giành ñược thắng lợi hoàn toàn
trên ñất nước Nga rộng lớn. Cách mạng tháng Mười giành thắng lợi, chính quyền ñã thuộc về tay nhân
dân.
c) Nguyên nhân thành công :
+ ðảng Bônsêvích và Lê-nin ñã vạch ra ñường lối cách mạng ñúng ñắn, ñộng viên giai cấp công
nhân, nông dân và một bộ phận binh lính ñứng lên làm cách mạng, tự giải phóng khỏi ách thống trị và
bóc lột của giai cấp tư sản, ñịa chủ, trở thành người người chủ ñất nước, xã hội.
+ Sức mạnh của khối ñoàn kết công – nông và tài năng lãnh ñạo của những người cộng sản ñã ñưa
ñất nước vượt qua cơn thử thách nguy hiểm, ñã lật ñổ chính phủ lâm thời tư sản, ñập tan sự can thiệp
vũ trang của các nước ñế quốc và sự phá hoại của các lực lượng phản ñộng trong nước.
2) Qua bài Cách mạng tháng Mười Nga 1917 ñã học, hãy nêu một sự kiện có liên quan ñến
người Việt Nam và nói lên ý nghĩa của sự kiện ñó.
- Người Việt Nam ñó là Chủ tịch Tôn ðức Thắng.
- Bác Tôn ñã ủng hộ Cách mạng tháng Mười, bảo vệ chính quyền Xô viết Nga bằng hành ñộng phản
chiến, kéo cờ ñỏ trên chiến hạm Pháp khi chiến hạm này ñang tiến ñánh nước xã hội chủ nghĩa ñầu
tiên.
- Ý nghĩa:
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 7 -

+ Bác Tôn ñã góp phần tích cực vào cuộc khởi nghĩa lịch sử ñó.
+ Thể hiện tinh thần ñoàn kết quốc tế vô sản giữa giai cấp công nhân Nga trong việc chống kẻ thù
chung là chủ nghĩa ñế quốc xâm lược.
+ Tạo nên mối quan hệ gắn bó giữa cách mạng Nga và cách mạng Việt Nam.
Câu hỏi 8 :
Qua diễn biến của cuộc khởi nghĩa vũ trang ở Pê-tơ-rô-grát, hãy làm sáng tỏ vai trò của Lê-
nin và ðảng Bônsêvích Nga ñối với Cách mạng tháng Mười Nga (1917).
Hướng dẫn làm bài
- Tuy ở xa quê hương nhưng Lê-nin bằng thiên tài của mình ñã nhận ñịnh rằng những ñiểu kiện cho
cuộc khởi nghĩa vũ trang thắng lợi ñã chín muồi, chủ trương tiến hành khởi nghĩa cũ trang giành chính
quyền và vạch ra một kế hoạch tài tình cho cuộc khởi nghĩa ở Pê-tơ-rô-grát. (Những bức thư Lê-nin gởi
cho Ban chấp hành Trung ương ðảng Bônsêvích).
- Việc Lê-nin quyết ñịnh chuyển thời gian khởi nghĩa vào sáng ngày 25/10 sang ñêm 24/10 tạo nên
yếu tố bất ngờ ñối với kẻ thù, dẫn ñến cách mạng nhanh chóng thắng lợi mà không gặp phải tổn thất
nào ñáng kể (khống chế hầy khắp thủ ñô Pê-tơ-rô-grát, bao vây chính phủ tư sản trong Cung ñiện Mùa
ðông).
- Kế hoạch khởi nghĩa tài tình do Lê-nin vạch ra : tập trung ưu thế lực lượng ñánh chiếm những vị trí
then chốt như nhà ga, sở bưu ñiện , tổng ñài ñiện thoại, trụ sở, các cầu bắc qua sông Nêva.
- ðêm ngày 25/10 : ðại hội Xô viết toàn Nga lần thứ hai khai mạc tuyên bố nước Nga là nước Cộng
hoà Xô viết của công nhân và nông dân, thành lập chính phủ Xô viết do Lê-nin ñứng ñầu, nhanh chóng
tổ chức ổn ñịnh tình hình, giải quyết những yêu cầu cấp bách của vô sản Nga, ñể ñối phó những tình
thế mới, khó khăn, phức tạp hơn, bảo vệ vững chắc thành quả Cách mạng tháng Mười.
Câu hỏi 9 :
Phân tích chủ trương của Lê-nin trong việc chỉ ñạo Cách mạng tháng Mười Nga từ tháng 4 –
1917 ñến tháng 7 – 1917.
Hướng dẫn làm bài
a) Hoàn cảnh :
Sau Cách mạng tháng Hai tồn tại hai chính quyền song song :
+ Chính phủ lâm thời (tư sản).
+ Xô viết ñại biểu (vô sản).

 Cục diện này không thể kéo dài.
- Trong ñó chính quyền tư sản chiếm ưu thế. Trước tình hình ñó Lê-nin từ Thuỵ Sĩ về nước, quyết
ñịnh chuyển cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa trong bản luận cương tháng
Tư (1917)
b) Chủ trương :
“Tuyệt ñối không ủng hộ chính phủ lâm thời”, thực hiện phương pháp ñấu tranh hoà bình với khẩu
hiệu : “Tất cả chính quyền về tay các Xô viết”, nhằm vận ñộng, tuyên truyền, giác ngộ quần chúng ủng
hộ cách mạng, vạch mặt bọn tư sản phản ñộng.
c) Nhận xét :
- ðây là chủ trương ñúng ñắn và sáng suốt của Lê-nin vì trong hoàn cảnh lúc bấy giờ, khả năng ñấu
tranh hoà bình có thể thực hiện ñược :
+ Quần chúng nhân dân có trong tay chính quyền của mình là các Xô viết.
+ Hơn nữa vũ khí nằm trong tay nhân dân mà nhân dân lại ủng hộ các Xô viết.
+ ðảng Bônsêvích hoạt ñộng công khai trong quần chúng.
+ Thực hiện khả năng ñấu tranh hoà bình thì rất quý vì nó ñỡ tốn xương máu của nhân dân.
+ Chủ trương trên ñúng ñắn nên ñã phát huy tác dụng qua sự kiện tháng 7 – 1917, với 50 vạn quần
chúng diễu hành hô to khẩu hiệu “Tất cả chính quyền về tay Xô viết!”, “ðả ñảo chiến tranh”.
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 8 -
- ðiều ñó chứng tỏ sự tín nhiêm của quần chúng ñối với ðảng và cô lập kẻ thù.
Câu hỏi 10 :
Nêu nhiệm vụ và tính chất của Cách mạng tháng Mười Nga 1917.
Hướng dẫn làm bài
Sau Cách mạng Tháng Hai, nước Nga xuất hiện tình trạng hai chính quyền song song tồn tại: chính
phủ lâm thời của giai cấp tư sản và Xô viết ñại biểu công nhân và binh lính. Sau khi nắm ñược chính
uyền, chính phủ lâm thời ñã không giải quyết những vấn ñề ñã hứa trước ñó như vấn ñề ruộng ñất của
nông dân, việc làm cho công nhân, tình trạng thiếu lương thực và nhất là quyết theo ñuổi chiến tranh ñế

quốc ñến cùng.
a) Nhiệm vụ :
- Trong hoàn cảnh ñó, lãnh tụ của ñảng Bônsêvích là Lê-nin từ Thụy Sĩ trở về nhà ga Phần Lan ngày
3/4/1917 ñã nhận ñược sự ủng hộ rất lớn của nhân dân Pê-tơ-rô-grát. Tháng 4 /1917, Lê-nin ñọc một
bài phát biểu quan trọng có nhan ñề "Những nhiệm vụ của giai cấp vô sản trong cuộc cách mạng hiện
nay". Bản báo cáo này ñã ñi vào lịch sử với tên gọi "Luận cương tháng Tư" chỉ ra con ñường chuyển từ
cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa.
- Lê-nin chỉ rõ rằng cần chấm dứt tình trạng hai chính quyền song song tồn tại bằng cách chuyển giao
chính quyền về tay các Xô Viết : "ðiều ñộc ñáo trong thời sự nước Nga chính là bước quá ñộ từ giai
ñoạn thứ nhất của cách mạng, là giai ñoạn ñã ñem lại chính quyền cho giai cấp tư sản do trình ñộ giác
ngộ và tổ chức của giai cấp vô sản còn thấp, tiến lên giai ñoạn thứ hai của cách mạng, là giai ñoạn
phải ñem lại chính quyền cho giai cấp vô sản, những tầng lớp nghèo và cho nông dân.”
b) Tính chất :
- Lãnh ñạo cuộc cách mạng tháng Mười Nga là do giai cấp vô sản ñứng ñầu. Lực lượng tham gia bao
gồm nhiều tầng lớp, giai cấp thế nhưng ñộng lực chủ yếu là công – nông – binh.
- Kết quả : Chính quyền Xô viết giành ñược thắng lợi trên khắp nước Nga rộng lớn, ñạp tan ách áp
bức bóc lột của phong kiến, tư sản, giải phóng công nhân và nhân dân lao ñộng, ñưa côngnhân và nhân
dân lên nắm chính quyền, tiến lên chủ nghĩa xã hội.
- Cuộc Cách mạng tháng Mười tuyệt nhiên không phải do âm mưu hay ý muốn chủ quan thấp hèn
của bất cứ tổ chức, cá nhân có tham vọng chính trị nào ở nước Nga lúc ñó cố tình gây ra, những gì diễn
ra trước, trong và sau Cách mạng tháng Mười ñã chứng minh thuộc tính khoa học xã hội của Cách
mạng diễn ra phù hợp với lịch sử phát triển không ngừng trong xã hội loài người, bất chấp thời gian và
mọi biến thiên ñã xẩy ra sau này có thay ñổi ñến ñâu thì mục ñích cao cả của Cách mạng tháng Mười
ñược thể hiện qua những sắc lệnh ñầu tiên của chính quyền Xô viết là: Cương quyết chống chiến tranh
tàn bạo, xây dựng nền hoà bình và ruộng ñất cho nhân dân lao ñộng luôn luôn là mục ñích muôn ñời
của xã hội loài người. Cách mạng tháng Mười Nga, có mục ñích khác hẳn các cuộc cách mạng tư sản
ñầu Cận ñại. Vì vậy, nó mang tính chất của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa (cách mạng vô sản).
Câu hỏi 11 :
Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga 1917. Ảnh hưởng và bài học kinh nghiệm
của cuộc Cách mạng tháng Mười Nga ñối với Cách mạng Việt Nam như thế nào?

