487 Những giải pháp phát triển thẻ thanh toán tại Ngân hàng Công thương Việt Nam

Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 0
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
zzz


LUẬN VĂN THẠC SĨ


NHỮNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN THẺ THANH TOÁN
TẠI
NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM


NGƯỜI THỰC HIỆN: NGUYỄN THỊ TÚ QUỲNH
LỚP TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP – Khóa 13
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN: PGS.TS PHẠM VĂN NĂNG




-
NĂM 2006 -
- -
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 0
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

0
zzz
LUẬN VĂN THẠC SĨ
NHỮNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN THẺ THANH TOÁN

TẠI
NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM
NGƯỜI THỰC HIỆN: NGUYỄN THỊ TÚ QUỲNH
LỚP TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP – Khóa 13
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN: PGS.TS PHẠM VĂN NĂNG
-
NĂM 2006 -

Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

0
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 1
mơc lơc
Trang phơ b×a
Mơc lơc
Danh mơc c¸c ký hiƯu, ch÷ viÕt t¾t
Danh mơc c¸c b¶ng biĨu
Danh mơc c¸c h×nh vÏ, ®å thÞ
Lêi Më §Çu .........................................................................................................................1
1.TÝnh cÊp thiÕt cđa ®Ị tμi ....................................................................................................1
2.Mơc tiªu cđa ®Ị tμi ............................................................................................................1
3.§èi t−ỵng vμ ph¹m vi nghiªn cøu .....................................................................................2
4.C¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ............................................................................................2
5.KÕt cÊu cđa ln v¨n .........................................................................................................2
Ch−¬ng I: Nh÷ng néi dung c¬ b¶n vỊ thỴ thanh to¸n ng©n hμng.................................4
1.1. Tỉng quan vỊ thỴ ng©n hμng ..................................................................................4
1.1.1 Qu¸ tr×nh h×nh thμnh .......................................................................................4

1.1.2. LÞch sư ph¸t triĨn thỴ ng©n hμng .....................................................................4

1.1.3. Kh¸i niƯm thỴ thanh to¸n ............................................................................... 6
1.1.4 Ph©n lo¹i thỴ ng©n hμng ...................................................................................7
1.1.5 Lỵi Ých cđa viƯc sư dơng thỴ ng©n hμng ........................................................10
1.2. NghiƯp vơ ph¸t hμnh thỴ........................................................................................15
1.2.1. Kh¸i niƯm ....................................................................................................15
1.2.2. Quy tr×nh ph¸t hμnh thỴ ................................................................................15
1.3. NghiƯp vơ thanh to¸n thỴ.......................................................................................21
1.3.1 Quy tr×nh chÊp nhËn thỴ ................................................................................21
2 1.3.2 Quy tr×nh thanh to¸n.................................................................................... 2
1.4. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn sù ph¸t triĨn thỴ thanh to¸n t¹i ng©n hμng th−¬ng m¹i
......................................................................................................................................24
1.4.1. Nhãm nh©n tè thc vỊ ng©n hμng ...............................................................24
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

1
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 2
1.4.2. Nhãm nh©n tè thc vỊ kh¸ch hμng..............................................................25
1.4.3. Nhãm nh©n tè thc vỊ c¬ quan chøc n¨ng...................................................26
1.4.4. Nh©n tè rđi ro ................................................................................................27
KÕt ln ........................................................................................................................33
Ch−¬ng II : Thùc tr¹ng thỴ thanh to¸n t¹i Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam........34
2.1 NhËn ®Þnh chung vỊ c¸c ng©n hμng t¹i ViƯt nam cã ho¹t ®éng thỴ ......................34
2.2. Tỉng quan vỊ Incombank......................................................................................35
2.2.1. Giíi thiƯu chung vỊ Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam .............................35
2.2.2. Qu¸ tr×nh ph¸t triĨn thỴ thanh to¸n Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam......38
2.2.3. M« h×nh tỉ chøc kinh doanh thỴ t¹i Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam......39
2.3 Thùc tr¹ng thỴ thanh to¸n t¹i Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam..........................41
2.3.1. M« h×nh s¶n phÈm -dÞch vơ...........................................................................41
2.3.2. ThỴ ghi nỵ E-partner .....................................................................................41
2.3.3. ThỴ CashCard................................................................................................55

2.3.4. ThỴ tÝn dơng ..................................................................................................59
2.3.5 .C«ng nghƯ thỴ .............................................................................................. 64
2.3.6. C«ng t¸c Marketing.......................................................................................65
2.4. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®¹t ®−ỵc trong qu¸ tr×nh triĨn khai thỴ thanh to¸n t¹i Ng©n hμng
C«ng th−¬ng ViƯt Nam ......................................................................................................66
2.4.1. KÕt qu¶ ®¹t ®−ỵc .......................................................................................... 66
2.4.2. Nh÷ng h¹n chÕ vμ nguyªn nh©n....................................................................70
2.5 .C¬ héi vμ th¸ch thøc ®èi víi sù ph¸t triĨn thỴ thanh to¸n cđa Incombank ...........76
2.5.1. C¬ héi ...........................................................................................................76
2.5.2. Th¸ch thøc.....................................................................................................79
KÕt ln ........................................................................................................................82
Ch−¬ng III - Gi¶i ph¸p ph¸t triĨn thỴ thanh to¸n t¹i Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt
Nam....................................................................................................................................83
3.1. §Þnh h−íng ph¸t triĨn thỴ thanh to¸n t¹i Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam ......83
3.2. Gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triĨn thỴ thanh to¸n t¹i Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam83
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

2
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 3
3.2.1. §Èy m¹nh c¸c chÝnh s¸ch Marketing vμ ch¨m sãc kh¸ch hμng .................. 84
3.2.1.1 ChÝnh s¸ch Marketing .......................................................................... 84
3.2.1.1.1 §Èy m¹nh ho¹t ®éng Marketing .................................................. 84
3.2.1.1.2 Cđng cè chÝnh s¸ch gi¸: .............................................................. 86
3.2.1.1.3 §a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm dÞch vơ thỴ, t¨ng c−êng tÝnh n¨ng.....87
3.2.1.1.4 Më réng m¹ng l−íi thanh to¸n thỴ.............................................. 9
0
3.2.1.2 ChÝnh s¸ch ch¨m sãc kh¸ch hμng .........................................................92
3.2.2. Hoμn thiƯn c¬ chÕ ®éng lùc; quy tr×nh thỴ thanh to¸n vμ m« h×nh tỉ chøc...93
3.2.3. Nhanh chãng triĨn khai ®Ị ¸n t¸i c¬ cÊu Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam
thμnh c«ng ..........................................................................................................................98

3.2.4. Ph¸t triĨn vμ n©ng cÊp hƯ thèng c«ng nghƯ.................................................98
3.2.5. Chó träng c«ng t¸c ®μo t¹o vμ ph¸t triĨn ngn nh©n lùc...........................100
3.2.6. T¨ng c−êng c«ng t¸c qu¶n trÞ rđi ro ...........................................................100
3.3. Mét sè kiÕn nghÞ víi ChÝnh phđ vμ Ng©n hμng Nhμ n−íc...................................103
3.3.1.Víi ChÝnh phđ..............................................................................................103
3.3.2.Víi Ng©n hμng nhμ n−íc .............................................................................105
3.3.3. Víi HiƯp héi thỴ ..........................................................................................108
KÕt ln...........................................................................................................................110
Tμi liƯu tham kh¶o









Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

3
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 4
Danh mơc c¸c b¶ng - biĨu


Trang
B¶ng 2.1: C¸c chØ sè t¨ng tr−ëng cđa ICB ............................................................ 36
B¶ng 2.2: Sè l−ỵng thỴ ghi nỵ E-partner ph¸t hμnh cđa ICB ................................. 46
B¶ng 2.3: Sè l−ỵng thỴ ATM ph¸t hμnh trªn thÞ tr−êng......................................... 47
B¶ng 2.4 : Sè l−ỵng ATM cđa ICB......................................................................... 49

B¶ng 2.5: Sè l−ỵng m¸y ATM trªn thÞ tr−êng ....................................................... 50
B¶ng 2.6: Doanh sè thanh to¸n thỴ ATM .............................................................. 52
B¶ng 2.7: Sè l−ỵng thỴ tÝn dơng trªn thÞ tr−êng ..................................................... 60
B¶ng 2.8: Sè l−ỵng CSCNT trªn thÞ tr−êng ............................................................ 62
B¶ng 2.9 : Doanh sè thanh to¸n thỴ tÝn dơng cđa ICB ........................................... 63
B¶ng 2.10 : Doanh thu tõ nghiƯp vơ thỴ thỴ cđa ICB ............................................ 68














Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

4
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 5

Danh mơc H×nh vÏ - ®å thÞ
Trang
(H×nh 1.1) Quy tr×nh ph¸t hμnh thỴ...................................................................... 19
(H×nh 1.2) Quy tr×nh thanh to¸n thỴ....................................................................... 23
BiĨu ®å t¨ng tr−ëng vèn huy ®éng ............................................. 36

(H×nh 2.1)
BiĨu ®å t¨ng tr−ëng tỉng tμi s¶n........................................................... 37
(H×nh 2.2)
BiĨu ®å t¨ng tr−ëng lỵi nhn rßng........................................... 37 (H×nh 2.3)
(H×nh 2.4) M« h×nh tỉ chøc ho¹t ®éng thỴ t¹i Incombank..................................... 39
................................................... 41
(H×nh 2.5) M« h×nh s¶n phÈm - dÞch vơ
(H×nh 2.6) BiĨu ®å sè l−ỵng thỴ ghi nỵ E-partner ph¸t hμnh .......................... 46
(H×nh 2.7) BiĨu ®å sè thỴ ATM ph¸t hμnh trªn thÞ tr−êng th¸ng 6/2006............... 47
(H×nh 2.8) BiĨu ®å sè l−ỵng m¸y ATM........................ 49
(H×nh 2.9)BiĨu ®å sè l−ỵng ATM trªn thÞ tr−êng ................................................ 51
(H×nh 2.10)BiĨu ®å doanh sè tiỊn gưi ATM .................................................... 53
(H×nh 2.11) BiĨu ®å doanh sè rót tiỊn t¹i ATM ..................................................... 54
(H×nh 2.12) BiĨu ®å doanh sè thanh to¸n thỴ tÝn dơng cđa ICB............................. 63
BiĨu ®å t¨ng tr−ëng doanh thu tõ nghiƯp vơ thỴ cđa ICB ........... 68
(H×nh 2.13)
(H×nh 3.1) M« h×nh trung t©m thỴ Incombank....................................................... 94
(H×nh 3.2) M« h×nh bé phËn chuyªn tr¸ch t¹i chi nh¸nh ICB................................ 97







Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

5
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 6
Lêi më ®Çu

1.TÝnh cÊp thiÕt cđa ®Ị tμi:
Trong nh÷ng n¨m võa qua, nỊn kinh tÕ ViƯt Nam cã nh÷ng b−íc ph¸t triĨn ỉn
®Þnh. §êi sèng vμ thu nhËp cđa ng−êi d©n ngμy cμng ®−ỵc c¶i thiƯn vμ n©ng cao. NhËn
thøc cđa ng−êi tiªu dïng vỊ thỴ ®· thay ®ỉi, mét bé phËn kh«ng nhá ®· xo¸ dÇn thãi quen
sư dơng tiỊn mỈt, thay vμo ®ã lμ sư dơng thỴ khi mua hμng ho¸, dÞch vơ.
Víi −u thÕ vỊ thêi gian thanh to¸n, tÝnh an toμn, hiƯu qu¶ sư dơng vμ ph¹m vi thanh
to¸n réng. ThỴ thanh to¸n ®· trë thμnh c«ng cơ thanh to¸n hiƯn ®¹i, v¨n minh vμ phỉ biÕn
trªn ph¹m vi toμn cÇu. Víi tÝnh linh ho¹t vμ c¸c tiƯn Ých mμ nã mang l¹i cho mäi chđ thĨ
liªn quan, thỴ ng©n hμng ra ®êi ®· lμm thay ®ỉi c¸ch thøc chi tiªu, giao dÞch thanh to¸n
cđa céng ®ång x· héi, thỴ ng©n hμng ®· vμ ®ang thu hót ®−ỵc sù quan t©m cđa c¶ céng
®ång vμ ngμy cμng kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cđa nã trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hμng . V×
vËy ph¸t triĨn thỴ thanh to¸n lμ tÊt u kh¸ch quan cđa xu thÕ liªn kÕt toμn cÇu; thùc hiƯn
®a d¹ng ho¸ dÞch vơ vμ hiƯn ®¹i ho¸ c«ng nghƯ ng©n hμng ®èi víi c¸c ng©n hμng trong
tiÕn tr×nh héi nhËp vμo khu vùc vμ thÕ giíi, trong ®ã cã Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt
Nam.
Tuy nhiªn, t×nh h×nh kinh doanh thỴ cđa Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam cßn
nhiỊu ®iĨm bÊt cËp. Víi m¹ng l−íi chi nh¸nh réng kh¾p, thỴ thanh to¸n trong n−íc (thỴ
ghi nỵ) do Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam ph¸t hμnh chđ u dïng ®Ĩ rót tiỊn mỈt
nªn hiƯu qu¶ sư dơng m¸y ATM ch−a cao, mỈc dï ®· cã nh÷ng ho¹t ®éng tÝch cùc trong
khch tr−¬ng ho¹t ®éng thỴ nh−ng l−ỵng thỴ ®−ỵc ph¸t hμnh ch−a ®óng víi tiỊm n¨ng,
thỴ thanh to¸n qc tÕ th× chđ u do ng−êi n−íc ngoμi thanh to¸n.
§øng tr−íc t×nh h×nh ®ã , viƯc nghiªn cøu ®Ĩ ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m t¹o ®−ỵc
mét th−¬ng hiƯu thỴ nỉi tiÕng víi b¶n s¾c riªng, thu hót ®−ỵc sù quan t©m cđa kh¸ch hμng
ë nhiỊu giíi, ®¹t ®−ỵc hiƯu qu¶ kinh doanh tèt. V× vËy t«i ®· chän ®Ị tμi “ Nh÷ng gi¶i
ph¸p ph¸t triĨn thỴ thanh to¸n t¹i Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam”
2.Mơc tiªu cđa ®Ị tμi:
Nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ị c¬ b¶n cđa thỴ thanh to¸n, mét c«ng cơ thanh to¸n g¾n
liỊn víi s¶n phÈm c«ng nghƯ .
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

6
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 7
Nghiªn cøu c¸c sè liƯu ®Ĩ hiĨu râ vỊ t×nh h×nh kinh doanh thỴ cđa Ng©n hμng C«ng
th−¬ng ViƯt Nam ®Ĩ cã c¸i nh×n tỉng qu¸t vμ ®Þnh h−íng cho ho¹t ®éng thỴ thanh to¸n
cđa Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam.
Dùa vμo ®ã ®Ị xt c¸c gi¶i ph¸p kh¶ thi nh»m ph¸t triĨn thỴ thanh to¸n cđa Ng©n
hμng C«ng th−¬ng.
3. §èi t−ỵng vμ ph¹m vi nghiªn cøu:
§Ị tμi ®−ỵc thùc hiƯn th«ng qua viƯc nghiªn cøu vỊ thỴ thanh to¸n, ph©n tÝch sè
liƯu t×nh h×nh ph¸t hμnh vμ thanh to¸n thỴ t¹i Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam ,sè liƯu
ph¸t hμnh thỴ vμ mét sè nÐt vỊ c¸c ng©n hμng cã ho¹t ®éng thỴ t¹i ViƯt Nam.
Nghiªn cøu lý thut vỊ thỴ thanh to¸n, lÞch sư thỴ thanh to¸n. Tham kh¶o ý kiÕn
cđa thÇy h−íng dÉn, c¸c c¸n bé cđa phßng thỴ Héi së Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam.
Trªn c¬ së ph©n tÝch ®ã, tỉng hỵp ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triĨn ho¹t ®éng
thỴ cđa Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam.
4.C¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu:
¸p dơng c¸c ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn thùc tÕ, ph©n tÝch sè liƯu cđa nghiƯp vơ ph¸t
hμnh vμ thanh to¸n thỴ t¹i Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam, c¸c v¨n b¶n ph¸p quy liªn
quan ®Õn ®Ị tμi.
Dùa vμo c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch, vËn dơng lý ln vμo thùc tiƠn ®Ĩ ®−a ra c¸c nhËn
®Þnh vỊ t×nh h×nh ho¹t ®éng thỴ thanh to¸n t¹i Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam.
X¸c ®Þnh nhu cÇu cÊp thiÕt ph¶i ph¸t triĨn thỴ thanh to¸n t¹i Ng©n hμng C«ng
th−¬ng ViƯt Nam cïng víi c¸c gi¶i ph¸p cã tÝnh kh¶ thi.
5.KÕt cÊu cđa ln v¨n:
Ln v¨n sÏ gåm nh÷ng phÇn chÝnh sau:
Ch−¬ng I: Nh÷ng néi dung c¬ b¶n vỊ thỴ thanh to¸n ng©n hμng
Ch−¬ng II: Thùc tr¹ng thỴ thanh to¸n t¹i Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam
Ch−¬ng III: Gi¶i ph¸p ph¸t triĨn thỴ thanh to¸n t¹i Ng©n hμng C«ng th−¬ng ViƯt Nam
HiƯn nay thỴ thanh to¸n vÉn lμ ®Ị tμi cßn ®Ĩ ngá, cßn nhiỊu gi¶i ph¸p cho viƯc ph¸t

triĨn trong t−¬ng lai. MỈc dï t«i ®· cè g¾ng thu thËp sè liƯu vμ ph©n tÝch nh−ng ch¾c ch¾n
kh«ng thĨ tr¸nh ®−ỵc nh÷ng khiÕm khut trong nhËn ®Þnh vμ c¸c gi¶i ph¸p ®Ị xt.
KÝnh mong thÇy c« cïng nh÷ng ng−êi quan t©m ®ãng gãp ý kiÕn.

Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

7
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 8
ThỴ ng©n hμng, d−íi h×nh d¹ng hiƯn nay, xt hiƯn ®Çu tiªn ë Mü vμo ®Çu thÕ kû
20. Nã ra ®êi n¨m 1914, khi ®ã Tỉng c«ng ty x¨ng dÇu California (mμ ngμy nay lμ c«ng
ty Mobil) cÊp thỴ cho nh©n viªn vμ mét sè kh¸ch hμng cđa m×nh. Mơc ®Ých c¬ b¶n lμ
khun khÝch b¸n s¶n phÈm cđa c«ng ty chø kh«ng kÌm theo mét dù phßng nμo vỊ viƯc
gia h¹n tÝn dơng.
1.1.2. LÞch sư ph¸t triĨn thỴ ng©n hμng
1.1.1 Qu¸ tr×nh h×nh thμnh : Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xt x· héi lu«n diƠn ra liªn tơc vμ
kh«ng ngõng ph¸t triĨn, trong qu¸ tr×nh ®ã cã nhiỊu mèi quan hƯ gi÷a c¸c chđ thĨ cđa nỊn
s¶n xt, ®Ỉc biƯt lμ mèi quan hƯ trao ®ỉi mua b¸n hμng ho¸. Do vËy viƯc tỉ chøc thanh
to¸n trong c¸c mèi quan hƯ cđa qu¸ tr×nh s¶n xt lμ quan träng vμ cÇn thiÕt. Nã ®−ỵc thĨ
hiƯn d−íi 2 h×nh thøc lμ chu chun b»ng tiỊn mỈt hc kh«ng dïng tiỊn mỈt. Chu chun
tiỊn mỈt lμ biĨu hiƯn cđa c¸c quan hƯ thanh to¸n trùc tiÕp b»ng tiỊn mỈt, sù vËn ®éng cđa
hμng ho¸ g¾n liỊn víi sù vËn ®éng ng−ỵc chiỊu cđa tiỊn tƯ. Thanh to¸n tiỊn mỈt thÝch hỵp
víi vai trß cđa tiỊn tƯ lμm m«i giíi trong qu¸ tr×nh l−u th«ng. Tuy nhiªn khi s¶n xt vμ
trao ®ỉi ph¸t triĨn ë tr×nh ®é cao h¬n, qu¸ tr×nh mua b¸n chÞu hμng ho¸ trë nªn th−êng
xuyªn, thêi gian kÐo dμi th× thanh to¸n trùc tiÕp b»ng tiỊn mỈt kh«ng cßn tá ra lμ mét
ph−¬ng thøc thanh to¸n h÷u hiƯu n÷a. Sù h¹n chÕ cđa nã ë chç mn thùc hiƯn mua b¸n
mét khèi l−ỵng hμng ho¸ lín th× ph¶i chn bÞ mét l−ỵng tiỊn mỈt lín, dÉn ®Õn chi phÝ vỊ
l−u th«ng t¨ng lªn, tèc ®é chu chun vèn chËm, chi phÝ in Ên, b¶o qu¶n lín, kiĨm ®Õm,
chuyªn chë tèn kÐm mμ l¹i kh«ng an toμn. ChÝnh nh÷ng bÊt tiƯn nμy ®ßi hái ng©n hμng
ph¶i nç lùc nghiªn cøu c¸c h×nh thøc thanh to¸n thn lỵi h¬n, phï hỵp trong cc sèng
hiƯn ®¹i. Ban ®Çu chØ lμ ủ nhiƯm chi, ủ nhiƯm thu, sÐc råi ®Õn thỴ ng©n hμng ra ®êi vμ

ngμy cμng ®ãng vai trß quan träng trong nỊn kinh tÕ.
1.1. Tỉng quan vỊ thỴ ng©n hμng
thỴ thanh to¸n ng©n hμng
Nh÷ng néi dung c¬ b¶n vỊ
CHƯƠNG I
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

