Quẳng gánh lo đi mà vui sống 2

QÚÈNG GẤNH LO ÀI VÂ VUI SƯËNG 1













M
M
M
U
U
U
Å
Å
Å
C
C
C



L
L

L
U
U
U
Å
Å
Å
C
C
C








Bẩn sệ khưng côn bìn vïì lông bẩc bệo ca ngûúâi àúâi 3
Bẩn cố chõu àưíi cấi bẩn cố àïí lêëy mưåt triïåu m kim khưng? 9

Ta lâ ai? 13
Àõnh mïånh chó cho ta mưåt trấi chanh 20
Lâm sao trõ àûúåc bïånh u ët trong hai tìn 28

Lâm sao hïët u ët 34
Hậy gấc nhûäng lúâi chó trđch ra ngoâi tai 45
Nhûäng sai lêìm ca tưi 49

ẫnh hûúãng tai hẩi ca sûå mïåt mỗi 54

Tẩi sao ta mïåt vâ lâm sao cho hïët mïåt? 59

Cấc bâ nưåi trúå hậy trấnh mïåt mỗi àïí àûúåc trễ mậi 64
Bưën têåp quấn gip bẩn khỗi mïåt vâ khỗi ûu phiïìn khi lâm viïåc 69
Lâm sao diïåt nưỵi bìn chấn lâm ta mïåt nhổc, ûu tû vâ ët hêån? 73

Bẩn khưng ng àûúåc û? Àûâng khưí trđ vò vêåy! 81
Dale Carnegie 2


Möåt quyïët àõnh quan troång nhêët trong àúâi baån 86

Baãy chuåc phêìn trùm nöîi lo cuãa ta 94

QÚÈNG GẤNH LO ÀI VÂ VUI SƯËNG 3















B
B
B
A
A
A
Å
Å
Å
N

N
N



S
S
S
E
E
E
Ä
Ä
Ä



K
K
K
H
H
H
Ư
Ư
Ư
N
N
N
G

G
G



C
C
C
O
O
O
Â
Â
Â
N
N
N



B
B
B
U
U
U
Ư
Ư
Ư
Ì

Ì
Ì
N
N
N



V
V
V
Ï
Ï
Ï
Ì
Ì
Ì



L
L
L
O
O
O
Â
Â
Â
N

N
N
G
G
G



B
B
B
A
A
A
Å
Å
Å
C
C
C



B
B
B
E
E
E
Ä

Ä
Ä
O
O
O



C
C
CU
U

Ã
ÃA
A
A

N
N
NG
G
GÛ
Û
ÛÚ
Ú
ÚÂ
Â
ÂI
I

I

À
À
ÀÚ
Ú
ÚÂ
Â
ÂI
I
I






Múái rưìi tưi gùåp mưåt thûúng gia úã Texas, àang ngn ngt lông
ët hêån. Cố ngûúâi cho hay rùçng 15 pht sau khi ưng gùåp ta, tưi sệ
àûúåc ưng ta kïí lïí àâu ài cho nghe. Quẫ nhû vêåy. Cêu chuån lâm
cho ưng giêån dûä àậ xẫy ra 11 thấng trûúác, nhûng mưỵi khi nhùỉc lẩi
ưng côn bûâng bûâng lïn. ƯNg khưng thïí qụn nố àûúåc. Ngây lïỵ Giấng
Sinh ưng àậ thûúãng 34 ngûúâi gip viïåc mưåt sưë tiïìn lâ mûúâi ngân M
kim - mưỵi ngûúâi khoẫng 300 m kim- mâ khưng mưåt ngûúâi nâo cẫm
ún ưng hïët.
Ưng chua chất phân nân: "Tưi ên hêån àậ thûúãng hổ. Thiïåt mưåt
xu cng khưng àấng".
Khưíng Tûã nối: "Mưåt ngûúâi giêån ln ln àêìu nhûäng chêët àưåc".
Võ thûúng gia kia àêìy nhûäng chêët àưåc àïën nưỵi tưi thânh thûå thûúng
hẩi ưng. Ưngkhoẫng lc tìn mâ cấc hậng bẫo hiïím nhên mẩng tđnh

rùçng trung bònh chng ta côn àûúåc sưëng khoẫng 2/3 thúâi gian tûâ bêy
giúâ cho àïën khi ta côn 80 tíi. Vêåy ưng ta cố may mùỉn thò sưëng dûúåc
khoẫng 14 nùm nûäa thưi. Thïë mâ chó do mưåt chuån àậ qua, ưng àậ
lâm phđ gêìn hïë mưåt nùm vò nhûäng oấn giêån móa mai. Thêåt àấng
thûúng hẩi!
Àấng lệ oấn hêån vâ thûúng thên trấch phêån nhû vêåy, ưng nïn
tûå hỗi tẩi sao ưng khưng àûúåc cấc ngûúâi lâm cưng cẫm ún. Cố thïí vò
ưng trẫ lûúng hổ quấ đt vâ bùỉt hổ lâm nhiïìu quấ. Cố thïí hổ nghơ rùçng
tiïìn thûúâng trong ngây lïỵ giấng sinh khưng thiïåt phẫi lâ tiên thûúãng
Dale Carnegie 4


mâ chđnh lâ mưåt thûá tiïìn cưng. Cố thïí rùçng ưng hay bùỉt bễ quấ khưng
ai dấm lẩi gêìn, nïn khưng ai dấm nghơ túái sûå cẫm ún ch. Cng cố
thïí hổ cho rûâng súã dơ ưng thûúãng hổ vò nïëu khưng thûúãng thò sưë lúâi
cng phẫi àem àống thụë gêì hïët thưi.
Vïì phûúng diïån khấc, cấc ngûúâi lâm cưng cố thïí lâ đch k ti tiïíu
vâ thiïëu giấo dc. Cố thïí nhû thïë kia, cố thïí nhû thïë nổ. Vïì àiêu êëy
tưi cng khưng biïët gò hún bẩn. Nhûng tưi biïët rùçng bấc sơ Samuel
Jonhson nối: "Lông biïët ún lâ kïët quẫ ca mưåt giấo dc cao àểp. Hẩng
thư lưỵ khưng cố àûác êëy".
Tưi mën nối: Ưng giâ êëy àậ cố mưåt lưỵi lêìm lúán chng cho cẫ
nhên loẩi lâ quấ tin úã lông biïët ún ca ngûúâi khấc. Ưng thûåc sûå
khưng biïët rộ bẫn tđnh con ngûúâi.
Nïëu bẩn cûáu àûúåc mưåt mẩng ngûúâi, bẩn cố mong ngûúâi àố tỗ
lông mang ún bẩn khưng? Chùỉc cố. Kòa, Samuel Leibowitz, trûúác lâm
låt sû, sau lâm toâ, àậ cûáu àûúåc 78 ngûúâi khỗi lïn mấy àiïån. Vêåy
bẩn thûã àoấn cố bao nhiïu kễ thoất chïët êëy àậ cẫm ún ưng ta hóåc
chõu khỗ gúãi cho ưng ta mưåt bûác thiïåp chc nùm múái? Bao nhiïu? bẩn
àoấn ài Àng, àng nhû vêåy - Khưng cố mưåt ngûúâi nâo hïët.

Vïì vêën àïì tiïìn bẩc cng vêåy, àûâng hy vổng gò hún. Charles Schwab
nối vúái tưi cố lêìn ưng àậ cûáu mưåt ngûúâi giûä tiïìn úã ngên hâng. Ngûúâi
nây tht kết lêëy tiïìn àêìu cú. Ưng phẫi bỗ tiïìn riïng trẫ ngên hâng àố
àïí y khỗi ngưìi t. Y cố mang ún ưng khưng? Cố, nhûng khưng lêu. Rưìi
y trúã lẩi phẫn ưng, tưë cấo ưng, nối xêëu ưng, ngûúâi àậ cûáu y khỗi
khấm.
Nïëu nhû cho mưåt ngûúâi bâ con mưåt triïåu m kim, bẩn cố mong
ngûúâi êëy mang ún bẩn khưng? Chđnh Andrew Carnegie àậ lâm viïåc
êëy. Nhûng nïëu Andrew sưëng lẩi sau khi chïët đt lêu, ưng sệ bêët bònh
thêëy ngûúâi bâ con àố thoấ mẩ ưng. Tẩi sao? Tẩi "lậo Andrew sưng lẩi
sau khi chïët đt lêy, ưng sệ bêët bònh thêy ngûúâi àậ cho nhûäng hưåi
thiïån 365 triïåu m kim mâ chó thđ cho bâ con àûúåc mưỵi mưåt triïåu bêìn
tiïån àố thưi" nhû lúâi y nối vêåy.
QÚÈNG GẤNH LO ÀI VÂ VUI SƯËNG 5

Nhû vêåy àố. Bẫn tđnh con ngúâi thúâi nâo cng lâ bẫn tđnh con
ngûúâi vâ trong úâi bẩn, bẩn àûâng mong gò nố thay àưíi hïët. Vêåy thò sao
khưng cûá nhêån nố ài? Tẩi sao khưng cố ốc thûåc tïë ca ưng giâ Marc
Aurele, mổt võ anh qn hiïìn triïët nhêët ca àïë qëc La mậ. Mưåt hưm
ưng êëy vâo viïåt nhêåt k nhû vêåy: "Hưm nay tưi sùỉp gùåp nhûäng kễ àa
ngưn, nhûäng kễ đch k, tûå ph vâ vư ún bẩc nghơa. Nhûng tưi sệ
khưng ngẩc nhiïn hóåc bêët bònh vò tưi khưng tûúãng tûúång àûúåc mưåt
thïë giúái vùỉng mùåt nhûäng hẩng êëy".
Lúâi àố khưn, phẫi chùng bẩn? Bẩn vâ tưi cûá cùçn nhùçn vïì lông
bẩc bệo ca loâi ngûúâi, nhûng lưỵi vïì ai? Lưỵi ca bẫn tđnh con ngûúâi
hay lội úã ta ngu måi, khưng hiïíu biïët bẫn tđnh àố/ Thưi, àûâng mong
gò ngûúâi ta bấo ún mònh hïët. Nhû vêåy, nïëu may mâ gùåp ngûúâi nâo
biïët ún mònh thò phẫi vui thđch biïët bao khưng? Côn nïëu chùèng may
thò cng khưng àïën nưỵi thêët vổng.
Vêåy lâ cấi thûá nhêët tưi mën diïỵn trong chûúng nây: Loâi ngûúâi

