bài giảng công nghệ 10 bài 27 ứng dụng công nghệ tế bào trong công tác giống

BÀI 27
ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
TRONG CÔNG TÁC GIỐNG
Trong chăn nuôi có những biện pháp tạo giống vật
nuôi nào?
-
Chọn lọc
-
Nhân giống: nhân giống TC, lai giống
-
Ngoài ra, ngày nay nhờ ứng dụng khoa học kỹ thuật
hiện đại đã tạo ra nhiều giống vật nuôi có năng suất
và phẩm chất cao. Một trong nhứng ứng dụng tiêu
biểu là công nghệ tế bào trong công tác giống.
- 1986: Con bê đầu tiên ở n ớc ta ra đời từ cấy truyền
phôi.
- 1989: Cấy 50 phôi đông lạnh (giúp đỡ của 2 chuyên
gia Cuba)
- 1994: Bò sinh đôi trong đó 1 bê do trứng rụng tự
nhiên và 1 bê do cấy truyền phôi.
- 1996,1997: 150 phôi đông lạnh cấy trên bò miền Nam
và Hà Nội. Những bê sinh ra sinh tr ởng, phát triển, sinh
sản bình th ờng, cho sữa v ợt toàn đàn 20-30%.
lịch sử CÔNG NGHệ Cấy Truyền Phôi bò ở Việt Nam
- 1978: Trung tâm khoa học tự nhiên và công nghệ quốc gia
đã có một bộ phận bắt đầu nghiên cứu cấy truyền phôi ở thỏ.
- 1980: Nghiên cứu cấy truyền phôi bò
- 1989: Viện Chăn nuôi Bộ môn cấy truyền phôi đ ợc thành
lập.
- 1992 : Công nghệ cấy truyền phôi đ ợc giảng dạy và cho

sinh viên - cao học và nghiên cứu sinh
- 1997: Khoá học đầu tiên về công nghệ cấy truyền phôi đ ợc
tổ chức.
lịch sử CÔNG NGHệ Cấy Truyền Phôi bò ở Việt
Nam
Phôi của bò cho
phôi
Bò cho phôi
Bò
nhận
phôi
Bê
con
I. Khái niệm
Quan sát sơ đồ sau và cho nhận xét?
Em có nhận xét gì về
bê con sinh ra?
Thế nào là cấy truyền phôi ?
I. Khái niệm
Công nghệ cấy truyền phôi là quá trình đưa phôi
được tạo ra từ cơ thể vật nuôi cho phôi sang cơ
thể vật nuôi nhận phôi, phôi phát triển thành vật
nuôi mới
II. Cơ sở khoa học
*Phôi là một cơ thể độc lập ở giai đoạn đầu củaqu¸
tr×nh phát triển. Nếu được chuy nể sang một cơ thể
khác có trạng thái sinh lí phù hợp thì nó vẫn sống và
phát triển bình thường. Sự phù hợp này gọi là sự
đồng pha

Tại sao phôi lai sống và phát triển được trên
cơ thể ?
*Hoạt động sinh dục của vật nuôi là do hoocmôn sinh
dục điều tiết, vì vậy có thể sử dụng các chế phẩm sinh
học hoặc hoocmôn nhân tạo để điều khiển quá trình
sinh sản của vật nuôi ( Gây động dục đồng pha hoặc
gây rụng trứng hàng loạt)
Làm thế nào để cơ thể bò mẹ nhận phôi có trạng thái sinh
lý phù hợp với cơ thể bò cho phôi?
CÊu T¹o ph«i
•
Quan sát hình vẽ sau.
Từ đó nêu quy trình
cấy truyền phôi ở bò?
III. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CẤY TRUYỀN PHÔI BÒ
11.Đàn con mang tiềm năng tốt của bò cho phôi
5.Bò nhận phôi động dục
8.Cấy phôi cho bò nhận
10.Bò nhận phôi có chửa
3.Gây động dục hàng loạt
6.Bò đực giống tốt
7.Thu hoạch phôi
4.Gây rụng trứng nhiều ở bò cho phôi
X
9.Bò cho phôi trở lại bình thường
chờ chu kỳ tiếp theo
2.Chọn bò nhận phôi
Phối giống
2.Chọn bò cho phôi
Để thực hiện cấy truyền phôi thành công phải có những