8
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 9
ThỴ JCB lμ thỴ ph¸t hμnh t¹i NhËt B¶n n¨m 1961 bëi ng©n hμng SanWa vμ b¾t ®Çu
ph¸t triĨn thμnh mét tỉ chøc thỴ qc tÕ vμo n¨m 1981. Mơc tiªu chđ u lμ h−íng vμo thÞ
tr−êng du lÞch vμ gi¶i trÝ, ®ang lμ lo¹i thỴ c¹nh tranh víi Amex. §Õn n¨m 1990 doanh thu
ThỴ American Express ra ®êi n¨m 1958, tỉng sè thỴ ph¸t hμnh gÊp 5 lÇn Diners
Club vμ gÊp 2 lÇn JCB. N¨m 1990, tỉng doanh thu ®¹t 111,5 triƯu Dollars víi kho¶ng 35,4
triƯu thỴ l−u hμnh. Nh−ng ®Õn n¨m 1993 th× tỉng doanh thu lªn kho¶ng 124 tØ dollars víi
36,5 triƯu thỴ l−u hμnh vμ 3,6 triƯu CSCNT. Kh«ng gièng nh− c¸c thỴ kh¸c, Amex tù ph¸t
hμnh thỴ cđa chÝnh m×nh vμ trùc tiÕp qu¶n lý chđ thỴ. Nhê cã mèi quan hƯ nμy mμ hä cã
thĨ n¾m ®−ỵc c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vỊ kh¸ch hμng, tõ ®ã cã c¸c ch−¬ng tr×nh ph©n lo¹i
kh¸ch hμng ®Ĩ cung cÊp dÞch vơ. N¨m 1987, Amex cho ra ®êi lo¹i thỴ tÝn dơng míi cã
kh¶ n¨ng cung cÊp tÝn dơng tn hoμn cho kh¸ch hμng cã tªn lμ Optima Card ®Ĩ c¹nh
tranh víi Visa vμ MasterCard.
ThỴ Diners Club ®Çu tiªn ®−ỵc ph¸t hμnh n¨m 1949. §©y còng lμ thỴ ®Çu tiªn cã
mỈt t¹i NhËt B¶n vμo n¨m 1960. N¨m 1990 cã 6,9 triƯu ng−êi sư dơng thỴ Diners Club
trªn toμn thÕ giíi víi doanh sè kho¶ng 16 tû dollars.
H×nh thøc thỴ ng©n hμng ®Çu tiªn lμ Charge-it, mét hƯ thèng tÝn dơng ®−ỵc ph¸t
triĨn bëi «ng John Biggins n¨m 1946, cho phÐp kh¸ch hμng mua hμng t¹i nh÷ng n¬i b¸n
lỴ. C¸c nhμ kinh doanh ký q t¹i ng©n hμng Biggins vμ ng©n hμng thu tiỊn thanh to¸n tõ
phÝa kh¸ch hμng vμ hoμn tr¶ cho nhμ kinh doanh. HƯ thèng nμy ®· chn bÞ cho thỴ tÝn
dơng ®Çu tiªn l−u hμnh vμo n¨m 1951 t¹i NewYork do ng©n hμng Franklin National. N¨m
1955, hμng lo¹t thỴ míi nh− Trip Charge, Golden Key, Gourmet Club råi ®Õn Carte

Blanche vμ American Express ra ®êi vμ thèng lÜnh thÞ tr−êng. Tuy nhiªn, ®Ĩ h×nh thøc
thanh to¸n thỴ thu hót ®−ỵc kh¸ch hμng th× cÇn ph¶i cã m¹ng l−íi thanh to¸n lín, kh«ng
chØ trong ph¹m vi mét ®Þa ph−¬ng, mét qc gia mμ trªn ph¹m vi toμn cÇu. §øng tr−íc
®ßi hái ®ã, InterBank vμ Bank of American ®· x©y dùng hƯ thèng c¸c quy t¾c, tiªu chn
trong xư lý thanh to¸n thỴ toμn cÇu. N¨m 1977, Bank Americard ®ỉi tªn Visa USA vμ sau
®ã trë thμnh tỉ chøc thỴ qc tÕ Visa. N¨m 1979, Master Charge ®ỉi tªn lμ MasterCard.
Ngμy nay trªn thÕ giíi cã 4 tỉ chøc thỴ qc tÕ lín nhÊt lμ Visa, MasterCard, AMEX,
JCB.
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

9
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 10
MasterCard ra ®êi vμo n¨m 1966 víi tªn gäi lμ Master Charge do HiƯp héi thỴ liªn
ng©n hμng gäi t¾t lμ ICA (Interbank Card Association) ph¸t hμnh th«ng qua c¸c thμnh
viªn trªn thÕ giíi. N¨m 1990, hƯ thèng ATM lín nhÊt thÕ giíi ®−ỵc ®−a vμo sư dơng, phơc
vơ cho nh÷ng ng−êi sư dơng MasterCard t¹i 50.000 ®Þa ph−¬ng trªn thÕ giíi. Còng trong
n¨m nμy, MasterCard ph¸t hμnh ®−ỵc h¬n 178 triƯu thỴ, cã 5.000 thμnh viªn ph¸t hμnh vμ
9 triƯu CSCNT. §Õn n¨m 1993, tỉng doanh thu cđa MasterCard lªn tíi 320,6 tû dollars vμ
ph¸t hμnh ®−ỵc 215,8 triƯu thỴ ®ang l−u hμnh t¹i 220 n−íc. Cho ®Õn nay sè l−ỵng thμnh
viªn tham gia vμo hiƯp héi MasterCard ®· lªn ®Õn h¬n 29.000 thμnh viªn, m¹ng l−íi rót
tiỊn mỈt ®· ®−ỵc triĨn khai réng r·i víi h¬n 162.000 ATM ®Ỉt t¹i h¬n 192.000 chi nh¸nh
ng©n hμng trªn thÕ giíi.
Ci n¨m 1990 cã 257 triƯu thỴ Visa ®ang l−u hμnh víi doanh thu kho¶ng 354 tû
USD. Ci n¨m 1993, doanh thu cđa Visa lªn ®Õn 542 tû dollars. HƯ thèng rót tiỊn tù
®éng cđa Visa kho¶ng 164.000 ATM ë 65 n−íc trªn thÕ giíi. Visa kh«ng trùc tiÕp ph¸t
hμnh thỴ mμ giao l¹i cho c¸c thμnh viªn, ®©y còng lμ ®iỊu kiƯn thn lỵi gióp cho Visa dƠ
më réng thÞ tr−êng h¬n c¸c lo¹i thỴ kh¸c. HiƯn nay thỴ Visa lμ thỴ cã quy m« ph¸t triĨn
lín nhÊt thÕ giíi. HiƯn cã 22.000 thμnh viªn t¹i h¬n 200 n−íc, ®· ph¸t hμnh h¬n 500 triƯu
thỴ, 13 triƯu CSCNT, 320.000 m¸y rót tiỊn mỈt, doanh sè giao dÞch hμng n¨m ®¹t 800 tû
USD. Cμng ngμy thỴ cμng ®−ỵc ®a d¹ng ho¸ vμ trë thμnh s¶n phÈm rÊt ®−ỵc −u chng.

Trong st nh÷ng n¨m 80 l−ỵng giao dÞch b»ng thỴ t¨ng 20% hμng n¨m. Víi nh÷ng tiƯn
Ých mang l¹i, thỴ ng©n hμng ®· vμ ®ang trë thμnh mét ph−¬ng tiƯn thanh to¸n chđ u cđa
mäi tÇng líp d©n c− t¹i nhiỊu n−íc trªn thÕ giíi.
1.1.3.Kh¸i niƯm thỴ thanh to¸n

ThỴ thanh to¸n lμ mét ph−¬ng tiƯn thanh to¸n kh«ng dïng tiỊn mỈt mμ chđ thỴ cã
thĨ rót tiỊn mỈt t¹i c¸c ng©n hμng, c¬ së chÊp nhËn thỴ, m¸y rót tiỊn tù ®éng hc thanh
to¸n tiỊn hμng ho¸, dÞch vơ t¹i c¸c ®iĨm chÊp nhËn thanh to¸n thỴ.
Theo quy ®Þnh cđa Ng©n hμng nhμ n−íc (Quy chÕ ph¸t hμnh, sư dơng vμ thanh to¸n
thỴ ng©n hμng, ban hμnh kÌm theo qut ®Þnh sè 371/1999/Q§-NHNN1 ngμy 19.08.1999)
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

