BỘ ĐỀ VÀ ĐÁP ÁN THI HỌC SINH GIỎI VẬT LÝ LỚP 9

Đề thi học sinh giỏi cấp tỉnh
Môn: Vật lí 9
( Thời gian 150 phút)
Đề số 1:
I, Phần trắc nghiệm :
Câu 1 : (1
đ
) Một ô tô 1 phút trên con đờng bằng phẳng với vận tốc 90 km/h, sau đó
lên dốc 2 phút với vận tốc 60 km/h, cuối cùng xuống dốc 1 phút với vận tốc 120
km/h. Vận tốc trung bình của ô tô trên cả quãng đờng ô tô chuyển động là :
A. 90 km/h B. 82,5 km/h C. 67,5 km/h
Câu 2 : (1
đ
) Ngời ta muốn pha nớc tắm cho trẻ em với nhiệt độ bằng 37
0
C. Phải
pha thêm bao nhiêu lít nớc sôi vào 14 lít nớc lạnh ở 10
0
C :
A. 6 B.
37
140
C.
9
14
Câu 3 : (2
đ
)
a, (1
đ
) : Chiếu một chùm sáng phân kỳ vào một gơng cầu lõm. Chùm sáng phản

xạ luôn là chùm hội tụ nếu điểm sáng S ở vị trí :
A. Nằm trong khoảng OF
B. Nằm ngoài khoảng OF
C. Nằm trùng với F
b, (1
đ
) : Khi chiếu tia sáng từ không khí vào nớc, tạo với pháp tuyến mặt phân cách
giữa 2 môi trờng một góc bằng n
0
thì góc khúc xạ r có số đo :
A. r > n
0
B. r < n
0
C. r
0
n
D. r
0
n
Câu 4:
a. (1
đ
) Một dây đồng có điện trở R. Kéo dãn đều cho độ dài của dây tăng lên gấp
đôi (Nhng thể tích của dây không đổi ). Điện trở của dây sau khi đợc kéo tăng :
A. 2 lần B. 4 lần C. Không đổi D.
2
1
lần
b, Có 3 điện trở giống hệt nhau. Có bao nhiêu cách mắc các điện trở này với nhau:

A. 2 B. 6 C. 4 D. 8
II. Phần tự luận (14
đ
):
Câu 1: (3
đ
) Ông Long định đi xe máy từ nhà đến cơ quan, nhng xe không nổ đợc
máy nên đành đi bộ. ở nhà, con ông sửa đợc xe liền lấy xe đuổi theo để đèo ông đi
tiếp. Nhờ đó thời gian tổng cộng để ông đến cơ quan chỉ bằng nửa thời gian nếu ông
phải đi bộ suốt quãng đờng, nhng cũng vẫn gấp đôi thời gian nếu ông đi xe máy
ngay từ nhà. Hỏi ông đã đi bộ đợc mấy phần quãng đờng thì con ông đuổi kịp ?
(Bài tập Vật Lý 7 Dùng cho tr ờng chuyên lớp chọn NXB GD)
Câu 2 : (3
đ
)
1
Trong một bình đậy kín có một cục nớc đá khối lợng M = 0,1 kg nổi trên mặt
nớc, trong cục đá có một viên chì khối lợng m = 5 g. Hỏi phải tốn một nhiệt lợng
bằng bao nhiêu để cục chì bắt đầu chìm xuống nớc ?
(Cho khối lợng riêng của chì bằng 11,3 g/cm
3
, của nớc đá bằng 0,9 g/cm
3
nhiệt
nóng chảy của nớc đá là 3,4. 10
5
J/kg). Nhiệt độ nớc trong bình là 0
0
C ?
(BT Vật Lý chọn lọc Nguyễn Thanh Hải NXB GD)

Câu 3 : (4
đ
)
Bốn điện trở giống hệt nhau ghép nối tiếp vào nguồn điện có hiệu điện thế
không đổi U
MN
= 120 V. Dùng một vôn kế V mắc vào giữa M và C chỉ 80 V.
Vậy nếu lấy vôn kế đó mắc vào hai điểm A và B thì số chỉ của vôn kế V là bao
nhiêu ?
(BT Vật Lý nâng cao 9 NXB Đà Nẵng )