vong ên lâ àiïìu rêët tûå nhiïn; vêåy chng ta cûá mong cố ngûúâi àấp ún
ta thò chng ta sệ tûå rûúác lêëy nhiïìu nưỵi àau lông.
Tưi quen mưåt ngûúâi àân bâ úã Nu ûúác lc nâo cng phẫn nân vïì
cẫnh cư àưåc. Khưng mưåt thên thđch nâo mën lẩi gêìn bâ. Àiïìu àố
cng khưng lẩ. Vò nïëu bẩn lẩi thùm thò bâ ta sệ kïí lïí hâng giúâ cho
bẩn nghe àậ ni nêëng gêy dûång cấc chấu mònh ra sao, khi hổ côn
nhỗ. Nâo lâ hêìu hẩ chng khi chng bõ bïånh ban, bõ quai bõ, hóåc ho
gâ; nâo lâ ni nêëng chng hâng nùm, nâo lâ gip cho mưåt àûáa hổc
trûúâng thûúng mẩi, nâo lâ gậ chưìng cho mưåt àûáa khấc.
Mâ cấc chấu cố lẩi thùm bâ khưng? Cố, lêu lêu mưåt lêìn vò bưín phêån
mâ! Nhûng hổ súå giấp mùåt bâ lùỉm. Hổ biïët rùçng túái àêëy thò phẫi mêët
hâng giúâ nhûäng lúâi trấch phiïìn bống giố, nhûng lúâi phân nân chua
xốt, vâ hâng chỵi nhûäng tiïëng than thúã dâi vò sưë phêån. Vâ khi thêëy
khưng thïí trấch mốc hay doẩ dêỵm, àay nghiïën àïí hổ thûúâng hẩi
thùm mònh thò bâ "lïn cún"àau tim.
Bâ àau tim thiïåt khưng? Thiïåt. Bấc sơ nối bâ àau tim vò thêìn
kinh bõ chûáng hưìi hưåp vâ vư phûúng chûäa cấi bïånh do xc àưång mâ ra
àố.
Dale Carnegie 6


Bâ ta cêìn àûúåc cấc chấu u vâ sùn sốc, cho nhû vêåy lâ "lông
biïët ún" , vâ nghơ cú quìn àûúåc nhêån lông biïët ún ca hổ. Nhûng bâ
lẩi àôi hỗi lông biïët ún êëy nïn khưng bao giúâ cấc cha biïët ún vâ u
mïën hïët.
Cố cẫ ngân ngûúâi àân bâ nhû bâ, cố cẫ ngân ngûúâi àau ưëm vò
"lông bẩc bệo" ca kễ khấc. vò kễ khcs khưng sùn sốc àïí hổ sưëng cư
àưåc. Hổ mën àûúåc u mïën, song cấch àưåc nhêët àïí àûúåc u mïën lẩi
lâ chúá àôi hỗi tònh u mâ phẫi nối vung nố ra, àûâng mong bấo àấp.
Bẩn cho lâ l tûúãng quấ, lâ ẫo mưång quấ khưng thi hânh àûúåc sao?

Khưng àêu. Àiïìu nây chđ l lùỉm. Mën tòm àûúåc hẩnh phc thò chng
ta phẫi theo cấch hiïåu nghiïåm àố.
Tưi khưng biïët chùỉc vêåy vò tưi àậ kinh nghiïåm trong gia àònh
tưi. Song thên tưi lêëy sûå gip àộ kễ khấc lâm vui. chng tưi nghêo,
lc nâo cng àeo núå. Nhûng mùåc dêìu cng tng, song thên tưi ln
ln dânh mưåt sưë tiïìn àïí mưỵi nùm gúãi gip mưåt cư nhi viïån úã Iowa.
Khưng bao giúâ cấc ngûúâi lẩi thùm viïån. vâ cố lệ khưng mưåt trễ em mưì
cưi nâo cẫm ún hai ên nhên àố ẫ, trûâ mưåt vâi hâng trong thû. Nhûng
cấc ngûúâi àûúåc àïìn àấp lẩi rêët nhiïìu vò àậ hûúãng cấi vui gip trễ nhỗ
mâ khưng cêìu mong àûúåc àïìn àấp lẩi.
Khi lúán lïn tưi khưng lâm ùn úã xa, mưỵi nùm gêìn túái lïỵ Giấng
Sinh tưi ln ln gúãi vïì ba mấ tưi mưåt têëm ngên phiïëu vâ nùn nó hai
ngûúâi ùn tiïu cho sung sûúáng mưåt cht. Nhûng đt khi hai ngûúâi chõu
nghe tưi. Lêìn nâo vïì thùm nhâ vâi ngây trûúác lïỵ Giấng Sinh thò tưi
cng àûúåc ba tưi kïí cho nghe àậ mua than vâ thûác ùn mưåt ngûúâi
"Àân bâ goấ", àưng con mâ nghêo khưí nâo úã trong tónh. Cấc ngûúâi bưë
thđ nhû vêåy àïí àûúåc cấi gò? Àûúåc cấi vui àậ cho mâ khưng bấo àấp
mưåt mẫy may gò hïët.
Vêåy àêy lâ cấi thûá nhò ca tưi trong chûúng nây: Nïëu chng
ta mën tòm hẩnh phc, thò àûâng nghơ túái sûå ngûúâi khấc ún hay qụn
ún ta, mâ cûá gip àúä àïí àûúåc cấi vui trong thêm têm lâ àậ gip àúä.
Cố lệ tûâ 10.000 nùm rưìi, cấc bûåc cha mể àïìu bûát àêìu bûát tốc vò nưỵi
con cấi ùn úã bẩc bệo.
QÚÈNG GẤNH LO ÀI VÂ VUI SƯËNG 7

Cẫ vua Lear trong kõch ca Shakespeare cng la hết: "Cố àûáa
con bẩc bệo thêåt àau àúán hún bõ gùỉn àưåc cùỉn!".
Nhûng con cấi ta lâm sao biïët mang ún àûúåc, nïëu ta khưng têåp
cho chng nhû vêåy? Lông bẩc bệo mổc tûå nhiïn nhû cỗ dẩi. Lông biïët
ún thò nhû bưng hưìng, phẫi trưìng trổt, tûúái bốn, nêng niu, nùỉng che

giố chưëng.
Nïëu con ta bẩc bệo thò lưỵi vïì ai? Cố lệ vïì ta. ta khưng bao giúâ
dẩy chng tỗ lông biïët ún vúái ngûúâi khấc thò sao ta lẩi mong chng
biïët ún ta?
Tưi quen mưåt ngûúâi úã Chicago cố nhiïìu lệ àïí phân nân vïì sûå vư
ún ca con riïng vúå. Anh ta lâm trong mưåt xûúãng àống thng, cưng
viïåc vêët vẫ vâ đt khi kiïëm àûúåc trïn 40 m kim mưỵi tìn. Khi cûúái
mưåt ngûúâi àân bâ goấ, anh ta nïí vúå, ài vay mûúån àïí cho mêëy àûáa con
riïng ca chõ nây vâo trûúâng Trung Hổc. Cố 40 m kim mưỵi tìn mâ
phẫi lo ùn mùåc, ci lûãa lẩi lo trẫ vưën lúâi nûäa. Bưën nùm rông nhû vêåy,
cûåc nhû trêu, song anh ta khưng hïì than thúã.
Mâ mêëy àûáa con êëy cố cẫm ún anh ta khưng? Khưng. Ngûúâi vúå
cho nhû vêåy lâ tûå nhiïn mâ mêëy àûáa con riïng cng vêåy. Khưng bao
giúâ chng tûúãng tûúång àûúåc rùçng chng mang núå bưë ghễ chng. Vâ
cng khưng bao giúâ chng múã miïång cẫm ún nûäa.
Ai àấng trấch trong àố? Mêëy àûáa con û? Àậ àânh; nhûng ngûúâi
mể chng côn àấng trấch hún. Chõ ta nghơ bùỉt bổn àêìu xanh êëy nhêån
thêëy mang ún ngûúâi khấc lâ ti nhc cho chng. Chõ ta khưng mën
chng "vâo àúâi vúái mưåt mốn núå úã trïn àêìu". Cho nïn khưng bao giúâ
chõ ta nối: "Dûúång cấc con cho cấc con ài hổc, thiïåt lâ lông rưång nhû
biïín cẫ". Trấi lẩi chõ lẩi cố vễ nhû nối: "ưì! đt nhêët thò thùèng cha giâ àố
cng phẫi lâm vêåy chúá".
Chõ tûúãng nhû thïë lâ thûúng con, nhûng sûå thiïåt chõ lâm hû
chng, àêíy chng vâo àúâi vúái cấi nghơ nguy hiïím rùçng ngûúâi àúâi
phẫi ni chng. Mâ nghơ nguy hiïím rùçng ngûúâi àúâi phẫi ni
chng. Mâ nghơ àố quẫ àậ nguy hiïím, vò mưåt trong nhûäng àûáa êëy
àậ thûã "mûúån" tiïìn ch àïí rưìi bùỉt khấm àûúâng phẫi ni.
Dale Carnegie 8