10
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 11
thỴ ng©n hμng ®−ỵc hiĨu lμ “C«ng cơ thanh to¸n do ng©n hμng ph¸t hμnh thỴ cÊp cho
kh¸ch hμng sư dơng theo hỵp ®ång ký kÕt gi÷a ng©n hμng ph¸t hμnh vμ chđ thỴ”
Nh− vËy thỴ thanh to¸n còng lμ mét ph−¬ng tiƯn thanh to¸n kh«ng dïng tiỊn mỈt
hiƯn ®¹i h¬n c¸c ph−¬ng tiƯn kh¸c ®−ỵc ¸p dơng ngμy cμng nhiỊu ë c¸c qc gia kh¸c
nhau trªn thÕ giíi.
1.1.4. Ph©n lo¹i thỴ ng©n hμng
ThỴ ng©n hμng thùc sù rÊt ®a d¹ng, ®−ỵc sư dơng víi nhiỊu mơc ®Ých. §Ĩ hiĨu râ
h¬n vỊ tÝnh n¨ng còng nh− lỵi Ých cđa thỴ, t«i tËp hỵp vμ ph©n lo¹i thỴ ng©n hμng theo 4
nhãm tiªu thøc c¬ b¶n d−íi ®©y:
• Theo tÝnh chÊt thanh to¸n
ThỴ tÝn dơng: lμ lo¹i thỴ cho phÐp chđ thỴ sư dơng thỴ trong h¹n møc tÝn dơng
®−ỵc cÊp vμ chđ thỴ ph¶i thanh to¸n Ýt nhÊt møc tr¶ nỵ tèi thiĨu vμo ngμy ®Õn h¹n. ThỴ tÝn
dơng ®−ỵc coi lμ mét c«ng cơ tÝn dơng trong lÜnh vùc cho vay tiªu dïng ®èi víi c¸c chđ
thỴ. §©y lμ sù kÕt hỵp gi÷a tÝn dơng vμ thanh to¸n. §èi víi h×nh thøc tÝn dơng th× khi ng©n
hμng ®ång ý cho kh¸ch hμng vay tøc lμ giao cho kh¸ch hμng trùc tiÕp qun sư dơng mét
l−ỵng vèn nμo ®ã. Cßn khi ng©n hμng cÊp cho kh¸ch hμng thỴ tÝn dơng th× ch−a cã mét

l−ỵng tiỊn thùc tÕ nμo ®−ỵc vay, mμ ng©n hμng chØ ®−a ra sù ®¶m b¶o vỊ qun ®−ỵc sư
dơng mét l−ỵng tiỊn víi h¹n møc nhÊt ®Þnh. ViƯc kh¸ch hμng cã thùc sù vay hay kh«ng
cßn phơ thc vμo qu¸ tr×nh sư dơng thỴ cđa kh¸ch hμng sau ®ã. Khi kh¸ch hμng sư dơng
thỴ tÝn dơng ®Ĩ mua hμng ho¸ dÞch vơ lμ hä ®ang sư dơng dÞch vơ thanh to¸n qua ng©n
hμng. Nh»m mang l¹i nhiỊu tiƯn Ých cho kh¸ch hμng, c¸c tỉ chøc tμi chÝnh th−êng ph¸t
hμnh thỴ tÝn dơng cã tÝnh tn hoμn cho phÐp ng−êi sư dơng më réng kh¶ n¨ng tμi chÝnh
cđa m×nh trong ng¾n h¹n.
C¸c tỉ chøc tμi chÝnh hay ng©n hμng ph¸t hμnh thỴ tÝn dơng dùa trªn uy tÝn hay kh¶
n¨ng ®¶m b¶o chi tr¶ cđa tõng kh¸ch hμng. Kh¶ n¨ng ®¶m b¶o chi tr¶ ®−ỵc x¸c ®Þnh dùa
trªn tỉng hỵp nhiỊu th«ng tin kh¸c nhau nh− thu nhËp, t×nh h×nh chi tiªu, mèi quan hƯ s½n
cã víi tỉ chøc tμi chÝnh, ®Þa vÞ x· héi... cđa kh¸ch hμng. Do ®ã mçi thμnh phÇn kh¸ch
hμng cã nh÷ng h¹n møc tÝn dơng kh¸c nhau. Còng tõ ®ã mμ c¸c tỉ chøc tμi chÝnh th−êng
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

11
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 12
ThỴ ghi nỵ: lμ lo¹i thỴ ph¸t hμnh cho kh¸ch hμng më tμi kho¶n t¹i ng©n hμng.
Th−êng th× thỴ ghi nỵ kh«ng cã h¹n møc tÝn dơng v× nã phơ thc vμo sè d− cã trong tμi
kho¶n thỴ. Chđ thỴ chØ cã thĨ chi tiªu hc rót tiỊn t¹i c¸c CSCNT hc c¸c ®¹i lý rót tiỊn
trong ph¹m vi sè tiỊn m×nh cã. Tuy nhiªn ®Ĩ t¹o ®iỊu kiƯn cho kh¸ch hμng trong qu¸ tr×nh
giao dÞch, hiƯn nay nhiỊu ng©n hμng ®· cho phÐp kh¸ch hμng chi tiªu hc rót tiỊn qu¸ sè
d− trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh t thc vμo mèi quan hƯ kh¸ch hμng, h×nh
thøc nμy gäi lμ thÊu chi. Cã 2 lo¹i thỴ ghi nỵ c¬ b¶n lμ thỴ on-line vμ off-line. ThỴ on-line
lμ thỴ ghi nỵ mμ gi¸ trÞ giao dÞch ®−ỵc khÊu trõ ngay lËp tøc vμo tμi kho¶n thỴ t¹i thêi
®iĨm giao dÞch. Cßn thỴ off-line lμ thỴ ghi nỵ mμ gi¸ trÞ giao dÞch sÏ ®−ỵc khÊu trõ vμo tμi
kho¶n thỴ sau vμi ngμy kĨ tõ thêi ®iĨm giao dÞch.
ThỴ ATM lμ mét h×nh thøc ph¸t triĨn ®Çu tiªn cđa thỴ ghi nỵ, cho phÐp chđ thỴ
tiÕp cËn trùc tiÕp tíi tμi kho¶n t¹i ng©n hμng tõ hƯ thèng m¸y rót tiỊn tù ®éng. Chđ thỴ cã
thĨ thùc hiƯn nhiỊu giao dÞch t¹i c¸c ATM nh−: vÊn tin, ®ỉi sè PIN, chun kho¶n, thanh
to¸n ho¸ ®¬n, gưi tiỊn...vv. Sù tiƯn lỵi lμ ®Ỉc ®iĨm quan träng nhÊt cđa thỴ ATM, th«ng

qua viƯc nhËp m· nhËn d¹ng c¸ nh©n (PIN), kh¸ch hμng cã thĨ sư dơng thỴ 24h/24h,
7ngμy/tn t¹i c¸c ATM. §Ĩ t¨ng tiƯn Ých cho kh¸ch hμng, hiƯn nay nhiỊu ng©n hμng ®·
liªn kÕt víi nhau ®Ĩ t¹o ra mét hƯ thèng ATM réng kh¾p. Trªn thÕ giíi ®· cã 2 lo¹i thỴ
ATM Cirrus cđa MasterCard vμ Plus cđa Visa cho phÐp kh¸ch hμng rót tiỊn chung t¹i
ATM trªn ph¹m vi toμn thÕ giíi.
• Theo ph¹m vi l·nh thỉ
ThỴ néi ®Þa: lμ lo¹i thỴ chØ sư dơng trong ph¹m vi mét qc gia, do vËy ®ång tiỊn
sư dơng mua b¸n hμng ho¸ hay rót ra ph¶i lμ ®ång b¶n tƯ.
ThỴ qc tÕ: lμ lo¹i thỴ kh«ng chØ dïng ®−ỵc trong ph¹m vi qc gia mμ cßn ®−ỵc
chÊp nhËn sư dơng réng r·i trªn toμn thÕ giíi. Ng©n hμng mn ph¸t hμnh lo¹i thỴ nμy
ph¶i lμ thμnh viªn cđa c¸c tỉ chøc thỴ qc tÕ nh− Visa, MasterCard, Amex, JBC...vv.
Trong thêi gian tíi, víi ¶nh h−ëng cđa héi nhËp kinh tÕ toμn cÇu th× thỴ qc tÕ
ph¸t triĨn sÏ lμ mét xu h−íng tÊt u. Thùc tÕ nμy bc c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i ViƯt
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

12
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 13
Nam ph¶i ®èi mỈt víi yªu cÇu kÕt nèi c¸c hƯ thèng thỴ ®Ĩ phï hỵp víi nhu cÇu ph¸t triĨn
trªn thÞ tr−êng. §©y hiƯn vÉn lμ mét trong nh÷ng h¹n chÕ lín nhÊt, ®· vμ ®ang c¶n trë ®Õn
sù ph¸t triĨn cđa thỴ thanh to¸n t¹i c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i ViƯt Nam.
• Theo chđ thĨ ph¸t hμnh thỴ
ThỴ do ng©n hμng ph¸t hμnh: vμ do c¸c tỉ chøc phi ng©n hμng ph¸t hμnh. ThỴ do
ng©n hμng ph¸t hμnh lμ lo¹i thỴ do c¸c ng©n hμng ph¸t hμnh cho chđ thỴ sư dơng ®Ĩ giao
dÞch trªn ph¹m vi sè d− tiỊn gưi t¹i ng©n hμng hc trong ph¹m vi h¹n møc tÝn dơng ng©n
hμng cho phÐp. §©y lμ l¹i thỴ ®−ỵc sư dơng phỉ biÕn nhÊt hiƯn nay, nã kh«ng chØ l−u hμnh
trong mét qc gia mμ cßn cã thĨ l−u hμnh toμn cÇu nh− thỴ Visacard, Mastercard, JCB...
ThỴ do c¸c tỉ chøc phi ng©n hμng ph¸t hμnh: lμ lo¹i thỴ do c¸c tËp ®oμn kinh
doanh lín, c¸c c«ng ty x¨ng dÇu, c¸c c«ng ty cung øng hμng ho¸ dÞch vơ, du lÞch, gi¶i
trÝ.....vv ph¸t hμnh cho chđ thỴ sư dơng t¹i c¸c cưa hμng ®¹i lý cđa c«ng ty., ®Ĩ t¹o thªm
tiƯn Ých cho kh¸ch hμng còng nh− thn lỵi trong viƯc qu¶n lý tμi chÝnh vμ kÝch thÝch tiªu

dïng. VÝ dơ nh−: Diners club, Amex
§a sè trªn thÕ giíi hiƯn nay lμ thỴ cđa c¸c ng©n hμng ph¸t hμnh.
• Theo c«ng nghƯ s¶n xt: cã 03 lo¹i:
ThỴ kh¾c ch÷ nỉi: ®©y lμ lo¹i thỴ ®−ỵc lμm dùa trªn kü tht kh¾c ch÷ nỉi. Trªn bỊ
mỈt thỴ ®−ỵc kh¾c nỉi c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. HiƯn nay ng−êi ta kh«ng cßn dïng nã n÷a
v× kü tht s¶n xt qu¸ th« s¬ dƠ bÞ lμm gi¶.
ThỴ b¨ng tõ: thỴ nμy ®−ỵc s¶n xt dùa trªn kü tht th− tÝn víi 2 b¨ng tõ chøa
th«ng tin ë mỈt sau cđa thỴ lμ lo¹i thỴ theo ®ã c¸c d÷ liƯu, th«ng tin liªn quan liªn quan
®Õn kh¸ch hμng sÏ ®−ỵc l−u tr÷ trong b¨ng tõ ë mỈt sau cđa thỴ . ThỴ ®−ỵc sư dơng phỉ
biÕn trong vßng 20 n¨m nay nh−ng ®· béc lé mét sè nh−ỵc ®iĨm:
-Kh¶ n¨ng bÞ lỵi dơng cao do th«ng tin ghi trong thỴ kh«ng tù m· ho¸ ®−ỵc , ng−êi
ta cã thĨ ®äc thỴ dƠ dμng b»ng thiÕt bÞ ®äc g¾n víi m¸y vi tÝnh.
-ThỴ tõ chØ mang th«ng tin cè ®Þnh, khu vùc chøa tin hĐp kh«ng ¸p dơng ®−ỵc c¸c kü
tht m· ®¶m b¶o an toμn. Do nh÷ng nh−ỵc ®iĨm trªn, thỴ tõ nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· bÞ lỵi
dơng lÊy c¾p tiỊn.
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

