hạt gạo làng ta

Hạt gạo làng ta
Hạt gạo làng ta
Có vị phù sa
Của sông Kinh Thầy
Có hơng sen thơm
Trong hồ nớc đầy
Có lời mẹ hát
Ngọt bùi đắng cay
Hạt gạo làng ta
Có bão tháng bảy
Có ma tháng ba
Giọt mồ hôi sa
Những tra tháng sáu
Nớc nh ai nấu
Chết cả cá cờ
Cua ngoi lên bờ
Mẹ em xuống cấy
Hạt gạo làng ta
Những năm bom Mĩ
Trút trên mái nhà
Những năm khẩu súng
Theo ngời đi xa
Những năm băng đạn
Vàng nh lúa đồng
Bát cơm mùa gặt
Thơm hào giao thông
Hạt gạo làng ta
Có công các bạn
Sớm nào chống hạn
Vục mẻ miệng gầu
Tra nào bắt sâu

Lúa cao rát mặt
Chiều nào gánh phân
Quang trành quết đất
Hạt gạo làng ta
Gửi ra tiền tuyến
Gửi về phơng xa
Em vui em hát
Hạt vàng làng ta
(Trần Đăng Khoa)
Chú giải:
-
Kinh Thầy: sông chia nớc của sông Thái Bình,
chảy qua tỉnh Hải Dơng.
- Hào giao thông: đờng đào sâu dới đất để đi lại đ
ợc an toàn trong chiến đấu.
- Trành (còn gọi là giành, xảo) : dụng cụ đan bằng
tre, nứa, đáy phẳng, có thành, dùng để vận chuyển đất,
đá phân bò,
Đoạn 1 : “ Hạt gạo làng ta ngọt bùi đắng cay”
+ Giới thiệu những yếu tố làm nên hạt gạo.
+ Khổ thơ chứa đầy hương vị của quê hương và tình yêu thương ( vị
phù sa, hương sen thơm, lời mẹ hát).Miêu tả hình ảnh cánh đồng quê
hương nơi có con sông Kinh Thầy chảy qua, nơi có hương sen thơm,
có lời mẹ hát.
+ Hạt gạo gần gũi, thân thiết.
⇒
Hạt gạo mang hương vị quê hương
Đọan 2 : ‘Hạt gạo làng ta ….Mẹ em xuoáng cấy”
⇒
Hạt gạo có những khó khăn của thiên nhiên và nỗi vất vả

của con người
Phân đoạn
Đoạn 3 : “ Hạt gạo làng ta …… thơm hào giao thông”
=> Hạt gạo làm ra trong những năm tháng chống Mĩ gian khổ mà anh
dũng
Đoạn 4 “Hạt gạo làng ta … Quanh tràng quết đất”
Khen ngợi các bạn nhỏ biết phụ giúp người lớn trong việc đồng áng.Tuy
còn nhỏ nhưng các bạn đã làm được những việc như chống hạn, bắt
sâu, gánh phân chăm sóc cây lúa đây là những việc quan trọng trong
quá trình làm nên hạt gạo.
⇒
Hạt gạo làm ra có công sức của các bạn thiếu nhi .
Đọan 5 : “ Hạt gạo làng ta ……. Hạt vàng làng ta”
Hạt gạo góp phần làm nên chiến thắng, xây dựng đất nước, từ quê
hương hạt gạo được gửi ra tiền tuyến, được gửi đi khắp nơi giúp kinh tế
phát triển.
=> Hạt gạo quý như vàng
NỘI DUNG :
Hạt gạo được làm nên từ cơng sức của nhiều người, đặc biệt là từ mồ
hôi công sức của cha mẹ, của các bạn thiếu nhi, là tấm lòng của hậu
phương đối với tiền tuyến trong những năm kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu
níc
Ý nghĩa:
•
Bài thơ ca ngợi cơng sức của người nơng dân trong những năm kháng
chiến vẫn lao động sản xuất để làm ra hạt gạo.
•
Với cách điệp câu “ hạt gạo làng ta” ở mỗi khổ thơ cho ta thấy được
cơng sức để làm nên hạt gạo và giá trị của nó: hạt gạo ni qn đi
đánh giặc, hạt gạo đổi lấy hàng hóa…

NGHEÄ THUAÄT
+ Điệp từ “có” giới thiệu các đặc điểm rất riêng của quê hương và là sự chắc
chắn về thiên tai diễn ra hằng năm
+ Liệt kê “ tháng ba, tháng bảy, tháng sáu” trình tự diễn biến của thiên nhiên
+ So sánh càng khắc họa rõ nét sự khắc nghiệt
+ Đối “lên – xuống” khi những con vật ở dưới làng đất phải “ngoi lên”chạy trốn thì
người nông dân phải ngâm mình xuống để đi cấy => vất vả, cực nhọc của người nông
dân.
Liệt kê: “bom, khẩu súng, băng đạn, hào giao thông”
“trút” từ gợi hình ành, nhấn mạnh sự ác liệt của chiến tranh.
=> Chiến tranh diễn ra dai dẳng nhưng người nông dân vẫn ra đồng sản xuất làm ra hạt
gạo
Liệt kê thời gian:” sáng- trưa- chiều” => các bạn nhỏ phụ giúp người lớn.
“quang trành” từ ngữ gợi hình ảnh, còn nhỏ nhưng đã phải lao động nặng nhọc như
người lớn.
+ “hạt vàng”: là cách nói ẩn dụ với bao công sức của người nông dân để đổi
lấy hạt gạo.