Chng ta nïn nhúá rùèng chng ta dẩy con ra sao thò con ta
thânh ngûúâi nhû vêåy. chùèng hẩn àúâi bâ dò tưi lâ Viola Alexder àậ
chûáng minh lúâi àố mưåt cấch kiïu ngẩo. Khưng bao giúâ bâ phân nân vïì
sûå bẩc bệo ca con cấi. Khi tưi côn nhỗ, dò Viola àûa bâ ngoẩi tưi vïì
nhâ sùn sốc, chiïìu chång cng vúái bâ mể chưìng tưi. Tưi cố thïí nhùỉm
mùỉt lẩi mâ vêỵn thêëy hai bâ ngưìi lâm phiïìn khưng? Tưi tûúãng nhiïìu
khi cng cố. Nhûng khưng bao giúâ dò tỗ vễ khố chõu ra nết mùåt. Dò
u cẫ mể àễ lêỵn mể chưìng, nêng niu, phng dûúäng lâm cho hai bâ úã
nhâ con mâ tûúãng nhû úã nhâ mònh. Dò phẫi ni túái sấu ngûâúi con,
lẩi phng dûúäng thïm hai bâ, mâ cûá coi nhû viïåc thûúâng, Theo dò,
chùèng cố chi lâ cao thûúång àùåc biïåt hóåc àang khen hïët, chóa lâ viïåc
phẫi, tûå nhiïn, nïn dò mâ nhû vêåy thưi.
Dò Viola bêy giúâ ra sao? Dò àậ goấ chưìng trïìn 20 nùm vâ cố nùm
ngûúâi con àậ trûúãng thânh ra úã riïng. Cẫ nùm ngûúâi tranh nhau rûúác
dò vïì àïí àïín ún cc dc! Hổ cng kđnh mïën mể, cng phân nân rûâng
mể khưng bao giúâ úã lêu vúái hổ.
Àố lâ lông "biïët ún" û? Vư l! Àố lâ tònh u, tònh u trong
sẩch. Nhûäng ngûúâi àố trong tíi thú àậ àûúåc thúã mưåt khưng khđ êëm
ấp vâ chối lổi tònh êy ëm, nïn bêy giúâ àấp lẩi lông thûúng êëy. Côn gò
lâ lẩ?
Vêåy chng ta hậy nhúá rùçng mën cho con cấi àûâng qụn ún, ta
phẫi biïët nhúá ún. ta hậy nhúá rùçng "chng tuy nhỗ mâ tai khưng nhỗ"
vâ rêët àïí túái nhûäng lúâi nối ca bêåc mể cha àố. Chùèng hẩn nhû lêìn
sau ta cố mn chï lông tưët ca ai trûúác mùåt chng ta, thò ta hậy
ngûâng ngay lẩi. Àûâng bai giúâ nối: "Ngố cấi khùn k cc mâ chõ Sue
gúãi mûâng nùm múái chng ta? Chõ êëy àan lêëy àïí khỗi mêët mưåt xu nâo
hïët àêy mâ". Lúâi chï àố, àưëi vúái chng ta cố thïí lâ rêët bònh thûúâng,
nhû trễ con nhúá rêët k. Vêåy nïn nối nhû vêìy: "Thûã nghơ xem, chõ Sue
àậ mêët bao cưng àïí àan cấi khùn nây mùçng chng ta! Thiïåt tưët bng
quấ! Phẫi viïët thú cẫm ún chõ ngay múái àûúåc". Nhû vêåy con cấi chng

ta sệ têåp nhiïỵm lêìn lêìn, mâ khưng hay, cấi tấnh tưët biïët khen vâ tỗ
lông mang ún.
QÚÈNG GẤNH LO ÀI VÂ VUI SƯËNG 9









B
B
B
A
A
A
Å
Å
Å
N
N
N



C
C
C

O
O
O
Á
Á
Á



C
C
C
H
H
H
Õ
Õ
Õ
U
U
U



À
À
À
Ư
Ư
Ư

Í
Í
Í
I
I
I



C
C
C
A
A
A
Á
Á
Á
I
I
I



B
B
B
A
A
A

Å
Å
Å
N
N
N



C
C
C
O
O
O
Á
Á
Á



À
À
À
Ï
Ï
Ï
Í
Í
Í

L
L
L
Ê
Ê
Ê
Ë
Ë
Ë
Y
Y
Y



M
M
M
Ư
Ư
Ư
Å
Å
Å
T
T
T

T
TT
R
RR
I
II
Ï
ÏÏ
Å
ÅÅ
U
UU


M
MM
Y
YY
Ä
ÄÄ


K
KK
I
II
M

MM


K
KK
H
HH
Ư
ƯƯ
N
NN
G
GG
?
?
?




Lúâi bẩn àậ lâm tưi phẫi suy nghơ. Tưi chùèng hïì tûúãng tûúång
àûúåc sûå êëy, nhûng nay, tưi àậ nhêån thêëy thêåt tưi chùèng cố gò àấng
than phiïìn. Tưi quët àõnh sûãa mònh thânh mưåt ngûúâi trêìm tơnh, can
àẫm nhû xûa vâ tưi hêëy chùèng cố gò lâ khố".
Tưi cố thïí kïí ra mưåt trûúâng húåp khấc nûäa, ca mưåt ngûúâi bẩn
gấi, cư Lucile Blake. Àúâi cư sut nûäa trúã nïn bêët hẩnh, nïëu cưë khưng
àûúåc ngûúâi bẫo cấch hûúãng nhûäng cấi cư cố vâ àểp thối ao ûúác nhûäng
sûå khưng cố.
Tưi biïët Lucile tûâ ngây chng tưi cng hổc nghïì viïët bấo tẩi Àẩi
hổc àûúâng Columbia. Mûúâi nùm trûúác cư àậ bõ kđch àưång rêët mẩnh.

Hưìi àố, cư úã tónh Tucson, thåc tiïíu bang Arizona.Tưi xin tiïët lưå cêu
chuån vïì cư nhû cư àậ thåt vúái tưi.
"Bêëy giúâ tưi sưëng mưåt àúâi hïët sûác hoẩt àưång: tưi hổc phong cêìm
tẩi Àẩi hổc àûúâng, toio àẫm nhêån lúáp dẩy bíi tưëi trong trûúâng kia.
Ngoâi ra tưi thûúâng àûúåc múâi àïën dûå nhûäng bûäa tiïåc kếo dâi d àïën
khuya, hóåc khiïu v dẩo dûúái ấnh trùng. Mưåt bûäa kia, tưi sùỉm sûãa
ài chúi, bưỵng tưi chïët ngêët. Thêìy thëc bẫo tưi àau tim vâ phẫi tónh
dûúäng trong mưåt nùm, nïëu tưi mën khỗi bïånh.Tưi hỗi ưng liïåu ưng
cố bònh phc vâ khỗe mẩnh nhû trûúác khưng, ưng nhn vai trẫ lúâi
mưåt cấch mêåp múâ:
Dale Carnegie 10


"Mưåt nùm nùçm trïm giûúâng nhû mưåt kễ tân têåt vâ rêët cố thïí
chïët vêỵn hoân chïët!".
Câng nghơ lẩi câng hoẫng súå. Tẩi sao tưi lẩi gùåp phẫi tai ûúng
nây? Tưi cố lâm àiïìu gò ấc àêu? Tưi nghển ngâo khốc sët mưåt ngây.
Tưi oấn àõnh mïånh nhûng vêỵn nùçm nghơ nhû lúâi thêìy thëc dùån. Kïë
àố đt lêu, mưåt ngûúâi bẩn thên àïën thùm tưi. Àố lâ mưåt hoẩ sơ trễ tíi.
Anh ta khun tưi rùçng: "Tưi biïët àưëi vúái chõ trong ngây nây thò viïåc
phẫi nùçm tơnh dûúäng mưåt nùm rông lâ mưåt sûå rng rúån. Nhûng rưìi
chõ xem, cng chùèng ghï ghúám nhû chõ tûúãng àêu. Chõ sệ cố nhiïìu
thò giúâ àïí suy nghơ, àïìn nhêån xết mònh vâ biïët rộ mònh. Tri thûác chõ
sệ phất triïín vâ chõ sệ trúã thânh thûåc sûå vúái chõ sau mûúâi thấng àố
hún lâ sau hai mûúi lùm nùm chõ àậ sưëng".
Thïë rưìi tưi ngi dêìn vâ tưi cưë gùỉng bùỉt tưi phẫi suy nghơ vïì
nhûäng vêën àïì mâ trûúác kia tưi khưng àïí hay cố khi côn khinh
thûúâng. Mưåt tưëi, tưi vùån vư tuët àiïån vâ nghe thêëy mưåt cêu k cc.
"Ngûâúi ta chó bây tỗ àûúåc mưåt cấch hoân toân nhûäng àiïìu cẫm thêëy
thên têm".

Tưi cng àậ àổc hay nghe nhûäng cêu tûúng tûå nhû vêåy, nhûng
vò bêy giúâ nùçm liïåt trïn giûúâng nïën nhûäng cêu àố, àấng lệ chó thoẫng
qua, lẩi thêëm thđa vâ ùn sêu vâ ốc tưi. Àêìu ốc tưi tûâ lc êëy bùỉt àêìu
lâm viïåc vâ tưi nhêët quët sệ chưëng lẩi sûå súå hậi vâ nhûäng tûúãng
ẫm àẩm, sệ bỗ khưng nghơ àïën nhûäng àiêu cố thïí lâm chêåm, lâm hẩi
sûå bònh phc ca tưi, vâ sệ chó nghơ àïën hẩnh phc, vui sưëng vâ sûác
khoễ.
Mưỵi sấng khi tónh dêåy, tưi tûå bùỉt tưi kiïím àiïím lẩi mổi l do àïí
tưi phẫi sung sûúáng: Trong ngûúâi khưng àau àúán; àûúåc nghe nhûäng
àiïåu nhẩc ïm àểp phất ra tûâ mấy truìn thanh; cố nhûäng bẩn tưët
Khưng dêìy mêëy tìn sau tưi thêëy vui vễ vâ treo úã cûãa bìng tưi mưåt
têëm bẫng, cêëm khưng cho hai ngûúâi vâo thùm mưåt lûúåt.
Tưi khỗi bïånh àậ àûúåc chđn nùm vâ tưi lẩi sưëng cåc àúâi hoẩt
àưång vâ hûäu đch. Ngay àïën nùm, vò àố thûåc sûå lâ mưåt nùm hẩnh phc
vâ hïët sûác hûäu lúåi. Lệ cốo nhiïn, túái nay, sấng nâo tưi cng vêỵn kiïím
QÚÈNG GẤNH LO ÀI VÂ VUI SƯËNG 11

