Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại huyện Phú Lương tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
–––––––––––––––––––––––



TRẦN NGUYÊN SƠN




GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
KINH TẾ TRANG TRẠI HUYỆN PHÚ LƢƠNG
TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: : 60 - 34 - 04 - 10




LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ



Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Đỗ Thị Bắc

THÁI NGUYÊN - 2012

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu luận văn này là đúng sự
thật và chưa từng được sử dụng bảo vệ một học vị nào. Mọi sự giúp đỡ trong
việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn, thông tin trích dẫn trong luận
văn đã được ghi rõ nguồn gốc.
Phú Lương, ngày 2 tháng 12 năm 2012
Tác giả



Trần Nguyên Sơn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của
các cơ quan, các cấp lãnh đạo và các cá nhân. Tôi xin chân thành cảm ơn sâu
sắc và kính trọng tới tất cả các tập thể, các cá nhân đã tạo điều kiện giúp đỡ
tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo Khoa học và
Quan hệ Quốc tế, Phòng quản lý Sau đại học đã tạo điều kiện giúp tôi hoàn
thành luận văn này.

Tôi bày tỏ lòng biết sơn sâu sắc tới cô hướng dẫn luận văn PGS. TS Đỗ
Thị Bắc và các thầy cô giáo đã trực tiếp giảng dậy, giúp tôi trong suốt quá
trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các nhà
khoa học, các thầy cô giáo.
Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của Chi Cục Thống kê Huyện
Phú Lương, Phòng Nông nghiệp huyện Phú Lương đã cung cấp cho tôi những
số liệu, thông tin cơ bản về kinh tế tang trại của huyện Phú Lương
Tôi bày tỏ lòng biết ơn tới sự giúp đỡ nhiệt tình của các chủ trang trại
trên địa bàn huyện Phú Lương đã tạo điều kiện để tôi có thể thu thập các
thông tin về kinh tế trang trại.
Tôi xin cảm ơn sự động viên, giúp đỡ của bạn bè và gia đình đã giúp đỡ
tôi thực hiện luận văn này.
Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.
Phú Lương, ngày 2 tháng 12 năm 2012
Tác giả


Trần Nguyên Sơn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN i
LỜI CẢM ƠN ii
MỤC LỤC iii
DANH MỤC CÁC KÝ TỰ VIẾT TẮT vi
DANH MỤC CÁC BẢNG vii
MỞ ĐẦU 1

1. Tính cấp thiết của đề tài 1
2. Mục tiêu nghiên cứu 2
3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu 2
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn 3
5. Bố cục của luận văn 3
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN HIỆU QUẢ
KINH TẾ TRANG TRẠI 4
1.1. Ví trí, vai trò và đặc điểm của nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại 4
1.2. Một số vấn đề lý luận về hiệu quả kinh tế trang trại 7
1.2.1. Các khái niệm cơ bản 7
1.2.2. Điều kiện hình thành và phát triển kinh tế trang trại 8
1.2.3. Quan niệm về kết quả và hiệu quả kinh tế 11
1.2.4. Nội dung và bản chất của hiệu quả kinh tế 14
1.2.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế trang trại 14
1.3. Kinh nghiệm nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại trên thế giới
và ở Việt Nam 17
1.3.1.Kinh nghiệm nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại ở một số
nước trên thế giới 17
1.3.2. Kinh nghiệm nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại ở Việt Nam 18
Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 22
2.1. Câu hỏi nghiên cứu 22

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

iv
2.2. Phương pháp tiếp cận 22
2.3. Phương pháp nghiên cứu 23
2.3.1. Chọn điểm nghiên cứu 23
2.3.2. Thu thập thông tin số liệu 24
2.3.3. Phương pháp phân tích 25

2.3.4. Phương pháp xử lý và tổng hợp số liệu 29
2.3.5. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu và phương pháp phân tích
số liệu
29
Chƣơng 3: THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ KINH TẾ TRANG TRẠI
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ LƢƠNG 32
3.1. Các nhân tố ảnh hưởng đến nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại
trên địa bàn huyện Phú lương 32
3.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên huyện Phú Lương 32
3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội huyện Phú Lương 33
3.1.3. Đánh giá những thuận lợi, khó khăn trong nâng cao hiệu
quả kinh tế trang trại huyện Phú Lương 38
3.2. Thực trạng hiệu quả kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Phú Lương 40
3.2.1. Đặc điểm kinh tế trang trại huyện Phú Lương 40
3.2.2. Các trang trại phân theo loại hình trang trại huyện Phú Lương 41
3.2.3. Đặc điểm của các trang trại trên địa bàn huyện Phú Lương 44
3.2.4. Kết quả và hiệu quả kinh tế trang trại huyện Phú Lương 52
3.2.5. Đánh giá chung nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại huyện
Phú Lương 58
Chƣơng 4: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH TẾ
TRANG TRẠI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ LƢƠNG 63
4.1. Những quan điểm, định hướng, mục tiêu nâng cao hiệu quả
kinh tế trang trai trên địa bàn huyện Phú Lương 63

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

v
4.1.1. Những quan điểm nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại trên
địa bàn huyện Phú Lương 63
4.1.2. Những căn cứ chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế

trang trại trên địa bàn huyện Phú Lương 64
4.1.3. Định hướng nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại trên địa
bàn huyện Phú Lương 65
4.1.4. Mục tiêu nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại trên địa bàn
huyện Phú Lương 65
4.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại trên địa bàn
huyện Phú Lương 66
4.2.1. Giải pháp về thị trường tiêu thụ sản phẩm để nâng cao hiệu
quả kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Phú Lương 66
4.2.2. Giải pháp mở rộng diện tích, thâm canh tăng năng suất và
sản lượng để nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại trên địa
bàn huyện Phú Lương 67
4.2.3. Giải pháp phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn huyện Phú Lương 69
4.2.4. Giải pháp tăng cường vốn đầu tư cho sản xuất trong các
trang trại trên địa bàn huyện Phú Lương 69
4.2.5. Giải pháp kỹ thuật trong sản xuất để nâng cao hiệu quả
kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Phú Lương 71
4.2.6. Giải pháp phòng trừ dịch bệnh và bảo vệ môi trường 72
4.2.7. Mở rộng công nghiệp chế biến và bảo quản nông sản 73
4.2.8. Vận dụng tốt các chính sách của Đảng và Nhà nước để
nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại trên địa bàn huyện
Phú Lương 74
4.3. Kiến nghị 78
KẾT LUẬN 80
TÀI LIỆU THAM KHẢO 82