13
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 14
ThỴ th«ng minh: ®©y lμ thÕ hƯ míi nhÊt cđa thỴ thanh to¸n. ThỴ th«ng minh dùa
trªn kü tht vi xư lý tin häc nhê g¾n vμo mét thỴ “chip “ ®iƯn tư cã cÊu tróc gièng nh−
mét m¸y tÝnh hoμn h¶o. ThỴ th«ng minh cã nhiỊu nhãm víi dung l−ỵng nhí cđa “chip”
®iƯn tư kh¸c nhau.
Ngoμi ra cßn cã mét sè tiªu chÝ kh¸c ®Ĩ ph©n biƯt nh−:
C¨n cø theo ®èi t−ỵng sư dơng thỴ th× còng cã 2 lo¹i lμ thỴ vμng vμ thỴ chn. ThỴ
vμng lμ lo¹i thỴ phơc vơ thÞ tr−êng cao cÊp, ®−ỵc xem nh− lo¹i thỴ −u h¹ng phï hỵp víi
møc sèng vμ nhu cÇu tμi chÝnh cđa kh¸ch hμng cã thu nhËp cao vμ t×nh h×nh tμi chÝnh lμnh
m¹nh. Cßn thỴ th−êng lμ lo¹i thỴ cã h¹n møc tÝn dơng thÊp h¬n thỴ vμng, mang tÝnh chÊt
®¹i chóng, hiƯn nay ®−ỵc sư dơng réng r·i nhÊt. Trong sè c¸c thỴ ph¸t hμnh hiƯn nay th×
phÇn lín lμ thỴ chn v× ®èi t−ỵng kh¸ch hμng cã møc thu nhËp trung b×nh bao giê còng

chiÕm ®a sè trong x· héi .
Hc theo mơc ®Ých sư dơng, thỴ còng chia ra lμm 2 lo¹i. Thø nhÊt lμ thỴ c¸ nh©n,
®©y lμ lo¹i thỴ dïng cho mơc ®Ých thanh to¸n cđa c¸c c¸ nh©n, chđ thỴ chÞu tr¸ch nhiƯm
thanh to¸n b»ng ngn tiỊn cđa m×nh th«ng qua tμi kho¶n më t¹i ng©n hμng. Thø hai lμ
thỴ c«ng ty, lo¹i thỴ ®−ỵc ph¸t hμnh cho nh©n viªn c«ng ty sư dơng, nh»m gióp c«ng ty
nμy qu¶n lý t×nh h×nh chi tiªu cđa nh©n viªn v× mơc ®Ých c«ng viƯc. Hμng th¸ng, q,
n¨m, c«ng ty sÏ ®−ỵc cung cÊp nh÷ng th«ng tin qu¶n lý mét c¸ch tãm t¾t chi tiªu cđa
nh©n viªn m×nh trong kú.
1.1.5 Lỵi Ých cđa viƯc sư dơng thỴ ng©n hμng
Tr−íc khi ®i s©u vμo nghiƯp vơ ph¸t hμnh vμ thanh to¸n thỴ, chóng ta t×m hiĨu
nh÷ng lỵi Ých mμ thỴ ng©n hμng mang l¹i cho nh÷ng chđ thĨ tham gia.
• §èi víi chđ thỴ
Sù linh ho¹t, tiƯn lỵi, an toμn trong thanh to¸n ë trong vμ ngoμi n−íc: TiƯn Ých
nỉi bËt cho ng−êi sư dơng thỴ lμ sù tiƯn lỵi vμ tÝnh linh ho¹t, an toμn h¬n h¼n c¸c ph−¬ng
tiƯn thanh to¸n kh¸c. Chđ thỴ cã thĨ thùc sù c¶m nhËn ®−ỵc ®iỊu nμy khi ®i du lÞch hay
c«ng t¸c xa ®Ỉc biƯt ë n−íc ngoμi, thay v× ph¶i chn bÞ tr−íc mét l−ỵng tiỊn mỈt, ngo¹i tƯ
hay sÐc du lÞch, chđ thỴ cã thĨ mang theo thỴ ng©n hμng ®Ĩ rót tiỊn mỈt 24/24h; 7h/ngμy
hc thanh to¸n cho mäi nhu cÇu chi tiªu cđa m×nh. Sư dơng thỴ thanh to¸n an toμn h¬n
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

14
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 15
Khi thỴ bÞ mÊt, ng−êi cÇm
thỴ còng khã sư dơng ®−ỵc.Riªng thỴ qc tÕ cđa tỉ chøc Visa, MasterCard vμ trong
ph¹m vi nhá h¬n lμ Amex vμ Diners cßn ®−ỵc chÊp nhËn trªn toμn thÕ giíi. H¬n n÷a trong
qu¸ tr×nh sư dơng thỴ, nÕu hμng ®· mua kh«ng ®đ tiªu chn chÊt l−ỵng th× chđ thỴ cã thỴ
yªu cÇu ®−ỵc ng©n hμng ph¸t hμnh b¶o vƯ, thËm chÝ cã thĨ ®−ỵc båi th−êng.
TiÕt kiƯm thêi gian: ThỴ ng©n hμng gióp chđ thỴ tiÕt kiƯm thêi gian trong qu¸
tr×nh mua hμng v× nã tr¸nh ®−ỵc kh©u kiĨm ®Õm khi thanh to¸n sè tiỊn lín. H¬n n÷a nÕu
sư dơng sÐc ®Ĩ ®i du lÞch, c«ng t¸c th× kh¸ch hμng sÏ ph¶i ®Õn ng©n hμng lμm thđ tơc mua

sÐc, ®ång thêi tr¶ cho ng©n hμng mét kho¶n phÝ mỈc dï thùc tÕ kh¸ch hμng ch−a hỊ sư
dơng sÐc nμy. Khi trë vỊ, nÕu sư dơng kh«ng hÕt sè tiỊn trªn sÐc, kh¸ch hμng l¹i ph¶i ®Õn
ng©n hμng lμm thđ tơc ®ỉi sÐc ra tiỊn mỈt hc ph¶i chÊp nhËn rđi ro vỊ tû gi¸ nÕu gi÷ sÐc
l¹i cho lÇn sau. Râ rμng ng−êi sư dơng thỴ kh«ng nh÷ng tiÕt kiƯm thêi gian thanh to¸n mμ
cßn kh«ng mÊt thêi gian ®Õn giao dÞch t¹i ng©n hμng.
§−ỵc cÊp tÝn dơng tù ®éng tøc thêi khi kh¸ch hμng sư dơng thỴ tÝn dơng tn
hoμn: Th−êng th× ng−êi ta cã t©m lý ng¹i ®Õn ng©n hμng lμm thđ tơc xin vay vμ hä sÏ ®¸nh
gi¸ cao thỴ nh− lμ mét kho¶n tÝn dơng ng¾n h¹n, thđ tơc ph¸t hμnh ®¬n gi¶n (thËm chÝ cã
thỴ ph¸t hμnh qua ®−êng b−u ®iƯn). H¬n thÕ n÷a, chđ thỴ chØ ph¶i thanh to¸n mét phÇn
nhá (hiƯn quy ®Þnh lμ 20%) khi ®Õn h¹n thanh to¸n (th−êng lμ mét th¸ng), sè cßn l¹i chđ
thỴ cã thĨ tr¶ sau vμ chÞu l·i st tÝn dơng tiªu dïng hiƯn hμnh.
•
§èi víi CSCNT
T¨ng hiƯu qu¶ kinh doanh: Thø nhÊt lμ gióp CSCNT nhanh thu håi vèn. Tr−êng
hỵp kh¸ch hμng mn thanh to¸n b»ng sÐc cho mét mãn hμng cã gi¸ trÞ lín h¬n møc ®¶m
b¶o cđa tê sÐc th× cưa hμng ®øng tr−íc sù lùa chän khã kh¨n, hc lμ chÊp nhËn thanh
to¸n sÐc víi sè tiỊn lín h¬n h¹n møc ®−ỵc ®¶m b¶o vμ chÞu rđi ro nÕu ng©n hμng ph¸t
hμnh tõ chèi thanh to¸n hc sÏ kh«ng b¸n ®−ỵc hμng, doanh sè b¸n sÏ gi¶m. Víi thỴ
thanh to¸n, CSCNT cã thĨ yªn t©m lμ sÏ ®−ỵc ghi cã vμo tμi kho¶n ngay khi d÷ liƯu vỊ
giao dÞch thỴ ®−ỵc trun ®Õn ng©n hμng hc CSCNT nép ho¸ ®¬n thanh to¸n thỴ cho
ng©n hμng. Sè tiỊn nμy hä cã thĨ sư dơng ngay vμo kinh doanh ®Ĩ quay vßng vèn hc c¸c
mơc ®Ých kh¸c. Thø 2 lμ t¨ng doanh sè b¸n hμng ho¸, dÞch vơ vμ thu hót thªm kh¸ch hμng
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

15
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 16
An toμn, b¶o ®¶m: Giao dÞch thỴ ®−ỵc tr¶ tiỊn ngay vμo tμi kho¶n cđa CSCNT,
trong mét sè tr−êng hỵp ch−a ®−ỵc thanh to¸n ngay th× thanh to¸n thỴ còng Ýt cã nguy c¬
bÞ mÊt c¾p h¬n lμ sÐc hay tiỊn mỈt. Mét ng¨n kÐo ®Çy sÐc hay tiỊn mỈt cã gi¸ trÞ lín sÏ lμ
mơc tiªu cđa nh÷ng nh©n viªn thiÕu trung thùc vμ kỴ trém, nh−ng còng víi mét sè tiỊn

nh− vËy ®−ỵc thĨ hiƯn trªn ho¸ ®¬n thỴ th× Ýt cã ng−êi quan t©m v× nã kh«ng cã ý nghÜa
víi ai kh¸c ngoμi CSCNT. Ngoμi ra c¸c CSCNT tr¸nh ®−ỵc hiƯn t−ỵng kh¸ch hμng dïng
tiỊn gi¶.
Rót ng¾n thêi gian giao dÞch víi kh¸ch hμng: Khi giao dÞch tiỊn mỈt, viƯc ®Õm
tiỊn, ghi chÐp sỉ s¸ch rÊt phøc t¹p. Cßn giao dÞch thỴ, víi c¸c thiÕt bÞ chun ng©n ®iƯn tư
t¹i ®iĨm b¸n hμng EFTPOS (Electronic funds transfer at point of sale) ®−ỵc sư dơng ngμy
cμng nhiỊu th× ®¬n gi¶n, ng−êi ta chØ viƯc ®−a b¨ng tõ cđa thỴ qua thiÕt bÞ nμy, mäi th«ng
tin trªn thỴ ®−ỵc nhËn d¹ng, giao dÞch ®−ỵc thùc hiƯn. HƯ thèng EFTPOS gióp ®Èy nhanh
qu¸ tr×nh xư lý khi b¸n hμng, gióp CSCNT cung cÊp cho NHPH giao dÞch b¸n hμng mμ
kh«ng ph¶i xư lý thđ c«ng trªn giÊy tê.
• §èi víi ng©n hμng
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