Hướng dẫn làm bài
a) Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga 1917 :
- ðập tan ách áp bức bóc lột của chủ nghĩa tư bản và chế ñộ phong kiến tồn tại lâu ñời ở nước Nga.
Lần ñầu tiên trong lịch sử, cách mạng ñã ñưa công nhân, nông dân lên nắm quyền, xây dựng chế ñộ
mới xã hội chủ nghĩa.
- ðánh ñổ chủ nghĩa tư bản ở một khâu quan trọng của nó là chủ nghĩa ñế quốc, làm cho chủ nghĩa tư
bản không còn là hệ thống duy nhất trên thế giới.
- Dưới ảnh hưởng của Cách mạng tháng Mười Nga, phong trào giải phóng dân tộc ở các nước
phương ðông và phong trào công nhân ở các nước phương Tây có sự gắn bó mật thiết với nhau trong
cuộc ñấu tranh chống chủ nghĩa ñế quốc.
- Cung cấp cho phong trào cách mạng thế giới những bài học kinh nghiệm quý giá.
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 9 -
- ði vào lịch sử nhân loại như một sự kiện trọng ñại, mở ñầu thời kì mới – thời kì lịch sử thế giới
hiện ñại.
b) Ảnh hưởng và bài học kinh nghiệm của cuộc Cách mạng tháng Mười Nga ñối với Cách
mạng Việt Nam.
- Trong lúc xã hội Việt Nam ñang phân hoá sâu sắc do hậu quả của ñợt khai thác lần II của Pháp thì
cách mạng tháng Mười Nga thành công vang dội có tác dụng thúc ñẩy cách mạng Việt Nam chuyển
sang một thời kì mới
- Dưới tác ñộng và ảnh hưởng của cách mạng tháng Mười Nga và phong trào ñấu tranh giải phóng
dân tộc ở các nước phương ðông và phong trào ñấu tranh của công nhân các nước tư bản phương Tây
phát trển mạnh mẽ và gắn bó mật thiết với nhau trong cuộc ñấu tranh chống kẻ thù chung là chủ nghĩa
ñế quốc.
- Lực lượng các mạng của giai cấp vô sản các nước ñều tìm con ñường tập hợp nhau lại ñể thành lập
tổ chức riêng của mình. Do ñó tháng 3 năm 1919, Quốc tế Cộng sản (Quốc tế thứ III) ñược hình thành
ở Mát-xcơ-va, ñánh dấu giai ñoạn mới trong phong trào cách mạng thế giới. Các ðảng Cộng sản nối

tiếp nhau ra ñời (ðảng Cộng sản Pháp 1920, ðảng Cộng sản Trung Quốc 1921 ), càng tạo thêm ñiều
kiện thuận lợi cho việc truyền bá chủ nghĩa Mác – Lê-nin vào Việt Nam.
- Cách mạng tháng Mười Nga và sự phát trển của phong trào Cách mạng vô sản thế giới ñã tác ñộng
mạnh mẽ ñến sự lựa chọn con ñường giải phóng dân tộc của Nguyễn Ái Quốc. Năm 1920, sau khi ñọc
bản “Luận cương về các vấn ñề dân tộc và thuộc ñịa” của Lê-nin, Nguyễn Ái Quốc ñã tìm ra con
ñường cứu nước cho dân tộc Việt Nam, ñã tin theo Quốc tế Cộng sản, gia nhập ðảng Cộng sản Pháp
và tích cực ñể truyền bá tư tưởng Mác – Lê-nin vào Việt Nam mở ñường giải quyết cuộc khủng hoảng
về ñường lối giải phóng dân tộc ở Việt Nam.
- Tổ chức tiền thân của ðảng Cộng sản nước ta là “Hội Việt Nam cách mạng thanh niên” ñược sự
huấn luyện và giản dạy trực tiếp của Nguyễn Ái Quốc ñã nâng cao ý thực chính trị cho thanh niên Việt
Nam. Những bài giảng của Nguyễn Ái Quốc vạch trần tội ác của thực dân Pháp, truyền bá chủ nghĩa
Mác – Lê-nin, kinh nghiệm tổ chức ðảng vô sản kiểu mới ở Nga.
- Cách mạng tháng Mười Nga ñã ảnh hưởng ñến Việt Nam thông qua con ñường báo chí bí mật, qua
các thanh niên tiến bộ dự lớp huấn luyện của hội Việt Nam Cách mạng thanh niên.
- Từ kinh nghiệm thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga là là ñược sự lãnh ñạo của ðảng công
nhân xã hội dân chủ Nga, tiền thân của ðảng Cộng sản Liên Xô, ðảng Cộng sản Việt Nam ra ñời
(ngày 3/ 2/1930) lãnh ñạo Cách mạng Việt Nam ñi từ thắng lợi này ñến thắng lợi khác : Cách mạng
tháng Tám (1945), chiến thắng ðiện Biên Phủ (1954) và chiến thắng mùa xuân mùa xuân (1975).
Trong các cuộc cách mạng này, ðảng Cộng sản Việt Nam cũng học tậo kinh nghiệm từ Cách mạng
tháng Mười Nga là ñoàn kết công – nông – binh thành một khối ñể tạo nên sức mạnh vĩ ñại.
Câu hỏi 12 :
Lập bảng so sánh Cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười Nga với cách mạng tư sản về các
mặt: mục tiêu, nhiệm vụ, lãnh ñạo, ñộng lực, tính chất, kết quả và ý nghĩa lịch sử.
Bài giải chi tiết
Nội dung
so sánh
Cách mạng tư sản Cách mạng tháng Mười Nga (1917)
Nhiệm vụ
của cách
mạng

- Lật ñổ chế ñộ phong kiến giành chính
quyền về tay tư sản.
- Mở ñường cho chủ nghĩa tư bản phát
triển.
- Xây dựng chế ñộ tư bản công nhân
- Lật ñổ chế ñộ tư bản chủ nghĩa giành chính
quyền về tay vô sản.
- Tiến lên làm cách mạng xã hội chủ nghĩa
và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Giai cấp
lãnh ñạo
Tư sản và quý tộc mới Giai cấp vô sản
ðộng lực Tư sản và nông dân Giai cấp công nhân và giai cấp nông dân.
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 10 -
chính
Tính chất Là cuộc cách mạng tư sản Là cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa
Kết quả và
ý nghĩa lịch
sử
- Xác lập chế chế ñộ tư bản chủ nghĩa.
- Giai cấp tư bản có nhiều quyền lợi về kinh
tế và ñặc quyền chính trị,
- Quần chúng nhân dân không ñược hưởng
quyền lợi gì và tiếp tục bị tư sản bóc lột.
- Tạo ñiều kiện cho chủ nghĩa tư bản phát
triển mạnh mẽ.

- Mở ra thời kì thắng lợi và củng cố chủ
nghĩa tư bản.
- Xác lập chế ñộ xã hội chủ nghĩa.
- ðảng của giai cấp vô sản lên nắm chính
quyền.
- Quần chúng nhân dân ñược hưởng mọi
quyền lợi về kinh tế, chính trị.
- ðập tan ách áp bước bóc lột của chủ nghĩa
tư bản, ñâ công – nông lên nắm chính quyền.
- Ảnh hưởng mạnh mẽ ñến phong trào cách
mạng thế giới.
- Làm cho chủ nghĩa tư bản không còn là hệ
thống duy nhất trên thế giới.
- Mở ra thời kì lịch sử mới – thời kì hiện ñại.
Câu hỏi 13 :
Dựa vào sự hiểu biết của anh (chị) về Cách mạng tháng Mười Nga, hãy làm rõ những ý sau
ñây :
- Một chế ñộ mới trong sự tiến hóa của loài người.
- Quá trình ñấu tranh phát triển của Cách mạng tháng Mười Nga so với các cuộc cách mạng
tư sản thời cận ñại như thế nào ? Tại sao lại có sự khác biệt như vậy ?
Dàn ý chi tiết
Trong lịch sử nhân loại có những cột mốc lịch sử vĩ ñại mà càng ñứng lùi càng thấy rõ tầm cao của
chúng. Trong số những cột mốc lịch sử ấy, Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 là cột mốc ñánh dấu
bước chuyển của loài người từ kỷ nguyên của chế ñộ người bóc lột sang kỷ nguyên con người tự làm
chủ vận mệnh của mình, mở ra một chế ñộ mới trong sự tiến hoà của loài người. Bởi thế, tầm cao của
nó khó có một cột mốc lịch sử nào khác sánh kịp. Theo ý nghĩa ñó, nhân loại ñã khẳng ñịnh cuộc Cách
mạng tháng Mười là một bước ngoặc trong lịch sử thế giới và chắc chắn là một trong những sự kiện
nổi bật nhất trên trái ñất này.
… Một chế ñộ mới trong sự tiến hóa của loài người.
+ Dưới sự lãnh ñạo của lãnh tụ thiên tài - Lê-nin; ñược trang bị bằng lý luận sắc bén và sự chỉ

ñường của một hệ tư tưởng tiến bộ của thời ñại - Chủ nghĩa Mác, với việc nắm chắc quy luật khách
quan cũng như chớp ñúng thời cơ cách mạng, ngày 7 tháng 11 năm 1917, nhân dân lao ñộng Nga dưới
sự lãnh ñạo của ðảng Cộng sản ñã làm nên cuộc cách mạng rung chuyển thế giới - Cách mạng Tháng
Mười Nga. Ý nghĩa lịch sử và giá trị thời ñại của Cách mạng Tháng Mười là ở chỗ: nó không phải là
cuộc cách mạng thay ñổi chế ñộ bóc lột này bằng chế ñộ bóc lột khác; mà là cuộc cách mạng “giành
ñược nước Nga từ trong tay bọn nhà giàu ñể giao lại cho những người nghèo, từ trong tay bọn bóc lột
ñể giao lại cho những người lao ñộng”; là cuộc cách mạng về cơ bản thủ tiêu chế ñộ bóc lột, áp bức,
bất công của chế ñộ tư bản chủ nghĩa, ñưa nhân dân lao ñộng lên làm chủ, thay ñổi căn bản ñịa vị của
họ trong xã hội; là cuộc cách mạng vạch thời ñại, mở ñường cho nhân loại ñi tới tương lai xã hội chủ
nghĩa.
+ Như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhận ñịnh : “Giống như mặt trời chói lọi, Cách mạng Tháng
Mười chiếu sáng khắp năm châu, thức tỉnh hàng triệu hàng triệu người bị áp bức, bóc lột trên trái ñất.
Trong lịch sử loài người chưa từng có cuộc cách mạng nào có ý nghĩa to lớn và sâu xa như thế”.
+ Với sự ra ñời của chủ nghĩa xã hội hiện thực, lần ñầu tiên trong lịch sử, giai cấp của những
người lao ñộng vươn lên làm chủ vận mệnh của mình, tự ñứng ra tổ chức, cai quản và xây dựng xã hội
mới. Mệnh ñề “dân là chủ”, sự khát khao của loài người từ bao thế kỷ mới thực sự có ý nghĩa và trở
thành hiện thực từ Cách mạng Tháng Mười. Dân là chủ và người chủ ấy thực hiện quyền làm của mình
ngay từ khi có chính quyền và ngày càng ñược phát huy trong quá trình xây dựng xã hội mới. Nhân
dân lao ñộng làm chủ không chỉ trên lĩnh vực chính trị, mà làm chủ trên tất cả các lĩnh vực của ñời
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 11 -
sống xã hội; quyền làm chủ ấy không chỉ thể hiện trong các văn bản hiến pháp, pháp luật, mà ngày
càng ñược thể hiện sinh ñộng trong cuộc sống hàng ngày.
 Trải qua quá trình phát triển từ khi loài người xuất hiện cho tới nay, xã hội loài người ñã trải qua
bốn chế ñộ khác nhau, ñó là : Chế ñộ chiếm hữu nô lệ, chế ñộ phong kiến, chế ñộ chủ nghĩa tư bản và
chế ñộ xã hội chủ nghĩa. Mỗi một chế ñộ là sự hoàn thiện về xã hội, phục vụ hơn cho ñời sống người
dân, ñặc biệt là nhân dân lao ñộng, tự do, dân chủ hơn.

