Bài 34:Đa dạng và đặc điểm chung của lớp cá

I. Đa dạng về thành phần loài và môi trường sống
Cá mập Mako
Cá mập xám
Cá nhám
Cá trích
Cá vền
Cá chép
Lươn
Cá đuối
Cá bơn
-
Trên thế giới có khoảng 25 415 loài cá. Ở Việt Nam đã phát hiện
2 753 loài, trong hai lớp chính: lớp Cá sụn và lớp Cá xương.
-
Lớp Cá sụn mới chỉ được phát hiện khoảng 850 loài, gồm những
loài cá sống ở nước mặn và nước lợ, có bộ xương bằng chất sụn,
có khe mang trần, da nhám, miệng nằm ở nặt bụng.
-
Lớp cá xương gồm đa số những loài hiện nay sống ở biển, nước
lợ và nước ngọt. Chúng có bộ xương bằng chất xương và có
những đặc điểm tương tự như cá chép.
Các bạn hãy so sánh số loài,
môi trường sống của lớp Cá
sụn và lớp Cá xương. Đặc
điểm cơ bản nhất để phân
biệt hai lớp cá là gì?
Tên lớp cá Số loài Đặc điểm để
phân biệt
Môi trường

sống
Đại diện
Lớp cá
sụn
Lớp cá
xương
850
24 565
Bộ xương bằng chất
sụn, khe mang trần,
da nhám, miệng
nằm
ở bụng
Bộ xương bằng chất
xương, xương nắp
mang che các khe
mang, da có phủ vảy,
miệng nằm ở phía
trước
Nước mặnvà
nước lợ
Nước mặn,
nước lợ và
nước ngọt
Cá mập,
cá đuối,…
Cá chép,
cá vền,…

Các bạn hãy đọc

bảng tr-111, quan
sát hình 34.1->7,điền
nhà nướcội dung
thích hợp vào ô
trống của bảng
Đặc điểm môi
trường
Đại diện Hình dạng
thân
Đặc điểm
khúc đuôi
Đặc điểm
vây chẵn
Khả năng
di chuyển
Tầng mặt, thiếu
nơi ẩn náu
Tầng giữa và
tầng đáy, nơi
ẩn náu thường
nhiều
Trong những
hốc bùn đất ở
đáy
Trên mặt đáy
biển
Bạn nào có thể
giúp tôi điền
vào bảng trên?
Cá

nhám,
Cá trích
Cá vền,
Cá chép
Lươn
Cá đuối,
Cá bơn
Thon dài
Tương đối
ngắn
Rất dài
Dẹt, mỏng
Khỏe
Yếu
Rất yếu
Rất yếu
Bình thường
Bình thường
Không có
To hoặc nhỏ
Nhanh
Chậm
Rất chậm
Kém

II. Đặc điểm chung của cá
Trả lời:
- Cá là động vật có xương sống thích nghi với
đời sống hoàn toàn ở nước
- Bơi bằng vây

- Hô hấp bằng mang
- Tim 2 ngăn, có một vòng tuần hoàn máu đỏ
tươi đi nuôi cơ thể
- Thụ tinh ngoài
- Là động vật biến nhiệt
Các bạn hãy nêu đặc
điểm chung của cá về:
Môi trường sống, cơ
quan di chuyển, hệ hô
hấp, hệ tuần hoàn, đặc
điểm sinh sản và nhiệt độ
cơ thể
Các bạn hãy nêu đặc
điểm chung của cá về:
Môi trường sống, cơ
quan di chuyển, hệ hô
hấp, hệ tuần hoàn, đặc
điểm sinh sản và nhiệt độ
cơ thể

III. Vai trò của cá
- Cá là nguồn thực phẩm thiên nhiên giàu đạm, nhiều Vitamin, dễ
tiêu hóa vì có hàm lượng mỡ thấp. Dầu gan cá nhám, cá thu có
nhiều Vitamin A và D. Chất tiết từ buồng trứng và nội quan cá nóc
được dùng dể chế thuốc chữa bệnh thần kinh, sưng khớp và uốn
ván. Song ăn phải cá nóc có thể bị ngộ đọc chết người. Da cá
nhám dùng đóng giày, làm cặp…., Cá ăn bọ gậy của muỗi truyền
bệnh vad ăn sâu bọ hại lúa.
- Để bảo vệ và phát triển nguồn lợi cá cần tận dụng các vực nước tự
nhiên để nuôi cá, cải tạo các vực nước (bón phân đúng kĩ thuật,

trồng cây thủy sinh), nghiên cứu thuần hóa những loài cá mới có
giá trị kinh tế. Ngăn cấm đánh cá bằng mìn, bằng chất độc, bằng
lưới có mắt lưới bé, chống gây ô nhiễm vực nước….

Các bạn hãy nêu vai trò
của cá trong tự nhiên và
đời sống con người?
Mỗi vai trò hãy lấy ví dụ
để minh họa.

- Cá là nguồn thực phẩm dồi dào.
-
Cung cấp nguyên liệu để làm thuốc bổ và thuốc chữa
bệnh
- Cung cấp nguyên liệu cho các ngành công nghiệp
- Cung cấp nguyên liệu dùng trong nông nghiệp
- Diệt sâu bọ gây hại lúa
- Làm cảnh
- Gan cá nóc rất độc, ăn chết người


1 2
3 4
5 6 7 8


Nêu đặc điểm
để phân biệt
hai lớp Cá
sụn và lớp Cá

xương?
Trả Lời:
Tên lớp cá Đặc điểm để phân biệt
Lớp Cá sụn
Bộ xương bằng chất
sụn, khe mang trần,
da nhám, miệng nằm
ở bụng
Lớp Cá xương
Bộ xương bằng chất
xương, xương nắp
mang che các khe
mang, da có phủ vảy,
miệng nằm ở phía
trước

•
Trả lời:
- Cá là nguồn thực phẩm dồi dào.
-
Cung cấp nguyên liệu để làm thuốc bổ và thuốc chữa bệnh.
-
Cung cấp nguyên liệu cho các ngành công nghiệp
-
Cung cấp nguyên liệu dùng trong nông nghiệp
-
Diệt sâu bọ gây hại lúa
-
Làm cảnh
-

Gan cá nóc rất độc, ăn chết người

Các bạn hãy
nêu vai trò của
cá trong đời
sống con
người.

Trả lời: VD: Cá Mập
- Sống ở dưới biển
- Bộ xương bằng chất sụn, khe mang trần, da
nhám, miệng nằm ở bụng
Các bạn hãy kể
một ví dụ về loài
Cá sụn và nêu
đặc điểm, môi
trường sống của
loài cá đó.

Trả lời:
- Cá là động vật có xương sống thích nghi với đời sống hoàn
toàn ở nước
- Bơi bằng vây
- Hô hấp bằng mang
- Tim 2 ngăn, có một vòng tuần hoàn máu đỏ tươi đi nuôi cơ
thể
- Thụ tinh ngoài
- Là động vật biến nhiệt
Hãy nêu
đặc điểm

chung của
lớp cá



Trả lời:
Ví dụ: + Lớp Cá xương: cá chép, cá vàng, cá
chim,….
+ Lớp Cá sụn: cá nhám, cá mập,…
Các bạn hãy
nêu 3 ví dụ về
lớp Cá xương
và 2 ví dụ về lớp
Cá sụn