16
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 17
Thóc ®Èy ®a d¹ng ho¸ dÞch vơ ng©n hμng: ThỴ ra ®êi lμm phong phó thªm c¸c
dÞch vơ ng©n hμng, mang ®Õn cho ng©n hμng mét ph−¬ng tiƯn thanh to¸n ®a tiƯn Ých, tho¶
m·n tèt nhÊt nhu cÇu cđa kh¸ch hμng. Kh«ng chØ cã vËy, ng©n hμng cã c¬ héi ph¸t triĨn
c¸c dÞch vơ kh¸c nh− giao dÞch ng©n hμng qua Internet, qua ®iƯn tho¹i, ®Çu t− hc b¶o
Tham gia chi dÞch vơ toμn cÇu: Lμ thμnh viªn cđa mét tỉ chøc thỴ qc tÕ nh−
Visa hay MasterCard, mét ng©n hμng dï lμ nhá nhÊt trªn thÕ giíi còng cã thĨ cung cÊp
cho kh¸ch hμng mét ph−¬ng tiƯn thanh to¸n qc tÕ cã chÊt l−ỵng nh− bÊt cø ®èi thđ c¹nh
tranh lín nμo. VÝ dơ: mçi ngμy Fleming/Save&Prosper (mét ng©n hμng ë Anh) ph¶i thanh
to¸n c¸c giao dÞch b»ng thỴ tÝn dơng víi rÊt nhiỊu ng©n hμng trªn toμn thÕ giíi. Nhê mèi
quan hƯ víi c¸c tỉ chøc thỴ qc tÕ, ng©n hμng nμy chØ ph¶i thùc hiƯn duy nhÊt mét giao
dÞch th«ng qua tỉ chøc thỴ qc tÕ Visa ®Ĩ tr¶ tiỊn cho tÊt c¶ c¸c kho¶n nμy, viƯc ph©n bỉ
tíi c¸c ng©n hμng kh¸c cã liªn quan sÏ do Visa thùc hiƯn. Sau lỵi nhn, kh¶ n¨ng cung
cÊp dÞch vơ toμn cÇu lμ lỵi Ých lín nhÊt cho ng©n hμng, t¹o ®iỊu kiƯn cho ng©n hμng tham
gia vμo qu¸ tr×nh toμn cÇu ho¸, héi nhËp víi céng ®ång qc tÕ.
T¨ng lỵi nhn ng©n hμng: Lỵi Ých lín nhÊt mμ thỴ ®em l¹i cho ng©n hμng ph¸t

hμnh vμ thanh to¸n thỴ lμ lỵi nhn. Thu nhËp tõ thỴ mμ ng©n hμng cã ®−ỵc tõ phÝ
CSCNT, phÝ thanh to¸n thỴ, phÝ ph¸t hμnh, phÝ th−êng niªn, l·i st cho kho¶n tÝn dơng
mμ chđ thỴ chËm thanh to¸n... §ã lμ ch−a kĨ c¸c kho¶n thu tõ c¸c dÞch vơ ng©n hμng vμ
®Çu t− kÌm theo. Mét u tè n÷a cã thĨ mang l¹i lỵi nhn cho ng©n hμng tõ thỴ ®ã lμ
lßng trung thμnh cđa kh¸ch hμng. Mét khi kh¸ch hμng ®· cã tμi kho¶n hc thỴ t¹i ng©n
hμng th× hiÕm khi hä l¹i mn chun sang mét tỉ chøc kh¸c. Víi t©m lý nμy cđa kh¸ch
hμng, ng©n hμng cã thĨ t¨ng l·i st t−¬ng ®èi cho kho¶n tÝn dơng thanh to¸n thỴ ®Ĩ t¨ng
thªm lỵi nhn cho ng©n hμng mμ kh«ng sỵ mÊt kh¸ch hμng ®ång lo¹t. Ngoμi ra, kinh
doanh thỴ cßn t¹o ra sù “hç trỵ chÐo” rÊt cã hiƯu qu¶ cho ng©n hμng. Tû lƯ lỵi nhn
t−¬ng ®èi cao tõ kinh doanh thỴ cã thĨ bï ®¾p cho nh÷ng ho¹t ®éng kÐm sinh lêi h¬n cđa
ng©n hμng nh− kinh doanh trªn tμi kho¶n v·ng lai th−êng cã l·i st thÊp.
H¬n ai hÕt, ng©n hμng chÝnh lμ ng−êi ®−ỵc h−ëng lỵi tõ ho¹t ®éng ph¸t hμnh vμ
thanh to¸n thỴ. §iỊu nμy thĨ hiƯn trªn c¸c mỈt sau:
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

17
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 18
Gãp phÇn hiƯn ®¹i ho¸ ng©n hμng: §−a thªm mét ph−¬ng thøc thanh to¸n míi
phơc vơ kh¸ch hμng bc ng©n hμng ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé c«ng
nh©n viªn, ®Çu t− thªm trang thiÕt bÞ kü tht c«ng nghƯ ®Ĩ cung cÊp cho kh¸ch hμng
nh÷ng ®iỊu kiƯn tèt nhÊt trong thanh to¸n, ®¶m b¶o uy tÝn, sù an toμn, hiƯu qu¶ trong kinh
doanh thỴ.
T¨ng ngn vèn cho ng©n hμng: Nhê thỴ mμ sè l−ỵng tiỊn gưi cđa kh¸ch hμng
®Ĩ thanh to¸n thỴ vμ sè l−ỵng tμi kho¶n cđa c¸c CSCNT còng t¨ng lªn. C¸c tμi kho¶n nμy
sÏ t¹o cho ng©n hμng mét l−ỵng vèn b»ng tiỊn ®¸ng kĨ, ng©n hμng cã thĨ phơc vơ c¸c mơc
®Ých kinh doanh kh¸c nh»m tèi ®a ho¸ lỵi nhn.
• §èi víi nỊn kinh tÕ
Nhê thμnh tùu rùc rì trong lÜnh vùc c«ng nghƯ th«ng tin nh÷ng n¨m g©n ®©y, lỵi
Ých cđa viƯc sư dơng thỴ ng©n hμng ngμy cμng phong phó. ThỴ b¾t ®Çu thĨ hiƯn vai trß to
lín cđa m×nh trong sù ph¸t triĨn kinh tÕ - x· héi. §iỊu nμy ®−ỵc thĨ hiƯn trªn c¸c mỈt sau:

Gi¶m khèi l−ỵng tiỊn mỈt trong l−u th«ng: lμ mét ph−¬ng tiƯn thanh to¸n thay
thÕ tiỊn mỈt, sÐc..., vai trß ®Çu tiªn cđa thỴ lμ lμm gi¶m khèi l−ỵng tiỊn mỈt trong l−u
th«ng. ë nh÷ng n−íc ph¸t triĨn, thanh to¸n tiªu dïng b»ng thỴ chiÕm tØ träng lín nhÊt
trong tỉng sè c¸c ph−¬ng tiƯn thanh to¸n, nhê vËy mμ khèi l−ỵng còng nh− ¸p lùc tiỊn
mỈt trong l−u th«ng gi¶m ®¸ng kĨ.
Gãp phÇn minh b¹ch tμi chÝnh, hç trỵ qu¶n lý vÜ m« cđa nhμ n−íc: Trong thanh
to¸n thỴ, c¸c giao dÞch ®Ịu thùc hiƯn qua ng©n hμng. Nhê ®ã cã thĨ gi¶m thiĨu nh÷ng t¸c
®éng tiªu cùc cđa c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ngÇm, t¨ng c−êng vai trß chđ ®¹o cđa Nhμ n−íc
trong viƯc ®iỊu tiÕt nỊn kinh tÕ vμ ®iỊu hμnh c¸c chÝnh s¸ch tμi chÝnh qc gia.
T¨ng nhanh khèi l−ỵng chu chun, thanh to¸n trong nỊn kinh tÕ: HÇu hÕt mäi
giao dich thỴ trong ph¹m vi qc gia hay toμn cÇu ®Ịu ®−ỵc thùc hiƯn trùc tun (on-line).
V× vËy tèc ®é chu chun, thanh to¸n nhanh h¬n nhiỊu so víi nh÷ng giao dÞch qua c¸c
ph−¬ng tiƯn thanh to¸n kh¸c nh− sÐc, ủ nhiƯm thu, ủ nhiƯm chi. Thay v× thùc hiƯn c¸c
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

18
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 19
Thùc hiƯn biƯn ph¸p " kÝch cÇu" cđa Nhμ n−íc: Sù tiƯn lỵi mμ thỴ mang l¹i cho
ng−êi sư dơng, CSCNT, ng©n hμng khiÕn cho ngμy cμng cã nhiỊu ng−êi −a chng sư
dơng thỴ, t¨ng c−êng chi tiªu b»ng thỴ, t¹o lËp mét xu h−íng tiªu dïng míi "tiªu dïng
tr−íc, tr¶ tiỊn sau", lμm t¨ng cÇu tiªu dïng. NghÜa lμ thỴ ®· trë thμnh mét c«ng cơ h÷u
hiƯu gãp phÇn thùc hiƯn biƯn ph¸p “kÝch cÇu” cđa nhμ n−íc. §iỊu nμy còng t¹o nªn mét
kªnh cung øng vèn hiƯu qu¶ cđa c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i.
H×nh thμnh m«i tr−êng th−¬ng m¹i v¨n minh: Thanh to¸n b»ng thỴ lμ gi¶m bít
c¸c giao dÞch thđ c«ng, tiÕp cËn víi mét ph−¬ng tiƯn thanh to¸n hiƯn ®¹i cđa thÕ giíi. Do
®ã sÏ t¹o ra mét m«i tr−êng th−¬ng m¹i v¨n minh h¬n. §©y còng lμ mét u tè thu hót
kh¸ch du lÞch, c¸c nhμ ®Çu t− n−íc ngoμi vμo ViƯt Nam.
1.2. NghiƯp vơ ph¸t hμnh thỴ
1.2.1. Kh¸i niƯm
C¬ së ph¸p lý