+ Vai trò của người nhân dân là quan trọng nhất ñể hình thành một chế ñộ mới, một chế ñộ phải
thật sự mang lại quyền làm chủ cho nhân dân.
+ Sự thành công nhanh chóng và triệt ñể của Cách mạng Tháng Mười Nga chứng tỏ quy luật khách
quan của sự vận ñộng phát triển không ngừng. ðó là thế giới sẽ ñi từ hình thái xã hội này sang hình
thái xã hội khác tiến bộ hơn. Minh chứng một thực tế là chủ nghĩa xã hội ñã hoàn toàn phủ ñịnh về
nguyên tắc ñối với chủ nghĩa tư bản, chứng tỏ chân lý và sức sống bền bĩ vĩ ñại của Chủ nghĩa Mác. Có
thể nói chế ñộ xã hội chủ nghĩa tiến bộ, hoàn thiện nhất cho tới nay mà thắng lợi của Cách mạng tháng
Mười Nga ñánh dấu chế ñộ xã hội chủ nghĩa ñã hoàn thành, bước tiến hoá ñưa loài người vươn tới một
tương lai mới, tự do, bình ñẳng,…
…Quá trình ñấu tranh phát triển của Cách mạng tháng Mười Nga so với các cuộc cách mạng
tư bản thời cận ñại như thế nào ? Tại sao lại như vậy ?
+ Lịch sử nhân loại trước khi Cách mạng Tháng Mười Nga nổ ra ñã từng diễn ra rất nhiều các cuộc
cách mạng lớn ñiển hình như : Cách mạng tư sản Hà Lan (thế kỉ XVI), Cách mạng tư sản Anh (thế kỉ
XVII), chiến tranh giành ñộc lập của các thuộc ñịa Anh ở Bắc Mỹ (thế kỉ XVIII), Cách mạng tư sản
Pháp (thế kỉ XVIII), Cuộc ñấu tranh thống nhất ở nước ðức và Italia giữa thế kỉ XIX, Nội chiến ở Mỹ
(1861 – 1865), Cải cách nông nô Nga (1861), Cuộc Duy Tân Minh Trị (nửa sau thế kỉ XIX – ñầu thế kỉ
XX), Cách mạng Tân Hợi (1911). Do ñiều kiện cụ thể và tương quan lực lượng ở mỗi nước mà cách
mạng tư sản nổ ra dưới các hình thức khác nhau, song về bản chất ñều là những cuộc cách mạng tư sản.
Cách mạng tư sản ở các nước ở các mức ñộ khác nhau ñã lật ñổ nền thống trị của giai cấp phong kiến,
thiết lập hệ thống nhà nước tư sản hoặc cải tổ nhà nước phong kiến theo thiết chế tư bản. Chủ nghĩa từ
giai ñoạn tự do cạnh tranh chuyển sang giai ñoạn ñộc quyền – chủ nghĩa ñế quốc. Hệ quả cuối cùng cái
mà các cuộc cách mạng ấy ñem lại chỉ là cách chuyển từ hình thức bóc lột này sang hình thức bóc lột
khác.
+ Từ khi ra ñời cho tới khi giành thắng lợi chế ñộ tư bản chủ nghĩa cũng phải trải qua quá trình ñấu
tranh với chế ñộ phong kiến lỗi thời, luôn tìm cách ngăn cản sự phát triển của sức sản xuất tư bản chủ
nghĩa, thậm chí có lúc chủ nghĩa tư bản thất bại trước thế lực của phong kiến. Nhưng nói chung là chế
ñộ tư bản chủ nghĩa phần nào chỉ phục vụ cho vai trò thống trị của tầng lớp tư sản, còn ñối với người
dân lao ñộng thì phần nào bị hạn chế, tuy chủ nghĩa tư bản có phần tự do dân chủ hơn chế ñộ phong
kiến.
+ Mặt khác, ở chế ñộ chủ nghĩa xã hội, từ khi chủ nghĩa xã hội khoa học ra ñời ñánh dấu bước tiến

mới trong xã hội loài người, sự ra ñời của một chế ñộ mới mới, chế ñộ thuộc về nhân dân. Trải qua
Công xã Pari (1871) và phong trào cách mạng Nga (1905 – 1907) mà lực lượng chủ yếu vẫn là nhân
dân (công – nông – binh). Nếu có cách cuộc cách mạng tư sản chống chế ñộ phong kiến lỗi thời, cách
mạng tư sản dưới hình thức ñấu tranh giành ñộc lập dân tộc, thì cuộc cách mạng chủ nghĩa xã hội lại
làm nhiều hơn là ñấu tranh chống phong kiến lẫn tư sản. ðiển hình là cuộc Cách mạng Tháng Mười
Nga vĩ ñại. Cuộc ñấu tranh nào cũng phải trải qua quá trình lâu dài ñể giành thắng lợi, ñể chứng tỏ sức
mạnh của chính nó.
+ Như vậy, Cách mạng Tháng Mười Nga khác về bản chất hoàn toàn so với các cuộc cách mạng
trước ñó (thời cận ñại) bởi vì nó về cơ bản thủ tiêu tất cả mọi hình thức bóc lột của chế ñộ trước, thiết
lập nền chuyên chính vô sản. Cách mạng Tháng Mười Nga còn là một ñột phá ñầu tiên, tiến công, lật
ñổ chế ñộ tư bản và giành thắng lợi hoàn toàn trên phạm vi cả nước Nga. Nếu như, Công xã Pari mới
chỉ diễn ra ở thủ ñô, bị bao vây cô lập bởi chế ñộ tư bản khắp nước Pháp, cho nên chỉ tồn tại ñược 72
ngày, thì ngược lại, Cách mạng Tháng Mười là cuộc tiến công lật ñổ chế ñộ tư bản và giành thắng lợi
trên khắp nước Nga. Cách mạng Tháng Mười Nga nổ ra và thắng lợi cho ta một nhận thức quý giá
rằng, không phải chế ñộ tư bản là bất diệt, không phải chủ nghĩa tư bản là vĩnh hằng.
+ Cách mạng Tháng Mười Nga là kết quả của sự vận dụng phát triển lý luận tuyệt vời những
nguyên lý chủ nghĩa Mác của Lê-nin. Trong ñiều kiện chủ nghĩa tư bản ñang phát triển, chủ nghĩa Mác
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 12 -
một mặt khẳng ñịnh, tiến bộ lịch sử vĩ ñại của nó so với thời ñại phong kiến, nhưng mặt khác ñã vạch
rõ mâu thuẫn sẽ dẫn chủ nghĩa tư bản ñến chỗ tất yếu diệt vong, và cách mạng vô sản nhất ñịnh nổ ra,
chủ nghĩa xã hội nhất ñịnh thay thế chủ nghĩa tư bản. Ðó là kết quả tư duy uyên bác của Lê-nin.
 Cách mạng tháng Mười thành công, ñưa nước Nga trở thành nhà nước vô sản ñầu tiên trên thế
giới. Trải qua những chặng ñường khó khăn, gian khổ với biết bao tổn thất, hy sinh, Nhà nước Xô viết
ñã ñược bảo vệ và từng bước ñi lên. Chỉ trong một thời gian ngắn, từ một nước nông nghiệp lạc hậu,
Liên Xô ñã vươn lên trở thành một cường quốc công nghiệp ñứng thứ hai thế giới, có nền văn hoá,
khoa học – kĩ thuật tiên tiến và có vị trí quan trọng trên trường quốc tế. Cách mạng thành công, còn là

sự ghi nhận sự cùng tồn tại và ñấu tranh giữa hai hệ thống thế giới: xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ
nghĩa. ðiều ñó có nghĩa là phạm vi thống trị của chủ nghĩa tư bản bị thu hẹp lại rất nhiều về không
gian, chủ nghĩa tư bản không còn là một hệ thống duy nhất toàn cầu; những ñiều kiện hoạt ñộng của
bản thân hệ thống tư bản thế giới căn bản cũng thay ñổi không chỉ về mặt số lượng mà cả về mặt chất
lượng; một thế giới mới ñã xuất hiện với hai cực của nó trên bình diện xã hội và giai cấp.
Câu hỏi 14 :
- Tại nước Nga Xô viết, cuộc ñấu tranh ñể bảo vệ, củng cố và giữ vững chính quyền trong năm
ñầu tiên sau thắng lợi của Cách mạng tháng Mười (1917) ñã ñược thực hiện với chủ trương của
ðảng Bônsêvích như thế nào ?
- Tại Việt Nam, cuộc ñấu tranh ñể bảo vệ ñộc lập dân tộc, củng cố và giữ vững chính quyền
trong năm ñầu tiên sau thắng lợi của Cách mạng tháng Tám (1945) ñã ñược thực hiện với chủ
trương của ðảng Cộng sản Việt Nam như thế nào ?
- Anh (chị) hãy xác ñịnh nguyên nhân chung ñã dẫn ñến sự thắng lợi trong công cuộc ñấu
tranh ñể bảo vệ ñộc lập dân tộc và giữ vững chính quyền của nhân dân hai nước trên.
Hướng dẫn làm bài
1) Tại nước Nga Xô viết, cuộc ñấu tranh ñể bảo vệ, củng cố và giữ vững chính quyền trong năm
ñầu tiên sau thắng lợi của Cách mạng tháng Mười năm 1917 ñã ñược thực hiện với chủ trương
của ðảng Bônsêvích như thế nào ?
a. Tình hình sau thắng lợi của Cách mạng tháng 10/1917 :
- Nước Nga Xô viết còn non trẻ , nhiệm vụ ñầu tiên và quan trọng nhất là xây dựng và củng cố chính
quyền mới. Khắc phục nền kinh tế hết sức khó khăn do lâm vào cuộc chiến tranh thế giới.
- Quân ñội 14 nước ñế quốc câu kết với bọn Bạch vệ trong nước tấn công can thiệp vũ trang vào
nước Nga xô viết trong ñó nước ðức là kẻ thù chính.Tình thế hết sức nguy ngập.
b. Những chủ trương ñể xây dựng chính quyền Xô viết, chống thù trong giặc ngoài:
* Ngay trong ñêm 25/10/1917, tuyên bố Nga là nước Cộng Hòa Xô viết của Công – nông, thành lập
Chính phủ Xô Viết do Lê-nin ñứng ñầu.
+ Thông qua Sắc lệnh hòa bình và Sắc lệnh ruộng ñất.
+ Thủ tiêu bộ máy Nhà nước cũ, xây dựng bộ máy Nhà nước mới.
+ Thủ tiêu những tàn tích của chế ñộ phong kiến ñem lại các quyền tự do, dân chủ cho nhân dân.
+ Thành lập Hồng quân ñể bảo vệ chính quyền cách mạng.

+ Quốc hữu hóa các nhà máy xí nghiệp cảu giai cấp tư sản, xây dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa.
* Năm 1919, chính quyền Xô viết ñã thực hiện chính sách “Cộng sản thời chiến” ñể huy ñộng nhân
lực và của cải cho xây dựng và chiến ñấu bảo vệ tổ quốc .
- Nội dung của chính sách:
+ Nhà nước kiểm soát toàn bộ nền công nghiệp.
+ Trưng thu lương thực thừa của nông dân.
+ Thi hành chế ñộ cưỡng bức lao ñộng.
- Chính sách ñã ñộng viên tối ña nguồn của cải nhân lực của ñất nước, tạo nên sức mạnh tổng hợp, ñể
ñến cuối năm 1920, Nga ñẩy lùi sự can thiệp của các nước ñế quốc, bảo vệ chính quyền non trẻ.
- Ngày 3/3/1918 chính phủ Xô viết ñã ký với ðức Hòa ước Bơrétlitốp, ñình chiến, chịu những ñiều
kiện nặng nề nhưng ñã tạo ra 1 thời gian hòa hoãn ñể giữ vững chính quyền và tranh thủ hòa bình xây
dựng lực lượng về mọi mặt nhằm bảo vệ ñất nước .
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 13 -
 Chính nhờ các chủ trương trên mà Hồng quân ñã lần lượt ñánh tan các cuộc tấn công của các ñế
quốc và bọn Bạch vệ – Nhà nước xô viết ñã ñược giữ vững và bảo vệ thành quả .
2) Tại Việt Nam, cuộc ñấu tranh ñể bảo vệ ñộc lập dân tộc, củng cố và giữ vững chính quyền
trong năm ñầu tiên sau thắng lợi của Cách mạng tháng tám năm 1945 ñã ñược thực hiện với chủ
trương của ðảng như thế nào ?
a. Tình hình sau cách mạng tháng tám :
- Nước Việt Nam dân chủ cộng hoà non trẻ ñã phải ñối phó với nhiều kẻ thù : phía bắc vĩ tuyến 16,
20 vạn quân Tưởng – phía nam vĩ tuyến 16, quân Anh, Pháp kéo vào. Danh nghĩa là giải giới quân
Nhật nhưng thực chất là tìm cách lật ñổ chính quyền cách mạng.
- Ngày 23/9/1945 Pháp tấn công Sài Gòn, mở ñầu cho sự xâm lược trở lại nước ta lần thứ hai – Nam
bộ kháng chiến bùng nổ.
- Bọn tay sai của chúng như Việt Quốc,Việt Cách nổi dậy chống phá cách mạng.
- Kinh tế Việt Nam kiệt quệ bởi hậu qủa chính sách cai trị của thực dân Pháp và phát xít Nhật. Nạn