àiïím lẩi nhûäng cấi mâ toi cố vâ tưi sệ chùèng bao giúâ bỗ thối quen àố.
Toi xin th cng anh lâ toi rêët hưí thển, vò àïën khi súå chết múái hổc
àûúåc cấch sưëng".
Nối tốm lẩi, cư Lucile Blake àậ tònh cúâ nhêån àõnh mưåt àõnh l
mâ ưng Samuel Jonhson àậ nïu ra cấch àêy hai thïë k. Ưng Samuel
Johnson nối rùçng: "Cấi thối quen chó trưng thêëy bïì tưët ca mổi viïåc,
côn qu giấ hún mưåt ngân anh kim lúåi tûác mưåt nùm".
Bẩn nïn ch rùçng cêu nây thưët ra khưng phẫi búãi miïång mưåt ngûâúi
lẩc quan mâ lẩi búãi miïång mưåt ngûúâi trong hai mûúi nùm àậ biïët thïë
nâo lâ lo lùỉng cho ngây mai vò nghêo khưí, àối khất, àïí rưìi trúã nïn mưåt
nhâ vùn hoâ xët sùỉc nûúác Anh thúâi àố.
Bẩn mën biïët lâm sao àïí biïën hoấ cấi tưåi ngây ngây rûãa bùỉt
thûúâng mưåt viïåc l th khưng? Chùỉc lâ cố. Vêåy tưi xin giúái thiïåu mưåt

cën sấch tuåt diïåu, nhan àïì "Toi mën mùỉt sấng lẩi" mâ tấc giâ lâ
bâ Morghild Dahl, mưåt thiïëu ph bõ loâ trong nùm mûúi nùm. Trong
chûúng àêìu cố cêu rùçng: "Hưìi àố tïn chó trưng àûúåc mưåt mùỉt vâ cố
nhûäng vêíy nhỗ che gêìn kđn con ngûúi lâm tưi chó côn nhòn thêëy lúâ múâ
qua cấi khe nhỗ úã phđa trấi. Chùèng hẩn, mën trưng mưåt quín sấch,
tưi phẫi cêìm àûa lïn têån mùỉt bïn trấi vâ àûa hïët con ngûúi sang phđa
tẫ".
Nhûng bâ khưng chõu àïí ai thûúng hẩi mònh, bâ nhêët àõnh
khưng àïí cho cưë têåt nây lâm bâ trúã thânh mưåt phïë nhên. Hưìi côn lâ
mưåt cưë gấi nhỗ, bâ mën chúi vúái trễ con hâng xốm, nhûng khưng
trưng thêëy nhûäng nết phêën vệ. Vò vêåy, khi bổn trễ trúã vïì nhâ, bâ liïìu
qu xëng vïå hê, dđ mùỉt xëng àêët àïí dô nhûäng nết phêën. Chùèng bao
lêëu biïët tûúâng têån tûâng núi tûâng chưỵ, trong khu phưë thûúâng chúi àa
vúái cấc bẩn, biïët tûúâng têån àïën nưỵi chúi trô gô cố chẩy àua lâ àïìu
thùỉng. Mën àổc, bâ dng nhûäng sấch in chûä thêåt lúán, dđ sất àïën
mùỉt. Cûá thïë hổc vâ thi àêåu hai bùçng: mưåt bùçng kiïën trc tưíng quất,
tẩi Àẩi hổc àûúâng Minnesota, mưåt bùçng giấo sû m thåt Àẩi hổc
àûúâng Columbia.
Ra àúâi vúái chûác giấo viïn tẩi mưåt lâng nhỗ úã thung lng Twin,
thåc Tiïíu bang Minnesota, bâ tiïëp tc theo sûå nghiïåp bấo chđ tẩi àẩi
hổc àûúâng Augustana trong tónh Sioux Fallo thåc tiïíu bang Dakota
Sud. úã àố trong 13 nùm, ngoâi cấc cưng viïåc nhâ trûúâng, bâ côn diïỵn
Dale Carnegie 12


thuët vïì vùn chûúng tẩi nhûäng cêu lẩc bưå ph nûä àõa phûúng vâ
mưåt àưi khi trûúác mấy truìn thanh. Bâ Morghid Bahl thåt tiïëp
trong cën sấch: "Trong tiïìm thûác, tưi lc nâo cng súå hậi sệ m hùèn.
Àïí trêën ấp tûúãng àen tưëi êëy, tưi àậ tûå bùỉt lc nâo cng vui vễ, cố
khi quấ vui bêët cûá trong trûúâng húåp nâo".

Thïë rưìi, àïën nùm 1943, khi bâ àậ nùm mûúi hai tíi, mưåt phếp
lẩ xêíy ra: nhúâ mưåt cåc giẫi phêỵu tẩi bïånh viïån nưíi danh Mayo, bâ àậ
trưng thêëy rộ gêëp bưën lêìn.
Mưåt v tr múái, àểp vâ th võ biïët bao nhiïu hiïån ra trûúác mùỉt
bâ. Bâ râo rẩt cẫm thêëy cấi th lâm nhûäng viïåc mâ trûúác kia bâ
khưng lâm àûúåc, ngay cẫ àïën viïåc rûãa bất nûäa. bâ kïí lẩi rùçng: "Múái
àêìu tưi vêìy bổt trùỉng li ti vâ nhể nhộm lïình bïình trong chêåu nûúác.
Tưi bưëc lêëy mưåt nùm bổt xâ bưng soi trûúác ấnh sấng rûåc rúä ca mưåt
cêìu vưìng nho nhỗ".
Àûáng trong bïëp nhòn qua cûãa sưí , bâ hoan hó ngùỉm "àân chim
à àúãn hay qua, dûúái nhûäng àúåt tuët trùỉng".
Àậ bao giúâ bẩn cố nghơ cẫm ún Tẩo hoấ àậ cho bẩn rûãa bất,
ngùỉm mưåt nùỉm bổt xâ bưng vâ say sûa nhòn mưåt àoân chim bay dûúái
tuët khưng? Chùỉc lâ khưng phẫi bẩn chùng? Nïëu vêåy bẩn àấng tûå
lêëy lâm hưí thển. Búãi vò bẩn sinh vâo mưåt thïë giúái thêìn tiïn, cố nhûäng
vễ àểp thiïn hònh, vẩn trẩng, vêåy mâ bẩn cng nhû bao ngûúâi khấc,
àậ m quấng khưng trưng thêëy, àậ bỗ phđ têån hûúãng.

QÚÈNG GẤNH LO ÀI VÂ VUI SƯËNG 13















T
T
T
A
A
A



L

L
L
A
A
A
Â
Â
Â



A
A
A
I
I
I
?
?
?






Tưi côn giûä mưåt bûác thû ca bâ Edith Alberd úã Mount Airy, thû
viïët: "Hưìi nhỗ, tưi rêët dïỵ cẫm xc vâ nht nhất. Vò tưi lúán con vâ cùåp
mấ phđnh lïn tưi cố vễ mêåp. Mấ tưi húi cưí, cho rûâng dng tên thúâi
trang lâ àiïn. Ln ln mấ tưi bẫo phẫi "ùn chùỉc mùåc dêìy". Vâ bùỉt

tưi mùåc qìn ấo dâi, rưång cho lêu rấch. Khưng bao giúâ tưi àûúåc dûå
nhûän àấm hưåi hê, vui vễ trễ trung. Tẩi trûúâng, tưi khưng giúän vúái cấc
bẩn, cẫ trong giúâ thïí thao nûäa. Tđnh cẫ thển ca tưi thânh bïånh. Tưi
thêëy tưi "khấc" hùỉn cấc bẩn bê vâ hoân toân khẫ ưë.
"Lúân lïn, tưi kïët hưn vúái mưåt ngûúâi chưìng cao niïn. Nhûng tđnh
tưi cng khưng thay àưíi. Bïn chưng tưi lâ mưåt gia àònh biïët lệ phẫi vâ
tûå tđn. Tưi rấn bùỉt chûúác mâ khưng àûúåc. Nhâ chưìng tưi cưë têåp cho tưi
lõch thiïåp bao nhiïu, chó lâm cho tưi e lïå bêëy nhiïu. Tưi hoấ ra nống
nẫy, cấu kónh. Tưi trưën hïët thẫy bẩn bê. Tưi rêët súå cố khấch àïën chúi.
Thûåc tai hẩi! Tưi biïët vêåy vâ súå nhâ tưi cng biïët vêåy, nïn khi lúä úã
àấm àưng tưi rấn vui vễ. Nhûng tưi lẩi quấ lưë, hoấ mêët cẫ tûå nhiïn.
Tưi hiïíu thïë vâ tưi khưën khưí lùỉm. Chốt hïët tưi àau àúán àïën nưỵi khưng
mën kếo dâi àúâi thïm nûäa. Tưi bùỉt àêìu nghơ túái tûå tûã.
Nhûng rưìi chó mưåt lúâi nối vư tònh àậ thay àưíi cẫ àúâi tưi. Bâ mể
chưìng tưi mưåt hưm kïí cho tưi nghe cấch bâ dẩy dưỵ con cấi. "D sao
cng mùåc, mể khó mën cho chng sưëng theo chng thưi. Cûá tûå
nhiïn, khưng bùỉt chûúác ai hïët". tûác thò toi nhêån thêëy rùçng chëc lêëy
khưí vâo thên chó vò tûå ếp mònh vâo mưåt cấi khn khưng thđch húåp.
Sấng hưm sau, thayd àưíi hùèn. Tưi bùỉt àêìu sưëng theo tưi. Tưi rấn
nhêån xết k vïì cấ tđnh ca tưi, rấn nhêån àõnh xem tưi ra sao. Tưi
Dale Carnegie 14


nhêån àõnh nhûäng nết àùåc biïåt ca tưi. Tưi hïët sûác xem xết cấc mâu,
cấc kiïíu ấo, àïí ùn bêån sao cho húåp vúái mònh. Rưìi tưi giao du, vúái
bẩn bê, xin nhêåp mưåt hưåi nhỗ. Tưi rêët súå hậi khi bõ bẩn bùỉt lïn diïỵn
àân. Nhûng mưỵi lêìn nối trûúác àấm àưng, tưi can àẫm àlûúåc thïm mưåt
cht. Phẫi lêu lùỉm nhûng bêy giúâ tưi thêëy sung sûúáng ngoâi ûúác
vổng ca tưi. Tưi dẩy dưỵ con tưi, ln ln chó vệ cho chng kinh
nghiïåm mâ tưi àậ àùỉng cay hổc àûúåc: "D sao cng mùåc, cấc con cûá