ViƯc ph¸t hμnh vμ thanh to¸n thỴ ph¶i dùa trªn c¬ së ph¸p lt cđa n−íc mμ thỴ ®−ỵc
ph¸t hμnh, cơ thĨ lμ c¸c quy chÕ vỊ ph¸t hμnh vμ thanh to¸n thỴ do Ng©n hμng Nhμ n−íc
ban hμnh. Ngoμi ra, nÕu ng©n hμng triĨn khai thỴ qc tÕ th× viƯc ph¸t hμnh vμ thanh to¸n
thỴ ph¶i ®−ỵc sù ®ång ý cđa tỉ chøc thỴ qc tÕ th«ng qua hỵp ®ång ký kÕt gi÷a ng©n
hμng víi c¸c tỉ chøc thỴ qc tÕ, ®ång thêi tu©n thđ c¸c lt lƯ vμ quy ®Þnh hiƯn hμnh cđa
c¸c tỉ chøc thỴ qc tÕ.
Dùa trªn c¸c c¬ së nμy, mçi ng©n hμng ph¸t hμnh sÏ cã nh÷ng quy chÕ riªng vỊ ph¸t
hμnh vμ thanh to¸n thỴ do Tỉng Gi¸m ®èc ng©n hμng quy ®Þnh.
1.2.2. Quy tr×nh ph¸t hμnh thỴ
Chđ thĨ tham gia
Trong nghiƯp vơ ph¸t hμnh vμ thanh to¸n thỴ gåm nhiỊu ®èi t−ỵng tham gia, nh−ng
c¬ b¶n cã c¸c chđ thĨ sau:
• Ng©n hμng ph¸t hμnh (NHPH)
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

19
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 20
Lμ ng©n hμng ®−ỵc Ng©n hμng Nhμ n−íc cho phÐp ph¸t hμnh thỴ. NÕu ng©n hμng
ph¸t hμnh thỴ qc tÕ th× ph¶i lμ thμnh viªn chÝnh thøc cđa c¸c tỉ chøc thỴ qc tÕ. §Ĩ
viƯc ph¸t hμnh thỴ mang l¹i hiƯu qu¶ kinh tÕ cao, NHPH ph¶i lμ ng©n hμng cã uy tÝn trong
n−íc còng nh− qc tÕ. NHPH cã tr¸ch nhiƯm:
- Xem xÐt viƯc ph¸t hμnh thỴ cho chđ thỴ, h−íng dÉn chđ thỴ c¸ch sư dơng thỴ vμ c¸c
quy ®Þnh trong qu¸ tr×nh sư dơng thỴ.
- KhÊu trõ trùc tiÕp vμo tμi kho¶n chđ thỴ ®èi víi thỴ ghi nỵ khi kh¸ch hμng thùc hiƯn
giao dÞch rót tiỊn t¹i ATM, ®¹i lý rót tiỊn hc thanh to¸n tiỊn mua hμng t¹i c¸c
CSCNT.
- NÕu NHPH thùc hiƯn nghiƯp vơ thỴ tÝn dơng th× cßn cã tr¸ch nhiƯm:
· Thanh to¸n ngay sè tiỊn trªn ho¸ ®¬n do ng©n hμng ®¹i lý chun ®Õn khi ng©n
hμng nμy thùc hiƯn ®óng thđ tơc do NHPH quy ®Þnh. Ngoμi ra cßn ph¶i thùc hiƯn cÊp
phÐp cho c¸c th−¬ng vơ thanh to¸n v−ỵt h¹n møc th«ng qua trung t©m d÷ liƯu.

· Hoμn l¹i tiỊn ký q nÕu chđ thỴ kh«ng sư dơng hÕt ®èi víi thỴ tiỊn mỈt.
· §Þnh kú lËp b¶ng sao kª ghi râ c¸c kho¶n cơ thĨ ®· sư dơng vμ yªu cÇu
· Cung cÊp c¸c vËt dơng dïng vμo mơc ®Ých qu¶ng c¸o thỴ cho c¸c ®¹i lý rót tiỊn vμ
CSCNT cđa ng©n hμng.
• Ng©n hμng thanh to¸n (NHTT) vμ ng©n hμng ®¹i lý
NHTT thỴ lμ c¸c ng©n hμng ®−ỵc NHPH thỴ ủ qun thùc hiƯn nghiƯp vơ thanh
to¸n thỴ. NÕu ng©n hμng nμy chÊp thn thanh to¸n thỴ qc tÕ th× ph¶i lμ thμnh viªn
chÝnh thøc hc liªn kÕt cđa tỉ chøc thỴ qc tÕ .
Ng©n hμng ®¹i lý thanh to¸n thỴ lμ ng©n hμng ®−ỵc NHTT thỴ ủ qun thùc
hiƯn mét sè dÞch vơ chÊp nhËn thanh to¸n thỴ th«ng qua hỵp ®ång ng©n hμng ®¹i lý.
NHTT cã tr¸ch nhiƯm:
-Trong ph¹m vi 1 ngμy lμm viƯc kĨ tõ khi nhËn biªn lai thanh to¸n, ph¶i tr¶ tiỊn
vμo tμi kho¶n cđa CSCNT. Khi viƯc thanh to¸n thỴ ®óng quy ®Þnh th× ph¶i lμm thđ tơc
thanh to¸n ngay víi NHPH.
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

20
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 21
-Cã tr¸ch nhiƯm cung cÊp c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, c¸c ho¸ ®¬n thanh to¸n vμ c¸c
b¶ng kª ho¸ ®¬n; c¸c tμi liƯu h−íng dÉn c¸ch tiÕp cËn thỴ, kiĨm tra thỴ, c¸c th«ng b¸o míi
cđa NHPH vỊ thay ®ỉi h¹n møc thanh to¸n...vv cho CSCNT.
• C¬ së chÊp nhËn thỴ (CSCNT)
Lμ c¸c tỉ chøc hay c¸ nh©n cung øng hμng ho¸ dÞch vơ chÊp nhËn thỴ lμm ph−¬ng
tiƯn thanh to¸n. Sau khi ký hỵp ®ång, CSCNT ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh vỊ thanh to¸n
thỴ cđa NHTT. CSCNT cã tr¸ch nhiƯm:
- ChØ tiÕp nhËn thanh to¸n c¸c thỴ ®óng mÉu do NHTT vμ NHPH hay HiƯp héi thỴ quy
®Þnh.
- ChØ chÊp nhËn thanh to¸n thỴ sau khi ®· kiĨm tra ®óng quy ®Þnh vỊ kü tht an toμn
cđa NHTT vμ NHPH.
- Sau khi giao hμng hc cung øng dÞch vơ theo yªu cÇu cđa chđ thỴ, trong ph¹m vi sè

ngμy lμm viƯc quy ®Þnh ph¶i nép biªn lai thanh to¸n vμo NHTT hc ng©n hμng ®¹i lý
®Ĩ ®ßi tiỊn. §Ĩ qu¸ h¹n, nÕu gỈp rđi ro trªn kh«ng chÞu tr¸ch nhiƯm.
- Th−êng xuyªn tr−ng bμy c¸c biĨu t−ỵng cđa NHTT hc tỉ chøc thỴ qc tÕ.
• Chđ thỴ
Lμ ng−êi ®−ỵc NHPH cÊp thỴ ®Ĩ sư dơng. Chđ thỴ lμ ng−êi duy nhÊt ®−ỵc qun sư
dơng thỴ cđa m×nh. Mçi chđ thỴ ®−ỵc NHPH cÊp cho mét sè PIN. Chđ thỴ cã thĨ sư dơng
thỴ cđa m×nh ®Ĩ thanh to¸n tiỊn hμng ho¸, dÞch vơ t¹i c¸c CSCNT vμ rót tiỊn mỈt t¹i ATM
hc ®iĨm øng tiỊn mỈt. Chđ thỴ cã tr¸ch nhiƯm:
- B¶o qu¶n thỴ kh«ng ®Ĩ kỴ kh¸c lÊy c¾p sè hc lỵi dơng.
- Sư dơng thỴ ®óng mơc ®Ých theo quy ®Þnh cđa NHPH.
- Kh«ng giao thỴ vμ PIN cho ng−êi kh¸c, chđ thỴ ph¶i chÞu rđi ro khi ®Ĩ x¶y ra gi¶ m¹o
thỴ ®Ĩ rót tiỊn hc thanh to¸n.
- Cã tr¸ch nhiƯm thanh to¸n, hoμn tr¶ c¸c kho¶n tiỊn ®· sư dơng vμ l·i cho NHPH nÕu
sư dơng thỴ tÝn dơng.
- Khi mÊt thỴ ph¶i b¸o ngay cho NHPH ®Ĩ kÞp thêi qu¶n lý.
• Ng−êi chÞu tr¸ch nhiƯm thanh to¸n
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

21
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 22
Áp dơng ®èi víi viƯc ph¸t hμnh vμ thanh to¸n thỴ tÝn dơng. §©y cã thĨ lμ chđ thỴ
chÝnh (nÕu lμ thỴ c¸ nh©n) hc tỉ chøc, c«ng ty xin cÊp thỴ (nÕu lμ thỴ do c«ng ty ủ
qun cho c¸ nh©n sư dơng). Ng−êi chÞu tr¸ch nhiƯm thanh to¸n cã nghÜa vơ thanh to¸n
toμn bé c¸c kho¶n chi tiªu ph¸t sinh tõ viƯc sư dơng thỴ cđa chđ thỴ.
• Trung t©m thỴ
Lμ phßng qu¶n lý thỴ trung −¬ng - ®¹i diƯn cđa c¸c ng©n hμng trong quan hƯ ®èi
ngo¹i trùc tiÕp vỊ ph¸t hμnh, sư dơng vμ thanh to¸n thỴ víi c¸c tỉ chøc thỴ qc tÕ vμ c¸c
ng©n hμng kh¸c - chÞu tr¸ch nhiƯm ®iỊu hμnh ho¹t ®éng ph¸t hμnh, cÊp phÐp, tra so¸t,
thanh to¸n thỴ vμ qu¶n lý rđi ro; ®ång thêi lμ trung t©m ph¸t hμnh vμ thanh to¸n thỴ gi÷a
c¸c chi nh¸nh trong hƯ thèng cđa ng©n hμng.

