BÀI 1 TRIỂN KHAI VÀ QUẢN TRỊ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

MH/MĐ: QUẢN TRỊ MẠNG LINUX
Bài 1: TRIỂN KHAI VÀ QUẢN TRỊ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
Bài 2: QUẢN TRỊ TÀI KHOẢN NGƯỜI DÙNG VÀ LẬP TRÌNH SHELL
Bài 3: TRIỂN KHAI DỊCH VỤ DNS VÀ DHCP
Bài 4: TRIỂN KHAI DỊCH VỤ SAMBA VÀ NFS
Bài 5: TRIỂN KHAI DỊCH VỤ WEB VÀ FTP
Bài 6: TRIỂN KHAI DỊCH VỤ MAIL
Bài 7: BẢO MẬT HỆ THỐNG LINUX
ÔN TẬP
BÁO CÁO ĐỒ ÁN
THI
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

BÀI 1: TRIỂN KHAI VÀ QUẢN TRỊ HỆ ĐIỀU HÀNH
LINUX
Giới thiệu và triển khai hệ điều hành Linux
Các mức hoạt động của hệ thống Linux
Khắc phục lỗi
Cấu trúc hệ thống tập tin
Các tác vụ trên hệ thống tập tin và đĩa
Các thao tác trên tập tin và thư mục
Các chuẩn chuyển hướng trong Linux
Lưu trữ
Cấu hình địa chỉ IP
Secure Remote Access – SSH (Secure Shell)
Tiến trình và tiện ích quản lý tiến trình
Cài đặt phần mềm
Các tiện ích trên linux
Câu hỏi bài tập

Cài đặt và khắc phục sự cố trong quá trình cài đặt hệ điều hành linux
Cài đặt và khắc phục sự cố trong quá trình cài đặt hệ điều hành linux
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

MỤC TIÊU BÀI HỌC
MỤC TIÊU BÀI HỌC
Giải thích được các phiên bản & kiến trúc của HĐH Linux.
Trình bày được quá trình khởi động HĐH Linux.
Khôi phục được mật khẩu của tài khoản quản trị.
Trình bày được cấu trúc hệ thống tập tin, các loại tập tin, tập tin liên kết và
cấu trúc cây thư mục trên Linux.
Giải thích được các chuẩn chuyển hướng trong Linux.
Cấu hình cho phép quản trị từ xa dựa trên SSH.
Trình bày được các cách cài đặt phần mềm trên Linux.
Triển khai được phần mềm và thành thạo các tiện ích thông dụng trên Linux.
Lập lịch thực hiện các tác vụ quản trị.
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Giới thiệu hệ điều hành Linux
Lịch sử phát triển
Năm 1991 Linus Torvalds bắt
đầu xem xét Minix với mục
đích nghiên cứu cách tạo ra
một hệ điều hành Unix chạy
trên máy PC với bộ vi xử lý
Intel 80386.
Linux là một hệ điều hành mở
và miễn phí, phát triển trên
mạng Internet.
Thuật ngữ “Linux” được sử dụng để chỉ nhân của HDH Linux, tên này để

miêu tả tổng thể một hệ điều hành giống Unix (còn được biết đến dưới
tên GNU/Linux)
Thuật ngữ “Linux” được sử dụng để chỉ nhân của HDH Linux, tên này để
miêu tả tổng thể một hệ điều hành giống Unix (còn được biết đến dưới
tên GNU/Linux)
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Giới thiệu hệ điều hành Linux
Lịch sử phát triển
Kernel của Linux được phân phối dưới license của GNU GPL
(General Public License) và mã nguồn của nó được phân phối tự
do.
Năm 2001, phiên bản của Linux kernel là 2.4.2-2, có khả năng điều
khiển các máy đa bộ vi xử lý và rất nhiều các tính năng khác.
Phiên bản kernel cuối hiện nay là 2.6 (2.6.11.3 – phân phối ngày
13/03/2005 tại trang Web )
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Giới thiệu hệ điều hành Linux
Các phiên bản hệ điều hành linux
CentOS và Fedora Core:
Là phiên bản linux thịnh hành nhất trên thế giới, phát hành bởi
công ty Redhat.
Năm 2003, Redhat Inc đầu tư phát triển dòng sản phẩm Redhat
Enterprise Linux (RHEL) với mục đích thương mại.
Fedora và CentOS là bản miễn phí.
Tham khảo :
Giới thiệu tóm lược các phiên bản hệ điều hành linux thông dụng được sử
dụng trên thế giới hiện nay
Giới thiệu tóm lược các phiên bản hệ điều hành linux thông dụng được sử