ñói, giặc dốt, khó khăn tài chính ñang ñe dọa và hoành hành .
b. Những chủ trương trước 6/3/1946 :
- Xây dựng nền móng chế ñộ mới,củng cố chính quyền dân chủ nhân dân :tiến hành tổng tuyển cử
bầu Quốc hội chung cả nước ngày 6/1/1946 . Thành lập Chính phủ Liên hiệp chính thức. Bầu Hội ñồng
nhân dân các cấp ở các ñịa phương .
- Những biện pháp chống giặc ñói , chống giặc dốt, khắc phục khó khăn tài chính
- Chủ trương hòa với Tưởng ở miền bắc từ 2/9/1945 ñến 6/3/1946 ñể tránh cùng một lúc phải ñối phó
với nhiều kẻ thù nhằm tập trung lực lượng ñể ñánh Pháp ñang xâm lược ở miền Nam
c. Chủ trương từ 6/3/1946 :
Trong tình thế Pháp – Tưởng thỏa hiệp với Hiệp ước ngày 28/2/1946 cho phép Pháp ra miền bắc mở
rộng xâm lược , ðảng và Chính phủ ñã có chủ trương chủ ñộng hòa hõan với Pháp qua việc ký Hiệp
ñịnh Sơ bộ ngày 6/3/1946 rồi tiếp ñó là bản Tạm ước 14/9/1946 nhằm ñẩy nhanh quân Tưởng ra khỏi
nước và tranh thủ thời gian hòa hõan ñể chuẩn bị lượng về mọi mặt cho cuộc kháng chiến lâu dài chắc
chắn sẽ xảy ra trước âm mưu xâm lược lâu dài của Pháp .
 Chính nhờ các chủ trương trên mà quân dân Việt Nam ñã có ñược sự chuẩn bị cơ bản nhất về
chính trị, quân sự, kinh tế ñể ñẩy mạnh cuộc kháng chiến từ khi bùng nổ cho ñến khi giành thắng lợi
hoàn toàn như chủ tịch Hồ Chí Minh ñã nhận xét:”Chúng ta cần hòa bình ñể xây dựng nước nhà,cho
nênchúng ta ñã ép lòng mà nhân nhượng ñể giữ hòa bình. Gần một năm tạm hòa bình ñã cho chúng ta
thời gian ñể xây dựng lực lượng căn bản. Khi Pháp cố ý gây chiến tranh,chúng ta không thể nhịn ñược
nữa thì cuộc kháng chiến tòan quốc bắt ñầu” .
3. Nguyên nhân chung ñã dẫn ñến sự thắng lợi trong công cuộc ñấu tranh ñể bảo vệ ñộc lập dân
tộc và giữ vững chính quyền của nhân dân 2 nước trên
Nguyên nhân cơ bản dẫn ñến thắng lợi của công cuộc ñấu tranh bảo vệ, xây dựng chính quyền cách
mạng của nhân dân hai nước Việt Nam và nước Nga Xô Viết ñó là do sự ñòan kết của toàn dân, của
giai cấp công – nông chiến ñấu dưới sự lãnh ñạo sáng suốt và tài tình của ðảng Cộng Sản Việt Nam và
ðảng Bônsêvích Nga.
Câu hỏi 15 :
Vì sao chính quyền Xô viết thực hiện chính sách Cộng sản thời chiến ? Hãy nêu nội dung và ý
nghĩa của chính sách Cộng sản thời chiến.
Hướng dẫn làm bài

1) Vì sao chính quyền Xô viết thực hiện chính sách Cộng sản thời chiến ?
- Cuối năm 1918, quân ñội 14 nước ñế quốc cấu kết với các lực lượng phản cách mạng trong nước
mở cuộc tấn công vũ trang nhằm tiêu diệt nước Nga Xô viết.
- ðể chống thù trong giặc ngoài, ñầu năm 1919, chính quyền Xô viết ñã thực hiện Chính sách Cộng
sản thời chiến.
2) Nội dung của chính sách:
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 14 -
+ Nhà nước ñộc quyền lúa mì, cấp tư nhân buôn bán lúa mì. Từ tháng 1/1919 ban hành chính sách
Trưng thu thu lương thực thừa của nông dân theo nguyên tắc: “không thu một chút gì của dân nghèo,
thu của trung nông với mức vừa phải và thu nhiều của phú nông”.
+ Nhà nước kiểm soát toàn bộ nền công nghiệp, thành lập Hội ñồng kinh tế quốc dân ñể quản lý, ñiều
hành sản xuất công nghiệp và nền kinh tế quốc dân.
+ Thi hành chế ñộ cưỡng bức lao ñộng.
+ Tiến hành trả lương bằng hiện vật và phổ biến là dựa trên nguyên tắc bình quân.
3) Ý nghĩa:
Chính sách ñã ñộng viên tối ña nguồn của cải nhân lực của ñất nước, tạo nên sức mạnh tổng hợp, ñể
ñến cuối năm 1920, Nga ñẩy lùi sự can thiệp của các nước ñế quốc, bảo vệ chính quyền non trẻ.
Câu hỏi 16 :
Trình bày vai trò của Lê-nin và ðảng Bônsêvích trong việc chỉ ñạo nhà nước Xô viết xây
dựng và bảo vệ chính quyền sau Cách mạng tháng Mười Nga (1918 – 1920).
Hướng dẫn làm bài
1) Tình hình nước Nga sau Cách mạng tháng Mười
Sau Cách mạng tháng Mười, nước Nga rơi vào tình trạng khủng hoảng trầm trọng, khó khăn về mọi
mặt :
- Trong nước : các lực lượng Bạch về, phản ñộng nổi dậy liên kết với các nước ñế quốc chống lại
cách mạng.

+ Kinh tế kiệt quệ, suy sụp mọi mặt.
+ Chính quyền cách mạng mới ñược thành lập còn non trẻ.
+ Khoảng ¾ lãnh thổ và 60 % dân số rơi vào tay kẻ thù.
- Ngoài nước : Cuối năm 1918, quân ñội 14 nước ñế quốc cấu kết với bọn phản trong nước tấn công
tiêu diệt nước Nga.
2) Xây dựng, củng cố và bảo vệ chính quyền.
* Xây dựng chính quyền Xô viết
- ðêm 25/10/1917, chính quyền Xô viết ñược thành lập do Lê-nin ñứng ñầu.
- Chính sách của chính quyền:
+ Thông qua Sắc lệnh hòa bình và Sắc lệnh ruộng ñất.
+ Thủ tiêu bộ máy Nhà nước cũ, xây dựng bộ máy Nhà nước mới.
+ Thủ tiêu những tàn tích của chế ñộ phong kiến ñem lại các quyền tự do, dân chủ cho nhân dân.
+ Thành lập Hồng quân ñể bảo vệ chính quyền cách mạng.
+ Quốc hữu hóa các nhà máy xí nghiệp cảu giai cấp tư sản, xây dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa.
* Cuộc ñấu tranh bảo vệ chính quyền Xô viết
- ðầu năm 1919, chính quyền Xô viết ñã thực hiện Chính sách Cộng sản thời chiến.
- Nội dung của chính sách:
+ Nhà nước kiểm soát toàn bộ nền công nghiệp.
+ Trưng thu lương thực thừa của nông dân.
+ Thi hành chế ñộ cưỡng bức lao ñộng.
- Chính sách ñã ñộng viên tối ña nguồn của cải nhân lực của ñất nước, tạo nên sức mạnh tổng hợp, ñể
ñến cuối năm 1920, Nga ñẩy lùi sự can thiệp của các nước ñế quốc, bảo vệ chính quyền non trẻ.
* Kết quả :
- Ngày 3/3/1918 chính phủ xô viết ñã ký với ðức Hòa ước Bơrétlitốp, ñình chiến, chịu những ñiều
kiện nặng nề nhưng ñã tạo ra 1 thời gian hòa hoãn ñể giữ vững chính quyền và tranh thủ hòa bình xây
dựng lực lượng về mọi mặt nhằm bảo vệ ñất nước .
 Chính nhờ các chủ trương trên mà Hồng quân ñã lần lượt ñánh tan các cuộc tấn công của các ñế
quốc và bọn Bạch vệ – Nhà nước xô viết ñã ñược giữ vững và bảo vệ thành quả .
* Kết kuận :
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT

- Trang 15 -
- Vai trò ðảng Bônsêvích và Lê-nin rất quan trọng có tính chất quyết ñịnh trong việc xây dựng củng
cố và bảo vệ chính quyền cách mạng.
- Với biện pháp kiên quyết cứng rắn, linh hoạt ñưa ñất nước Nga vượt qua hiểm nghèo, thoát khỏi
chiến tranh, giữ vững tổ quốc xã hội chủ nghĩa, ñược ñông ñảo nhân dân hưởng ứng.
- Biết vận dụng sức mạnh ñoàn kết của toàn dân.
- Thành lập Nhà nước xã hội chủ nghĩa ñầu tiên trên thế giới.
Câu hỏi 17 :
Vai trò của Lê-nin ñối với phong trào công nhân Nga và Cách mạng Nga (từ ñầu thế kỷ XX
ñến năm 1918).
Hướng dẫn làm bài
1. Vai trò:
a. Thực hiện nhiệm vụ lịch sử kết hợp với chủ nghĩa Mác với phong trào công nhân Nga, thành lập
ðảng vô sản kiểu mới ở Nga (1903).
b. ðề ra lý luận Cách mạng.
+ Phát triển lý luận của chủ nghĩa Mác trong thời ñại chủ nghĩa ðế quốc

Mác nói: “Chủ nghĩa ñế quốc là ñêm trước của Cách mạng vô sản”

Lê-nin phát triển: “Trong thời ñậi của Chủ nghĩa ðế quốc do sự phát triển không ñồng ñều
của Chủ nghĩa Tư bản - Cách mạng vô sản có thể nổ ra và thắng lợi ở một số nước ,thậm chí
là nột nước riêng lẻ của Chủ nghĩa ðế quốc” hay “Cách mạng vô sản sẽ nổ ra và thành công
ở khâu yếu nhất trong chuỗi các nước ðế quốc và khâu yếu nhất ñó là nước Nga”…
+ Năm 1914, chiến tranh Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ - Nga Hoàng tham gia chiến tranh
ðế quốc, nước Nga lâm vào khủng hoảng mọi mặt - Lê-nin ñề ra khẩu hiệu “Biến chiến tranh ðế quốc
thành nội chiến Cách mạng”
c. ðề ra ñường lối chiến lược và sách lược ñúng ñắn và sáng tạo :