Câu 4 : (4
đ
)
Một bóng đèn hình cầu có đờng kính 4 cm đợc đặt trên trục của vật chắn
sáng hình tròn, cách vật 20 cm. Sau vật chắn sáng có màn vuông góc với trục của
hai vật, cách vật 40 cm :
a, Tìm đờng kính của vật biết bóng đen có đờng kính bằng 16 cm ?
b, Tìm bề rộng vùng nửa tối ?
(200 BT Vật lý chọn lọc NXB Hà Nội)

2
R R R R
M A C NB
Đề thi học sinh giỏi cấp tỉnh
Môn: Vật lí 9
( Thời gian 150 phút)

Đề số 2:
I. Phần trắc nghiệm : (6
đ
)
Câu 1 (1
đ
) Một vật có khối lợng 10kg thể tích 1500cm
3
đợc treo vào một lực kế.
Nếu cho vật nhúng ngâp.trong nớc thì lực kế chỉ
A.85N B.0N C.100N D.15N
Câu 2 (1
đ
) Đối lu là hiện tợng truyền nhiệt chủ yếu trong :
A. Chất rắn và chất lỏng
B. Chất khí và chất lỏng
C. Chất khí và chất rắn
Câu 3 (2
đ
)
a) ( 1
đ
) Chiếu một chùm sáng phân kỳ vào một gơng cầu lõm. Chùm sáng phản
xạ luôn là chùm phân kỳ, nếu điểm sáng S ở vị trí :
A. Nằm trong khoảng OF
B. Nằm ngoài khoảng OF
C. Nằm trùng với F
b, (1
đ
) Khi tia sáng truyền từ thuỷ tinh ra không khí tạo với pháp tuyến mặt phân

cách một góc tới là m
0
thì góc khúc xạ r có số đo :
A. r
0
m
B. r
0
m
C. r > m
0
D. r
0
m
Câu 4 :
a, (1
đ
) Để tiếp tục giảm hao phí trên đờng tải điện lên gấp đôi đội quản lí phải
dùng máy tăng thế để tăng hiệu điện thế so với máy tăng thế cũ n lần . n nhận giá
trị :
A.
2
B. 4 C. 2
3
b, (1
đ
) Một bóng đèn có ghi 1,5 W 3 V đợc mắc vào hiệu điện thế 2 V. Nhiệt
lợng toả ra trong một dây là
A. 1J B.
J

3
2
C.
2
3
J
II. Phần tự luận
Câu 1 :
Một xuồng máy đang đi ngợc dòng thì gặp một bè đang trôi xuôi, sau khi gặp
2
1
giờ thì động cơ xuồng bị hỏng. Trong thời gian máy hỏng xuồng bị trôi theo
dòng. Đợc 15 phút thì sửa xong máy, xuồng quay lại đuổi theo bè (vận tốc của
xuồng đối với nớc nh cũ) và gặp lại bè cách ở điểm gặp trớc một đoạn l = 2,5 km.
Tìm vận tốc của dòng nớc ?
(BT Vật Lý 7 Dùng cho Tr ờng chuyên lớp chọn NXB GD)
Câu 2 :
Có hai bình cách nhiệt. Bình thứ nhất chứa 5 lít nớc ở nhiệt độ t
1
= 60
0
C, bình
thứ hai chứa 1 lít nớc ở nhiệt độ t
2
= 20
0
C. Đầu tiên, rót một phần nớc từ bình thứ
nhất sang bình thứ hai, sau đó khi trong bình thứ hai đã cân bằng nhiệt ngời ta lại
rót trở lại từ bình thứ hai sang bình thứ nhất một lợng nớc để trong hai bình lại có
dung tích nớc bằng lúc ban đầu. Sau các thao tác đó nhiệt độ nớc trong bình thứ

nhất là t

1
=59
0
C. Hỏi đã rót bao nhiêu nớc từ bình thứ nhất sang bình thứ hai và ng-
ợc lại ?
(BT Vật Lý chọn lọc Nguyễn Thanh Hải NXB GD)
Câu 3 :
Cho đoạn mạch điện nh hình vẽ
Biết R
1
= 3