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

vi
DANH MỤC CÁC KÝ TỰ VIẾT TẮT

BQ
Bình quân
CAQ
Căn ăn quả
CC
Cơ cấu
CP
Chi phí
CN
Công nghiệp
CNH
Công nghiệp hóa
DT
Diện tích
DV
Dịch vụ
GTSX
Giá trị sản xuất
HĐH
Hiện đại hóa
KQ
Kết quả
LĐ
Lao động
LĐNN
Lao động nông nghiệp
LN
Lâm nghiệp
NLNTS
Nông lâm thủy sản

NN
Nông nghiệp
NKNN
Nhân khẩu nông nghiệp
PTNT
Phát triển nông thôn
SXKD
Sản xuất kinh doanh
SXKDTH
Sản xuất kinh doanh tổng hợp
SL
Số lượng
SP
Sản phẩm
SPHH
Sản phẩm hàng hóa
TSCĐ
Tài sản cố định
TSLĐ
Tài sản lưu động
TT
Trang trại
TW
Trung ương
UBND
Ủy ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Trang trại cả nước phân theo vùng lãnh thổ và loại hình sản
xuất năm 2010 19
Bảng 2.1. Số lượng và cơ cấu các loại hình trang trại của huyện Phú
Lương năm 2011 23
Bảng 2.2: Ma trận SWOT 29
Bảng 3.1. Trang trại phân theo các loại hình huyện Phú Lương 42
Bảng 3.2. Quy mô diện tích của các trang trại điều tra phân theo các xã
huyện Phú Lương năm 2011 44
Bảng 3.3. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp trang trại huyện Phú
Lương năm 2011 48
Bảng 3.4. Vốn sản xuất kinh doanh của các trang trại điều tra năm 2011 50
Bảng 3.5. Tổng hợp ý kiến của chủ trang trại huyện Phú Lương
năm 2011 51
Bảng 3.6. Tổng giá trị sản xuất trang trại huyện Phú Lương năm 2011 53
Bảng 3.7. Chi phí trung gian trang trại huyện Phú Lương năm 2011 55
Bảng 3.8. Hiệu quả kinh tế trang trại huyện Phú Lương năm 2011 56
Bảng 3.9. Giá trị tăng thêm trang trại huyện Phú Lương năm 2011 58


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Một trong những giải pháp căn bản nhằm đổi mới mô hình tăng trưởng
và tái cơ cấu nền kinh tế trong giai đoạn tới được Đại hội Đảng Cộng sản Việt
Nam lần thứ XI xác định trong Báo cáo chính trị của Đại Hội là việc gắn liền
phát triển nông nghiệp với việc xây dựng nông thôn mới. Tâm điểm của giải

pháp này chính là nội dung kết hợp việc thúc đẩy nông nghiệp phát triển theo
hướng hiện đại và hiệu quả, đẩy mạnh tiến trình chuyển dịch cơ cấu theo
hướng công nghiệp với việc quy hoạch và phát triển hệ thống hạ tầng cũng
như việc nâng cao đời sống văn hoá và bảo vệ các giá trị truyền thống của
người dân khu vực nông thôn. Đây chính là một quan điểm hiện đại, một cách
tiếp cận mới về việc phát triển nông nghiệp và nông thôn, lấy người dân làm
trung tâm nhằm mục đích tối thượng là nâng cao toàn diện đời sống vật chất
và tinh thần cho người dân thuộc khu vực nông thôn trong giai đoạn mới của
Việt Nam bao gồm cả các địa bàn miền núi trong đó có huyên Phú Lương.
Huyện Phú Lương là một huyện trung du miền núi, có tiềm năng
lớn về đất nông, lâm nghiệp, thị trường tiêu thụ sản phẩm rộng lớn (do
giáp với thành phố Thái Nguyên, nơi có lượng học sinh, sinh viên đông).
Trong phát triển kinh tế khu vực nông thôn, phát triển mô hình trang trại
được coi là hướng đi phù hợp, nhằm tận dụng và phát huy có hiệu quả các
nguồn lực sẵn có của địa phương. Tuy nhiên, thực trạng về phát triển kinh
tế trang trại trong thời gian vừa qua đã cho thấy: Số lượng các trang trại
còn ít, loại hình trang trại chưa đa dạng, và đặc biệt là hiệu quả kinh tế
của các trang trại còn thấp và chưa thực sự bền vững. Vậy đâu là nguyên
nhân? và giải pháp nào là phù hợp cho vấn đề trên? là lý do để tôi tiến
hành nghiên cứu đề tài “Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại
huyện Phú Lương ” cho luận văn tốt nghiệp.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