+ ðường lối chiến lược
Trong luận cương cách mạng (4/1905)
- Nhiệm vụ của giai cấp vô sản Nga: Lãnh ñạo Cách mạng dân chủ tư sản, thực hiện liên minh công
nông, ñánh ñổ thống trị của Nga Hoàng, sau ñó tiến lên Cách mạng xã hội chủ nghĩa.
+ ðường lối sách lược
- Sau Cách mạng Tháng Hai 1917, nước Nga xuất hiện tình trạng 2 chính quyền song song tồn tại:
 Chính quyền của giai cấp tư sản (chính phủ lâm thời)
 Chính quyền của công nhân và binh lính (Chính quyền Xô Viết)
 Lê-nin và ðảng Bônsêvích chủ trương chuyển Cách mạng Dân chủ tư sản sang Cách mạng Xã hội
chủ nghĩa chuyển chính quyền từ tay giai cấp tư sản sang giai cấp vô sản
- Từ tháng 2 → 7/1917, khi ñiều kiện cho phép chủ trương ñấu tranh bằng phương pháp hòa bình
ñể tránh ñổ máu cho nhân dân.
- Từ tháng 7→ 10/1917, ñiều kiện ñấu tranh hòa bình không còn nữa, nhanh chóng chuyển sang ñấu
tranh vũ trang. Giành chính quyền về tay Xô Viết
- Tháng 11/1918, chiến tranh thế giới kết thúc, 14 nước ðế quốc bao vây nước Nga, Lê-nin ñề ra
chính sách “Cộng sản thời chiến”.
d. Chỉ ñạo phong trào công nhân và Cách mạng Nga kịp thời, sáng suốt :
+ Chỉ ñạo các hoạt ñộng của quần chúng
- Tháng 2/1917, hướng dẫn phong trào bãi công của công nhân thành tổng bãi công và chuyển sang
khỡi nghĩa vũ trang.
- Tháng 4/1917, khi Chính phủ lâm thời gửi công hàm cho ðồng minh cam kết sẽ tiếp tục chiến
tranh, lãnh ñạo quần chúng xuống ñường ñấu tranh ñòi:”Hòa bình, ruộng ñất, bánh mì…”
- Tháng 7/1917, nghe tin quân Nga liên tiếp thất bại ở ngoài mặt trận quần chúng Pêtơrôgrát phẫn
nộ, lãnh ñạo quần chúng xuống ñường ñấu tranh với tính chất hòa bình …
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 16 -
- Chớp thời cơ khởi nghĩa ngày 24/10/1917

+ Nắm vững quy luật bạo lực Cách mạng ñề ra phương pháp ñấu tranh phù hợp.
- Kết hợp ñấu tranh chính trị (míttinh, biểu tình, ) với ñấu tranh vũ trang, khởi nghĩa vũ trang.
- Giành chính quyền từng bước: giành chính quyền ở thủ ñô trước sau ñó giành chính quyền trong cả
nước…
+ ðưa ra khẩu hiệu kịp thời, phù hợp:
- Sau Cách mạng Tháng Hai 1917,“Tất cả chính quyền về tay Xô viết”, “Tuyệt ñối không ủng hộ
chính phủ lâm thời “
- Tháng 11/1918 : chiến tranh thế giới thứ nhất 14 ðế quốc bao vây nước Nga: “Tổ quốc lâm nguy,
tất cả cho tiền tuyến”…
e. Trực tiếp lãnh ñạo khởi nghĩa Pê-tơ-rô-grát
- Tối ngày 24/10/1917, Người ñến viện Xmô-nưi trực tiếp lãnh ñạo khởi nghĩa giành chính quyền ở
thủ ñô Pê-tơ-rô-grát
2. Kết luận: Lê-nin có vai trò rất quan trọng, có tính chất quyết ñịnh ñối với những thắng lợi của
phong trào công nhân và cách mạng Nga ñầu thế kỷ XX.
Câu hỏi 18 :
Việc xây dựng và củng cố chính quyền Xô viết ở Nga trong những năm 1917 – 1918 ñã diễn
ra như thế nào ? Cho biết chính quyền Xô viết ñầu tiên ở nước ta ñã ra ñời trong hoàn cảnh lịch
sử nào và hoạt ñộng ra sao ?
Hướng dẫn làm bài
 Việc xây dựng và củng cố chính quyền Xô viết ở Nga trong những năm 1917 – 1918 ñã diễn ra
như thế nào ? (Xem ñáp án câu hỏi 14, ñể trình bày)
 Chính quyền Xô viết ñầu tiên ở nước ta :
- Bối cảnh ra ñời
Sau khi thực dân Pháp ñàn áp dã man cuộc biểu tình ngày 12/9/1930 của nông dân huyện Hưng
Nguyên, phong trào ñấu tranh của công nhân và nông dân lên cao ở Nghệ Tĩnh, ñã ñập tan chính quyền
phong kiến ở hai tỉnh này, thành lập chính quyền nhân dân theo kiểu Xô viết : chính quyền Xô viết
Nghệ Tĩnh.
- Hoạt ñộng :
+ Chính trị : quần chúng tự do họat ñộng trong các ñoàn thể cách mạng. Các ñội tự vệ ñỏ và tòa án
nhân dân thành lập .

+ Kinh tế : tịch thu ruộng ñất công, tiền, lúa công chia cho dân cày nghèo, bãi bỏ thuế thân, thuế
chợ, thuế ñò, thuế muối, xóa nợ cho người nghèo.
+ Văn hóa, xã hội : tệ nạn xã hội cũ bị xóa bỏ như: mê tín, dị ñoan, rượu chè, cờ bạc, trộm cắp, trật
tự trị an giữ vững, biết ñoàn kết giúp ñỡ nhau.
- Kết luận :
ðây là chính quyền của dân, do dân và vì dân, là hình thức sơ khai của chính quyền Xô viết ñầu
tiên ở nước ta.









Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 17 -
Chuyên ñề 2

Câu hỏi 19 :
a) Nước Nga Xô viết gặp phải những khó khăn gì về kinh tế, chính trị.
b) Xem bảng thống kê sản lượng một số sản phẩm kinh tế của Nga (1921 – 1924):

Hãy nhận xét về tình hình kinh tế nước Nga năm 1921 so với năm 1913 – năm phát triển cao
nhất của nước Nga thời Nga hoàng.
Hướng dẫn làm bài

1) Nước Nga Xô viết sau chiến tranh
- Sau 7 năm chiến tranh liên miên, nền kinh tế quốc dân bị tàn phá nghiêm trọng.
- Tình hình chính trị không ổn ñịnh. Các lực lượng phản cách mạng ñiên cuồng chống phá gây bạo
loạn ở nhiều nơi.
- Chính sách Cộng sản thời chiến ñã lạc hậu, kìm hãm nền kinh tế khiến nhân dân bất bình.
- Nước Nga Xô viết lâm vào khủng hoảng.
2) Hãy nhận xét về tình hình kinh tế nước Nga năm 1921 so với năm 1913 – năm phát triển cao nhất
của nước Nga thời Nga hoàng.
Nhìn chung nền kinh tế giảm sút nghiêm trọng sản lượng các ngành nông nghiệp, công nghiệp ñều bị
giảm mạnh. Nông nghiệp giảm quá nửa (Sản lượng năm 1913 là 81,6 triệu tấn, năm 1921 còn 37,6
triệu tấn), sản lượng công nghiệm giảm 7 lần so với năm 1913 (Sản lượng thép năm 1913 là 5,2 triệu
tấn còn năm 1921 là 0,2 triệu tấn; gang năm 1913 là 4,8 triệu tấn còn năm 1921 là 0,1 triệu tấn)
Câu hỏi 20 :
Vì sao ðảng Bônsêvích (Nga) phải chuyển từ chính sách "cộng sản thời chiến" sang chính
sách kinh tế mới ? Tác dụng của NEP ñối với nền kinh tế của nước Nga Xô viết? ðánh giá vai
trò của Lê-nin trong thời kỳ ñó ?
Hướng dẫn làm bài
a) Sau khi Cách mạng tháng Mười (1917) thành công, nước Nga Xô viết bị các nước ñế quốc bao
vây, phong toả, vừa có thù trong, vừa có giặc ngoài, chính phủ xô viết phải thực hiện chính sách cộng
sản thời chiến :
+ Nhà nước kiểm soát toàn bộ nền công nghiệp.
+ Trưng thu lương thực thừa của nông dân.
+ Thi hành chế ñộ cưỡng bức lao ñộng.
 Chính sách ñã ñộng viên tối ña nguồn của cải nhân lực của ñất nước, tạo nên sức mạnh tổng hợp,
ñể ñến cuối năm 1920, Nga ñẩy lùi sự can thiệp của các nước ñế quốc, bảo vệ chính quyền non trẻ.
LIÊN XÔ XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
(1921 - 1941)
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT

- Trang 18 -
- Khi nội chiến kết thúc, chính sách cộng sản thời chiến không còn phù hợp, ðảng Bônsêvích chuyển
sang chính sách kinh tế mới. Tháng 3/1921 ðảng Bônsêvích quyết ñịnh thực hiện chính sách mới do
Lê-nin ñề xướng.
+Trong nông nghiệp, ban hành thuế nông nghiệp
+ Trong công nghiệp: Nhà nước khôi phục công nghiệp nặng, tư nhân hóa những xí nghiệp dưới 20
công nhân, khuyến khích nước ngoài ñầu tư vào nước Nga.
b) Chính sách kinh tế mới thực chất là thực hiện nền kinh tế hàng hoá có sự ñiều tiết của nhà nước,
công nhận sự tồn tại và phát triển của nhiều thành phần kinh tế khác nhau. Chính sách kinh tế mới lấy
khôi phục và phát triển nông nghiệp làm khâu căn bản, từ ñó thúc ñẩy công nghiệp và các ngành kinh
tế khác phát triển.
Tác dụng của chính sách này ñã khuyến khích nông dân sản xuất, củng cố khối liên minh công nông
trên cơ sở mới về kinh tế, thúc ñẩy quá trình khôi phục kinh tế nhanh chóng hoàn thành. Cuối 1925
nông nghiệp ñạt 87%, công nghiệp ñạt 75% so với trước chiến tranh, ñời sống nhân dân ñược cải thiện.
c) Vai trò của Lê-nin : Chính sách kinh tế mới là chính sách ñặc trưng cho toàn bộ thời kỳ quá ñộ từ
chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội ở nước Nga. Công lao to lớn của Lê-nin ñóng góp vào kho tàng
lý luận, là lần ñầu tiên Người ñã chỉ ra và xác ñịnh nội dung kinh tế của thời kỳ quá ñộ từ chủ nghĩa tư
bản lên chủ nghĩa xã hội. Chính sách kinh tế mới của Lê-nin ñã tính ñến mọi ñặc ñiểm của nền kinh tế
có nhiều thành phần trong công cuộc cải tạo và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Câu hỏi 21 :
Hoàn cảnh ra ñời, nội dung chủ yếu và ý nghĩa của Chính sách Kinh tế mới (NEP) ñối với
nước Nga Xô viết. Theo anh (chị), ñường lối ñổi mới về quan hệ sản xuất mà ðại hội toàn quốc
lần thứ VI của ðảng Cộng sản Việt Nam ñã ñề ra có ñiểm gì giống với NEP ?
Hướng dẫn làm bài
1) Hoàn cảnh ra ñời :
- Sau 7 năm chiến tranh liên miên, nước Nga lâm vào cuộc một cuộc khủng hoảng kinh tế và chính
trị trầm trọng.
- Nền kinh tế quốc dân bị tàn phá nghiêm trọng. Sản lượng nông nghiệp năm 1920 so với trước
chiến tranh chỉ bằng 1/2, sản lượng công nghiệp chỉ bằng 1/7. Nạn ñói và dịch bệnh tràn lan.

