! "#$%&%'()*+%%',
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP.HCM
KHOA MÔI TRƯỜNG VÀ CÔNG NGHỆ SINH HỌC
/
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
TÌM HIỂU MỘT SỐ HỢP CHẤT THỨ CẤP CÓ KHẢ NĂNG TRỊ
BỆNH UNG THƯ
012%%'3%04%'%'+%5
67%'3%089
:;/80
6</8===/>9
?@0A6%BC%'8%&</=/
=
! "#$%&%'()*+%%',
LỜI CẢM ƠN
!"#$%&'(& ) !*+,-./
01(023(4056'78923:;/<
(=>+?01@
(=A=#60105B?C60D'E
7(FGHI<JKL./MIN:IO01?
P:6EK/'A6-0Q4AQ(A=/@IJ99=R7:
BBS'@
(T=R7:BBS0:#&U'O01F
C60D(+2V+9WP.0Q(A0236'
783:;+(0WA6X6.T7YGZ(
X/K?+6Q09J@
847O'O01(
023'0X+<+C60D (#A=#6/@
IZA+3:;R:<3 3TO
:BA@3%(,-./ =5;+EK/'A6-<0QB/
4AQ0 +/< #
[
"@$%&\]N^\_\
*+<
`abc!d
<
! "#$%&%'()*+%%',
MỤC LỤC
Trang
D$E%???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
6FGF???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
H%F*$%'BCEI@?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
H%F%??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????J
KLJ %IM??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????=
Chương 1. TỔNG QUAN VỀ BỆNH UNG THƯ VÀ HỢP
CHẤT THỨ CẤP 3
1.1. Tổng quan về bệnh ung thư 3
1.1.1. Những đặc nh chung của bệnh ung thư 3
1.1.2. Nguyên nhân gây ung thư 4
_@_@^@_@+=-@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@N
_@_@^@^@#=@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@>
_@_@^@e@fKD@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@O
_@_@^@g@!O/:#26@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@P
_@_@^@h@B@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@Q
_@_@^@i@j:#K/2+B/kK8@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@==
_@_@^@]@*/kK8+cdf*@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@=9
1.1.3. Quá trình ến triển tự nhiên của ung thư 15
_@_@e@_@H0(3l6@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@=>
_@_@e@^@H0(Nl@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@=>
_@_@e@e@H0(C0m/@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@=O
_@_@e@g@H0(/Q7:@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@=8
_@_@e@h@H0(=@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@=8
_@_@e@i@H0(P:Qn=9oKNp@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@=8
1.2. Tổng quan về hợp chất thứ cấp 18
1.2.1. Các chất chứa phenol 19
1.2.2. Flavonoid 19
1.2.3. Lignin 19
9
! "#$%&%'()*+%%',
1.2.4. Alkaloid 19
1.2.5. Terpene 20
Chương 2. MỘT SỐ THỰC VẬT CHỨA HOẠT CHẤT THỨ CẤP CÓ KHẢ NĂNG TRỊ
BỆNH UNG THƯ 21
2.1. Cây Dừa cạn (Catharathus roseus) 21
2.1.1. Phân loại 21
2.1.2. Đặc Điểm 21
2.1.3. Nguồn gốc và sự phân bố 22
2.1.4. Tình hình nghiên cứu về cây dừa cạn 22
2.2. Cây thông đỏ (Taxus wallichiana Zucc.) 25
2.2.1. Phân loại 25
2.2.2. Đặc điểm 26
2.2.3. Nguồn gốc và sự phân bố 27
2.2.4. Tình hình nghiên cứu cây thông đỏ 28
2.3. Cây trinh nữ hoàng cung (Crinum lafolium L.) 33
2.3.1. Phân loại 33
2.3.2. Đặc điểm 33
2.3.3. Nguồn gốc và sự phân bố 34
2.3.4. Tình hình nghiên cứu về trinh nữ hoàng cung 35
2.4. Giảo cổ lam (Gynostemma pentaphyllum) 37
2.4.1. Phân loại 37