sưëng theo cấc con".
Bấc sơ James Gordon Gilkey àậ nối: "Phẫi cố nghõ lûåc àïí sưëng
theo mònh lâ mưåt vêën àïì" c nhû lõch sûã vâ phưí biïín nhû àúâi ngûúâi".
Khưng à lûåc àïí sưëng theo mònh "ngun nhana sêu kđn ca cấc
chûáng bïånh thêìn kinh". Angelo Patri àậ viïët 13 cën sấch vâ hâng
ngân bâi bấo vïì giấo dc nhi àưìng. Ưng nối: "Khưng ai khưí súã bùçng
kễ mën àưíi cấ tđnh cẫu mònh àïí biïët thânh mưåt ngûúâi khấc".
Cấi thối mën àưíi thânh ngûúâi khấc tai hẩi nhêët úã Hollywood.
Ưng Sam Wood, mưåt trong nhûäng nhâ sẫn xët phim hất bống nưíi
danh tẩi Hollywood nối rùçng ưng àậ nhûác àêìu nhêët búãi cấc tâi tûã trễ
tíi. Ưng phẫi vư cng cûåc nhổc àïí thuët cho hổ chõu àống vai húåp
vúái tâi riïng ca hổ trong khi hổ chó mën trúã thânh nhûäng Lana
Turner hẩng nhò hay Clark Gable hẩng ba. Ưng khưng ngúát khun
hổ: "khấn giẫ chấn nhûäng lưëi àố rưìi, hổ mën lưỵi khấc kia".
Trûúác khi ưng cho ra nhûäng phim danh tiïëng nhû "Good Bye, Mr
Chips" vâ "For whom the bell tolls". ưng lâm lêu nùm tẩi mưåt hậng
àõa ưëc àïí luån tâi bn bấn. Ưng tun bưë: "Bùỉt chûúác ngûúâi khi
khưng bao giúâ ài xa àûúåc. Khưng nïn lâm con vểt. Kinh nghiïåm àậ
dẩy tưi rùçng nïn bỗ rúi ngay nhûäng kễ nâo chó mën bùỉt chûúác
ngûúâi".
Vûâa àêy, tưi hỗi Paul Boynton, giấm àưëc phông nhên viïn ca
hậng àêìu Socony: "Nhûäng ngûúâi túái xin viïåc cố lưỵi lêìm nâo nhêët?
Chùỉc chùỉn ưng biïët rộ àiïìu êëy, vò ưng àậ tiïëp hún 60.000 ngûúâi túái xin
viïåc vâ àậ viïët cën sấch nhan àïì lâ: "Sấu cấch dïí xon viïåc lâm". Ưng
trẫ lúâi tưi: Lưỵi lêìm lúán nhêët cẫu hổ lâ thiïëu tûå tin. Àấng lệ tûå nhiïn
vâ hoân toân thânh thêåt thò hổ lẩi thûúâng dổ dêỵm tưi mâ àấp cêu
QÚÈNG GẤNH LO ÀI VÂ VUI SƯËNG 15

tưi hỗi chûá khưng trẫ lúâi theo thổ. Nhû vêåy hỗng lùỉm, vò cố ai mën
dng mưåt ngûúâi chó lùåp lẩi lúâi nhûäng ngûúâi khấc nhû cấi mấy hất

àêu. Khưng ai mën xâi giẫ hïët".
Cố mưåt ngûúâi con gấi ca ch tâi xïë àậ phẫi trẫ giấ rêët àùỉt àïí
àûúåc bâi hổc êëy. Chõ ta mn nïn mưåt danh ca. Nhûng cấi mùåt ca
chõ thûåc lâ mưåt tai nẩn cho ngûúâi vấc nố. Miïång chõ rưång, rùng chõ
vêíu. Lêìn àêìu ra trûúác cưng chng trong mưåt hưåp àïm tẩi New Jersey
chõ trïì mưi trïn xëng àïí che rùng. Chõ lâm àiïåu bưå thiïåt "mêìu mê".
Vâ kïët quẫ lâ chõ lâm trô cûúâi cho thiïn hẩ vâ chõu thêët bẩi móa mai.
Nhûng cố mưåt khấn giẫ tẩi àố nhêån thêëy chõ cố tâi. Ưng ta nối
trùỉng ngay: "Nây cư, tưi àậ thêëy cư diïỵn vâ biïët cư mùỉc cúä vò bưå rùng
ca cư". Chõ kia lng tng hưí thển, thò ưng ta liïìn tiïëp: "Cố hẩi gò
àêu? Rùng vêíu nâo phẫi lâ mưåt tưåi? Àûâng che nố! Cûá múã miïång ra
khấn giẫ sệ thđch, khi hổ thêëy cư khưng mùỉc cúä nûäa". Rưìi ưng ta lẩi
ranh mậnh nối ln: "Vẫ chùng, bưå rùng mâ cư cưë tònh che àêåy àố,
biïët àêu nố chùèng lâm cho cư nưíi danh?" Chõ Cass Deley nghe theo vâ
khưng thêm nghơ túái cấi "mấi hiïn" ca mònh nûäa. Tûâ hưm àố chõ chó
nghơ àïën thđnh giẫ. Chó múã miïång, thđch chđ, vui vễ ca vâ rưìi trúã nïn
mưåt ngưi sao chối lổi nhêët trïn mân ẫnh vâ úã àâi phất thanh. Hiïån
nay nhiïìu ngûúâi àống trô khấc lẩi rấn bùỉt chûúác chõ.
Khi triïët gia trûá danh William James nối ngûâúi ta chó lâm phất
triïín 10 phêìn trùm nhûäng tâi nùng tinh thêìn ca mònh, lâ ưng mën
chó nhûäng ngûúâi khưng tûå biïët rộ giấ trõ ca mònh. Ưng viïët: "Con
ngûúâi chng ta bêy giúâ so vúái con ngûúâi mâ chng ta cố thïí thânh
àûúåc, khấc nhau xa, cng nhû ngûúâi mú ng so vúái ngûúâi thûác tónh
vêåy. Chng ta chó dng mưåt phêìn nhỗ khẫ nùng vïì thïí chêët vâ tinh
thêìn ca ta thưi. Nối rưång ra, thò con ngûúâi hoẩt àưång trong mưåt khu
vûåc hểp hôi quấ, so vúái khẫ nùng thïnh thang ca hổ. Chng ta cố
nhiïìu khẫ nùng mâ khưng bao giúâ ta dng túái".
Bẩn vâ tưi, ta cố nhûäng tâi cấn riïng, vêåy àûâng mêët cưng bìn
bûåc vò nưỵi khưng àûúåc nhû ngûúâi kia ngûúâi nổ. Trïn àõa cêìu nây, mưỵi
ngûúâi chng ta lâ mưåt nhên vêåt múái mễ, vò tûâ hưìi thiïn lêåp àõa túái

giúâ, chùèng hïì cố ngûúâi thûá hai nâo giưëng ta nhû àc, mâ tûâ nay tối
khi têån thïë cng khưng sao cố àûúåc mưåt ngûúâi thûá hai y nhû ta nûäa.
Mưåt khoa hổc múái lâ khoa di truìn hổc dẩy rùçng con ngûâúi do 24
Dale Carnegie 16


nhiïỵm thïí (Chromosmes) ca cha, 24 nhiïỵm thïí ca mể cêëu tẩo nïn.
Bưën mûúi tấm nhiïỵm sùỉc thïí êëy àõnh àoẩt phêìn di truìn ca ta.
Amar Scheinfield nối trong mưỵi nhiïỵm sùỉc thïí chûá tûâ vâi chc àïën
vâi trùm "nhên" mâ mưỵi "nhên" cố thïí thay àưíi cẫ àúâi sưëng ca mưåt
ngûúâi. Sûå tẩo nïn ta thûåc "bđ hiïím vâ kinh dõ" thay!
Cha mể sinh ra ta vúái 300.000 tó (mưỵi tó lâ 1.000 triïåu) tinh
trng, nhûng chó cố mưåt tinh trng thânh ta thưi. Nối mưåt cấch khac,
nïëu ta cố lội 300.000 tó anh em thò cng khưng mưåt ngûúâi nâo y nhû
ta hïët. Nối vêåy cố phẫi lâ nối mô khưng? Khưng. Àố lâ mưåt sûåt hêåt
khoa hổc. Nïëu bẩn mën hiïíu rộ àiïìu êëy xin bẩn lẩi tiïåm sấch mua
cën: "Bẩn vâ sûå di truìn" ca Amran Scheinfield.
Tưi súã dơ hùng hấi, quẫ quët, khun bẩn nïn sống theo nhû
bẩn vêåy, lâ vò tưi tin tûúãng sêu xa vâ biïët rộ àiïìu tưi nối. Tưi biïët lâ
nhûâ kinh nghiïåm chua chất vâ àau àúán. Tưi kin kïí: Lêìn àêìu tiïn tûâ
giậ miïìn àưìng rång Misssouri túái Nûäu Ûúác, toio lâm trong Hân Lêm
kõch trûúâng. Tưi mong thânh mưåt nghïå sơ. Tưi cho rùçng cố trong àêìu
mưåt múái vâ tâi tònh lùỉm, nố têët àûa tưi túái thânh cưng mau chống.
Tưi tûå nghơ: "Mưåt cấi giẫn dõ vâ chùỉc chùỉn nhû vêåy, tẩi sao cẫ ngân
ngûúâi hấo danh chûa nghơ túái. Thiïåt lẩ lng! àố nhû vêìy: Tưi sệ
nghiïn cûáu xem cấc kếp hất nưíi danh thúâi êëy, nhû Jonh Drew,
Walter Hampden vâ Otis Skinner cố nhûäng "ngốn" gò. Rưìi tưi bùỉt
chûúác nhûäng ngốn hay nhêët ca hổ vâ sệ luån cho tâi tưi thânh mưåt
kïët húåp rûåc rúä ca hïët thẫy nhûäng tâi bâ àố. Thiïåt lâ àiïn! Thiïåt lâ
vư l! Tưi àậ phđ bao nùm hổc bùỉt chûúác kễ khấc múái nẫy trong cấi sổ