- Tình hình chính trị không ổn ñịnh. Chính sách Cộng sản thời chiến ñã lạc hậu, kìm hãm nền kinh
tế khiến nhân dân bất bình. Các lực lượng phản cách mạng ñiên cuồng chống phá gây bạo loạn ở nhiều
nơi.
- ðể ñưa ñất nước thát khỏi khủng hoảng, nhanh chóng khôi phục và phát triển kinh tế, tháng 3 –
1921, ðại hội lần thứ X của ðảng Bônsêvích Nga ñã quyết ñịnh chuyển từ chính sách Cộng sản thời
chiến sang chính sách Kinh tế mới (NEP) do V.I.Lê-nin ñề ra.
2) Nội dung chủ yếu :
+ Trong nông nghiệp: Thay thế chế ñộ trưng thu lương thực thừa bằng thuế lương thực. Thuế lương
thực nộp bằng hiện vật. Sau khi nộp ñủ thuế ñã quy ñịnh từ trước mùa gieo hạt, nông dân ñược toàn
quyền sử dụng số lương thực dư thừa và ñược tự do bán ra thị trường.
+ Trong công nghiệp: Nhà nước tập trung khôi phục công nghiệp nặng, tư nhân hóa những xí
nghiệp vừa và nhỏ dưới sự kiểm soát của nhà nước, khuyến khích tư bản nước ngoài ñầu tư vào Nga,
Nhà nước nắm các ngành kinh tế chủ chốt, công nghiệp, giao thông vận tải, ngân hàng, ngoại thương.
+ Trong thương nghiệp và tiền tệ cho phép tư nhân tự do buôn bán, trao ñổi, mở các chợ, khôi
phục, ñẩy mạnh mối liên hệ giữa thành thị và nông thôn. Năm 1924, nhà nước phát hành ñồng rúp mới.
 Thực chất là chuyển nền kinh tế do nhà nước ñộc quyền sang nền kinh tế nhiều thành phần do
nhà nước kiểm soát.
3) Ý nghĩa :
+ Chính sách kinh tế mới là sự chuyển ñổi kịp thời, ñầy sáng tạo của Lê-nin và ðảng Bônsêvích.
Thúc ñẩy kinh tế quốc dân chuyển biến rõ rệt, giúp nhân dân Xô viết vượt qua khó khăn, hoàn thành
khôi phục kinh tế.
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 19 -
+ Phù hợp với hoàn cảnh ñất nước và nguyện vọng của nhân dân vì vậy nó ñã phát huy tác dụng,
hiệu quả.
+ Mang ý nghĩa quốc tế sâu sắc ñối với công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở một số nước trong
ñó có Việt Nam, ñã tiếp thu tinh thần cơ bản của Chính sách Kinh tế mới, vận dụng phù hợp vào ñiều

kiện ñất nước.
4) Cho biết ñường lối ñổi mới về quan hệ sản xuất mà ðại hội toàn quốc lần thứ VI của ðảng
Cộng sản Việt Nam ñã ñề ra có ñiểm gì giống với “Chính sách kinh tế tế mới” (NEP)
Những bài học của NEP có ý nghĩa phổ biến ñối với các nước xã hội chủ nghĩa trong thời kì quá
ñộ, trong ñó có Việt Nam.
Thực chất của ñường lối ñổi mới về quan hệ sản xuất mà ðảng ta ñề ra ở Việt Nam năm 1986 cũng
giống như thực chất của NEP ở Nga ñề ra năm 1921. Thực chất ñó là : chuyển từ nền kinh tế mà nhà
nước nắm ñộc quyền sang nền kinh tế hàng hoá có sự ñiều tiết của nhà nước, công nhận sự tồn tại và
phát triển của nhiều thành phần kinh tế khác nhau ñể thúc ñẩy kinh tế phát triển.
Câu hỏi 22 :
Lập bảng so sánh sự khác nhau giữa chính sách “Cộng sản thời chiến” và chính sách “Kinh
tế mới”. Từ ñó rút ra thực chất của chính sách “Kinh tế mới”.
Hướng dẫn làm bài
a) Sơ lược hoàn cảnh ra ñời của các chính sách “Cộng sản thời chiến”, “Kinh tế mới” :
- Cuối 1918 ñể tập trung của cải và nhân lực chống sự tấn công của quân ñội 14 nước ñế quốc và nội
phân, chính phủ Nga Xô viết buộc lòng phải thực hiện chính sách “cộng sản thời chiến”.
- Năm 1921, ñể gấp rút khôi phục kinh tế, nâng cap ñời sống nhân dân, ðảng cộng sản Nga quyết
ñịnh chuyển từ chính sách “Cộng sản thời chiến” sang chính sách “Kinh tới mới”.
b) Lập bảng so sánh :
Chính sách “Cộng sản thời chiến” Chính sách “Kinh tế mới”
- Trưng thu lương thực thừa. - Thuế lương thực cố ñịnh.
- Quốc hữu hoá tất cả các xí nghiệp.
- Trả lại cho tư nhân nhưng xí nghiệp dưới 20
công hân, tư nhân tự do sản xuất, bán sản phẩm.
- Nhà nước ñộc quyền về kinh tế, quản lý và
phân phối lương thực, thực phẩm, hàng tiêu
dùng.
- Lao ñộng cưỡng bức và áp dụng kỷ luật
quân sự ở các cơ quan.
- Tự do mua bán, mở lại các chợ

- Cho tư bản nước ngoài thuê xí nghiệp, hầm
mỏ … ñể thu hút vốn, kỹ thuật của họ.
- Nhà nước nắm các mạch máu về kinh tế:
công nghiệp, ngân hàng, ngoại thương, giao
thông, vận tải…
3) Thực chất chính sách “Kinh tế mới” :
Chuyển từ nền kinh tế mà Nhà nước nắm ñộc quyền về mọi mặt, dựa trên cơ sở cưỡng bức lao ñộng,
trưng thu và cung cấp theo kiểu “Cộng sản thời chiến” sang một nền kinh tế hàng hoá có sự ñiều tiết
của nhà nước, công nhận sự cùng tồn tại và phát triển trong một thời gian nhất ñịnh của nhiều thành
phần kinh tế khác nhau và sử dụng vốn, kỹ thuật, kinh nghiệm của tư bản trong và ngoài nước ñể thúc
ñẩy kinh tế phát triển.
Câu hỏi 23 :
Tại sao có sự ra ñời của Liên bang cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết (gọi tắt là Liên Xô) ? Sự
ra ñời của liên bang (thời gian, tên gọi, thành phần).
Hướng dẫn làm bài
+ Sự hợp tác liên minh chặt chẽ hơn nữa về mọi mặt giữa các nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa;
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 20 -
+ Sự phát triển không ñều về kinh tế, chính trị, văn hóa và trình ñộ phát triển giữa các nước gây trở
ngại công cuộc xây dựng và phát triển ñất nước.
+ Ngày 30/12/1922, Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô Viết ñược thành lập
- Tên gọi Liên Xô
- Gồm các dân tộc trong ñế quốc Nga cũ. Lúc ñầu bao gồm 4 nước cộng hoà. ðến năm 1940, có thêm
11 nước.
Câu hỏi 24 :
Trình bày khái quát công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô từ năm 1928 ñến năm
1937. Nêu những thành tựu và thiếu sót của nó.

Hướng dẫn làm bài
Tháng 12/1922, ðại hội Xô viết toàn Nga tuyên bố thành lập Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa
Xô viết (Liên Xô). Gồm 4 nước cộng hòa. Năm 1940 có thêm 11 nước.
1) Những thành tựu về mọi mặt trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô từ năm
1922 – 1941.
* Trong công nghiệp: thực hiện công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa.
- Sau công cuộc khôi phục kinh tế Liên Xô cũng là một nước nông nghiệp lạc hậu. Kinh tế, quân sự
bao vây, kỹ thuật, thiết bị lệ thuộc nước ngoài  ðảng Cộng sản ñề ra nhiệm vụ công nghiệp hóa xã
hội chủ nghĩa.
- Mục ñích: ðưa Liên Xô trở thành một nước công nghiệp có những ngành công nghiệp chủ chốt.
+ Giai ñoạn 1921 – 1925.
- Liên Xô ñã thực hiện chính sách kinh tế mới (tháng 3/1921).
- Chính sách kinh tế mới ñã làm cho Liên Xô có bước phát triển mới.
- Cơ bản hoàn thành công cuộc khôi phục kinh tế ñặt nền móng cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa
xã hội.
+ Giai ñoạn 1928 – 1932.
- Thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1928 – 1932)
- Năm 193,2 sản lượng công nghiệp ñạt 54,4% ñã giải quyết ñược 3 vấn ñề (Vốn; tự sản xuất ñược
những máy móc trang thiết bị cần thiết; tăng năng suất lao ñộng)
+ Giai ñoạn 1933 – 1937.
- Thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ hai (1933 – 1937)
- Trong công nghiệp : Năm 1937 sản lượng công nghiệp ñạt 77,4% tổng sản phẩm quốc dân.
- Trong nông nghiệp: Ưu tiên tập thể hóa nông nghiệp, ñưa 91 nông hộ với 90% diện tích ñất canh
tác vào nền công nghiệp tập thể hóa.
- Văn hóa - giáo dục: Thanh toán nạn mù chữ, phát triển mạng lưới giáo dục phổ thông, phổ cập tiểu
học trong cả nước, phổ cập trung học cơ sở ở thành phố.
- Xã hội: cơ cấu giai cấp thay ñổi, xã hội chỉ còn 2 giai cấp lao ñộng là công nhân, nông dân và trí
thức xã hội.
- Từ năm 1937, Liên Xô tiếp tục thực hiện kế hoạch 5 năm lần ba. Sang tháng 6/1941, ðức tấn công
Liên Xô, công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội bị gián ñoạn.

2) Quan hệ ngoại giao của Liên Xô :
- Liên Xô ñã từng bước xác lập quan hệ ngoại giao với một số nước láng giềng chấu Á, châu Âu.
- Từng bước phá vỡ chính sách bao vây cấm vận, cô lập kinh tế ngoại giao của các nước ñế quốc.
+ Năm 1925: Liên Xô ñã thiết lập quan hệ ngoại giao với 20 nước.
+ Năm 1933 : ñặt quan hệ ngoại giao với Mĩ.
3) Trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội (1921 – 1937), Liên Xô ñã mắt phải những sai lầm,
thiếu sót nào ? Vì sao lại có những sai lầm và thiếu sót ñó ?
* Những hạn chế :
- Nhà nước nắm ñộc quyền về kinh tế và hình thành chế ñộ Nhà nước bao cấp kinh tế.
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 21 -
- Nóng vội, chủ quan trong tập thể hoá nông nghiệp ñể lại những hậu quả tai hại lâu dài cho nền nông
nghiệp Liên Xô.
- Vi phạm nguyên tắc dân chủ và pháp chế xã hội chủ nghĩa, thay vào ñó là nạn sùng bái cá nhân và
quan liêu ñộc ñoán.
* Nguyên nhân của những sai lầm và thiếu sót :
- Liên Xô là nước ñầu tiên xây dựng chủ nghĩa xã hội nên khó tránh khỏi những sai lầm.
- Một số nhà lãnh ñạo ðảng và Nhà nước Liên Xô còn chủ quan, giáo ñiều chưa nhận thức ñúng ñắn,
khoa học về nguyên lí xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Chương II
CÁC NƯỚC TƯ BẢN CHỦ NGHĨA
GIỮA HAI CUỘC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI
(1918 - 1939)
Chuyên ñề 3