• Tỉ chøc thỴ qc tÕ
Lμ hiƯp héi c¸c tỉ chøc tμi chÝnh, tÝn dơng tham gia ph¸t hμnh vμ thanh to¸n thỴ
qc tÕ, hiƯn t¹i bao gåm tỉ chøc thỴ Visa, tỉ chøc MasterCard, c«ng ty thỴ American
Express, c«ng ty thỴ JCB.
Nguyªn t¾c ph¸t hμnh vμ thanh to¸n thỴ
ThỴ tÝn dơng ®−ỵc ph¸t hμnh dùa trªn nguyªn t¾c cho vay ng¾n h¹n. Cã nghÜa lμ,
khi chÊp nhËn ph¸t hμnh thỴ tÝn dơng cho kh¸ch hμng, ng©n hμng cung cÊp cho hä mét
kho¶n tÝn dơng ng¾n h¹n víi h¹n møc nhÊt ®Þnh mμ chđ thỴ ®−ỵc phÐp sư dơng trong chu
kú tÝn dơng. H¹n møc tÝn dơng thỴ cđa kh¸ch hμng n»m trong tỉng møc cho vay chung
®èi víi kh¸ch hμng, tỉng møc cho vay chung nμy kh«ng ®−ỵc v−ỵt qu¸ giíi h¹n cho vay
tèi ®a cđa ng©n hμng ®èi víi mét kh¸ch hμng theo quy ®Þnh cđa ph¸p lt. Khi ph¸t hμnh
thỴ, mét nguyªn t¾c quan träng mμ kh¸ch hμng ph¶i tu©n thđ ®ã lμ kh¸ch hμng ph¶i cã
®¶m b¶o víi ng©n hμng b»ng thÕ chÊp hc tÝn chÊp. NÕu dùa vμo tÝn chÊp, ng©n hμng sÏ
xem xÐt kh¶ n¨ng tr¶ nỵ cđa kh¸ch hμng. Cßn thÕ chÊp ph¶i b»ng tμi s¶n cã gi¸ trÞ t−¬ng
®−¬ng víi h¹n møc tÝn dơng mμ thỴ ®−ỵc cÊp. Tμi s¶n thÕ chÊp cđa kh¸ch hμng th−êng lμ
tμi kho¶n c¸ nh©n ë ng©n hμng hc c¸c kho¶n tiÕt kiƯm cã kú h¹n. Cßn ®èi víi c¸c thỴ
ghi nỵ, thỴ ®−ỵc ph¸t hμnh trªn c¬ së sè d− tiỊn gưi t¹i ng©n hμng.
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

22
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 23
Nguyªn t¾c cđa quy tr×nh thanh to¸n thỴ ng©n hμng lμ ghi nỵ tr−íc, ghi cã sau. T
theo mçi ng©n hμng ë mçi n−íc mμ cã c¸ch h¹ch to¸n riªng nh−ng ®Ịu ph¶i ®¶m b¶o
nguyªn t¾c nμy.
• Quy tr×nh nghiƯp vơ ph¸t hμnh thỴ
Th«ng th−êng nghiƯp vơ ph¸t hμnh thỴ t¹i ng©n hμng bao gåm tõ viƯc qu¶n lý vμ
triĨn khai toμn bé qu¸ tr×nh ph¸t hμnh thỴ, sư dơng thỴ cho ®Õn khi thu håi nỵ cđa kh¸ch
hμng (®èi víi thỴ tÝn dơng). TÊt c¶ c¸c qu¸ tr×nh nμy ®Ịu quan träng vμ cã mét vai trß
riªng trong sù ph¸t triĨn cđa thỴ thanh to¸n t¹i ng©n hμng, bao gåm c¸c c«ng viƯc cơ thĨ
sau:

¾ Ho¹t ®éng th«ng tin tiÕp thÞ ®−a s¶n phÈm thỴ vμo thÞ tr−êng
¾ ThiÕt kÕ vμ tỉ chøc mua thỴ tr¾ng
¾ Ph¸t hμnh thỴ: ®©y ®−ỵc coi lμ mét trong nh÷ng thao t¸c nghiƯp vơ c¨n b¶n nhÊt ®Ĩ
t¹o ra ®−ỵc mét thμnh phÈm thỴ cđa ng©n hμng:
Quy tr×nh ph¸t hμnh thỴ
(2)

(6) (3)
(5) (4)

(H×nh 1.1)
Chđ thỴ

TiÕp nhËn hå
s¬
ThÈm ®Þnh
hå s¬
Giao nhËn
thỴ
In PIN, thỴ
Ph©n lo¹i
kh¸ch hμng

(1)
(1) Kh¸ch hμng ®Õn ng©n hμng ®Ị nghÞ ®−ỵc ph¸t hμnh thỴ
(2) TiÕp nhËn hå s¬ ph¸t hμnh thỴ: Th«ng th−êng khi kh¸ch hμng mn ph¸t hμnh thỴ
ph¶i ®Õn ng©n hμng ®Ĩ hoμn thμnh mét sè thđ tơc cÇn thiÕt nh− ®iỊn vμo giÊy ®Ị nghÞ
sư dơng thỴ, xt tr×nh mét sè giÊy tê kh¸c nh− chøng minh th−/hé chiÕu, biªn lai tr¶
l−¬ng, nép th thu nhËp...
(3) ThÈm ®Þnh l¹i hå s¬: C¨n cø vμo hå s¬ kh¸ch hμng, bé phËn thÈm ®Þnh tiÕn hμnh

thÈm tra hå s¬ vμ ra qut ®Þnh chÊp thn ph¸t hμnh thỴ hc tõ chèi. Ng©n hμng
th−êng xem xÐt l¹i hå s¬ ®−ỵc lËp ®óng hay ch−a, t×nh h×nh tμi chÝnh cđa c«ng ty hay
c¸c kho¶n thu nhËp th−êng xuyªn cđa kh¸ch hμng c¸ nh©n trong tr−êng hỵp xin cÊp
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

23
Giảng viên hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Phạm Văn Năng Trang 24
thỴ tÝn dơng d−íi h×nh thøc tÝn chÊp, kiĨm tra sè d− trªn tμi kho¶n kh¸ch hμng (®èi víi
thỴ ghi nỵ), mèi quan hƯ tÝn dơng víi kh¸ch hμng tr−íc ®©y (nÕu cã)... Víi nh÷ng hå
s¬ ®−ỵc chÊp nhËn, ng©n hμng sÏ ký hỵp ®ång víi kh¸ch hμng.
(4) Ph©n lo¹i kh¸ch hμng: NÕu viƯc xem xÐt hå s¬ ph¸t hμnh thỴ hoμn toμn hỵp lƯ th×
ng©n hμng cã thĨ tiÕn hμnh ph©n lo¹i kh¸ch hμng. §èi víi thỴ ghi nỵ th× ®¬n gi¶n h¬n
v× kh¸ch hμng ®· cã tμi kho¶n ë ng©n hμng. Cßn víi thỴ tÝn dơng th× ng©n hμng ph¶i
tiÕn hμnh xÕp lo¹i kh¸ch hμng ®Ĩ cã mét chÝnh s¸ch tÝn dơng phï hỵp. Th«ng th−êng
cã 2 lo¹i h¹n møc tÝn dơng theo thỴ vμng vμ thỴ th−êng. H¹n møc thỴ vμng th−êng
®−ỵc cÊp cho ®èi t−ỵng cã møc thu nhËp cao vμ ỉn ®Þnh, cã quan hƯ tèt víi ng©n hμng.
Cßn h¹n møc cho thỴ th−êng thÊp h¬n nhiỊu so víi thỴ vμng, nh−ng kh¸ch hμng còng
ph¶i thc lo¹i ®đ tiªu chn míi ®−ỵc cÊp thỴ. H¹n møc cđa thỴ th−êng ®−ỵc ph©n
thμnh h¹n møc rót tiỊn mỈt vμ h¹n møc thanh to¸n tiỊn hμng ho¸ dÞch vơ. Khi chđ thỴ
sư dơng hÕt h¹n møc tiỊn mỈt th× dï h¹n møc thanh to¸n tiỊn hμng ho¸ dÞch vơ vÉn cßn
nh−ng chđ thỴ vÉn kh«ng thĨ rót tiỊn mỈt t¹i c¸c ®¹i lý rót tiỊn hay t¹i c¸c ATM.
(5) In rËp nỉi thỴ vμ PIN, ®ãng gãi thỴ: B»ng kü tht riªng cđa tõng NHPH, in rËp nỉi
th«ng sè cÇn thiÕt vỊ chđ thỴ lªn thỴ nh− sè thỴ, thêi gian hiƯu lùc, m· sè ng©n hμng...
§ång thêi m· ho¸ vμ ®Þnh d¹ng m· sè c¸ nh©n (PIN) cho chđ thỴ. §ãng gãi thỴ vμ PIN
vμo tõng phong b× riªng ®Ĩ gưi cho ng©n hμng chi nh¸nh hc trùc tiÕp ®Õn chđ thỴ.
(6) Giao thỴ cho kh¸ch hμng: Tr−íc khi giao thỴ, ng©n hμng ph¶i kÝch ho¹t thỴ cho
kh¸ch hμng. Khi ng©n hμng giao thỴ vμ sè PIN th× yªu cÇu chđ thỴ ph¶i gi÷ bÝ mËt vỊ
sè PIN cđa m×nh. Mäi tr−êng hỵp mÊt tiỊn do ®Ĩ lé sè PIN, chđ thỴ ph¶i chÞu tr¸ch
nhiƯm.
¾ Qu¶n lý th«ng tin kh¸ch hμng, qu¸ tr×nh sư dơng thỴ cđa kh¸ch hμng

¾ Qu¶n lý thu håi nỵ (nÕu ph¸t hμnh thỴ tÝn dơng)
¾ Cung cÊp dÞch vơ kh¸ch hμng
¾ Tỉ chøc thanh to¸n víi c¸c ®èi t¸c nh− tỉ chøc thỴ qc tÕ, NHPH, NHTT kh¸c
(nÕu ph¸t sinh)
TriĨn khai thỴ thanh to¸n, ngoμi viƯc h−ëng phÝ ph¸t hμnh thỴ tõ chđ thỴ, NHPH
cßn ®−ỵc h−ëng c¸c kho¶n phÝ chiÕt khÊu tõ NHTT khi chđ thỴ thùc hiƯn giao dÞch thỴ t¹i
Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Nguyễn Thò Tú Quỳnh

24