2
2. Mục tiêu nghiên cứu
* Mục tiêu chung
Nghiên cứu thực trạng hiệu quả kinh tế trang trại huyện Phú Lương, đề
xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại, tăng thu
nhập, từ đó cải thiện đời sống của người dân huyện Phú Lương, góp phần

thúc đẩy phát triển nông nghiệp, nông thôn theo hướng CNH-HĐH.
* Mục tiêu cụ thể:
- Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về trang trại, hiệu quả kinh tế
trang trại.
- Phân tích, đánh giá hiệu quả kinh tế của các trang trại trên địa bàn
huyện Phú Lương.
- Từ đó đưa ra những giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế
của các trang trại huyện Phú Lương trong thời gian tới.
3. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu
Trang trại, và các nội dung liên quan đến hoạt động kinh tế của các
trang trại, hiệu quả kinh tế của các loại hình trang trại trên địa bàn huyện
Phú Lương
* Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Toàn bộ trang trại trên địa bàn huyện Phú Lương đủ
tiêu chuẩn theo tiêu chí quy định.
- Về thời gian: Thời gian tiến hành nghiên cứu đề tài năm 2009-2011.
- Về nội dung: Hiệu quả kinh tế trang trại, cụ thể là những vấn đề liên
quan như: loại hình trang trại; nguồn vồn, lực lượng lao động của trang trại;
chi phí sản xuất của trang trại; kết quả sản xuất của trang trại; hiệu quả sản
xuất của trang trại.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

3
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn
- Luận văn là công trình khoa học có ý nghĩa lý luận. Thông qua hệ
thống hoá các vấn đề liên quan đến trang trại và hiệu quả kinh tế trang trại
cũng như việc đưa ra các nhận định từ việc xem xét vấn đề thực tiễn từ đó
tổng hợp nên thành lý luận.

- Luận văn có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, đây có thể được coi là nguồn
tài liệu quan trọng nhằm xây dựng kế hoạch phát triển mô hình kinh tế trang
trại giai đoạn 2013-2020 cho huyện Phú Lương và một số huyện có điều kiện
tương tự huyện Phú Lương.
5. Bố cục của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 4 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn hiệu quả kinh tế trang trại
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu
Chương 3: Thực trạng hiệu quả kinh tế trang trại huyện Phú Lương
tỉnh Thái Nguyên
Chương 4: Những giải pháp chủ yếu nâng cao hiệu quả kinh tế trang
trại huyện Phú Lương giai đoạn 2013- 2020.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

4
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN HIỆU QUẢ
KINH TẾ TRANG TRẠI
1.1. Ví trí, vai trò của nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại
* Ví trí, vai trò của kinh tế trang trại trong nền kinh tế quốc dân
- Kinh tế trang trại là một hình thức tổ chức kinh tế được hình thành
dựa trên cơ sở hộ gia đình nông dân với tư liệu sản xuất chủ yếu thuộc quyền
sở hữu hoặc quyền sử dụng của hộ gia đình, tiến hành tổ chức sản xuất hàng
hoá với mục tiêu lợi nhuận quy mô lớn, có đủ khả năng ứng dụng các tiến bộ
khoa học kỹ thuật, công nghệ tiên tiến, hiện đại vào sản xuất kinh doanh.
Như vậy kinh tế trang trại là mô hình kinh tế của hộ gia đình đã phát
triển ở trình độ cao, khả năng sản xuất và ứng dụng thành tựu khoa học với
quy mô lớn. Kinh tế trang trại chủ yếu phát triển trong lĩnh vực nông nghiệp
và nông thôn gắn với chế biến và tiêu thụ nông, lâm, thuỷ hải sản.

- Tóm lại: Trang trại là một mô hình tổ chức sản xuất, là nơi diễn ra quá
trình kết hợp các yếu tố sản xuất trên quy mô lớn, tạo ra nhiều nông sản hàng
hoá với tiền vốn, tư liệu lao động, nhân lực chủ yếu là của chủ trang trại.[A]
Sự tồn tại và phát triển của mô hình kinh tế trang trại đã cho thấy đây là
loại hình kinh tế có vị trí và vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển
kinh tế, xã hội và môi trường trong khu vực nông thôn. (1) Về kinh tế, trang
trại đã góp phần tích cực phát triển các loại cây trồng và vật nuôi có giá trị
kinh tế cao, khắc phục dần tình trạng sản xuất manh mún, phân tán. Phát triển
kinh tế trang trại gắn liền với việc khai thác và sử dụng một cách đầy đủ và
hiệu quả các nguồn lực trong nông nghiệp, nông thôn, đặc biệt là đất đai và
vốn. Do vậy, phát triển kinh tế trang trại đã bước đầu góp phần tích cực thúc
đẩy sự tăng trưởng và phát triển của nông nghiệp và kinh tế nông thôn. (2) Về
xã hội, phát triển kinh tế trang trại góp phần tạo thêm việc làm, tăng thêm thu
nhập cho lao động nông thôn. Ở nhiều nơi kinh tế trang trại đã làm tăng số hộ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

5
giàu, góp phần làm giảm số hộ nghèo đói trong nông thôn. Mặt khác, phát
triển kinh tế trang trại còn thúc đẩy phát triển kết cấu hạ tầng trong nông thôn,
tạo ra sự thay đổi của bộ mặt nông thôn. (3) Về môi trường, phát triển kinh tế
trang trại có tác dụng tích cực trong việc bảo vệ môi trường. Do sản xuất tự
chủ và vì lợi ích thiết thực, lâu dài, các chủ trang trại luôn có ý thức khai thác
hợp lý và quan tâm bảo vệ các yếu tố môi trường, trước hết là đất đai, nguồn
nước, đồng thời quan tâm tới việc trồng rừng, bảo vệ rừng…
* Vị trí, vai trò của hiệu quả kinh tế và nâng cao hiệu quả kinh tế
Hiệu quả, nói khái quát nghĩa là không lãng phí, nhưng nó quan hệ chặt
chẽ với việc sử dụng năng lực sản xuất hiện có. Một cơ sở sản xuất kinh
doanh hoạt động có hiệu quả khi nó không thể sản xuất một mặt hàng với số
lượng nhiều hơn, mà không sản xuất một mặt hàng khác với số lượng ít hơn,