2.4.2. Đặc điểm 37
N
! "#$%&%'()*+%%',
2.4.3. Nguồn gốc và sự phân bố 38
2.4.4. Tình hình nghiên cứu về giảo cổ lam 38
2.5. Nấm Linh chi (Ganoderma lucidum) 39
2.5.1. Phân loại 39
2.5.2. Đặc điểm 40
2.5.3. Nguồn gốc và sự phân bố 40
2.5.4. Tình hình nghiên cứu về giảo cổ lam 41
2.6. Một số thực vật khác có khả năng ngăn ngừa ung thư 42
Chương 3. Kết luận và kiến nghị 44
3.1. Kết luận 44
3.2. Kiến nghị 44
J
DANH MỤC CÁC BẢNG, CÁC SƠ ĐỒ
Bảng 1.1..C%ILIRH'HI.S%#TCJ3UIV1??????????????????????=8
Bảng 2.1. $%'W%*+'XHHYHZHZJ30ZHG.HYHZHZ????????????????????????????<O
Bảng 2.2.3%[%"H5RH% G%???????????????????????????????????????????????N=
Sơ đồ 2.1?4 14%'I\I$%Y HY.G????????????????????????????????????????????????9=
>
! "#$%&%'()*+%%',
J
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1?]C(%C(%RH%',?????????????????????????????????????????????????????????N
Hình 2.1?0W1^_HS%???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????<<
Hình 2.2.IM()%',_W1^_HS%???????????????????????????????????????????????<>
Hình 2.3.0W14%'I\?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????<8
Hình 2.4?4 14%'I\?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????9<
Hình 2.5?IM()%',_4%'I\???????????????????????????????????????????????????99
O
! "#$%&%'()*+%%',
Hình 2.6.0W1(%%X.3%'%'????????????????????????????????????????????????????????????????????9N
Hình 2.7?IM()%',_(%%X.3%'%'??????????????????????????????????98
Hình 2.8?0W1'$.`GH??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????9P
Hình 2.9. $%V_W1'$.`GH.????????????????????????????????????????????????????????????9Q
Hình 2.10? G%????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????N/
Hình 2.11?,$._% G%???????????????????????????????????????????????????????????????N<
vi
Tài liệu tham khảo
TIẾNG VIỆT
=? '1a%b;;F%'c<//8d"66 =6569O?3Y
*$%KS5]H?06
8
! "#$%&%'()*+%%',
<? ;SH%bec<//<dHf5`?3Y *$%153
9? '1a%X0[c<//Qd+2?3Y 15
TIẾNG ANH
N? '1Z%'.(HB6H1H6.JHBH'HH%#.JHBZ^1HG#HH%^fZJH
H%^Z.%?;..J?c<//<d?
>? 0-6.g0(%GHhg.G?HG#HG.^?i?H(g.(>8B<9Q-<N<
O? .HGBH%b??H%^j(H?k?c=QP9dBG#HG.^.g?0(%GHhg.G?
;1.Z(1<<B<9/>-<9/Q?
INTERNET
hDp://caythuocquy.info.vn.com
hDp://linhchi.co.kr/home/cong-dung-cua-nam-linh-chi/
P
! "#$%&%'()*+%%',
Q
! "#$%&%'()*+%%',
=/
! "#$%&%'()*+%%',
ĐẶT VẤN ĐỀ
Z.%'#2Bl'mn"<=BN(+%',DI,C+%mo
*+%%',J3E%=9B<(+%',DlJ&%*+%%31J3.%&</9/?pG+%31
n"%'1E&%'^[%.JmD'H%?+%%H1B$l'mIH%'$ILJm
*+%%',B&%*+%IH%'(T3%5H.%'U%'HJ3"
Y,m%'%'313%'C(%?6L#C%lIM()%',*q%'"H()n'W1(H
%X%'C^F%'#4%'.%'%G31'$!IM#C%'B+\B(F%'"B
IH%!r(.%'*$%%,+%%H1BU%'H$s(H'$C%qt%'
"%'J3%'&%L%uC(%RH*+%%',BS%l^v%'"H()(.%'IM
()*+%%',
(.%'%X%'%&'[%IW1Bs%%%'2%!JM ! u
Jw%'313%'C(%?0C ! I,lY _uJw".S
x%J3( "'C()IJm%'?6 C%"HG#HG.^B
Z(Z%.^BZ%.GBH.%%rI,*lIl%%,G3C "#$%&%'()
*+%%',?0C ! ,D%'yI,S.(HTG.Sl*3.(aB
*4B.HBGCr(.%'%X%' ! ( "'C()(.%'IM()%'
,G3HY.GBHG#HG.^BH.%%rJ3I,lY _uJwh2*%,
4%'I\B^_HS%B(%%X.3%'%'B% G%B'$.`GHr[
! H.%,%'3G,%'lY _CG.SuJw( A?KM%31I7
G3.%X%'G.SuJw(2%(T%2%IL*+E%J3I,C%3#.H5
(.%'J3%'.3%,m,m%'Il%I%'2%!?