, R
2
= 6

AB là biến trở có điện trở
toàn phần phân bố đều
R
0
=18

, C là con chạy có
Thể di động trên biến trở,
U
MN
= 9 V, Điện trở vôn kế vô cùng lớn
1. Hỏi vôn kế chỉ bao nhiêu khi :

a, C ở vị trí trùng với A ?
b, C ở vị trí sao cho AC có điện trở 10

?
2. Tìm vị trí con chạy C để vôn kế chỉ 1 V ?
Câu 4 :
Một gơng phẳng hình tròn đờng kính 10 cm đặt trên bàn cách trần nhà
4
V
M
R
1
R
2
N
B
A
C
D
R
0
2 m, mặt phản xạ hớng lên trên. ánh sáng từ một bóng đèn pin (xem nguồn sáng là
điểm) cách trần nhà 1 m :
a, Tính đờng kính vệt sáng trên trần nhà ?
b, Cần phải dịch bóng đèn về phía nào ? (theo phơng vuông góc với gơng)
một đoạn bao nhiêu để đờng kính vệt sáng tăng gấp đôi .
(200 Bt Vật Lý chọn lọc NXB Hà Nội)
5
Hớng dẫn chấm đề số 2
A. Phần trắc nghiệm:

Câu 1 : (1
đ
) B Câu 2 : (1
đ
) A Câu 3 : a, (1
đ
) B
b, (1
đ
) C
Câu 4 : a, (1
đ
) B
b, (1
đ
) C
B. Phần tự luận:
Câu
Nội dung giải
Điể
m
1
- Gọi vận tốc của ông Long đi bộ là v
1
, vận tốc xe là v
2
Quãng đờng từ nhà đến cơ quan là S, quãng đờng ông Long đi
bộ là S
1
. Khi đó :

- Thời gian đi bộ của ông Long là
1
1
V
S
- Quãng đờng ông Long đợc xe đèo : S S
1
- Thời gian ông Long đợc xe đèo :
2
1
V
S-S
- Thời gian ông Long đợc xe đèo và đi bộ :
1
1
V
S
+
2
1
V
S-S
- Thời gian đi bộ từ nhà tới cơ quan :
1
V
S
- Thời gian đi xe từ nhà tới cơ quan :
2
V
S

- Do thời gian đi bộ và đợc xe đèo chỉ bằng nửa thời gian đi
bộ từ nhà tới cơ quan nên :
1
1
V
S
+
2
1
V
S-S
=
1
.
2
1
V
S

(1)
- Thời gian đi xe gấp đôi thời gian đi bộ và đợc xe đèo

1
1
V
S
+
2
1
V

S-S
=
2
2
V
S

(2)
- Từ (1) và (2) ta có :
1
.
2
1
V
S
=
2
2
V
S


V
2
= 4V
1
- Thay vào (1) ta đợc :
1
1
V

S
+
1
1
4V
S-S
=
1
.
2
1
V
S


4S
1
+ S S
1
= 2S

3S
1
= S

S
1
=
S
3

1
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
6
2
- Gọi M
1
là khối lợng còn lại của cục nớc đá khi bắt đầu chìm
ta có : D
n
là khối lợng riêng của nớc, V là thể tích cục đá và
chì ta có V =
chida
D
m
D
M
+
1
- Để cục chì bắt đầu chìm không cần phải toàn bộ nớc đá tan
hết, chỉ cần khối lợng riêng trung bình của nớc đá và cục chì

trong đó băng khối lợng riêng của nớc

V
mM +
1
=
n
D

- Khi đó : M
1
+ m = D
n
(
Chida
D
m
D
M
+
1
)


M
1
=
)(D
)Dn -(Dm.D
chi

1chida
dan
DD

= 5
0,9)11,3-(1
1)0,9-(11,3
= 41 g
Khối lợng nớc đá phải tan :
gggMMM 5941100
1
===
Nhiệt lợng cần thiết là : Q =
35
10.59.10.4,3

=M

= 200,6. 10
2
J
0,5
0,5
0,5
0,25
0,25
0,5
0,5
3
- Lần lợt mắc vôn kế V vào M,C và A,B ta có các sơ đồ :

