Tiết 113 Cách làm bài văn nghị luận về 1 vấn đề tư tưởng đạo lí Ngữ văn 9

Ng÷ v¨n 9
Tiết 113: Cách làm bài nghị luận
về một vấn đề tư tưởng, đạo lí

Đề 1. Suy nghĩ từ truyện ngụ ngôn Đẽo
cày giữa đường.
Đề 2. Đạo lí Uống nước nhớ nguồn.
Đề 3. Bàn về tranh giành và nhường
nhịn.
Đề 4. Đức tính khiêm nhường.

Đề 1. Suy nghĩ từ truyện ngụ ngôn Đẽo cày giữa đường.
Đề 2. Đạo lí Uống nước nhớ nguồn.
Đề 3. Bàn về tranh giành và nhường nhịn.
Đề 4. Đức tính khiêm nhường.
Đề 5. Có trí thì nên.
Đề 6. Đức tính trung thực.
Đề 7. Tinh thần tự học.
Đề 8. Hút thuốc lá có haị.
Đề 9. Lòng biết ơn thầy, cô giáo.
Đề 10. Suy nghĩ từ câu ca dao: Công cha như núi Thái Sơn –
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Đề 1. Suy nghĩ từ truyện ngụ ngôn Đẽo cày giữa đường.
Đề 3. Bàn về tranh giành và nhường nhịn.
Đề 10. Suy nghĩ từ câu ca dao: Công cha như núi Thái Sơn –
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.

Đề 1. Giới thiệu một tấm gương vượt khó.
Đề 2. Cái lợi và cái hại của trò chơi điện tử.
Đề 3. Bàn về vấn đề ô nhiễm môi trường.

Đề 4. Bàn về hiện tượng học sinh không
trung thực trong học tập.

Nghị luận về một
sự việc, hiện
tượng đời sống
Nghị luận về một vấn đề
tư tưởng đạo lí
Xuất phất từ sự
thực đời sống mà
nêu ra tư tưởng,
bày tỏ thái độ.
Xuất phát từ tư tưởng
đạo lí, sau đó dùng lập
luận giải thích, chứng
minh, phân tích, tổng
hợp để thuyết phục
người đọc nhận thức
đúng về tư tưởng đạo lí
đó.
Giống nhau
Khác nhau
Sau khi phân tích sự việc, hiện tượng,
người viết có thể rút ra những tư tưởng và
đạo lí.

b. Tìm ý
•
Giải thích nghĩa đen.
-

Nước: là sự vật tự nhiên, thể lỏng, mềm, mát, linh hoạt trong mọi địa hình,
có vai trò đặc biệt trong đời sống.
-
Nguồn: là nơi bắt đầu của dòng chảy .
•
Giải thích nghĩa bóng (quan trọng)
-
Nước: là mọi thành quả mà con người được hưởng thụ (giá trị vật chất và giá
trị tinh thần).
-
Nguồn: là những người làm ra thành quả, lịch sử, truyền thống (là tổ tiên,
xã hội, dân tộc, gia đình )
khi hưởng thụ thành quả phải nhớ ơn và đền ơn xứng
đáng những người đã làm ra thành quả đó.
-
Bình luận câu tục ngữ:
+ Nhớ nguồn là lương tâm và trách nhiệm của mỗi người.
+ Là sự biết ơn, giữ gìn và tiếp nối sáng tạo.
+ Là không vong ân bội nghĩa.
+ Là học tập để sáng tạo thành quả mới.
-
Ý nghĩa đạo lí:
+ Là sức mạnh tư tưởng gìn giữ các giá trị vật chất và tinh thần của dân tộc.
+ Là một nguyên tắc làm người của người Việt Nam.
- Bài học đạo lí:

-
Phép lập luận trong bài nghị luận về một sự việc, hiện
tượng đời sống:
-

Phép lập luận trong bài nghị luận về một vấn đề tư
tưởng, đạo lí:
định, phủ định
Phân tích, nhận định, đánh giá, khẳng
Giải thích, chứng minh, bình luận, phân
tích, tổng hợp.

Phần Yêu cầu về nội dung
Mở bài
Thân bài
Kết bài
Giới thiệu vấn đề tư tưởng, đạo lí
cần bàn luận.
-
Giải thích, chứng minh nội dung vấn
đề tư tưởng, đạo lí.
- Nhận định, đánh giá vấn đề tư
tưởng, đạo lí đó trong bối cảnh của
cuộc sống riêng, chung.
Kết luận, tổng kết, nêu nhận thức
mới, tỏ ý khuyên bảo hoặc tỏ ý hành
động