1%2%%X%'%'2%!ymI,*oI[_J3w%2%'[%IW1B
#lz$%'2%!J{%t%S%l,HI,H(HI,%M$%VIC!%'%
[?6L#C%lI%X%'uJw(2%%'(.%'IM#+%u%2%%MC
%W%c%o%'B,HB'"B*7.BWSrdn$%,T%'Il%3G,%' (.%'
W1n*)'$I?
Jw1T%,mHI7J3IH%'%W%'%'B(@%'B%4 1BS.(H%ME%
%XH%X%'uJw"'C()%qI,%'@% ".Sx%H.I,H
J3.(.%'%'3%^,,m%'Il%*$.J+%W%'H.!#\Z..%%',D
==
! "#$%&%'()*+%%',
%X%'GA^.(2%I@%'D^,muW%4%'RH*4%04%''+
%5J3^,mu,m%'^{%RH[1v&%l%4I7u+%#"H
Gw%%'+
|Tìm Hiểu Một Số Hợp Chất Thứ Cấp Có Khả Năng Trị Bệnh Ung Thư|
Mục đích nghiên cứu đề tài
! "#$%&%'()*+%%',_uJw
%,0W1^_HS%BW14%'I\BW1(%%X.3%'%'BW1'$.`GHB% G%
?
Giới hạn đề tài
.D'H%t%S%l%2%4^_%'GSTJ+s "
#$%&%'()*+%%',TuJwyT!I`%'zH%?
Chương 1
TỔNG QUAN VỀ BỆNH UNG THƯ VÀ HỢP CHẤT THỨ CẤP
1.2. Tổng quan về bệnh ung thư
1.1.1. Những đặc nh chung của bệnh ung thư
=<
! "#$%&%'()*+%%',
}%',G3*+%G~Cx%RHl*3.B#*)#AA*TCC%W%%
%',Bl*3.&%'%CJ4S%IBJ4`!#4%'W%Z.CE
l#.CC(%RHE?
KH*+%%',%3%C#?bCJmC#G3%x%y
C(%S•B,D%'( wB"J\*5Y%'zH%BC#Cx%c%'
,dYWG %J3.C`!G3%Y%'zH%'%'%,%|.%H€JmC
3%'H*CJ3.C`!G3%(.%'E.L'%'%,(aW1GH%(.%'I ?
0Cl*3.RH#Cx%"#$%&%'^&%mCS*S1l.LC
S%'TYH%3%C#mJ3v%'^{%m•J.%'?0v%'Jm^&%YHB
x% *+%%',H1CCI7G3.IM()*+%#"#&%J3$%
,T%'Y Il%h2%G,%'*+%?
KH%',G3*+%"*+%S%x%B"zC(%C%J3C
(%GW^3zH_%''HI.S%?(_%\%',T(‚Z"^.I
*l%'Z%_GU*3.HBt%[%Gm%C%',IM"'HI.S%hM3%'GW
^3B"#3%'F%%'"^ +'(,m#C+% 1^,m^S%'
C#?b%31#nC(%%H%J3m"C(+!%'RH*+%?
(+!%'IH,D%'yY +%#*+%T'HI.S%?
=9
! "#$%&%'()*+%%',
Hình 1.1]C(%C(%RH%',
1.1.2. Nguyên nhân gây ung thư
'31%H1%',DH*l(ƒ%',#4%'$^.%'12%%W%'W1(H?
v1Z.•G.S%',3"%X%'%'12%%W%(2%'*+?6C%W%%
%',"'W1(HG.S%',J3%',GSG.S%',"^.