àùåc nhû mđt ca tưi nây: Phẫi theo tâi nùng riïng ca mònh, khưng
thïí nâo bùỉt chûúác ngûâúi khấc àûúåc.
Thđ nghiïåm tai hẩi àố àậ cho tưi mưåt bâi hổc túái giâ àúâi chûá?.
Khưng. Tưi vêỵn khưng chûâa, tưi xín quấ. Tưi phẫi hổc ưn lẩi mưåt lêìn
nûäa. Nhiïìu nùm sau, tưi bùỉt àêìu viïët mưåt cën sấch mâ tưi hy vổng
sệ lâ cën hay nhêët tûâ trûúác túái nay vïì sûå diïỵn thuët trûúác cưng
chng. Viïët cën nây tưi cng àiïn nhû lêìn trûúác: tưi cng vay tûá
ca hâng lưë tấc giẫ khấc rưìi thu thêåp vâo trong mưåt cën - mưåt cën
chûáa à nhûäng cën khấc. Mën vêåy, tưi ài lûúåm hâng chc cën dẩy
QÚÈNG GẤNH LO ÀI VÂ VUI SƯËNG 17

cấch nối trûúác cưng chng vâ bỗ mêët mưåt nùm àïí chuín nhûäng
ca hổ sang bẫn thẫo ca tưi. Nhûng sau tưi nhêån thêëy rùçng tưi
khng. Cấi thûá cấch "tẫ-pđ-l" àố, tưíng húåp quấ, khư khan quấ, àổc
ngấn quấ. Thânh ra cưng toi mưåt nùm trổn, tưi phẫi xế bỗ sổt rấc vâ
viïët lẩi.
Lêìn nây tưi tûå nh: "Mây phẫi lâ thùçng cha Dale Carnegie vúái
têët cẫ nhûäng lưỵi lêìm vâ kếm cỗi ca nố. Mây khưng thïí lâ ngûúâi nâo
khấc àûúåc". Bỗ cấi viïët mưåt cën tưí húåp nhûäng sấch ca ngûúâi
khấc, tưi sùỉn tay ấo lâm mưåt viïåc mâ àấng lệ tưi phẫi lâm ngay tûâ
àêìu: dng kinh nghiïåm riïng mâ viïët; dng nhûäng nhêån xết riïng,
nhûng tin tûúãng chùỉc chùỉn ca tưi khi diïỵn thuët vâ khi nhêån dẩy
ngûâúi ta diïỵn thuët. Tưi àậ hổc vâ mong rùçng túái chïët cng khưng
qụn - bâo hổc ca ưng Walter Raleigh (Tưi khưng mën chó ưng
Walter dậ trẫi ấi mònh trïn bn àïí Hoâng Hêåu bûúác lïn cho khỗi lêëm
giêìy àêu. Tưi mën nối vïì ưng Walter Raleigh, giấo sû mưën Anh qëc
vùn hổc sûã nùm 1904). Ưng ta nối "Tưi khưn cố tâi àïí viïët mưåt cën
sấch khẫ sơ so sấnh vúái tấc phêím ca Shakespeare, nhûng tưi cố thïí
viïët mưåt cën theo tâi nùng riïng ca tưi àûúåc".
Vêåy thò ta phẫi hânh àưång theo tâi nùng ca ta, nhûng Irving

Berlin àậ khưn khếo khun George Gershwin. Berlin vâ Gershwin
gùåp nhau lêìn àêìu, Berlin àậ nưíi danh mâ Gershwin côn lâ mưåt thanh
niïn múái têåp àùåt nhẩc, lâm viïåc vêët vẫ àïí lậnh ca nhâ xët bẫn Tin
Pan Alley mưåt sưë lûúng 35 m kim mưåt tìn. Berlin khi àố thêìm u
tâi nùng ca Gershwin, cêåy Gershwin lâm nhẩc k cho mònh vúái sưë
lûúng gêëp ba lûúng c. Nhûng Berlin lẩi chên thêåt khun rùçng:
"Àûâng lâm viïåc àố" Nïëu nhêån anh cố thïí thânh mưåt Berlin thûá hai
àêëy, song nïëu anh nhêët àõnh theo tâi nùng riïng ca anh thò danh
tiïëng anh sệ vang lûâng nhêët trong nûúác".
Gershwin nghe lúâi. Ưng luån têåp vâ dêìn dêìn trúã nïn mưåt nhâ
àùåt nhẩc khc àùåc biïåt nhêët ca M thúâi êëy.
Charrlie Chaplin, Will Rogers, Mary Mc. Bride, Gene Autry vâ
cẫ triïåu ngûúâi khấc àïìu phẫi hổc bâi hổc tưi àûúng giẫng trong
chûúng nây, phẫi hổc bùçng kinh nghiïåm vâ cng àậ phẫi trẫ giấ rêët
àùỉt nhû tưi.
Dale Carnegie 18


Khi Charlie Chaplin múái àống phim, viïn giấm àưëc hậng phim
mën châng bùỉt chl]úác mưåt vai hïì ngûúâi Àûác nưíi danhh. Vâ Chaplin
khưng thânh cưng cho túái khi ưng àống vau hïì theo ưng. Boh Hope
cng àậ qua con àûúâng êëy: bẫy nùm vûâa ca hất,. mâ ưng thêët bẩi mậi
cho túái khi bùỉt àêìu biïët khưn theo tâi hùng ca mònh. Will Rogers
dân cẫnh trong mưåt ca v àâi àậ lêu nùm khưng pha trô lêëy mưåt
tiïëng, cho túái khi ưng thêëy ưng chó cố tâi pha trô vâ rưìi ưng nưíi danh
vò vêåy.
Khi Mary Margeret Mc Bride bûúác vâo àúâi nghïå sơ, cư lâm àâo
hïì vâ thêët bẩn. Nhûng khi chõu theo tâi nùng ca cư - ca mưåt cưë gấi
nhâ qụ, khưng àểp gò, úã miïìn Missouri - thò cư thânh mưåt ngưi sao
nưíi danh nhêët trïn àâi phất thanh úã Nûäu Ûúác.

Khi Gene Autry cưë bỗ giổng Texas, trang sûác nhû cấc cêåu con
trai úã thânh thõ vâ khoe rùçng mònh sinh trûúãng úã Nûäu Ûúác thò chó
lâm cho thiïn hẩ chïë nhẩo châng thưi. Nhûng khi châng àúân cêy
banjo vâ ca nhûäng bâi hất ca bổn "cao bưìi" úã Texas thò châng vâo
motoj con àûúâng múái àûa châng túái sûå nưíi danh khùỉp toân cêìu, trïn
mân ẫnh cng nhû trïn àâi phất thanh.
Trïn thïë giúái khưng cố ai giưëng ta hïët. Ta nïn lêëy thïë lâm
mûâng. Trúãi cho ta tâi nùng nâo thò têån dng tâi nùng àố. Xết cho k,
nghïå thåt nâo chó àïí tûå mư tẫ hïët. Ta chó cố thïí ca nhûäng vui, bìn
ca ta thưi. Ta chó cố thïí vệ nhûäng cẫnh vêåt mâ ta thđch thưi. Kinh
nghiïåm, hoân cẫnh, di truìn àậ tẩo ra sao thò ta phẫi vêåy. D tưët
hay xêëu, ta cng phẫi trưìng trổt trong khu vûúân nhỗ ca ta. D dúã ta
phẫi gẫy cêy àúân nhỗ ca ta trong dân nhẩc ca àúâi.
Emerson viïët trong thiïn tu bt: "Tûå tđn" rùçng: "Trong sûå giấo
dc ca mưåt ngûúâi, cố mưåt thúâi gian ngûúâi àố nhêån thêëy rùçng ganh tõ
lâ ngu, bùỉt chûúác lâ tûå tûã, rùçng phêåm mònh sao thò phẫi chõu vêåy,
rùçng trong v tr, mïnh mưng àêìy thûác ùn nây, ngûâi àố phẫi vêët vẫ
cây miïëng àêët trúâi àậ cho mònh thò mònh múái cố àûúåc hưåt la ùn.
Nùng lûåc úã trong ngûúâi ta lâ mưåt nùng lûåc múãi mễ vâ riïng biïåt,
khưng ai cố hïët, vâ ngoâi ta ra, khưng ai biïët ta cố thïí lâm àûúåc cấi
gò, mâ chđnh ta, ta cng khưng biïët nûäa, nïëu ta khưng chõu lâm thûã".
QÚÈNG GẤNH LO ÀI VÂ VUI SƯËNG 19

Emerson nối vêåy. Côn Douglas Malioch, mưåt thi nhana thò nối
nhû vêìy:
Chùèng lâm thưng vt trïn àưìi
Thò lâm cêy nhỗ bïn ngôi, dûúái thung
Thưng kia àểp nhêët trong vng
Tưi tuy bế nhỗ sấnh cng thưng xanh
Lâm cêy chùèng àûúåc, cng àânh,

Tưi lân ngổn cỗ xanh xanh bïn àâng.
Thên khưng hoấ kiïëp cấ vâng,
Thò lâm tưm tếp thung thùng trong àêìm.
Cố tûúáng mâ cng cố qn
Ai lo viïåc nê, dûúái trêìn cng vinh
Cố viïåc trổng, cố viïåc kinh
Miïỵn trôn bưín phêån, trong khinh sấ gò?
Rưång, hểp cng thïí àûúâng ài
Mùåt trúâi, sao nhỗ, khấc chi, bẩn hiïìn?
Viïåc gò têån m lâ nïn.
Thânh cưng chùèng kïí sang hên, thêëp cao.

