điều kiện gì?
-
Bò cho phôi và bò nhận phôi có hiện tượng động dục đồng pha
và khỏe mạnh.
-
Phương tiện nuôi, cấy truyền phôi phải hiện đại, kỷ thuật thụ
tinh cao
Dựa vào tiêu chí nào để chọn vật nuôi cho phôi và nhận
phôi ?
-
Vật nuôi cho phôi phải cho phôi có chất lượng di truyền tốt, vật
nuôi nhận phôi phải khỏe mạnh, sinh sản bình thường, có năng
suất cao về 1 hoặc 1 vài tính trạng.
- Vật nuôi nhận phôi phải có khả năng sinh sản tốt, sức khỏe tốt,
sức sản xuất cao
Gây động dục hàng loạt bằng cách nào ?
Dựa vào chu kỳ động dục của vật nuôi dùng hoocmon sinh dục
tiêm cho các vật nuôi cho và nhận phôi (hoóc môn sinh dục như
prostaglandin, progesterone)
Ví dụ: Để gây rụng trứng nghiều ở vật nuôi cho phôi (sử dụng các
hoóc môn gây siêu bài noãn như PMSG, FSH, HMG.)
Phối giống bằng phương pháp nào ?
Dùng phương pháp thụ tinh nhân tạo
Làm thế nào lấy được phôi
từ cơ thể cho phôi ?
Dùng phương pháp súc rửa ống dẫn trứng để thụ
phôi trước khi làm tổ
Cấy phôi vào cơ
thể nhận phôi
bằng cách nào?

Bằng dụng cụ riêng cấy phôi vào tử
cung từng vật nuôi nhận phôi
B1: Chọn vật nuôi cho phôi và nhận phôi: vật nuôi cho phôi
phải cho phôi có chất lượng di truyền tốt, vật nuôi nhận
phôi phải có khả năng sinh sản tốt và sức khỏe tốt
B2: Gây động dục đồng pha ở vật nuôi cho phôi và nhận phôi:
-
Dùng các chế phẩm sinh học chứa hoocmon hay hoocmon
nhân tạo để điều khiển sự sinh sản của vật nuôi
B3: Phối giống cho vật nuôi cho phôi bằng thụ tinh nhân tạo
III. Quy trình công nghệ cấy truyền phôi
B5: Cấy các phôi đã cấy vào tử cung vật nuôi nhận phôi có cùng
thời kỳ động dục với nguyên tắc “lấy ở vị trí nào thì đưa vào
đúng vị trí ấy”
B6: Nuôi, chăm sóc vật nuôi cho phôi trở lại kỳ động dục mới.
Chăm sóc các vật nuôi nhận phôi mang thai để thai phát triển
tốt
B7: Nuôi dưỡng đàn con để bổ sung vào đàn giống
B4: Thu hoạch các phôi ở vật nuôi cho phôi: Dùng phương
pháp súc rửa ống dẫn trứng để thu phôi trước khi làm tổ
III. Quy trình công nghệ cấy truyền phôi
-
Phổ biến và nhân nhanh về số lượng và chất lượng
giống tốt
-
Giảm chi phí trong chăn nuôi: như con giống, chuồng
trại, nhân lực…
-
Hạn chế dịch bệnh, nâng cao sức chống chịu khả năng
thích nghi của bê con…

Ý nghĩa của công nghệ cấy truyền phôi bò?
Nh©n b¶n v« tÝnh
Nhân bản vô tính là hiện tượng chuyển nhân của một tế bào
xôma vào một tế bào trứng đã lấy mất nhân, rồi kích thích phát
triển thành một cơ thể mới.





C
ấ
y

v
à
o

d
ạ

c
o
n
Dolly
Dolly
Hoàn toàn giống cừu
cho nhân
mang thai hộ
Cừụ cho trứng chưa thụ tinh (n)

đã tách nhân
Cừu cho nhân TB
xôma (2n)
Đẻ
Một số thành tựu công nghệ cấy truyền phôi
Bª sinh ra tõ TTON