Câu hỏi 25 :
ðánh giá về nền hoà bình do Hội nghị Véc-xai ñem lại, Nguyên soái Phéc-ñi-năng Phốc
(Foch) – nguyên Tổng tư lệnh quân ñội ðồng minh ở châu Âu ñã nói : “ðây không phải là hoà
bình. ðây là một cuộc hưu chiến trong 20 năm”. Tại sao nói như vậy ?
Hướng dẫn làm bài
- Sau khi chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc, ñể lập lại hoà bình và trật tự thế giới mới, các nước
thắng trận ñã triệu tập Hội nghị Véc-xai vào ngày 18/1/1919; với sự tham dự của 27 nước, dưới sự chủ
trì của Mĩ, Anh, Pháp.
- Tại hội nghị, các hoà ước ñã ñược kí kết, tạo ra hệ thống Hoà ước Véc-xai, trong ñó quan trọng nhất
là Hoà ước Véc-xai ñược kí với ðức. Ngoài ra còn các hoà ước kí với Áo, Hung, Thổ Nhĩ Kì
- Hoà bình ñược lập lại, mang trong lòng nó mầm mống một cuộc chiến tranh mới, vì mâu thuẫn giữa
các nước thắng trận với nhau, nổi bật là mâu thuẫn giữa ðức với Mĩ, Anh, Pháp.
- Với Hoà ước Véc-xai, ðức phải chịu tổn thất rất lớn : mất
1
/
8
ñất ñai, trong ñó trả Andát, Loren cho
Pháp, cắt ñất cho Ba Lan, Bì, ðan Mạch bồi thường chiến phí chiến tranh nặng nề
- Hoà ước Véc-xai ñẩy nước ðức vào “cảnh nô lệ mà người ta chưa từng nghe, chưa từng thấy” (Lê-
nin). Các thế lực quân phiệt là giai cấp tư sản ðức coi Hoà ước Véc-xai là một “quốc sĩ”, một hoà ước
“Véc-xai nhục nhã”, cần phải phục thù. Mầm mống một cuộc chiến tranh mới vẫn còn tồn tại.
- Nhật Bản, Italia là hai nước thắng trận nhưng cũng bất mãn với hệ thống Véc-xai. Những tham
vọng về về quyền lợi của Nhật ở Viễn ðông, ở Trung Hoa; của Italia ở ðịa Trung Hải, ở bán ñảo
Bancăng không ñược thoả mãn. Sau khi Trật tự Oa-sinh-tơn ra ñời, bổ sung cho hệ thống Véc-xai, sự
bất mãn của Nhật, Italia càng tăng lên.
- Hậu quả của khủng hoảng kinh tế thế giới làm cho 3 nước ðức, Italia, Nhật là những nước bất mãn
với hệ thống Véc-xai, nhanh chóng ñi vào con ñường phát xít hoá, gây chiến tranh, chia lại thế giới.
- Ngày 1/9/1939, ðức tấn công Ba Lan. Ngày 3/9, Pháp tuyên chiến với ðức. Chiến tranh thế giới

thứ hai bùng nổ.
- Như vậy, từ năm 1919 nền hoà bình ñược lập lại, thế nhưng thực chất ñó là thời kì hưu chiến, ñủ ñể
các nước ðức – Italia – Nhật chuẩn bị lực lượng, ñưa loài người vào cuộc chiến tranh mới.
Câu hỏi 26 :
KHÁI QUÁT VỀ CÁC NƯỚC TƯ BẢN CHỦ NGHĨA
GIỮA HAI CUỘC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI (1918 - 1939)

Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 22 -
Trật tự thế giới mới sau Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 – 1918) ñã ñược thiết lập như
thế nào ?
Hướng dẫn làm bài
Trật tự thế giới mới sau Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 – 1918) là trật tự ñược hình thành sau
Hoà ước Vécxai – Oasinhtơn.
a. Hội nghị Véc-xai.
- Sau khi chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc, ñể lập lại hoà bình và trật tự thế giới mới, các nước
thắng trận ñã triệu tập tập “Hội nghị hoà bình” ở Véc-xai (Pháp) vào ngày 18/1/1919; với sự tham dự
của 27 nước, dưới sự chủ trì của Mĩ, Anh, Pháp. Thực chất của Hội nghị Véc-xai là sự phân chia thành
quả của các nước thắng trận trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, ngoài ra Hội nghị còn mục ñích khác,
ñó là tập lực lượng ñể chống lại cách mạng Nga, Hungari và nhiều nước khác. Hội nghị ñã quyết ñịnh
các vấn ñề sau :
+ Nhanh chóng kết thúc chiến tranh ở châu Âu, châu Á – Thái Bình Dương.
+Thành lập một trật tự thế giới mới sau chiến tranh.
+ Ký Hoà ước với các nước bại trận.
- Nội dung của Hội nghị Véc-xai bao gồm một loạt hoà ước ký với ðức và ñồng minh của ðức, nghị
quyết thành lập Hội Quốc liên. Hoà ước với ðức là quan trọng nhất, ký vào ngày 26/8/1919, tại “Phòng
Gương” trong cung ñiện Véc-xai. Pháp ñược nhận lại hai vùng Andát, Loren và vùng than Xarơ. ðức

thừa nhận Ba Lan ñộc lập, trả lại Ba Lan vùng ñất bị Phổ chiếm ñóng trước ñây. Ba Lan có ñường ra
biển Ban Tích. ðức bị tước bỏ các thuộc ñịa và bồi thường 132 tỷ Mác vàng tiền chiến phí, luật nghĩa
vụ quân sự bị loại bỏ, cấm ðức phát triển tàu ngầm, tuầu chiến, xe tăng và không quân. Vùng sông
Ranh và khu vực rộng 50 km bên phải sông Ranh ñược tuyên bố là vùng phi quân sự.
- Tuy nhiên, Hoà ước Véc-xai lại không ñụng chạm ñến cơ sở trọng yếu của chủ nghĩa ñế quốc ðức,
công nghiệp quân sự ðức không bị phá huỷ mà chỉ bị hạn chế. Trong khi thảo luận các ñiều khoản
quân sự của hoà ước, Tổng thống Mỹ Uyn-xtơn ñã tuyên bố lực lượng quân sự cần thiết ñể “duy trì trật
tự trong nước và ñàn áp chủ nghĩa Bônsêvích”. Số quân ðức 100 nghìn ñược tuyển lựa dựa trên cơ sở
tự nguyện. Như vật các nhà hoạch ñịnh Hoà ước Véc-xai ñã tạo ra những ñiều kiện thuận lợi ñể phục
hồi chủ nghĩa quân phiệt ðức nhầm chống lại Liên Xô và phong trào cách mạng thế giới.
- Có thế thấy, nền hoà bình tuy ñược lập lại, thế nhưng mang trong lòng nó mầm mống một cuộc
chiến tranh mới, vì mâu thuẫn giữa các nước thắng trận với nhau, nổi bật là mâu thuẫn giữa ðức với
Mĩ, Anh, Pháp.
 Như vậy, sau Hoà ước Véc-xai, các nước Anh Pháp ñược quá nhiều quyền lợi. Trong khi ñó, Hoà
ước Véc-xai ñẩy nước ðức vào “cảnh nô lệ mà người ta chưa từng nghe, chưa từng thấy” (Lê-nin). Các
thế lực quân phiệt là giai cấp tư sản ðức coi Hoà ước Véc-xai là một “quốc sĩ”, một hoà ước “Véc-xai
nhục nhã”, cần phải phục thù. Do ñó, sau Hoà ước Véc-xai, mâu thuẫn ñược hình thành với các nước
Anh, Pháp và ðức. Sự ra ñời của Hội Quốc liên là công cụ bảo vệ quyền lợi của các nước thắng trận.
b. Hội nghị Oa-sinh-tơn và các Hiệp ước Oa-sinh-tơn (1921 – 1922).
- Hội nghị Véc-xai không thoả mãn yêu cần của Mĩ, mong muốn ñứng ñầu thế giới. Do ñó Mỹ kí
hiệp ước riêng với ðức (8 – 1921) và tổ chức hội nghị quốc tế ở thủ ñô Oa-sinh-tơn (từ 11 – 1921 ñến
2 – 1922) với sự tham gia của các nước : Mỹ, Anh, Pháp, Italia, Bỉ, Hà Lan, Bồ ðào Nha, Nhật Bản ,
Trung Quốc, Hội nghị ñã kí kết các hiệp ước tôn trọng quyền của nước Mỹ, Anh, Pháp, Nhật về thuộc
ñịa của nhau, hạn chế lực lượng hải quân, Mỹ có quyền phát triển hải quân ngang Anh, cam kết tôn
trọng ñộc lập chủ quyền của Trung Quốc và Trung Quốc “mở của cho các nước.
- Hội nghị Oa-sinh-tơn là thắng lợi ngoại giao của Mỹ, tạo ñiều kiện cho Mỹ ñứng ñầu thế giới tư
bản và xâm nhập vào Trung Quốc mạnh hơn.
 Tóm lại, các Hiệp ước Oa-sinh-tơn cùng với hệ thống Hoà ước Véc-xai hình thành “Hệ thống
Vécxai – Oasinhtơn”, hoàn thành việc phân chia thế giới mới, thiết lập một trật tự thế giới sau chiến
tranh. Trật tự thế giới nàu hoàn toàn phục vụ quyền lợi của giai cấp thống trị các nước ñế quốc và cũng

gây nên mâu thuẫn giữa các nước ñế quốc thắng trận và bại trận, nhằm tập hợp lực lượng chống chủ
nghĩa xã hội.
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 23 -
Nhật Bản, Italia là hai nước thắng trận nhưng cũng bất mãn với hệ thống Véc-xai. Những tham vọng
về về quyền lợi của Nhật ở Viễn ðông, ở Trung Hoa; của Ý ở ðịa Trung Hải, ở bán ñảo Ban-căng
không ñược thoả mãn. Say khi Trật tự Oa-sinh-tơn ra ñời, bổ sung cho hệ thống Véc-xai, sự bất mãn
của Nhật, Ý càng tăng lên.
Hậu quả của khủng hoảng kinh tế thế giới làm cho 3 nước ðức, Italia , Nhật là những nước bất mãn
với hệ thống Véc-xai, nhanh chóng ñi vào con ñường phát xít hoá, gây chiến tranh, chia lại thế giới.
Ngày 1/9/1939, ðức tấn công Ba Lan. Ngày 3-9, Pháp tuyên chiến với ðức. Chiến tranh thế giới thứ
hai bùng nổ.
Như vậy, từ năm 1919 nền hoà bình ñược lập lại, thế nhưng thực chất ñó là thời kì hưu chiến, ñủ ñể
các nước ðức – Italia – Nhật chuẩn bị lực lượng, ñưa loài người vào cuộc chiến tranh mới.
Câu hỏi 27 :
Nêu nhận xét về sự phát triển sản xuất công nghiệp của một số nước tư bản châu Âu qua số
liệu các năm 1920 và 1929.