khi nó nằm trên đường giới hạn khả năng sản xuất. Mức sản xuất có hiệu quả
nằm trên đường năng lực sản xuất, nhưng điểm có hiệu quả nhất là điểm cho
phép vừa sản xuất tối đa các loại hàng hóa theo nhu cầu thị trường và sử dụng
đầy đủ năng lực sản xuất. Dưới đường năng lực sản xuất là không có hiệu quả
vì sử dụng không đầy đủ năng lực sản xuất. Ngoài đường năng lực sản xuất là
không khả thi.
Như vậy, ta có thể nhấn mạnh mấy vấn đề cơ bản về hiệu quả kinh tế
theo quan điểm kinh tế học vi mô:
- Tất cả những quyết định sản xuất cái gì trên đường giới hạn năng lực
sản xuất là có hiệu quả vì nó tận dụng hết nguồn lực.
- Số lượng hàng hoá đạt trên đường giới hạn của năng lực sản xuất càng
lớn càng có hiệu quả cao.
- Sự thỏa mãn tối đa về mặt hàng, chất lượng, số lượng hàng hóa theo
nhu cầu thị trường trong giới hạn của đường năng lực sản xuất cho ta đạt
được hiệu quả kinh tế cao nhất.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

6
- Kết quả trên một đơn vị chi phí càng lớn hoặc chi phí trên một đơn vị
kết quả càng nhỏ thì hiệu quả kinh tế càng cao.
Sự đạt được hiệu quả kinh tế cao nhất trong khoảng thời gian ngắn nhất
cho ta khả năng tăng trưởng kinh tế nhanh và tích lũy lớn. Hiệu quả kinh tế là
tiêu chuẩn cao nhất của mọi sự lựa chọn kinh tế của các doanh nghiệp trong
nền kinh tế thị trường.
- Nâng cao hiệu quả kinh tế:
Bất kỳ một quốc gia nào, một ngành kinh tế hay một đơn vị sản xuất
kinh doanh đều mong muốn rằng với nguồn lực có hạn, làm thế nào để tạo ra
được lượng sản phẩm lớn nhất với giá trị và chất lượng cao nhất nhưng có chi
phí thấp nhất. Vì thế tất cả các hoạt động sản xuất đều được tính toán kỹ

lưỡng sao cho đạt được hiệu quả cao nhất.
Nâng cao hiệu quả kinh tế là cơ hội để tăng lợi nhuận từ đó các nhà sản
xuất tích lũy vốn và tiếp tục đầu tư tái sản xuất mổ rộng và đổi mới công nghệ
tạo ra lợi thế cạnh tranh, mở rộng thị trường đồng thời không ngừng nâng
cao thu nhập cho người lao động. Đây chính là cái gốc quyết định đến sự tồn
tại và phát triển của doanh nghiệp.
Đối với sản xuất nông nghiệp, nâng cao hiệu quả kinh tế các nguồn lực
đó hiệu quả sử dụng đất có ý nghĩa rất quan trọng. Muốn nâng cao hiệu quả
kinh tế các hình thức sử dựng đất nông nghiệp thì một trong những vấn đề cốt
lõi là phải tiết kiệm nguồn lực. Cụ thể với nguồn đất đai có hạn yêu cầu đặt ra
với người sử dụng đất là phải làm sao tạo ra được khối lượng nông sản có số
lượng và chất lượng cao nhất. Mặt khác, phải không ngừng bồi đắp độ phì
nhiêu của đất. Từ đó sản xuất mới có cơ hội để tích lũy vốn tập trung vào tái
sản xuất mở rộng.
Nâng cao hiệu quả kinh tế là tất yếu của sự phát triển của xã hội. Tuy
nhiên ở các đại vị khác nhau có sự quan tâm khác nhau. Đối với người sản

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

7
xuất tăng hiệu quả chính là giúp hộ tăng lợi nhuận. Ngược lại, người tiêu
dùng muốn tăng hiệu quả chính là họ được sử dụng hàng hóa với giá thành
ngày càng hạ và chất lượng hàng hóa ngày càng tốt hơn. Khi xã hội càng phát
triển, công nghệ ngày càng cao, việc nâng cao hiệu quả sẽ gặp nhiều thuận
lợi. Nâng cao hiệu quả sẽ làm cho cả xã hội có lợi hơn, lợi ích của người sản
xuất và người tiêu dùng ngày càng được nâng lên. Tuy nhiêu, việc nâng cao
hiệu quả kinh tế phải đặt trong mối quan hệ bền vững giữa hiệu quả kinh tế
với hiệu quả xã hội và hiệu quả môi trường [9]
1.2. Một số vấn đề lý luận về hiệu quả kinh tế trang trại
1.2.1. Các khái niệm cơ bản

Kinh tế trang trại là hình thức tổ chức sản xuất kinh doanh tiến bộ trên
cơ sở chuyên môn hoá, hợp tác sản xuất, tiêu thụ sản phẩm có điều kiện ứng
dụng tiến bộ của khoa học kỹ thuật vào trong sản xuất [A]; trang trại là hai
cụm từ ghép, để phản ánh hai nội dung khác nhau. Khi nói “trang trại” tức là
nói đến một loại hình tổ chức sản xuất nông nghiệp nhất định (theo nghĩa
rộng bao gồm cả hoạt động xã hội kinh doanh trong trồng trọt, chăn nuôi, lâm
nghiệp, nuôi trồng thủy sản ).[17]
Còn khi nói "kinh tế trang trại" là đề cập đến tổng thể những mối quan
hệ kinh tế xã hội, môi trường nảy sinh trong quá trình hoạt động sản xuất kinh
doanh của trang trại với nhau; quan hệ giữa chủ với thành viên trong trang
trại, giữa các trang trại với nhau, giữa các trang trại với các tổ chức kinh tế
khác, với nhà nước, với tập thể, với môi trường sinh thái tự nhiên
Có thể nhận thấy rằng, có nhiều khái niệm cũng như cách hiểu khác
nhau về trang trại và kinh tế trang trại, tuy nhiên theo cách xác định trong
Nghị quyết số 03/2000/NQQ-CP ngày 02/02/2000 cho rằng: " Bản chất của
kinh tế trang trại là hình thức tổ chức sản xuất hàng hóa trong nông nghiệp,
nông thôn chủ yếu dựa vào hộ gia đình. Kinh tế hộ sản xuất nông nghiệp hàng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