Dale Carnegie 20

À
À
À
Õ
Õ
Õ
N
N
N
H
H

H



M
M
M
Ï
Ï
Ï
Å
Å
Å
N
N
N
H
H
H



C
C
C
H
H
H
Ĩ
Ĩ

Ĩ



C
C
C
H
H
H
O
O
O



T
T
T
A
A
A



M
M
M
Ư
Ư

Ư
Å
Å
Å
T
T
T



T
T
T
R
R
R
A
A
A
Á
Á
Á
I
I
I



C
C

C
H
H
H
A
A
A
N
N
N
H
H
H
,
,
,



H
H
H
A
A
A
Ä
Ä
Ä
Y
Y

Y



L
L
L
A
A
A
Â
Â
Â
M
M
M



T
T
T
H
H
H
A
A
A
Â
Â

Â
N
N
N
H
H
H



M
M
M
Ư
Ư
Ư
Å
Å
Å
T
T
T



L
L
L
Y
Y

Y



N
N
N
Û
Û
Û
Ú
Ú
Ú
Á
Á
Á
C
C
C



C
C
C
H
H
H
A
A

A
N
N
N
H
H
H



N
N
N
G
G
G
O
O
O
N
N
N



N
N
N
G
G

G
O
O
O
Å
Å
Å
T
T
T




Cấch àêy đt lêu, tưi cố dõp gùåp ưng Robert Mayard Hutchinson,
Hiïåu trûúãng Àẩi Hổc àûúâng Chicago. Lệ cưë nhiïn, trong lc nối
chuån, tưi hỗi ưng lâm cấch nâo cho khỗi bìn bûåc. Ưng nối bao giúâ
ưng cng theo lúâi khun bẫo ca ưng bẩn Julius Rosenwald, Ch
tõch mưåt xđ nghiïåp lúán: Àõnh mïånh chó cho ta mưåt trấi chanh thưi?
Àûúåc- Ta hậy pah mưåt ly nûúác chanh.
Phẫi lâ mưåt ngûúâi thưng minh, mưåt nhâ mư phẩm nhû ưng múái
cố thïí xûã sûå nhû vêåy. Nhûäng kễ ngu ngưëc têët phẫi lâm khấc hùèn, vò
nïëu khưng àûúåc àõnh mïånh ban cho mưåt thỗi vâng mâ chó ban cho
mưåt trấi chanh, hổ sệ ngưìi phõch xëng mâ ta thấn. Nâo: "Côn hông
gò, côn trêìy da trốc vêíy lâm gò nûäa" nâo: "thïë lâ hïët hy vổng". Rưìi oấn
trúâi, trấch bẩn, vô tai kïu àúâi bêët cưng, thûúng thên ti phêån. Trấi
lẩi, ngûúâi khưn ngoan, khi thêëy mònh chó àûúåc vỗn vển mưåt trấi
chanh nhỗ, sệ tûå nh: "Lêìn thêët bẩi nây dẩy ta nhiïìu nhiïìu hay lùỉm
àêëy. Phẫi lâm thïë nâo cho tònh cẫm khấ hún bêy giúâ? Lâm cấch nâo
àïí àưíi trấi chanh nây thânh ly nûúác chanh ngon ngổt chûá?".

Nhâ triïët l hổc Alfred Adler, trổn àúâi chuån ch vâo cưng cåc
nghiïn cûáu nhûäng kho tiïìm lûåc nhên loẩi àậ phẫi nối rùçng: "Mưåt
QÚÈNG GẤNH LO ÀI VÂ VUI SƯËNG 21

trong nhûäng àûác tđnh k diïåu ca con ngûúâi lâ chđ chuín bẩi
thânh thùỉng".
Tưi xin kïí chuån mưåt ngûúâi àân bâ àậ hiïíu vâ ấp dng phûúng
phấp lêëy trấi chanh ca mònh pha thânh mưåt ly nûúác chanh tuåt
ngổt. Àố lâ chuån ca bâ Theha Thompson úã Nûäu Ûúác.
"Trong thúâi k chiïën tranh, chưìng bâ àûúåc bưí nhiïåm àïën trẩi
hën luån, kïë bậi sa mẩc Mojave thåc Têm Mïỵ Têy Cú. Bâ theo
sùn sốc chưìng. Thêåt lâ bìn nẫn. Ngay nây àêìu, bâ àậ ghết vng
nây, vò chûa bao giúâ bâ phẫi úã mưåt xố àêët khưí cûåc àïën thïë. Chưìng bâ
sët ngây li thi trong cùn nhâ gưỵ lp xp. Trúâi thò nống gêìn 50 bưå.
Bâ chùèng cố ai úã gêìn àïìn nối chuån cho khy khoẫ, ngoâi mêëy
ngûúâi Mïỵ Têy Cú vâ ngûúâi da àỗ khưng biïët lêëy mưåt cêu tiïëng Anh.
Giố nống thưíi sët tûâ sấng àïën chiïìu, khiïën cho àưì ùn vâ cẫ àïën
khưng khđ àêìy võ cất.
Bâ khưng chõu nưíi nûäa. Bâ than sưë phêån chùèng ra gò vâ viïët thú
cho cha mể sệ quay vïì Nûäu Ûúác, khưng thïí úã lẩi cấi àõa ngc nây.
Ưng c thên sinh trẫ lúâi vỗn vển cố hai cêu, nhûng thêëm thđa àïën nưỵi
bâ khưng bao giúâ qụn àûúåc, vâ hai cêu àố thay àưíi hùèn àúâi sưëng ca
bâ:
Trong mưåt nhâ t, hai ngûúâi cng àûáng võn tay vâo song sùỉt;
mưåt ngûúâi chó trưng thêëy mưåt bûác tûúâng trú tri, côn mưåt ngûúâi ngûãa
mùåt lïn trúâi, ngùỉm nhûäng vò sao.
Bâ àổc nhûäng dông nây mưåt lêìn, hai lêìn cho àïën mûúâi lêìn rưìi tûå
nhiïn thêëy hưí thển. Bâ quët sệ tòm cấi vui trong tònh cẫm ca bâ:
bâ quët ngùỉm sao.
Bâ lâm thên vúái thưí dên vâ àậ ngẩc nhiïn trûúác cấch hổ àưëi lẩi.

Khi bâ tỗ ra thđch cấi gò, mốn ùn hay vẫi dïåt, hổ lêåp tûác mang biïët bâ
nhûäng thûá tưët nhêët mâ chđnh hổ àậ tûâ chưëi khưng bấn cho cấc du
khấch hỗi mua. Bâ nghiïn cûáu nhûäng hònh thûác lẩ lng ca cêy
xûúng rưìng, cêy ngổc giấ hoa. bâ dô xết nhûäng cûã àưång, nhûng tđnh
nïët ca l chố vư chûã, bâ àûáng hâng guiwof ngùỉm mùåt trúâi lùån, huy
hoâng vâ rûåc rúä úã bậi sa mẩc, bâ ài kiïëm vâ tâng trûä nhûäng vỗ hïën bõ
vi sêu dûúái cất hâng triïåu nùm trûúác, nhûng di tđch cëi cng ca
thúâi k mâ bậi sa mẩc nây côn lâ àấy biïín.
Dale Carnegie 22


Bậi sa mẩc khưng thay àưíi, nhûäng ngûúâi da àỗ cng vêåy. Chđnh
bâ àậ thay àưíi, hay nối àng hún, tinh thêìn ca bâ àậ thay àưíi, tẩo
cho bâ mưåt thúâi k th võ nhêët trong àúâi bâ. Cấi thïë giúái bâ khấm
phấ ra kđch thđch bâ viïët mưåt cën sấch tẫ nố.
Bâ dậ biïët nhòn qua song sùỉt nhâ t vâ bâ àậ biïët ngùỉm sao
lống lấnh trïn trúâi".
Bâ Thehna Thomas àậ khấm phấ ra mưåt sûå thûåc nghòn xûa, àậ
àûúåc dên Hy Lẩp àem ra dẩy àúâi, 500 nùm trûúác Thiïn Cha Giấo
giấng sinh: "Nhûäng cấi gò hoân hẫo nhêët lâ nhûäng cấi khố àûúåc
nhêët".
Cấch àêy mêëy nùm, khi túái mưåt vng hễo lấnh miïìn Floride, tưi
àậ lâm quen vúái mưåt trõa ch. ƯNg ta cng biïët pha mưåt ly nûúác ngon
bùçng trai chanh àưåc., Khi lêìn àêìu thêëy khoẫng àêët múái àậ mua àûúåc,
ưng hïët sûác thêët vổng. Àêët khưng mâu, trưng cêy khưng àûúåc mâ
ni heo cng khưng àûúåc. Chùçng cêy nâo mổc àûúåc úã àố, ngoâi mưåt
cêy sưìi qúỉt queo vâ chùèng vêåt nâo sưëng úã àố àûúåc, trûâ hâng àân rùỉn
àưåc. Sau ưng nghơ ra mưåt cấch lâm cho cấi khu àêët cùçn cưỵi, phẫi ch
êëy thânh mưåt xđ nghiïåp phưìn thõnh; ưng nn rùỉn lâm thõt, àống hưåp
bấn. Lêìn túái thùm ưng, tưi nhêån thêëy mưỵi nùm cố àïën hai vẩn du

khấch àïën xem súã ni rùỉn ca ưng.
Cưng cåc bn bấn thêåt lâ phất àẩt. Mưỵi tìn, hâng ngân lo
mổc rùỉn àûúåc gúãi ài àïën nhûäng phông thđ nghiïåm chun mưn chïë
thëc viïn trû nổc rùỉn àưåc; da rùỉn àûúåc mia vúái giấ cùỉt cưí àïí àống
giây, lâm vđ bấn cho cấc bâ cấc cưë sang trong úã tónh thânh; côn thõt
rùỉn àống hưåp thò àûúåc gúãi tûâng tâu àïën nhûäng thõ trûúâng úã khùỉp núi.
Tưi cố mia àûúåc mưåt têëm hònh chp cấc nhâ trong trẩi, cấi lâng nhúã
múái mổc, hậng diïån vúái c tïn "Serphentville, Froride" vâ gúãi nố àïí
biïëu ngûúâi àậ biïët cấch pha mưåt ly nûúác ngon bùçng mưåt trấi chanh
thêåt àưåc.
Trong cåc tra cûáu têm l nhûäng nhên vêåt hiïån tẩi vâ quấ khûá
ca Hoa K; tưi may mùỉn gùåp àûúåc nhiïìu ngûúâi àậ biïët cấch "chuín
bẩi thânh thùỉng".
QÚÈNG GẤNH LO ÀI VÂ VUI SƯËNG 23

Ưng William Bolitho, tấc giẫ cën "Mûúâi hai ngûúâi thùỉng Thêìn"
tốm tùỉt ngun tùỉc trïn nây nhû vêìy: "Àiïìu cêìn thiïët úã àúâi lâ khưng
phẫi biïët lúåi dng nhûäng thất thïë múái lâ àiïìu cêìn thiïët. Mën àûúåc
vêåy, phẫi thưng minh vâ chđnh cấi thiïn tû àố phên biïåt khưn vúái kễ
ngưëc.
Ưng Bolitho viïët cêu êëy sau khi bõ cûa mưåt chên vò ta nẩn xe
lûãa. Nhûng tưi lẩi biïët mưåt ngûâúi mêët cẫ hai chên mâ côn thânh cưng
trong viïåc chuín bêët lúåi thânh thùỉng lúåi:
Ưng Ben Fortson. Toi quen ưng tẩi Atlanta (tiïíu bang Georgie)
núi khấch sẩn tưi úã. Bûúác vâo thang mấy, tưi àïí ngay túái vễ mận
nguån vâ vui cûúâi trïn mùåt ưng. Ưng ct cẫ hai chên, ngưìi trong gốc
thang mấy trïn cấi ghïë cố bấnh xe. Khi thang ngûâng úã mưåt tûâng nổ,
ưng xin tưi trấnh lưëi cho ưng àêíy ghïë ra: "Xin lưỵi ưng, tưi lâm phiïìn
ưng quấ". Ưng nối thïë, rưìi nhïëch mếp cûúâi, mưåt cấi cûúâi húán húã, àêìy
nhên hêåu.