C%W%#C%H?0"%M1lG2%zH%Il%%*+%%',B(.%'
I""*H%"C%W%A%'W1%',JwG~B"H5J3%5?
_@_@^@_@+=-
q!YS.%"H
!YS.%"HA%G3%'@%hH"%'YSC(H_C "%'YSu
%2%.L_%'@%YS%W%S.I,^v%'(.%'#.H5J315"#$%&%'
.%"HJw #*)lYS?X%'G.S%'12%%W%%31yl<Il%9„
(.%'C(,D%'%',BR1lG3%',1l%'CB%',`J3
%',*S[?
_l#p…B%',DH 1%M4%'%W%\T†.HHGc+bod
J3T%ZZ*Z('cK!doG.S*+%`J3l?MH. 1I"A%G3
%',`^. "%'YS(.%'zL%'IZ%"!H(H%?KM%31t%
I,'%w%zHpG+o%',`#CH.TC4%'%W%#H\
(H%'XHl#p……
M%3…zH%'I[h2%RHl'mI7#4%'*lCS.Gm%RHhH
…IJmE?5I7#4%'*lu*$.J+J3%M%',D(.%'5o%'
,^HJ3*S[ ?
}%',*S[ "pG+#CH.T%X%'%',D%'"HJF$
*.%'12%•RH6‡TH3%H'HH#J3(.H%&=QN>?[%IW1B
%',DHI7'%w%#.$%'<//l%2%%',1l%'CJ3ZZZHJF
=N
! "#$%&%'()*+%%',
%`T%3C1I+%%'12%•0Z(%.*1G?CI%'RHhH"%'YS'W1%',T
%',DF*H1l
− `hlYU3%'%\3%'%'1c% G3*3.Hd?+•^F%'2
WV%I.C%C*+%H%H1.…zH%'G3hl%*( Gm%
− 6G2%+GM-IC!%'
− 0EzH%*)lYS0CEzH%%,1l%'CBR1Y,E%'( %S1$Jm
hHYS?
q!YSux
Hux"(.%'C%C%'L(D?03%''[%YAIS.hHux3%'
S%?C%W%%31R1l'W1(H%',T^H?X%'%',DG3J+%'.3(D
%,%4%'^W%J3YW1^u%'B4%'%W%G3I,D%'"pG+%',l*3.IC1J3
l*3.J$1TJv%'^HTcI[B`B'C1dH.E%%',DG3J+(.%'%3?KJm
%X%'%',D^H(o%'%'TJv%'%+ImBpG+%',oH.E%ˆ%%',D
^H3?0[%$G,~(3.G,o%o%'CzCT%',D^H(o%')$%,T%'
%MhHux?(‚Z‰%'#4%'%2%hlYU%MJmhHux?
_@_@^@^@#=
GCG3%'12%%W%RH#.$%'Q/„%',lz$%?A%%'
GC'W1(H#.$%'9/„(.%'C(,D%'%',R1lG3lz$%J3
%',Jv%'‰5%'B%',F1B%',I,D%'hl%+?(.%'#"
GC!H( %M 1^(.H(*.%E?(.%'I"B$#Il% 9BN-
Z%Š.1(Z%G3 'W1%',(2%u%'+?
]H%'#2. 1%',DUGC"%'1Eo%',lz$%
' =/G[%%',D#4%'U?l%'+%%L%'U(2%</Il‹%'31%'1Eo
*+%H.E%_=>-</G[%T%',D#4%'U?UT`3%'(‚3%'"
%'1EH.?UGC%W"%'1EH.E%GCJ3%'?Œ+HBU
G3.B&%([‰%'"%'1EH.E%B#$%',#.H%'+%'?
=>
! "#$%&%'()*+%%',
KJm%',DIH%'%'+%3*\U‰%''$I,%'1E?;F
%XUBIL*+G3F%XW•U%MJ3%'+%%,%H'm?pG+
%',DUH.[%%3.'$ApG+%',`J3%',F1&%'H.?