8
hóa (bao gồm trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp và nuôi trồng thủy sản), có
quy mô (về đất đai, vốn lao động, thu nhập) tương đối cao hơn mức trung
bình của kinh tế hộ gia đình tại đại phương, tương ứng với từng ngành nghề
cụ thể. Không nên đề cập các hình thức huy động các nguồn lực (đất đai, lao
động, vốn) khi đưa ra khái niệm trang trại. Nhưng việc huy động và sử dụng
các nguồn lực đó phải đảm bảo tính hợp pháp, được nhà nước bảo hộ. Chủ
trang trại phải tự chịu trách nhiệm hoàn toàn trước pháp luật và trước việc huy
động ngành nghề dịch vụ cũng cần được tính vào lĩnh vực và phạm vi hoạt
động của trang trại để đảm bảo tính hệ thống của mô hình kinh tế này theo

chúng tôi là hợp lý nhất. Do vậy, trong quá trình nghiên cứu luận văn cách
xác định trên sẽ được sử dụng làm cơ sở chính để nghiên cứu về vấn đề hiệu
quả kinh tế trang trại.
1.2.2. Điều kiện hình thành và phát triển kinh tế trang trại
Để hình thành và phát triển kinh tê trang trại ở một quốc gia phải có
điều kiện cần và đủ sau:
- Điền kiện cần (điều kiện vĩ mô): Có nền kinh tế đã, đang thực hiện
công nghiệp hóa; kinh tế thị trường được hình thành tạo ra môi trường kinh tế
phù hợp với hoạt động sản xuất kinh doanh của trang trại; Nhà nước công
nhận và khuyến khích kinh tế trang trại phát triển.
- Điều kiện đủ (điều kiện vi mô): Có đội ngũ những người có nguyện
vọng sản xuất hành hóa; có những người làm chủ việc sử dụng những cơ sở
vất chất kỹ thuật đảm bảo sản xuất kinh doanh của trang trại; Nhà nước công
nhận và khuyến khích kinh tế trang trại phát triển.
Thực tế ngày càng cho thấy rằng chỉ công nghiệp hóa là chưa đủ mà
phải công nghiệp hóa, hiện đại hóa nhất là khu vực nông thôn. Nhà nước có
vai trò hết sức quan trọng đối với sự hình thành và phát triển kinh tế trang trại
chính là ở chỗ tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi về pháp lý, kinh tế

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

9
khoa học và công nghệ, chính trị văn hóa - xã hội, môi sinh và quốc tế. Vai
trò của nhà nước còn phải thể hiện phù hợp với những giai đoạn kinh tế - xã
hội. Đối với trang trại còn phải tính đến điều kiện về vốn [13].
- Những tiêu chí để xác định hộ là trang trại:
Tại Việt Nam, Chính phủ đã có nghị quyết số: 03/2000/NQ-CP ngày
02/02/2000 về kinh tế trang trại. Thi hành Nghị quyết của Chính phủ, Liên Bộ
Nông nghiệp và PTNT và Tổng cục Thống kê qui định hướng dẫn tiêu chí về kinh
tế trang trại [22].

* Các đối tượng và ngành sản xuất được xem xét để xác định là kinh tế
trang trại
Hộ nông dân, hộ công nhân viên Nhà nước và lực lượng vũ trang đã
nghỉ hưu, các loại hộ thành thị và cá nhân chuyên sản xuất (bao gồm nông
nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản) hoặc sản xuất nông nghiệp là chính,
có kiêm các hoạt động dịch vụ phi nông nghiệp ở nông thôn.
* Các đặc trưng chủ yếu của kinh tế trang trại
- Mục đích sản xuất của trang trại là sản xuất hàng hoá với qui mô lớn
trong lĩnh vực nông, lâm, thuỷ sản.
- Mức độ tập trung và chuyên môn hoá các điều kiện và yếu tố sản
xuất cao hơn hẳn (vượt trội) so với sản xuất của nông hộ, thể hiện ở qui mô
sản xuất như: Đất đai, đầu con gia súc, lao động, giá trị nông lâm thuỷ sản
hàng hoá.
- Chủ trang trại có kiến thức và kinh nghiệm trực tiếp điều hành sản
xuất, biết áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật, tiếp nhận chuyển giao công
nghệ mới vào sản xuất; sử dụng lao động gia đình và thuê lao động bên ngoài
sản xuất hiệu quả cao, có thu nhập vượt trội so với kinh tế hộ.
* Tiêu chí định lượng để xác định là kinh tế trang trại
Một hộ sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản được
xác định là trang trại phải đạt được cả hai tiêu chí định lượng sau đây:

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

10
* Giá trị sản lượng hàng hoá và dịch vụ bình quân 1 năm
- Ðối với các tỉnh phía Bắc và Duyên hải miền Trung từ 40 triệu đồng
trở lên.
- Ðối với các tỉnh phía Nam và Tây nguyên từ 50 triệu đồng trở lên
* Qui mô sản xuất phải tương đối lớn và vượt trội so với kinh tế nông
hộ tương ứng với từng ngành sản xuất và vùng kinh tế