dụng trên thế giới hiện nay
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Giới thiệu hệ điều hành Linux
Các phiên bản hệ điều hành linux
SuSE Linux:
Made in Germany.
Bản Linux cực kỳ thịnh hành ở châu Âu và Bắc Mỹ.
Tham khảo:
Debian Linux:
Là một phiên bản được sử dụng thông dụng.
Debian có tính ổn định cao.
Tham khảo:
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Giới thiệu hệ điều hành Linux
Các phiên bản hệ điều hành linux
Ubuntu
Là một phiên bản được sử dụng ở nhiều nơi trên
thế giới và ở Việt Nam
Ubuntu được bảo trợ bởi công ty Canonical Ltd (sở
hữu bởi Mark Shuttleworth)
Tham khảo:
Các phiên bản khác:
Whitebox, Knoppix, Slackware, Vietkey Linux…
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Giới thiệu hệ điều hành Linux
Kiến trúc của hệ điều hành Linux
Gồm 3 thành phần chính: Kernel, Shell và Các chương trình ứng

dụng
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Giới thiệu hệ điều hành Linux
Kiến trúc của hệ điều hành Linux
Kernel:
là chương trình nhân, chạy các chương trình và quản lý các thiết
bị phần cứng như đĩa và máy in.
Shell:
cung cấp giao diện cho người sử dụng, còn được mô tả như một
bộ biên dịch. Shell nhận các câu lệnh từ người sử dụng và gửi
các câu lệnh đó cho nhân thực hiện.
Cấu trúc file:
quy định cách lưu trữ các file trên đĩa. File được nhóm trong các
thư mục. Mỗi thư mục có thể chứa file và các thư mục con khác.
Một số thư mục là các thư mục chuẩn do hệ thống sử dụng.
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Triển khai hệ điều hành Linux
Yêu cầu phần cứng:
Kiểm tra sự hỗ trợ phần cứng:
CPU, RAM, HDD: Tùy thuộc vào phiên bản Linux mà ta sẽ cài
đặt.
Hầu hết các distribution của Linux tự nhận diện cấu hình phần
cứng như: CD-ROM, Hard drive,Laptop issues, Memory, NIC,
Modem, Mouse, SCSI adaptor…
Cần chú ý đến những thiết bị phần cứng đặc biệt, mới.
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Triển khai hệ điều hành Linux

Đĩa cứng vật lý và phân vùng trong linux
Đĩa vật lý: Đĩa vật lý được nhân Linux gán vào các tập tin trong thư
mục /dev.
Để nhận dạng các ổ cứng trong /dev, Linux dùng hai ký tự bắt đầu
là:
hd cho các thiết bị IDE
sd cho các thiết bị SCSI hoặc ổ đĩa USB
st cho ổ băng từ SCSI
Phân vùng đĩa: Để có thể sử dụng được, các đĩa cứng cần phải được
phân vùng. Linux thêm vào đằng sau định danh đĩa cứng số hiệu
của các phân vùng để quản lý.
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Triển khai hệ điều hành Linux
Đĩa cứng vật lý và phân vùng trong linux
Mỗi ổ HDD:
Chỉ cho phép có 4 Primary Partition và một trong số chúng có
thể được cấu hình là Extended Partition.
Extended Partition chứa nhiều phân vùng con bên trong.
Trên từng ổ đĩa cứng, mỗi phân vùng cũng có tên riêng, điển hình là
bốn phân vùng “chính” (Primary và Extended) chiếm lấy các tên từ 1
đến 4 (hda1 đến hda4). Các số từ 5 trở lên (như hda5, hda6…) được
đặt cho các phân vùng Logical bên trong phân vùng Extended.
Để cài đặt HĐH Linux cần ít nhất 2 Partition:
Root Partition
Swap Partition.
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Triển khai hệ điều hành Linux
Các bước cài đặt HĐH Linux:

Phương thức cài đặt: Cài đặt từ CD, Cài đặt qua Mạng.
Chế độ cài đặt: Text, Graphical mode.
Ngôn ngữ sử dụng trong quá trình cài đặt.
Cấu hình bàn phím và mouse
Chọn loại màn hình
Chọn loại cài đặt: Personal Desktop,Workstation, Server,User
Terminal Server
Phân chia Partition
tự động hoặc theo định dạng riêng
Bắt buộc phải có phân vùng / và /swap.
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Triển khai hệ điều hành Linux
Các bước cài đặt HĐH Linux:
Cài đặt Boot Loader
Cấu hình mạng, Firewall, ngôn ngữ, vị trí địa lý.
Đặt mật khẩu cho user quản trị (root)
Cấu hình chứng thực
Lựa chọn chương trình và Package được cài đặt
Tiến trình định dạng hệ thống tập tin và bắt đầu tiến trình cài đặt
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Hoạt động của hệ thống Linux
Quá trình khởi động hệ thống:
Mức thực thi (Runlevels): Không giống với các hệ điều hành non-
UNIX chỉ có hai chế độ cơ bản (on và off). Các mức thực thi Linux:
Runlevel 0 tắt máy an toàn
Runlevel 1 là chế độ đơn người dùng
Runlevel 2 là chế độ đa người dùng, nhưng không khởi động
NFS