X%'%',D#4%'U3%'(.%'#.$%'#4%''H%Ž
Jm%',DUB#"‰%'"%'1E'W1%',?K,'5G3U
FI%'?KMG,~IL*+G3(‚Z%a#"G3( %'1S
_@_@^@e@fKD
%^,•%'I"%'JH(t#.$%'9>„(.%'C%'12%%W%'W1*+%%'
,?M*+%%',"G2%zH%Il%^%^,•%'%,%',uz$%B%'
,^S^31B%','H%B%',IS(u(3%'B%',Jt‰5%'B%',JUB
%',%hlBr
6G2%zH%'XH^%^,•%'Jm%',I,+%TH#AHS%
A%(,mlG3u"LRHC 'W1%',"(.%'CuVB!
&%BJ %IM!H"G2%zH%Il%%*+%5%',G3u+%^+%RHC
I"%'JH(tG3'$%'1E%%',cJH%B YErdI@%'Du
W%I(.%'#V[%&%‰%'G3%'12%%W%%*+%?
9/;(?6m';Nr
(.H%J3C -(..#CBG3%X%' 'W1%',u
%'+(2%I%'Jw?X%' %31,D%'"L(.%'uVJm
G,%'%\?0C %(J3%(H,D%'"u%2%(.%'C *$.z$%)B
CJ3CuVl*l%?2F%M!&%"!H%M%(B%(H"
'W1(H%',uz$%B^S^31?X%'%'2%!I7y(H(q%'CG.Su
V,mBH1%'W%,C"3G,%'%(.H%ZH.?0C
%,m#JuK4%'H•,D%'h2FG.SuV%31"G2%zH%Il%
%*+%%',Jt‰5%'?0C%3#.H5w$%y(HJ+h2F
%,moB!H3G,%'%(.H%ZH.BG2%zH%Il%%',^S^31?
=O
! "#$%&%'()*+%%',
‘H.Y%%(H_% cB64==Bs+B?KW1G3 'W1(H*+%
%','H%B*+%`*l%TC%,m%+Im?.S% %31,D%'"T
C%'‰*)% G3GS?
•^F%'V%uVB"'W1(H%',B%,
;H(H^Z1G%.Z%ŠZ%^v%'I%*E3%|*EJ3%'€"#$%&%''W1
%','H%?SC%,m%31•^F%'CV%!&%‰%'%,C
F'HI,#^1+( %'2%'LII$*$.H%.3%uV?0Cu
V"!HC^,G,%'B3%xRHC(_WB#4%'y"'W1(H
%'I x%3t%"#$%&%''W1%',?
6C% &%J3*$.z$%uV"S.(H 'W1%',?
X%'!&%%#""*)%a*Z%Š.1(Z%?+%,m%'(uhl)T
%+IH."nS.(H$%V"#$%&%''W1I*l%'Z%
bV[%*XH&%I"%'JH(tzH%(5%'(.%''W1*+%%',%,%'
%',GSB"GSG3'$%'1E'W1%',?0"G2%zH%'XH*+%%'
,IS(u(3%'JmlI&%%M•B)I%'Jw?0lI&%•B)'W1%'
,zHElG3hl%MH^wB !lzC(%*+"HRHCl
*3.%2S(?
(.%'.Hz$J3(HYH%!H%M JH%J3 YE?0C YE
G3S%l%%',^. YEUIV1%H%G,4%'%'h2"HG3
'$D'H%hlYURHC 'W1%',Jm%2S(BL#C*$%
W% YE"'o%J3I)%C 'W1%',I*3hlZ.W%(H
%'.3E?0CG.SJH%B0B’G3'$%'1E%',*4B%',^S
^31B%',uz$%B%',`Br4%'zHzC(%%'.Y1"HB%'
'W1I*l%'Z%?
_@_@^@g@!O/:#26
bG3J+(.%'4(,D%'%'M%'+.%%',DhlYUJm$*!YS
.%"HJ3J(B%,%'%X%'C%W%%%',zH%(5%'% (.%'%'M
=8
! "#$%&%'()*+%%',
%'+A%G3C"H I,•^F%'?“mx%%"%'12%%W%%31'W1(H
#.$%'_<Il%P„%',v1Z.•#Ju4%'%'+?'31%H1^.