Sët mêëu giúâ liïìn, tưi cûá nghơ àïën con ngûúâi tân têåt mâ vễ tûå
mận àậ lưå ra mùåt nhû vêåy. Ưng vui vễ thåt lẩi khưng cht ngûúång
ngi miïång thónh thoẫng lẩi àiïím mưåt n cûúâi.
Ưng gùåp tai nẩn vâo nùm 24 tíi. Mưåt hưm ài chùåt nhûäng cêy
sâo àïí vïì chưng dân àêåu, khi chêët nhûäng cêy sâo nây trïn chiïëc xe
húi Ford kiïíu cưí xong àêu àêëy, ưng múã mấy quay vïì, thò bưỵng mưåt
cêy sâo tåt xëng gêìm xe, mùỉc vâo trc bấnh lấi lâm chïët cûáng tay
bấnh ngay lc xe túái mưåt chưỵ quểo khấ hểp. Chiïëc xe cûá thïë chẩy
thùèng lïn lïì cỗ vâ àêm vâo mưåt gưëc cêy. Bấc sơ khấm nghiïåm thêëy
ưng bõ thûúng nùång úã xûúng sưëng lâm hai chên ưng liïåt hùèn. Tûâ àố
ưng mën tûå àưång phẫi ngưìi trïn chiïëc ghïë cố bấnh xe.
Tưi hỗi ưng lâm sao mâ chõu àûång tònh thïë mưåt cấch cam àẫm nhû
vêåy, ưng àấp: "Múái àêìu tưi cng khưí lùỉm, tưi cng kïu than, cng
thêët vổng. Nhûng dêìn dâ nùm nây qua nùm khấc, tưi nhêån thêëy rùçng
tûác giêån cng chùèng đch gò, chó thïm chấn nẫn. Nhûäng ngûúâi chung
quanh tưi tròu mïën nhûäng ngûúâi tân têåt nhû tưi, thò đt ra tưi cng
phẫi tròu mïën lẩi hổ chûá!".
Khi tưi hỗi ưng côn coi nẩn kia lâ mưåt tai hẩi lúán khưng ưng lêåp
tûác àấp khưng vâ côn cho àố lâ mưåt diïỵm phc nûäa.
Dale Carnegie 24


Ưng giẫi thđch rùçng qua thúâi k àau khưí, ưng trêën tơnh tinh thêìn vâ
bùỉt àêìu sưëng trong mưåt thïë giúái múái. Ưng àổc sấch vâ ham mï nhûäng
ấng vùn hay.
Mûúâi bưën nùm sau, hún mưåt ngân cën sấch àậ múã mùỉt ưng
trûúác nhûäng chên trúâi múái vâ mang thi võ lẩi cho àúâi ưng. Ngoâi ra,
ưng lẩi bùỉt àêìu ch trổng túái êm nhẩc cưí àiïín vâ ưng thêëy lông rung
àưång nghe nhûäng hoâ têëu khc mâ trûúác kia ưng khưng ûa. Nhêët lâ
ưng lẩi cố thò giúâ suy tûúãng. Ưng nối rùçng: "Lêìn àêìu tiïn tưi biïët nhòn

thïë giúái bùçng con mùỉt ca ngûúâi thưng minh, hay hún nûäa, ca mưåt
triïët gia vâ cng lêìn àêìu tưi thêëy chên giấ trõ ca mổi vêåt. Tưi bùỉt
àêìu hiïíu rùçng nhiïìu mc àđch tưi theo àíi tûâ trûúác chùèng bộ cưng
cht nâo hïët".
Ưng àổc sấch vâ nhiïỵm àûúåc th nghiïn cûáu nhûäng vêën àïì
chđnh trõ kinh tïë vâ xậ hưåi. Ưng khưí cưng tra cûáu àïën nưỵi chùèng thêëy
mêëy lc ưng àậ cố thïí diïỵn thuåt vâ thẫo lån vïì nhûäng vêën àïì àố,
d khưng lc nâo ưng rúâi chiïëc ghïë cố bấnh xe. Ưng bùỉt àêìu quen
nhiïìu ngûúâi, vâ nhiïìu ngûúâi cng bùỉt àêìu biïët ưng. Vâ nay ưng Ben
Fortson, ngûúâi tân têåt êëy, lâ Thưëng àưëc ca Tiïíu Bang Georrgie!
Ba mûúi lùm nùm lâm nghïì dẩy ngûúâi lúán úã Nûäu Ûúác, tưi nhêån thêëy
mưåt phêìn àưng hổc trô ca tưi tiïëc àậ khưng àûúåc xët thên do mưåt
Àẩi hổc àûúâng. Hổ cho rùçng khưng àûúåc mâi àng qìn ghïë mưåt Àẩi
Hổc àûúâng lâ mưåt àiïìu bêët lúåi. Àiïìu àố chó àng mưåt phêìn thưi vò tưi
biïët nhiïìu ngûúâi àõa võ rêët cao mâ khưng hïì àùåt chên vâo mưåt trûúâng
Àẩi Hổc.
Vò vêåy, nhiïìu lêìn tưi kïí cho hổ nghe chuån mưåt ưng khưng
àûúåc hổc hïët nhûäng lúáp sú àùèng trûúâng lâng mâ cng nïn danh. Ưng
lâ con mưåt nhâ cûåc nghêo. Khi cha ưng qua àúâi, cấc bẩn bê phẫi gốp
tiïìn lẩi mua gip cho cưỵ quan tâi. Côn mể ưng phẫi ài lâm mûúâi giúâ
mưåt ngây tẩi mưåt xûúãng mấy chïë d. Khưng nhûäng vêåy, bâ lẩi côn
àem viïåc vïì nhâ lâm thïm àïën têån nûãa àïm.
Tuy sinh sưëng trong cẫnh bêìn bân, nhûng tûâ nhỗ, ưng àậ rêët
ham mï àống kõch. Ưng gia nhêåp mưåt gấnh hất tâi tûã do linh mc
lâng ưng àiïìu khiïín. Mùåc dêìu dụỵn trûúác mưåt sưë cưng chng đt ỗi,
QÚÈNG GẤNH LO ÀI VÂ VUI SƯËNG 25

nhûng àûúåc trêìm trưì khen ngúåi, ưng cng cẫm thêëy khoấi trấ mïnh
mưng, nïn nhêët àõnh sệ trúã thânh mưåt diïỵn giẫ. Rưìi tûâ mưåt diïỵn giẫ
vïì nhûäng vêën àïì thåc kõch trûúâng, ưng trúã thânh mưåt diïỵn giẫ vïì

nhûäng vêën àïì chđnh trõ.
Nùm ba mûúi tíi, ưng àûúåc cûã vâo Hưåi àưìng lêåp phấp Tiïíu
bang Nûäu Ûúác. Nhûng sûác hổc quấ thư thiïín ca ưng khưng xûáng vúái
mưåt àõa võ khố khùn nhû vêåy. Ưng phẫi nghiïn cûáu tó mó nhûäng bẫn
tâi liïåu dâi vâ phûác tẩp khẫ dơ à hiïíu àïí biïët àûúâng mâ biïíu diïỵn
quët chưëng hay thåt. Khi ngûúâi ta bêìu ưng vâo U ban kiïím lêm,
ưng, mưåt ngûúâi chûa bao giúâ trưng thêëy rûâng têët lo súå. Ưng lẩi ngẩc
nhiïn hún nûäa khi ưng biïët cht gò vïì ngânh tâi chđnh. Ưng th thêåt
vúái tưi hưíi àố ưng chấn nẫn àïën nưỵi mën xin tûâ chûác ngay, nïëu ưng
khưng súå xêëu hưí vúái mể.
Qua cún thêët vổng, ưng quët hổc 16 giúâ mưåt ngây vâ lâm mưåt
ly nûúác ngon bùçng quẫ chanh mâ àõnh mïånh àậ àûa lẩi. Thïë rưìi ưng
thânh cưng, thânh cưng quấ tûúãng tûúång: tûâ mưåt chđnh trõ gia côm
ca àõa phûúng, ưng àậ trúã thânh mưåt trong nhûäng nhên vêåt cố tiïëng
nhêët Hoa K, mưåt ngûúâi mâ Nûäu Ûúác thúâi bấo àậ gổi lâ "Cưng dên
thânh phưë Nûäu Ûúác àûúåc nhiïìu ngûúâi u chåc nhêët".
Ngûúâi tưi nối túái àêy lâ ưng Al Smith, àậ giûä chûác Thưëng àưëc
Tiïíu bang Nûäu Ûúác trong bưën nhiïåm k liïìn, mưåt viïåc tiïìn khoấng
hêåy trong lõch sûã xûá nây. Nùỉm 1928, khi ưng àang lâm ûáng cûã viïn
ca àẫng dên ch trong cåc tuín cûã Tưíng thưëng, sấu Àẩi hổc
àûúâng- trong sưë àố cố hai Àẩi hổc àûúâng Columbia vâ Harward - àậ
ban nhûäng bùçng danh dûå cao nhêët cho ưng mưåt ngûúâi chûa hổc hïët
cêëp sú àùèng!
Chđnh ưng àậ phẫi cưng nhêån rùçng chùèng lâm nïn cưng chuån
gò nïëu àậ khưng hổc mûúâi sấu giúâ mưåt ngây àïí b lêëp sûå thêëp kếm
ca mònh.
Ưng Nietzche àậ àõnh nghơa " mưåt ngûúâi l tûúãng" lâ: "ngûúâi
khi bõ àõnh mẩng thûã thấch, khưng nhûäng àậ tỗ ra xët chng, mâ
thúâi thûúáng côn thđch tòm khố khùn vâ nhûäng trúã lûåc àïí àûúng àêìu".
Câng nghiïn cûáu vïì sûå nghiïåp nhûäng nhên vêåt tâi ba, tưi câng tòm

thêëy nhûäng bùçng chûáng cho sûå tin tûúãng cẫu tưi rùçng phêìn àưng