a). Ðối với trang trại trồng trọt
i). Trang trại trồng cây hàng năm
- Từ 2 ha trở lên đối với các tỉnh phía Bắc và Duyên hải miền Trung
- Từ 3 ha trở lên đối với các tỉnh phía Nam và Tây nguyên
ii). Trang trại trồng cây lâu năm
- Từ 3 ha trở lên đối với các tỉnh phía Bắc và Duyên hải miền Trung
- Từ 5 ha trở lên đối với các tỉnh phía Nam và Tây nguyên
- Trang trại trồng hồ tiêu từ 0,5 ha trở lên
iii). Trang trại lâm nghiệp
- Từ 10 ha trở lên đối với các vùng trong cả nước
b). Ðối với trang trại chăn nuôi
i). Chăn nuôi đại gia súc: trâu, bò, vv
- Chăn nuôi sinh sản, lấy sữa có thường xuyên từ 10 con trở lên
- Chăn nuôi lấy thịt có thường xuyên từ 50 con trở lên
ii). Chăn nuôi gia súc: lợn, dê, vv
- Chăn nuôi sinh sản có thường xuyên đối với lợn 20 con trở lên, đối
với dê, cừu từ 100 con trở lên
- Chăn nuôi lợn thịt có thường xuyên từ 100 con trở lên (không kể lợn
sữa) dê thịt từ 200 con trở lên.
iii). Chăn nuôi gia cầm: gà, vịt, ngan, ngỗng, vv có thường xuyên từ
2000 con trở lên (không tính số đầu con dưới 7 ngày tuổi).

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

11
c). Trang trại nuôi trồng thuỷ sản
- Diện tích mặt nước để nuôi trồng thuỷ sản có từ 2 ha trở lên (riêng đối
với nuôi tôm thịt theo kiểu công nghiệp từ 1 ha trở lên).
d). Ðối với các loại sản phẩm nông lâm nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản
có tính chất đặc thù như: Trồng hoa, cây cảnh, trồng nấm, nuôi ong, giống

thuỷ sản và thuỷ đặc sản, thì tiêu chí xác định là giá trị sản lượng hàng hoá
(tiêu chí 1).
1.2.3. Quan niệm về kết quả và hiệu quả kinh tế
* Kết quả
Xét về mặt kinh tế: Kết quả là phạm trù phản ánh những cái gì thu được
sau một quá trình hay một khoảng thời gian sản xuất kinh doanh nào đó. Để
đạt được kết quả nào đó thì các nguồn lực nhất định bị hao phí đi. Chi phí là
phạm trù phản ánh các nguồn lực nhất định bị hao phí cho một quá trình hay
một khoảng thời gian kinh doanh nào đó. Như vậy, phạm trù kêt quả và chi
phí bao giờ cũng song hành với nhau.
Nhưng, nếu chỉ sử dụng hai phạm trù kết quả và chi phí là chưa đủ vì
nó không phảm ánh được trình độ tận dụng các nguồn lực. Trong điều kiện
nguồn lực có hạn và sự hoạt động của nguồn lực khan hiếm thì không một
thành viên nào được phép tạo ra kết quả bằng mọi giá mà buộc phải sử dụng
nguồn lực ít nhất có thể.
* Hiệu quả
Hiệu quả kinh tế là một phạm trù được sử dụng rộng rãi trong nghiên
cứu và phát triển kinh tế. Hiệu quả kinh tế được xem xét dưới nhiều góc độ và
quan điểm khác nhau.
Hiệu quả kinh tế là phần còn lại của hiệu quả sản xuất kinh doanh sau
khi đã trừ đi chi phí, nó được đo bằng các chỉ tiêu lợi nhuận. Nhiều tác giả
cho rằng, hiệu quả kinh tế được xem như là tỷ lệ giữa kết quả thu được với chi

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

12
phí bỏ ra, hay ngược lại chi phí trên một đơn vị sản phẩm hay giá trị sản
phẩm. Những chỉ tiêu hiệu quả này thường là mức sinh lời của đồng vốn. Nó
chỉ được tính toán khi kết thúc một quá trình sản xuất kinh doanh.
Khi xem xét hiệu quả kinh tế đã coi quá trình sản xuất kinh doanh

trong trạng thái tĩnh, xem xét hiệu quả sau khi đã đầu tư. Trong khi đó, hiệu
quả là chỉ tiêu quan trọng không những cho phép ta xem xét kết quả đầu tư
mà còn giúp chúng ta quyết định nên đầu tư cho sản xuất bao nhiêu, đến mức
độ nào. Ngoài ra, các hoạt động đầu tư và phát triển có những tác động không
đơn thuần về mặt kinh tế mà còn cả xã hội và môi trường, có những phần thu
và những khoản chi khó lượng hóa.
Từ những phân tích trên, chúng tôi cho rằng hiệu quả kinh tế là phạm
trù phản ánh trình độ năng lực quản lý điều hành của các tổ chức sản xuất
kinh doanh nhằm đạt được kết quả cao những mục tiêu kinh tế xã hội với chi
phí thấp nhất.
* Hiệu quả kinh tế của trang trại
Kinh tế trang trại là hình thức tổ chức sản xuất trong nông nghiệp nông
thôn chủ yếu dựa vào hộ gia đình. Vì vậy đánh giá hiệu quả kinh tế trang trại
là đánh giá chỉ tiêu lợi nhuận của trang trại một cách đúng đắn, có ý nghĩa
quan trọng để xem xét vai trò và tác dụng của trang trại. Muốn đánh giá đúng
hiệu quả của trang trại không chỉ căn cứ vào một chỉ tiêu nào đó mà cần phải
thiết lập một hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế cho phù hợp liên
quan đến những vấn đề đặt ra xung quan việc phát triển trang trại như thế nào
là tốt nhất. Từ quan điểm đó, để đánh giá hiệu quả kinh tế của các loại hình
trang trại, theo chúng tôi cần đánh giá trên các góc độ sau:
* Kết quả kinh tế trang trại: là những gì thu được sau một quá trính
sản xuất kinh doanh (thường là một năm), đó là sản lượng sản phẩm, hàng
hóa nông sản, giá trị sản lượng hàng hóa, thu nhập mà các loại hình trang trại