Gọi R
v
là điện trở của vôn kế khi đó ta có :
R
MC
=
V
V
R3R
3R.R
+

0,25
0,25
0,5
7
R R R R
M A C NB
V
R R R R
M A C NB
V
R
MN
=
V
V
R3R
3R.R
+

+ R

RR
R
V
V
34
3
R
R
MN
MC
+
=


3
2
R
R
MN
MC
==
MN
MC
U
U
Ta ®îc :
3
2

34
3
=
+ RR
R
V
V

⇒
R
V
= 6R
Khi ®ã R
AB
=
R.
7
6
RR
R
V
RV
=
+

R
MN
=
RRR
7

27
3.
7
6
=+
TØ sè
9
2
U
U
MN
AB
==
MN
AB
R
R


⇒
U
AB
=
3
80
120.
9
2
=
(V)

0,5
0,5
0,5
0,25
0,25
0,25
0,5
0,25
4
Theo bµi ra ta cã h×nh vÏ :
a, XÐt
∆
OIA ®ång d¹ng
∆
OI
2
A
2
ta cã :

===
22222
OI
OI
AB
BA
AI
IA

4

1


⇒
4OI = OI
2
= OI + I I
2
= OI + 60

⇒
OI = 20 cm.
XÐt
∆
OIA ®ång d¹ng víi
∆
OI
1
A
1
ta cã :

11111
OI
OI
AB
BA
AI
IA
==

⇒
A
1
B
1
=
cmAB
OI
IIOI
AB 8
OI
OI
11
=
+
=
b, XÐt
∆
KIB ®ång d¹ng
∆
KI
1
A
1
ta cã :
0,5
0,25
0,25
0,25

0,25
0,25
0,25
0,25
8
C
A
2
I
1
B
1
A
1
B
A
I
O
K
I
2
B
2
DI
1

11111
KI
KI
BA

AB
AI
IB
==
=
2
1


⇒
KI
1
= 2KI
(1)
MÆt kh¸c : KI + KI
1
= I
1
I = 20 cm
(2)
Tõ (1) vµ (2)
⇒
KI
1
=
cm
3
40

XÐt

∆
KI
1
A
1
®ång d¹ng
∆
KI
2
C ta cã :

11
1
2
2
2
11
2
1
.
KI
KI
AI
KI
KI
CI
CI
AI
=⇒=

Hay I
2
C =
cmAI
II
16
3
40
40
3
40
KI
KI
11
1
121
=
+
=−
+

Tõ ®ã bÒ réng vïng nöa tèi : A
2
C = I
2
C – I
2
A
2
= 8 cm

0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
9
Đề thi học sinh giỏi cấp tỉnh
Môn: Vật lí 9
( Thời gian 150 phút)
Đề số 3:
I. Phần trắc nghiệm : (6
đ
)
Câu 1 (1
đ
) Một vật có khối lợng 10kg thể tích 1500cm
3
đợc treo vào một lực kế.
Nếu cho vật nhúng ngâp.trong nớc thì lực kế chỉ
A.85N B.0N C.100N D.15N
Câu 2 (1
đ
) Đối lu là hiện tợng truyền nhiệt chủ yếu trong :
D. Chất rắn và chất lỏng
E. Chất khí và chất lỏng
F. Chất khí và chất rắn
Câu 3 (2
đ

)
a) ( 1
đ
) Chiếu một chùm sáng phân kỳ vào một gơng cầu lõm. Chùm sáng phản
xạ luôn là chùm phân kỳ, nếu điểm sáng S ở vị trí :
D. Nằm trong khoảng OF
E. Nằm ngoài khoảng OF
F. Nằm trùng với F
b, (1
đ
) Khi tia sáng truyền từ thuỷ tinh ra không khí tạo với pháp tuyến mặt phân
cách một góc tới là m
0
thì góc khúc xạ r có số đo :
A. r
0
m
B. r
0
m
C. r > m
0
D. r
0
m
Câu 4 :
a, (1
đ
) Để tiếp tục giảm hao phí trên đờng tải điện lên gấp đôi đội quản lí phải
dùng máy tăng thế để tăng hiệu điện thế so với máy tăng thế cũ n lần . n nhận giá