4%'%'+"HC(%S%nB%',%'M%'+#4%'y"TC%,m
I7C(%3t%TC%,mIH%'C(%?0C%',^.%'M%'+B
,D%'Y$1(HTCEzH%hlYU(uhl%,^HJ3IL*+G3EzH%4 B
%'.3(H$#Il%%',TEzH%"%+JF*3hlC 1%"H
t%.Sx%%,TI,D%'hl%+?
}%',%'M%'+I7I,IMw_GWBJ3.%&=88>B;Z(JHG;.”B
*C‡%',D%I7G,~C(,D%'%',*4^H*T%',DG3
%'M%S.%'#".L#T`l%2%G3%'M%31?0C%31,D%'L
G.Sz[%#*$.GH.I%'"C *@"%'^A%*lTz[%G3%'12%
%W%%(HG.S%',(2%?'31%H1B^.Y7C(%%2%%M%'3%4%'
%'+#C"G2%zH%Jm%',Bˆ%'S%%,•^F%'H*Z."
%'1EY +%%',3%'`^.%',DU*FHH%'W1YE"H`
GH%\HJ3^313%'`?H*Z.G3%'12%%W%A%'W1%',(%'4
3%'`?}%',*3%'zH%'‰%'G3G.S%',H1'L(.%'%"%'12%
%W%%'M%'+?0l#p……%',DHI7'LC(,D%'%',*3%'
zH%'T%X%'%',D%^.hlYUJmH%G%Z?%G%Z"G{%S
!HN-H%^Z%1ZBJ3<-H1GH%'W1%',?0C %31I,AJ3.zH
I,D%'TJ3$zHI,D%'%+'W1%',*3%'zH%'?0 *Z%ŠZ%Z"
'W1!%'1R1J3(.%'I""*+%*+%%',*S[R1
?'.3(HB%""'W1*+%IHR1Y,E%'J3G1.Cx%?0t%%M
G.S "H5%'M%'+#C"%'1E%',BIL*+G3C%'MG2%
zH%Jm4%'%'+"H^[B#HC^[^.hlYUC$%V4RH^[
\.L %D%"!H1^(.H*.%EBr
_@_@^@h@B
•(%%',
A7#=(+B=<,0::B7r
=P
! "#$%&%'()*+%%',
(’Z%–H((
.S%',%31I[h2% 1"LG3*+%%',3^,mRH(‚Z
Jv%'}'H%^HcG.S*+%%31^.’Z%J3H((W%Gw%2%J(%31I,H%'
2%J(’Z%-H((d?MH%',DHt%W%GwI,G.SJ(%31T(.%'C
#%',Jt‰5%'B*+%"%MTC%,mJZ%C%,E%'IL
*+G3T]$%'K4%'-(%']J3%,mK4%'H•B(.%'I""+
H?Œ%M*+%%W%%',Jtt% 1#C%'%'GS#C%'%'12%
RHJ(’Z%-H((?1%2%B%',DH,H#ˆ%'I)%JH(t'W1*+%(u
hlRHJ(’Z%-H((IJm%',Jt‰5%'?(.%'%'I@%'pG+
%aG.SJ(%31,E%'IH.%,%'(,D%'%',Jt#4%'$G3
%M?,m%'%'2%!JMJ(’Z%-H((IH%'t%hlFJ3IL*+!%'
^F%'$%!%''#C%'0Is%',D"%'1EH.%qRI%'C
+%m%',Jt‰5%'?
(J2'H%'W1%','H%%'12%CH1'LTW;J3
W•(.%'I""+H?(%31#W%wE'W1J2'H% B#
$%M(,D%'.C%'zH?lZ.G3D#e^3J2'H%S%hl%
(%#4%'"(+!%'?`%,E%'%31zHD'H%^3n^{%Il%H
*l%!%'zH%(5%'I"G3YE'H%.3%*J3%',l*3.'H%?KM%31[%
%3.'$AuY +%%M`%\(.%'%','H%J3x% CCm
Ho'H%?'.3(HBYE'H%I7G3.h2%G,%'RH*+%%','H%Y I(
%M?+#ˆ%'I)%J(J2'H%'W1%','H%'XJH(t( zH%(5%'?