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

13
thu được sau khi sử dụng các nguồn lực của mình như đất đai, lao động, tiền
vốn hay nói cách khác là chi phí sản xuất. Kết quả cao hay thấp bên cạnh phụ
thuộc nhiều đến nguồn lực còn các yếu tố khác như trình độ sử dụng các

nguồn lực, khả năng tổ chức sản xuất, kinh nghiệm của chủ trang trại. Vì
vậy kết quả kinh tế của trang trại có thể là tổng giá trị sản xuất, giá trị gia
tăng, thu nhập hỗn hợp và lợi nhuận. Trong đó
- Tổng giá trị sản xuất trong năm (GO) là toàn bộ giá trị sản lượng mà
trang trại có được sau một năm.
- Giá trị gia tăng (VA) là giá trị sản xuất còn lại sau khi trừ đi chi phí
trung gian.
- Thu nhập hỗn hợp (MI) là phần giá trị tăng thêm còn lại sau khi trừ
đi chi phí khấu hao tài sản cố định, các khoản lãi vay và thuế.
- Lợi nhuận: Là phần thu nhập hỗn hợp còn lại sau khi trừ đi chi phí
lao động của gia đình.
* Trong điều kiện nguồn lực có hạn của trang trại, vần đề đặt ra là làm
sao sử dụng các nguồn lực một cách tiết kiệm mang lại hiệu quả cao hơn bằng
các phương án sản xuất, cách tổ chức quản lý chính là hiệu quả của trang
trại. Nếu nói kết quả phản ánh quy mô của cái "được" thì hiệu quả phản ánh
trình độ tận dụng các nguồn lực của trang trại để tạo ra cái "được" đó. Vì vậy,
hiệu quả kinh tế của các loại hình trang trại là so sánh các phương án sử dụng
nguồn lực của các loại hình. Cùng một điều kiện sản xuất hay cùng một loại
sản phẩm đầu ra nhưng mỗi trang trại tạo ra kết quả khác nhau. Như vậy, so
sánh các phương án hay so sánh các kết quả khác nhau trong cùng một điều
kiện sản xuất đó chính là đánh giá hiệu quả kinh tế.
Đối với huyện Phú Lương, nhiều trang trại không những sản xuất nông
nghiệp thuần túy mà còn sản xuất nông, lâm kết hợp và sản xuất kinh doanh
tổng hợp. Do đó, khi đánh giá hiệu quả kinh tế chung tôi không những đánh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

14
giá hiệu quả sử dụng các nguồn lực nông, lâm nghiệp của trang trại mà còn
đánh giá các kết quả về dịch vụ như dịch vụ làm đất, vận chuyển vất tư, sản

phẩm và cung ứng các sản phẩm phục vụ cho sản xuất.
1.2.4. Nội dung và bản chất của hiệu quả kinh tế
* Nội dung hiệu quả kinh tế
Theo các quan điểm trên, hiệu quả kinh tế luôn liên quan đến các yếu tố
tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh. Vậy nội dung xác định hiệu quả
kinh tế báo gồm:
- Xác định các yếu tố đầu ra: là việc xác định mục tiêu đạt được, các
kết quả đạt được có thể là giá trị sản xuất, khối lượng sản phẩm, giá trị sản
phẩm, lợi nhuận.
- Xác định các yếu tố đầu vào: là chi phí sản xuất, chi phí dịch vụ, chi
phí lao động
* Bản chất hiệu quả kinh tế
Bản chất của hiệu quả kinh tế là sự gắn kết mối quan hệ giữa kết quả và
chi phí. Tiêu chuẩn của hiệu quả kinh tế là sự tối đa hóa kết quả và tối thiểu
hóa chi phí trong điều kiện tài nguyên có hạn. Tùy từng ngành, từng mức độ
mà ta xác định đâu là kết quả, đâu là hiệu quả.
1.2.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế trang trại
* Các nhân tố về môi trường kinh tế và pháp lý
- Quy mô đất đai phải đạt đến mức nhất định, phù hợp với yếu cầu tổ
chức kinh tế và tổ chức kỹ thuật của từng loại trang trại mới đảm bảo cho hoạt
động sản xuất kinh doanh có hiệu quả. Mặt khác trang trại là đơn vị sản xuất
hàng hóa nên phải đi vào chuyên môn hóa sản xuất từng loại cây, con Có như
vậy mới có điều kiện đầu tư mở rộng thâm canh tăng năng suất, tạo ra tỷ suất sản
phẩm hàng hóa lớn và tạo sức cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước [8].
- Môi trường pháp lý thuận lợi cho sự hình thành và phát triển của kinh
tế trang trại, trước hết là sự công nhận địa vị pháp lý của các trang trại trong

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

15

hệ thống nông nghiệp; tiếp đến là tạo hành lang và khung pháp lý phù hợp
cho kinh tế trang trại trong mối thời kỳ khác nhau cùng với những chính sách
cụ thể hỗ trợ về đất đai, vốn, lao động, khoa học kỹ thuật, thị trường, chính
sách định canh định cư, chính sách đồng bào dân tộc thiểu số của Nhà nước
đối với kinh tế trang trại.
- Sự hỗ trợ của công nghiệp chế biến nông trong nghiệp, nông sản nhất
là sự hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp chuyên môn hóa. Đây là nhân
tố cực kỳ quan trọng vì nó ảnh hưởng rất lớn, trong nhiều trường hợp còn ảnh
hưởng tới quyết định sự hành thành và phát triển của kinh tế trang trại.
- Phát triển cơ sở hạ tầng là một trong những điều kiện thiết yếu đối
với sự hình thành và phát triển của kinh tế trang trại.
- Sự phát triển nhất định của các hình thức liên kết kinh tế trong
nông nghiệp.
- Vấn đề giá cả, tỷ giá hối đoái, lợi thế cạnh tranh, thời cơ khủng hoảng
kinh tế Chính là những yếu tố thuộc môi trường kinh tế luôn tác động đến
kết quả và hiệu quả kinh tế của trang trại cũng như đối với các hình thức.
* Các nhân tố khoa học kỹ thuật
Cùng với các hình thức tổ chức sản xuất, sự phát triển của khoa học
công nghệ có tác dụng to lớn đến sự phát triển của toàn xã hội trên tất cả các
mặt hoạt động về kinh tế, chính trị, xã hội. Những phát minh khoa học đã đem
lại những kết quả to lớn cho nền kinh tế. Trong sản xuất nông nghiệp ta có thể
dễ nhận thấy công nghệ sinh học trong những năm trở lại đây đã tạo ra những
giống cây, con gia súc có năng suất cao, phẩm chất tốt nhiều khi vượt quá sự
mong đợi của con người. Những quy trình sản xuất thâm canh tăng năng suất
các loại cây trồng và vật nuôi ngày càng được nghiên cứu triển khai. Khoa
học kỹ thuật cũng đã tạo ra nhiều hệ thống công cụ lao động mới, thúc đẩy
quá trình phân công lao động, cải tạo từng bước tập quán canh tác, sản xuất
lạc hậu, thúc đẩy việc mở rộng quy mô sản xuất cho phù hợp và đem lại hiệu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