trị :
A.
2
B. 4 C. 2
10
b, (1
đ
) Một bóng đèn có ghi 1,5 W 3 V đợc mắc vào hiệu điện thế 2 V. Nhiệt
lợng toả ra trong một dây là
A. 1J B.
J
3
2
C.
2
3
J
II. Phần tự luận
Câu 1 :
Một xuồng máy đang đi ngợc dòng thì gặp một bè đang trôi xuôi, sau khi gặp
2
1
giờ thì động cơ xuồng bị hỏng. Trong thời gian máy hỏng xuồng bị trôi theo
dòng. Đợc 15 phút thì sửa xong máy, xuồng quay lại đuổi theo bè (vận tốc của
xuồng đối với nớc nh cũ) và gặp lại bè cách ở điểm gặp trớc một đoạn l = 2,5 km.
Tìm vận tốc của dòng nớc ?
(BT Vật Lý 7 Dùng cho Tr ờng chuyên lớp chọn NXB GD)
Câu 2 :
Có hai bình cách nhiệt. Bình thứ nhất chứa 5 lít nớc ở nhiệt độ t
1

= 60
0
C, bình
thứ hai chứa 1 lít nớc ở nhiệt độ t
2
= 20
0
C. Đầu tiên, rót một phần nớc từ bình thứ
nhất sang bình thứ hai, sau đó khi trong bình thứ hai đã cân bằng nhiệt ngời ta lại
rót trở lại từ bình thứ hai sang bình thứ nhất một lợng nớc để trong hai bình lại có
dung tích nớc bằng lúc ban đầu. Sau các thao tác đó nhiệt độ nớc trong bình thứ
nhất là t

1
=59
0
C. Hỏi đã rót bao nhiêu nớc từ bình thứ nhất sang bình thứ hai và ng-
ợc lại ?
(BT Vật Lý chọn lọc Nguyễn Thanh Hải NXB GD)
Câu 3 :
Cho đoạn mạch điện nh hình vẽ
Biết R
1
= 3

, R
2
= 6

AB là biến trở có điện trở

toàn phần phân bố đều
R
0
=18

, C là con chạy có
Thể di động trên biến trở,
U
MN
= 9 V, Điện trở vôn kế vô cùng lớn
1. Hỏi vôn kế chỉ bao nhiêu khi :
a, C ở vị trí trùng với A ?
b, C ở vị trí sao cho AC có điện trở 10

?
2. Tìm vị trí con chạy C để vôn kế chỉ 1 V ?
Câu 4 :
Một gơng phẳng hình tròn đờng kính 10 cm đặt trên bàn cách trần nhà
11
V
M
R
1
R
2
N
B
A
C
D

R
0
2 m, mặt phản xạ hớng lên trên. ánh sáng từ một bóng đèn pin (xem nguồn sáng là
điểm) cách trần nhà 1 m :
a, Tính đờng kính vệt sáng trên trần nhà ?
b, Cần phải dịch bóng đèn về phía nào ? (theo phơng vuông góc với gơng)
một đoạn bao nhiêu để đờng kính vệt sáng tăng gấp đôi .
(200 Bt Vật Lý chọn lọc NXB Hà Nội)
12
Hớng dẫn chấm đề số 3
Phần trắc nghiệm
Câu 1: (1
đ
) A
Câu 2: (1
đ
) B
Câu 3: (2
đ
) a, (1
đ
) A
b, (1
đ
) D
Câu 4: (2
đ
) a, (1
đ
) A

b, (1
đ
) B
Phần tự luận
Câ
u
Trình bày
Biể
u
điể
m
1
- Gọi vận tốc xuồng là V
x
; vận tốc dòng nớc là V
n
Sau 1/2 giờ kể từ lần gặp thứ nhất bè trôi đợc một đoạn 1/2 V
n
.
Xuồng đi ngợc dòng đợc quãng đờng 1/2 (V
x
- V
n
)
Lúc máy hỏng, xuồng cách bè : S =
xnnx
VVVV
2
1
2