"T(H,m%'t%'*+%*q%'Ch2R%'%'J2'H%?;C
+%%X%'%',DH%'J(*q%'Y—%'+'c˜dJ3%X%'%',D%31%2%
^v%'JHY%
('W1%U,D%'(1M%zHI,D%'%^F?.S%31I,.G3
"G2%zH%Il%C%',Jv%'WBWIS.J3`•%'BC%'2%!
IH%'hlF?
(=G3G.SJ(c(Z(.J(dG2%zH%Il%'W1*+%*S[l
*3.'LTw$%J3Jv%'0H(*2?
=Q
! "#$%&%'()*+%%',
qb~%(v%'J3J#V%"G2%zH%Il%%',
0yG.S#~%(v%'I,.G3%'12%%W%%',BI"G3C%
*B(B(?.SC%%31,D%'"LJm%',*3%'zH%'J3A%'
,%+z$%T%X%'%',D™šwJv%'(%'K4%'B#$%',D™šw^,?0E
l%%',RHG.SC%%31,HI,'$A(ƒ?
.SJ#V%IH%'I,IMwIl%JH(t'W1J2^S^31S%x%J3%'
,^S^31G3J#V%4=(74o"/=(?0C%'2%!IH%'I,hlF%q
FIAS CS4=(74o"/=(J3'$[%%',^S^31BIL*+
G3TC%,m0W•?
_@_@^@i@j:#K/2+B/kK8
•›l^(1M%
'12%%W%RH#.$%'99„%',(2%%',D%'31%H1I7I,*lJ3
C1l4(,D%'I,.G3'XJH(tzH%(5%'T[%Gm%*+%%',?
,Jw11l^(1M%#4%'$#4%'zH%(5%'*TGn"%M4%'h%JM
C1l4(,D%'?0"Gn[%Gm%uC(%RH%',T$H1l4
(,D%'J31l^(1M%IMzH%(5%'?A^FJ3%'2%!JMZ%Š1Z
1^(.H(*.%-1^(.Y1GHZBZ%Š1[%.u1%"H1^(.H(*.%_#"
B'~(q%'u+%XRHG.SZ%Š1Z%31(.%'`.%%',DBJML^
(1M%"*)#.C*T='Z%IE%JmLHGGZ%H.cdJ3 cd?.Jm
%X%'%',DH%'%X%'%',D"%'1E*)%',`' 9OG[%%M
E%?,Jw1B%'H1$(.%'%',`c%',%(H_4(,D%'zH%(5%'
% .mDI+%SdB"1l^(1M%"~%'œH?X%'4%'h%
mIW1G2%+Il%!%'YZ(.^Z(H'Z%.c*+%^(1M%`I%d
y(q%'*$.J+%'GSC*!YSRHL(D"t%'I,uC(%
RH%',^HT%X%'I,%'o*+%%31?
6s%%'JML^(1M%P/-Q/„%',Dn*)%',^.5
H%''Z%'W1S?}kGGB%'12%*3.Jƒ%'SHoJ3%X%'*+%%W%
H%'!%'IH.G1"x% 'HI%G3A^FJMCG.S%',(1M%Z.
</
! "#$%&%'()*+%%',
x%(Z.4%RH6Z%^ZG?0CG.S%',%31"yG3*+%RH
#1lwJM^(1M%cJA^F%'12%*3.Jƒ%'SoH*2%d%H1"G3
[%RHC(G.S%H%'x%+%'RH%MG.SW%$%H1%M#1l
wC(%cJA^F!%'H(%4l*3.IC1^S%'%2Jd?
2J3.I"B"!%'hM%%',H%'x%^(1M%c•%G.S%
uC(%(1M%Z.l+d,D%'"^,m=/„*+%Cx%?0"%&
!%'H1'L
-!%'4_Hc*+%IHYE[%#%BYE‰B*+%ZG-%^H
-KHG@RHY,E%'B!%';ZŠ-†Z'Z(dA%(RH%ao
JmC^)^S%''$TEzH%Jm*+%RHu*+"H#4%'
I[1IRJ3%'$JMCG.S#C%H?