16
quả kinh tế cao. Đặc biệt sự phát triển như vũ báo của công nghệ thông tin đã
làm cho các thành tựu của khoa học kỹ thuật không còn bó hẹp trong phạm vi
một quốc gia hay một vùng lãnh thổ được phổ biến áp dụng toàn cầu. Ngày
nay, khoa học kỹ thuật đã trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp, tác động sâu
sắc tới nền kinh tế của thế giới.
* Các nhân tố tự nhiên
- Đất đai: Những đặc tính về lý tính và hóa tính của đất quy định độ phì
tốt hay xấu, địa hình có bằng phẳng hay không, vị trí của đất có thuận lợi hay
khó khăn cho giao thông đi lại vận chuyển vật tư sản phẩm phục vụ cho sản
xuất ảnh hưởng lớn đến hiệu quả của sản xuất kinh doanh.
Độ phì của đất tốt phù hợp cho sinh trưởng và phát triển của cây trồng
làm cho cây trồng năng suất cao, chất lượng tốt và đầu tư ít nhưng mang lại
lợi nhuận lớn hơn so với vùng đất sấu hơn.
Đất bằng phẳng có thể giúp chúng ta đưa máy móc vào đồng ruộng và
đầu tư thủy lợi với mức đầu tư thấp là tiền đề áp dụng các quy trình công
nghệ sản xuất tiên tiến nhằm sản xuất ra các sản phẩm nhiều nhanh, tốt, rẻ và
có sức cạnh tranh trên thị trường.
- Thời tiết kí hậu: Đất, nước, thời tiết- khí hậu, cây trồng và gia súc gắn
chặt với nhau ở các vùng sinh thái đem lại kết quả khác nhau cả về năng suất
và chất lượng sản phẩm, từ đó cho hiệu quả khác nhau. Cùng một loại cây
trồng như nhau nhưng có vùng hiệu quả cao, có vùng cho hiệu quả thập thậm
trí là không cho sản phẩm.
* Các nhân tố xã hội
- Thói quen, tập quán của từng địa phương cũng ảnh hưởng đến việc
hình thành và phát triển trang trại. Như ở vùng miền núi kinh tế hộ thường
thiết chế theo kiểu cộng đồng, hàng xóm, láng giềng và thường là cùng dòng
họ. Mỗi dòng họ ở mỗi địa phương thường đưa ra những lệ làng, hội, phường
riêng…mà nhiều khi cấp ủy, chính quyền khó có thể can thiệp được. Những

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

17
yếu tố này cùng ảnh hưởng lớn tới điều kiện sản xuất, phân phối sản phẩm và
sinh hoạt của gia đình.
- Một số địa phương miền núi, nông dân còn mang tính du canh, du cư
gây ảnh hưởng đến việc phát triển kinh tế xã hội, mất ổn định an ninh chính
trị, phá hoại môi trường sinh thái và môi trường sống của con người.
- Trình độ dân trí nhất là miền núi còn rất thấp nên khả năng tiếp
thu các tiến bộ khoa học kỹ thuật cũng như sử dụng hợp lý các nguồn lực
khó khăn.
- Các nhân tố chủ quan của trang trại.
- Chủ trang trại phải có ý chí và quyết tâm làm giàu từ nghề nông, dám
chấp nhận rủi ro. Đây là điều kiện chủ quan có ý nghĩa hết sữ quan trọng đối
với việc hình thành và phát triển kinh tế trang trại.
- Trình độ văn hóa, khoa học kỹ thuật và kinh nghiệm sản xuất của chủ
trang trại quyết định đến hiệu quả sản xuất kinh doanh.
- Cần tập trung tới quy mô nhất định về những yếu tố vật chất trong sản
xuất, trước hết là ruộng đất và tiền vốn.
1.3. Kinh nghiệm nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại trên thế giới và ở
Việt Nam
1.3.1.Kinh nghiệm nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại ở một số nước trên
thế giới
* Nâng cao hiệu quả trang trại ở Mỹ
Hiện nay ở Mỹ có khoảng gần 3 triệu trang trại, trong đó có gần 2 triệu
trang trại gia đình. Lực lượng này sản xuất ra hơn 50% sản lượng đậu tương
và ngô của toàn thế giới, xuất khẩu 40-50 triệu tấn lúa mỳ, 50 triệu tấn ngô,
đậu tương Diện tích đất đai bình quân ở Mỹ hiện nay là 10ha/trang trại. Lao dộng
làm thuê trong các trang trại ở Mỹ rất ít. Loại trang trại nhỏ có thu nhập từ

100.000-500.000USD/năm cũng chỉ thuê 1-3 lao động. Các trang trại gia đinh ở