1
)(
2
1
=+

Sau khi sửa xong máy, vận tốc của xuồng so với bờ (đi xuôi)
Là (V
x
+V
n
) :
Gọi t là thời gian xuồng đuổi kịp bè khi đó : Đoạn đờng xuồng xuôi
là : t(V
x
+ V
n
)
Đoạn đờng bè trôi : t . V
n

Trong thời gian sửa máy xuồng và bè cùng trôi theo dòng nên
khoảng cách giữa chúng không đổi nên :
t (V
n
+ V
x
) - tV
n
= S

Thời gian xuồng đuổi kịp bè :
t =
)(
xv
VV
S
+
=
2
1
2
1
=
x
x
V
V
(giờ)
Thời gian giữa hai lần gặp : t=
4
5
2
1
4
1
2
1
=++
(giờ)
Vận tốc dòng nớc : V

n
=
hkm
t
l
/2
4
5
5,2
==
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
0,25
0,25
0,5
2
- Do chuyển nớc từ bình (1) sang bình (2) và từ bình (2) sang bình (1)
Giá trị khối lợng nớc các bình vẫn nh cũ
Còn nhiệt độ trung bình thứ nhất lại xuống một lợng:
13


t
1
= 60

0
C 59
0
C =1
0
C
Nh vậy nớc trong bình (1) đã mất một nhiệt lợng :
Q
1
= m
1
C.

t
1
Nhiệt lợng này đã truyền sang bình (2) (

t
2
là độ biến thiên nhiệt
độ trong bình (2), khi đó :
m
2
C

t
2
= m
1
.C.

t
1





t
2
= 5
0
C
Nhiệt độ nớc trong bình hai (2) trở thành
t

2
= t
2
+

t
2
= 20 + 5 = 25
0
C
Theo phơng trình cân bằng nhiệt :

mC (t
1

t

2
) = m
2 .
C (t

2
t
2
)




m =
'
21
2
'
2
2
t
t
t
t
m


=

7
1
kg

Vậy khối lợng nớc đã rót là :
7
1
kg
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
0,25
0,25
0,5
0,25
0,25
3
Do R
V
lớn nên hai mạch song song độc lập
1, Điện trở tơng đơng mạch R
td
=
021
021
R
)RR(R
RR ++

+
=
= 6
27
9.18

Cờng độ dòng mạch chính : I =
A5,1
R
U
TD
MN
=
Cờng độ dòng qua R
1
và R
2
là : I
1
=
A
R
1
R
U
21
MN
=
+
Cờng độ dòng qua R

0
: I
Ro
=
A5,0
18
9
=
a, Khi A trùng với C : U
V
= U
AD
=I
1
R
1
= 1.3 = 3 V
b, R
AC
= 10

; U
CD
= U
1
- U
AC
= I
1
R

1
I
Ro
R
AC
= 3 0,5.10 = -2 (V)
Vậy chỉ số của Vôn kế là 2 V
2, R
AC
= x

R
CB
= 18 x
Ta có U
CD
= I
1
R
1
I
Ro
x
Để V chỉ 1 vôn thì U
CD
= 1 V , U
CD
= - 1 V
0,5
0,25

0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
0,25
0,5
14
V
M
R
1
R
2
N
B
A
C
D
R
0
Khi đó :




=
180
15,03
x

x


x = 4

Hoặc




=
180
15,03
x
x


x = 8


0,5
0,5
4
Gọi S là nguồn sáng, gơng AB ta có hình vẽ :
a, Xét

S

I A đồng dạng

S H A



''''
,
AB
BA
HA
IA
HS
IS
==




AB = AB.
IS
HS
'
,
= AB.
IS
IHIS
'
'
,
+
Mà SI = SI

AB
cmAB
SI
IHSI
30. =
+
Vậy đờng kính vệt sáng trên trần nhà 30 cm
Để đờng kính vệt sáng ở trên tăng lên gấp đôi ta có : AB = 30.2
= 60 cm
Lúc này :
SI
SHSI
AB
BA +
==
10
60''
Hay 6. SI = SI + IH


SI =
)(40)(4,0
5
2
5
cmm
IH
===

Khi đó bóng đèn dịch gần gơng một đoạn : 100 40 = 60 cm
0,5
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
0,5
0,5
0,25
0,25
0,5
15
A I
H
S
B

A

B
S