giáo án địa lý 10 bài 6 hệ quả chuyển động xung quanh mặt trời của trái đất

GIÁO ÁN ĐỊA LÝ 10
BÀI 6: HỆ QUẢ CHUYỂN ĐỘNG
XUNG QUANH MẶT TRỜI CỦA TRÁI ĐẤT
I.MỤC TIÊU CỦA BÀI HỌC
Sau bài học, HS cần:
-Trình bày và giải thích được các hệ quả chuyển động xung quanh Mặt Trời của
Trái Đất: chuyển động biểu kiến hằng năm của Mặt Trời, các mùa, ngày đêm dài
ngắn theo mùa.
-Sử dụng tranh ảnh, hình vẽ, mô hình để trình bày các hệ quả chuyển động quanh
Mặt Trời của Trái Đất.
-Nhận thức đúng đắn các quy luật tự nhiên
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC
-Mô hình chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời.
-Qủa địa cầu, ngọn nến( hoặc 1 chiếc đèn).
- Các hình vẽ phóng to trong bài 6.
- Băng hình, đĩa VCD về chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Khởi động: khí hậu trong một năm luôn thay đổi theo từng thời gian khác nhau,
lúc nóng, lúc lạnh, khi lại mát mẻ… do đâu có các hiện tượng này?
Hoạt động của GV và HS Nội dung chính
HĐ 1: Cá nhân/cặp
Bước 1:Dựa vào kênh chữ và hình 6.1
SGK để trả lời:
-Thế nào là chuyển động biến kiến của
I.Chuyển động biến kiến hằng năm
của hệ Mặt Trời:
- Mặt trời đứng yên, Trái đất chuyển
động tịnh tiến xung quanh Mặt trời.
GIÁO ÁN ĐỊA LÝ 10
Mặt Trời trong một năm?
-Câu hỏi mục I trong SGK?

Bước 2: HS trình bày, GV chuẩn kiến
thức.
-Giải thích vì sao: Mùa xuân ấm áp,
mùa hạ nóng bức, mùa thu mát mẻ, mùa
đông lạng lẽo.
-Vì sao các mùa của 2 nửa cầu trái
ngược nhau?
-Gợi ý: Khi giải thích về mùa cần chú ý
mối quan hệ giữa trục nghiêng không
đổi hướng của Trái Đất khi chuyển động
quanh mặt Trời với độ lớn của góc chiếu
sáng và sự hấp thu nhiệt, tỏa nhiệt của
bề mặt Trái Đất.
Ví dụ: từ 21 tháng 3 đến 22 tháng 6, do
trục nghiêng nên nửa cầu Bắc ngả về
Mặt Trời dẫn tới góc nhập xạ (góc hợp
bởi tia sáng Mặt Trời với bề mặt Trái
Đất) lớn, điều đó làm cho nửa cầu bắc
nhận được nhiều nhiệt từ Mặt Trời,
nhưng do mặt đất vừa bị hoá lạnh vào
mùa đông nên lúc này mới ấm lên, đó là
mùa xuân.
Bước 2:HS trình bày, GV giúp HS
chuẩn kiến thức
Chuyển ý: đêm tháng năm chưa nằm
đã sáng, ngày tháng mười chưa cười
đã tối. Tại sao lại có hiện tượng này?
- Trục Trái Đất nghiêng không đổi
phương khi chuyển động quanh Mặt
Trời.

=> Chúng ta có ảo giác Mặt trời di
chuyển, đó là chuyển động biểu kiến của
mặt trời.
II. Các mùa trong năm:
- Mùa là khoảng thời gian trong một
năm có những đặc điểm riêng về thời
tiết và khi hậu.
1.Nguyên nhân: Do trục Trái Đất
nghiêng và không đổi phương nên bán
cầu Nam và bán cầu Bắc lần lượt ngả về
phía Mặt Trời khi Trái Đất chuyển động
trên quỹ đạo.
2. Hệ quả:
- Có 4 mùa: Xuân, hạ, thu, đông.
- Mùa ở 2 Bán cầu trái ngược
nhau.
III. Ngày đêm dài ngắn theo mùa:
1.Nguyên nhân: Do trục Trái Đất
nghiêng và không đổi hướng khi chuyển
GIÁO ÁN ĐỊA LÝ 10
HĐ 3: Cặp/ nhóm
Bước 1: HS dựa vào hình 6.2, 6.3 và
kênh chữ, vốn hiểu biết, thảo luận theo
gợi ý:
- Thời gian nào, những mùa nào nửa cầu
Bắc có ngày dài hơn đêm? Vì sao?
- Nêu kết luận về hiện tượng ngày đêm
dài ngắn theo mùa trên Trái Đất.
-Vào những ngày nào khắp nơi trên Trái
Đất có ngày bằng đêm?

-Hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác
nhau có thay đổi như thế nào theo vĩ độ?
Vì sao?
Gợi ý: Khi quan sát hình 6.5 chú ý:
-Vị trí của đường phân chia sáng tối so
với hai cực Bắc, Nam.
-So sánh diện tích được chiếu sáng với
diện tích trong bóng tối của một nửa cầu
trong cùng một thời điểm(22/6 hoặc
22/12)
Bước 2: HS trình bày, GV giúp HS
chuẩn kiến thức
động quanh Mặt Trời nên tùy vị trí Trái
Đất mà ngày đêm dài ngắn theo mùa.
2.Hệ quả:
- Mùa xuân và hạ có ngày dài đêm
ngắn.
- Mùa thu và đông có ngày ngắn
đêm dài.
- 21/3 và 23/9 :ngày dài bằng đêm.
-Ở xích đạo: độ dài ngày và đêm
bằng nhau. Càng xa xích đạo về 2 cực
độ dài ngày đêm càng chênh lệch.
-Từ 2 vòng cực về hai cực, có hiện
tượng ngày hoặc đêm dài 24 giờ.
- Tại 2 cực có 6 tháng ngày và 6
tháng đêm.
IV. ĐÁNH GIÁ
1.Giải thích câu ca dao Việt Nam:
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng

Ngày tháng mười, chưa cười đã tối!
GIÁO ÁN ĐỊA LÝ 10
2.Sự thay đổi các mùa có tác động thế nào đến cảnh quan thiên nhiên hoạt
động sản xuất và đời sống con nguời.
3. Khoanh tròn chữ cái đầu ý em cho là đúng.
A. Khi nào được gọi là Mặt Trời lên thiên đỉnh?
a. Thời điểm Mặt Trời lên cao nhất trên bầu trời ở một địa
phương.
b. Lúc 12 giờ trưa hằng ngày
c. Khi tia sáng mặt trời chiếu thẳng góc với tiếp tuyến ở bề mặt
Trái Đất
d. Khi tia sáng mặt trời chiếu thẳng góc với chí tuyến Bắc và
chí tuyến Nam
B. Hiện tượng chuyển động biểu kiến của Mặt Trời trong một năm là
gì?
a. Sự đi lên đi xuống có thật của Mặt Trời theo phương Bắc
Nam
b. Chuyển động đi lên đi xuống giữa 2 chí tuyến của Mặt Trời
do Trái đất chuyển động tịnh tiến xung quanh Mặt Trời sinh ra
c. Hiện tượng Mặt Trời lên thiên đỉnh ở các địa điểm trong
vòng giữa 2 chí tuyến
C. Các địa điểm nằm trong vùng giữa 2 chí tuyến trong một năm đều
có:
a. Một lần Mặt Trời lên thiên đỉnh
b.Hai lần Mặt Trời lên thiên đỉnh
c. Ba lần Mặt Trời lên thiên đỉnh
4. Sắp xếp các ý thành một câu đúng:
GIÁO ÁN ĐỊA LÝ 10
A. Gây nên những đặc điểm riêng của thời tiết và khí hậu trong từng
thời kỳ của năm- đó chính là các mùa.

B. Do trục Trái Đất nghiêng và không đổi phương khi chuyển động
quanh Mặt Trời.
C. Đã làm cho thời gian chiếu sáng và sự thu nhận bức xạ mặt Trời ở
mỗi nữa cầu thay đổi trong năm.
D. Nên có thời kỳ của nữa cầu Bắc ngả về Mặt Trời, có thời kỳ nửa cầu
Nam ngả về Mặt Trời.
V. HOẠT ĐỘNG NỐI TIẾP: HS làm bài tập 1,3 trang 24, SGK