Runlevel 3 là chế độ đa người dùng đầy đủ
Runlevel 4 không được định nghĩa và thường không sử dụng
Runlevel 5 giống với runlevel 3 nhưng chạy trình Quản lý hiển thị
đồ họa
Runlevel 6 khởi động lại máy an toàn
Trình bày được quá trình khởi động HĐH Linux
Trình bày được quá trình khởi động HĐH Linux
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Khắc phục lỗi
Phục hồi mật khẩu cho user quản trị:
Khởi động máy và menu boot.
Khi GRUB Screen hiển thị ta chọn phím e để edit boot
loader(nếu ta có đặt mật khẩu cho GRUB thì nhập mật khẩu
vào).
Chọn mục kernel /boot…. Sau đó bấm phím e để edit mục này
và thêm từ khóa 1 để vào runlevel 1 sau đó bấm Enter.
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Cấu trúc hệ thống tập tin
Giới thiệu hệ thống tập tin (File System):
Hệ thống tập tin được hỗ trợ trên Linux: Ext2, Ext3, vfat,
iso9660, NFS,…
Ext2 hỗ trợ UNIX / Linux tập tin và thư mục và cho phép đối
với tên file dài (lên đến 255 ký tự).
Ext3 là hệ thống tập tin mặc định hiện hành đối với Red Hat,
Fedora và nhiều bản phân phối Linux khác.
ISO9660 là hệ thống được sử dụng trên đĩa CD-ROM.
Vfat là hệ thống Linux tương thích với hệ điều hành DOS và
Windows

TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Cấu trúc hệ thống tập tin
Giới thiệu hệ thống tập tin (File System):
Các thành phần của FileSystem (Ext2/3)
HĐH Linux xem file như là một inode, thư mục là một file
chứa những entry.
Khi tạo một filesystem, những loại khác được tạo trong
filesystem, gồm 3 phần:

Superblock

Inode

Storageblock
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Cấu trúc hệ thống tập tin
Giới thiệu hệ thống tập tin (File System):
Các thành phần của FileSystem (Ext2/3):
Superblock: là cấu trúc được tạo tại vị trí bắt đầu filesystem.
Lưu trữ các thông tin:

Kích thước và cấu trúc filesystem.

Thời gian cập nhật filesystem cuối cùng.

Thông tin trạng thái.
Inode: lưu thông tin về tập tin và thư mục được tạo trong
filesystem:


Loại tập tin và quyền hạn truy cập.

Người sở hữu tập tin.

Kích thước và số hard link đến tập tin.

Ngày và giờ chỉnh sửa tập tin lần cuối cùng.

Vị trí lưu nội dung tập tin trong filesystem.
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Cấu trúc hệ thống tập tin
Giới thiệu hệ thống tập tin (File System):
Các thành phần của FileSystem (Ext2/3):
Storageblock: là vùng lưu dữ liệu thực sự của tập tin và thư
mục. Nó chia thành những datablock. Mỗi block chứa 1024
ký tự.

Datablock của tập tin thường lưu inode của tập tin và nội
dung của tập tin.

Datablock của thư mục lưu danh sách những entry gồm
inode number, tên tập tin và những thư mục con.
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Cấu trúc hệ thống tập tin
Loại tập tin:
Dữ liệu: là dữ liệu lưu trữ trên các thiết bị như đĩa cứng,
cdrom.

Thư mục: chứa các thông tin của những tập tin và thư mục con.
Thiết bị: Hệ thống Linux xem các thiết bị như là các tập tin. Ra
vào dữ liệu trên các tập tin này chính là ra vào dữ liệu cho thiết
bị. Có 2 loại thiết bị:
Block device: được gọi là Random Access Device như đĩa
cứng.
Character device: keyboard, audio device.
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Cấu trúc hệ thống tập tin
Tập tin liên kết
Liên kết cứng (Hard link): liên kết trong cùng hệ thống tập tin
với hai inode entry tương ứng trỏ đến cùng một nội dung vật lý
(cùng inode number vì chúng trỏ đến cùng dữ liệu).
Cú pháp: # ln <source_file> <destination_file>
Liên kết mềm (Symbolic link): là một liên kết khác mà không
sử dụng inode entry cho việc liên kết.
Cú pháp: # ln –s <source_file> <destination_file>
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Cấu trúc hệ thống tập tin
Cấu trúc cây thư mục
Cách tổ chức cây thư mục:
TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT KHOA Website:

Cấu trúc hệ thống tập tin(tt)
Cấu trúc cây thư mục
Các thư mục cơ bản trên linux:
/bin: thư mục này chứa file chương trình thực thi (dạng nhị
phân) và file khởi động của hệ thống.

/boot: các file image của Kernel dùng cho quá trình khởi
động thường đặt trong thư mục này.
/dev: thư mục này chứa các file thiết bị. Trong UNIX và
Linux các thiết bị phần cứng được xem như là file. Đĩa cứng
và các phân vùng cũng là các file như hda1, hda2,…đĩa mềm
mang tên fd0…
/etc: chứa các file cấu hình toàn cục của hệ thống. Có thể có
nhiều thư mục con trong thư mục này nhưng nhìn chung
chúng chứa các file script để khởi động hay phục vụ cho mục
đích cấu hình chương trình trước khi chạy.
/mnt: chứa các thư mục kết gán tạm thời đến các ổ đĩa và
thiết bị.