(Bảng thống kê sản lượng than và thép của một số nước tư bản châu Âu (1920 – 1939).
ðơn vị : triệu tấn)
Hướng dẫn làm bài
Qua bảng số liệu về sản lượng sản xuất công nghiệp qua số liệu các năm 1920 và 1929 của một số
nước tư bản châu Âu cho thấy :
+ Sản lượng công nghiệp phát triển mạnh, sản xuất than và thép tăng nhanh.
+ Nền kinh tế công nghiệp của các nước tư bản châu Âu phát triển ổn ñịnh.
Câu hỏi 28 :
Bằng những dẫn chứng tiêu biểu, hãy phân tích sự ổn ñịnh của chủ nghĩa tư bản trong những

năm 1924 – 1929 (có so sánh giữa các nước ñiển hình).
Hướng dẫn làm bài
Từ năm 1924, nhìn chung phần lớn các cường quốc tư bản chủ nghĩa ñã khắc phục ñược khủng
hoảng chính trị – xã hội – kinh tế cùng với những bất lợi trong ñối ngoại trong giai ñoạn sau chiến
tranh (1918 – 1923), khôi phục nền kinh tế và trên cơ sở ñó, chính quyền của giai cấp tư sản ổn ñịnh
lại. Một thời kì mới trong sự phát triển của chủ nghĩa tư bản : Thời kì ổn ñịnh trong những năm 1924
– 1929.
- Trên lĩnh vực kinh tế, ñặc ñiểm của sự ổn ñịnh ñó là :
+ Cuộc khủng hoảng kinh tế sau chiến tranh ñược khắc phục, nhiều nước tư bản bước vào giai
ñoạn phồn vinh về kinh tế.
+ Quá trình thay ñổi tư bản, tích tụ sản xuất và tập trung tư bản cố ñịnh diễn ra mạnh mẽ hơn.
+ Xuất hiện những công ty tư bản ñộc quyền khổng lò mới mà về quy mô vượt hơn tất cả những gì
ñã có trước năm trước năm 1914.
+ Việc hợp lí hoá sản xuất kiểu tư bản chủ nghĩa, việc áp dụng những phương pháp cải tổ lao ñộng
và phương pháp Tay-lo (Taylor) ñã thúc ñẩy mạnh mec sự tăng trưởng nền công nghiệp của chủ
nghĩa tư bản.
+ Trên cơ sở của sự phồn vinh công nghiệp ñã khôi phục ñược tình trạng hỗn loại về tài chính,
khôi phục và vượt mức ngoại thương trước chiến tranh.
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT



- Trang 24 -
- Song sự ổn ñịnh của chủ nghĩa tư bản diễn ra không ñồng ñều. Nước Mĩ bắt ñầu ổn ñịnh sớm hơn
(ngay từ năm 1932) và ñạt ñược sự phát triển nhanh chóng (năm 1928 sản lượng công nghiệp Mĩ cao
hơn mức trước chiến tranh 70%), trong khi nước Anh thực sự mãi ñến năm 1926 mới ổn ñịnh và sự ổn
ñịnh diễn ra chậm chạp và mang tính chất tương ñối so với sự với sự phồn vinh của Mĩ và sự phát triển
nhanh của ðức…
- Sự ổn ñịnh của các nước tư bản chủ nghĩa châu Âu phần quan trọng là nhờ vào vốn ñầu tư tính
dụng của Mĩ, phải phụ thuộc về tài chính của Mĩ. ðây là thời kì chuyển ñổi trung tâm kinh tế - tào

chính của thế giới tư bản chủ nghĩa từ châu Âu sang Mĩ.
- Kinh tế tư bản chủ nghĩa thoát khủng chiến tranh, ñồng thời các chế ñộ tư sản cũng ñược củng cố
dần dần. Các chính ñảng và các tổ chức chính trị của giai cấp tư sản lấy lại ñược vị trí mà chúng ñã mất
trước kia. Trong những năm 1924 – 1929, chính quyền phát xít ñược củng cố ở Italia, chế ñộ cộng hoà
Vây-ma ñược duy trì ở ðức, chính thể ñại nghị ñược ổn ñịnh ở Anh và Pháp. ðối với Mĩ, ðảng Cộng
hoà ñược coi là ñảng của sự phồn vinh, nên ñảng này khẳng ñịnh vững chắc ñịa vị cầm quyền của mình
cho mãi ñến khi họ tỏ ra bất lực trước cuộc khủng hoảng kinh tế 1929 – 1933.
- Trong hoàn cảnh vị trí của chủ nghĩa tư bản ñược củng cố, phong trào cách mạng vô sản ñi vào
thoái trào. Sự phồn vinh về kinh tế, sự giảm bớt thất nghiệp, việc nâng cao mức sống của một số tầng
lớp lao ñộng ñã tạo ñã tạo ra ảo tượng về sự bền vững lâu dài của chế ñộ tư bản. Chủ nghĩa cải lương
tác ñộng về tư tưởng vào giai cấp công nhân khá nhiều. Ở nhiều nước ñảng xã hội – dân chủ tham gia
chính phủ và vì thế họ càng có ñiều kiện lôi kéo ñông người lao ñộng hợp tác với giai cấp tư sản.
Nhưng, bất chấp ñiều ñó, cuộc ñấu tranh giai cấp vẫn diễn ra ở nhiều nước mà tiêu biểu là cuộc tổng
bãi công (1926) ở Anh Quốc ñã lôi cuốn hàng triệu công nhân tham gia.
 Nhận xét : Sự ổn ñịnh của chủ nghĩa tư bản trong những năm 1924 – 1929 trên thực tế không loại
bỏ ñược mâu thuẫn trong lòng xã hội tư bản chủ nghĩa, không khắc phục ñược những nhược ñiểm vốn
có của nền kinh tế tư bản chủ nghĩa. Cuộc khủng hoảng kinh tế nổ ra bất ngờ ở nước Mĩ vào tháng 10 –
1929 và nhanh chóng lan ra toàn bộ thế giới tư bản chủ nghĩa ñã chấm dứt thời kì “thăng bằng” và “ổn
ñịnh”.
Câu hỏi 29 :
Lập bảng so sánh hai phong trào cách mạng : phong trào cách mạng 1918 – 1923 và phong
trào cách mạng 1929 – 1939 về các mặt : hoàn cảnh, nội dung, tính chất và kết quả.
Bài giải chi tiết

Phong trào cách mạng
1918 - 1923
Phong trào cách mạng
1929 - 1939
Hoàn cảnh
- Thế chiến thứ nhất và những hâu quả làm

cho mâu thuẫn xã hội ở các nước tư bản thêm
gay gắt.
- Sự cổ vũ của thắng lợi Cách mạng tháng
Mười Nga ñối với giai cấp công nhân.
- Khủng hoảng kinh tế 1929 – 1933 và
những hâu quả của nó.


- Sự ñe doạ của chủ nghĩa phát xít.
Nội dung
Tính chất
- Chống chủ nghĩa ñế quốc.

- Cách mạng dân chủ tư sản (cách mạng tháng
Mười một ở ðức)
- Chống chủ nghĩa phát xít, chống
chiến tranh.
- Thành lập Mặt trận nhân dân chống
phát xít ở các nước.
Kết quả
- Ở ðức : chế ñộ quân chủ bị lật ñổ.
- Ở Hungari : Nước cộng hoà Xô viết ñược
thành lập chỉ tồn tại trong 133 ngày.
- Thắng lợi ở Pháp (1936).
- Thất bại ở Tây Ban Nha (1939).
Câu hỏi 30 :
Sự thành lập và hoạt ñộng của Quốc tế Cộng sản (1919 – 1923). Các nghị quyết của ðại hội II
và VII ñã ảnh hưởng ñến phong trào cách mạng Việt Nam như thế nào ?
Hướng dẫn làm bài
Châu Tiến Lộc Tài liu bi dng hc sinh gii môn Lch s THPT

- Trang 25 -
1. Hoàn cảnh ra ñời :
Trong cao trào cách mạng (1918 - 1923) các ðảng Cộng sản ñã ñược thành lập ở nhiều nước như
ðức, Áo, Hunggari, Ba Lan, Phần Lan. Sự phát triển của phong trào cách mạng ở châu Âu nói riêng
cũng như trên thế giới nói chung ñòi hỏi phải có một tổ chức quốc tế ñể lãnh ñạo ñường lối ñúng ñắn.
Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga và sự tồn tại của Nhà nước Xô viết là ñiều kiện thuận lợi
ñể thực hiện yêu cầu ñó.
2. Hoạt ñộng của Quốc tế Cộng sản :
Với những hoạt ñộng tích cực của Lê-nin và ðảng Bônsêvích Nga, tổ chức Quốc tế Cộng sản ñã
ñược thành lập ngày 2/3/1919 tại Mát-xcơ-va.
Trong thời gian tồn tại từ 1919 ñến 1943, Quốc tế Cộng sản ñã tiến hành 7 lần ñại hội, ñế ra ñường
lối cách mạng ñúng ñắn cho từng thời kỳ phát triển của cách mạng thế giới.
+ ðại hội lần II (1920) giữ một vị trí nổi bật trong lịch sử hoạt ñộng của Quốc tế Cộng sản với Luận
cương về vai trò của ðảng Cộng sản, Luận cương về vấn ñề dân tộc và thuộc ñịa” do V.I.Lê-nin khởi
thảo.
+ ðại hội lần VII (1935), Quốc tế Cộng sản ñã chỉ rõ nguy cơ chủ nghĩa phát xít và kêu gọi các ñảng
Cộng sản tích cực ñấu tranh thành lập các mặt trận thống nhất công nhân nhằm mục tiêu chống phát
xít, chống chiến tranh.
Năm 1943, nhận thấy sự tồn tại và hoạt ñộng của mình không phù hợp với tình hình mới, Quốc tế
Cộng sản tuyên bố giải tán.
* Vai trò của Quốc tế Cộng sản : có công lao to lớn trong việc thống nhất và phát triển phong trào
cách mạng thế giới.
3. Ảnh hưởng của các nghị quyết của ðại hội II và VII ñến phong trào cách mạng Việt Nam :
Tiêu biểu là hai ñại hội:
+ ðại hội II (1920) thông qua Luận cương về vấn ñề dân tộc và thuộc ñịa do Lê-nin khởi xướng.
Tác ñộng: Giữa tháng 7/1920, Nguyễn Ái Quốc ñọc bản Luận cương của Lê-nin, ñiều này ñã giúp
Nuyễn Ái Quốc khẳng ñịnh muốn cứu nước và giải phóng dân tộc phải ñi theo con ñường cách mạng

vô sản, do ñó ngày 25/12/1920 tại ñại hội của ðảng Xã hội Pháp họp ở Tua, người ñã bỏ phiếu tán
thành gia nhập Quốc tế cộng sản và trở thành ñảng viên cộng sản. Sự kiện này ñánh dấu Nguyễn Ái
Quốc ñã tìm thấy con ñường cứu nước ñúng ñắn cho cách mạng Việt Nam, chấm dứt thời kì bế tắc
ñường lối cứu nước và giai cấp lãnh ñạo của cách mạng Việt Nam.
+ ðại hội VII (1935) chỉ rõ nguy cơ của chủ nghĩa phát xít và kêu gọi các ðảng cộng sản tích cực
ñấu tranh thành lập Mặt trận thống nhất nhằm mục tiêu chống phát xít chống chiến tranh.
Tác ñộng: ðoàn ñại biểu ðảng cộng sản ðông Dương do Lê Hồng Phong dẫn ñầu ñã tham dự ðại
hội VII. Sau khi về nước, tháng 7/1936, ông ñã chủ trì Hội nghị Ban chấp hành trung ương ðảng cộng
sản ðông Dương ở Thượng Hải (Trung Quốc) – dựa trên nghị quyết của ðại hội VII và căn cứ tình
hình cụ thể của Việt Nam ñã ñịnh ra ñường lối và phương pháp ñấu tranh mới, thay ñổi chủ trương :
chuyển sang hình thức ñấu tranh công khai hợp pháp và nửa hợp pháp với mục tiêu ñòi tự do dân chủ,
cơm áo, hòa bình. Bùng nổ phong trào dân chủ trong những năm 1936 – 1939 tại Việt Nam.
Câu hỏi 31 :
Phân tích chủ trương ñiều chỉnh chiến lược Cách mạng của Quốc tế Cộng sản tại ðại hội lần
thứ VII (7 – 1935) và giải thích nguyên nhân dẫn tới những chủ trương ñó ?
Hướng dẫn làm bài
a. Nguyên nhân:
- Hậu quả trầm trọng của cuộc khủng hoảng kinh tế trong những năm 1929 – 1933 và tình trạng tiêu
ñiều tiếp theo trong các nước thuộc hệ thống tư bản chủ nghĩa ñã làm cho mâu thuẫn nội tại của chủ
nghĩa tư bản thêm gay gắt và phong trào cách mạng của quần chúng dâng cao.
- Ở một số nước, giai cấp tư sản lũng ñoạn không muốn duy trì nền thống trị bằng chế ñộ dân chủ tư
sản ñại nghị như cũ, nên ñã âm mưu dùng bạo lực ñể ñàn áp phong trào ñấu tranh trong nước và ráo
riết chạy ñua vũ trang, chuẩn bị phát ñộng một cuộc chiến tranh thế giới mới.