bài giảng công nghệ 10 bài 16 thực hành - nhận biết một số loại sâu bệnh hại cây lúa

§16. Thực hành
NHẬN BIẾT MỘT SỐ LOẠI SÂU, BỆNH HẠI LÚA
I. Phương pháp nhận biết một số sâu, bệnh
hại lúa

Bước 1: Đối chiếu đặc điểm hình thái hay
cách gây hại trên mẫu vật thu được với đặc
điểm một số loại sâu, bệnh.

Bước 2: Kết luận được tên sâu hay bệnh hại
lúa.
§16. Thực hành
NHẬN BIẾT MỘT SỐ LOẠI SÂU, BỆNH HẠI LÚA
II. Đặc điểm gây hại, đặc điểm hình thái của
một số loại sâu, bệnh hại lúa
1. Sâu hại lúa
a. Sâu đục thân bướm hai chấm
b. Sâu cuốn lá lúa loại nhỏ
c. Rầy nâu hại lúa
a. Sâu đục thân bướm hai chấm
- Đặc điểm gây hại: Sâu non đục vào thân lúa, cắt đứt
đường vận chuyển dinh dưỡng làm cho nhánh lúa trở
nên vô hiệu, nõn héo, bông bạc.
- Đặc điểm hình thái
Sâu trưởng thành
Trứng
Nhộng
Sâu non
Biến thái hoàn toàn
a. Sâu đục thân bướm hai chấm

Sâu
trưởng thành
Trứng
Nhộng
Sâu non
Trứng hình bầu dục và xếp thành từng ổ có
phủ một lớp lông tơ màu vàng.
Màu trắng sữa hay vàng nhạt, đầu có màu vàng.
Có màu vàng tới nâu nhạt.
Đầu, ngực, cánh màu vàng nhạt, mỗi cánh có
một chấm đen, con cái có chùm lông đuôi màu
vàng nâu.
b. Sâu cuốn lá lúa loại nhỏ
- Đặc điểm gây hại: Sâu non nhả tơ cuốn lá lúa thành
một bao thẳng đứng hoặc bao tròn gập lại. Sâu non
nằm trong đó ăn phần xanh của lá.
- Đặc điểm hình thái
Trứng
Sâu non
Sâu trưởng thành
Nhộng
Biến thái hoàn toàn
b. Sâu cuốn lá lúa loại nhỏ
Trứng đẻ rải rác ở cả hai mặt lá, hình bầu dục,
màu vàng đục.
Màu trắng trong hoặc màu xanh lá mạ
Trứng
Sâu non
Nhộng
Sâu

trưởng thành
Màu vàng nâu, có kén tơ mỏng màu trắng
Màu vàng nâu, trên cánh trước và cánh sau,
mỗi cánh có hai vân ngang hình làn sóng màu
nâu xám chạy dọc theo mép cánh.
c. Rầy nâu hại lúa
- Đặc điểm gây hại: Rầy nâu chích hút nhựa cây làm
cho cây bị khô héo và chết, hoặc làm cho bông bị lép.
- Đặc điểm hình thái
Trứng
Biến thái không
hoàn toàn
Rầy non
Rầy trưởng thành
c. Rầy nâu hại lúa
Trứng có dạng quả chuối tiêu trong suốt,
trứng đẻ thành từng ổ gồm 5 - 12 quả
nằm sát nhau theo kiểu úp thìa.
Rầy non có màu trắng xám, sau đó
chuyển dần sang màu vàng nâu.
Trưởng thành có màu tối và có hai đôi cánh
Trứng
Rầy non
Sâu trưởng thành
§16. Thực hành
NHẬN BiẾT MỘT SỐ LOẠI SÂU, BỆNH HẠI LÚA
II. Đặc điểm gây hại, đặc điểm hình thái của
một số loại sâu, bệnh hại lúa
2. Bệnh hại lúa
a. Bệnh bạc lá lúa (cháy lá lúa)

b. Bệnh khô vằn (đốm vằn)
c. Bệnh đạo ôn
a. Bệnh bạc lá lúa
- Do vi khuẩn xanthomanas oryzae gây ra
- Chỉ gây hại trên phiến lá lúa
b. Bệnh khô vằn
- Do nấm Rhizoctania solani gây ra
- Gây hại cả trên mạ và trên lúa
Hình. Bệnh khô vằn gây ra trên lá, thân và bông lúa
c. Bệnh đạo ôn
- Do nấm Pirycularia oryzac gây ra
- Gây hại cho lúa ở tất cả các bộ phận trên mặt đất và ở
các giai đoạn sinh trưởng và phát triển
Hình. Bệnh đạo ôn gây ra trên lá, thân và bông lúa
1. Sâu đục thân năm vạch
đầu nâu
2. Sâu đục thân năm vạch
đầu đen
3. Sâu cuốn lá nhỏ
4. Sâu cuốn lá lớn
5. Sâu năn
6. Sâu gai
7. Sâu phao
8. Châu chấu
9. Rầy lưng trắng
10. Bọ xít
11. Bọ trĩ
Kinh nghiệm sẽ cho ta biết vị mặn nơi miếng bánh của
người khác. Và lối đi buồn thảm là khi phải leo lên chiếc
thang của người khác.

Dante