-+%^H"%'@%''Z%cYZ(.^Z(H'Z%.B*SS%'G.S%$%
**^S%'F"BG.S%$%_%'*V%J3!%'kZ(%Z(dx%GL%RH
%aoBJm%M(G.S%RH^HG3hM%IM.%',^H?!%'G.S%
$%%2JG3!%'(IuE#CCmIW1hM%IMRH2GH%4C?
-!%'^aJ•RH%ao(.%'%4 1l*3.c!%'
G J3lC* $%jH%.%dx%GL%RH%aoILvG3hM%IM
.*+%*S[?
-!%'1'$a%^)I,HIl%G14Jƒ%'c!%'
k.”-G^(Bx%(G2%#lJmhH…B'$SCIMtHBx%GL%RH
%aoBC^)^S%'*V%A'LJmu1'$a%^)([(5%'
d?
0C!%'^)^S%'%',"%wGS3%CG.S#C?m
#1lw*V%%',D*+%"%'1Eo*+%H.E%%M!I
(%'*%B"#%ME%=///G[%?
(,mIW1B,E%'C#$.CC* ,D%'JM (UG2%zH%Il%
%',t%*)'mS%TJ+#CC%X%'* ,D%'%ao%,*H
<=
! "#$%&%'()*+%%',
%ao<=B=9zB^ZGB^A%Jm%'12%*3.Jƒ%'So.L==B^ZGBG2%+
JmkG?ŒDI+%S.%%',D"sILIIH^S%'RH
.%.'Z%H1C•IL+h2*.C IC%^ x%|%S1€
RH%',?0C+%'H%'x%,E%'IRHC IC%^ ^(1M%^uH
(2%uC+%(uhlRHx%IH^S%'RH•JmCZ%!l
cšj;d?',DH"Gw(H*$%I@G2%#l'Z%hlT%',D*q%'C^uHJ3.
C+%'J_H%2?^(1M%mYCGw*TC$%RH^t%'Jm
%X%'*+%RH'Z%ILv.L#4%'3!%&%'#4%'I,*l?
',DH"I)%J)'Z%(.%'*+%IH.G1H%'x%'HI%T%ao
>B(.%'*+%.%šZG%'HZ%T%ao=8B(.%'%',IH`"
%'@%'%hlT%ao=/c6’-<d.L%ao==c6’-
=d?X%'%',DH%''Z%(.%'C!%'(2%"I,YCI)%*q%'3%'
G5zHW%xG2%#l'Z%Jm%H?A^FT%'12%*3.Jƒ%'S
o%',DHYCI)%I,'Z%'W1*+%J3I,y(ƒ.[%RHGm
'Z%mc'Z%#C%'%',dJ3A%'Z%%31#MluS.Gwl*3.?
_@_@^@]@*/kK8+cdf*
(2%I%'Jwu%'+Bu'H&%'JM%'1E*)%',II4Jm
u1'$a%^)?',D*)1'$a%^)H%'x%^1(1M%H1o
$,D%'^a*)%',J3D'H%R*+%%'o%E%BR1lG3*+%G14
+Jƒ%'?
Œ%X%'*+%%W%'—EzH%-u1'$a%^)^.(ƒ% ?Z.
^ƒ(.%'D'H%^3=O?///*+%%W%'—w%J3I,IM()*q%'C
G.S!la%^)%',DH 1%'1E*+%G14#4%'.^'#%
&%'9<G[%B%','H%J3I,D%'w(.%''H%&%'9/G[%B%',`&%'H
G[%B%',*3%'zH%'E%%&G[%B%', ` • %''[%%&G[%B C
2GH%4CJ3%',1l%'C&%'G2%*%G[%?uI•%—%a%^)‰%'t%
G3&%'%'1E%aJ(B$HG.SJ('W1%',J3%X%'G.S*)%'
%'D?
<<
! "#$%&%'()*+%%',
u'H&%'Cl*3.G14Cx%B*l%!%'RHu1'$a%
^)%"G3wz$RHu%W%G2%•%I%RHCl*3.%a’'H&%'(
G.S%S.G14IH^t%'J3I,YlJ3.G14#4%'(#”G.SGH%\H?
0R1l*+%Y$1(HH1'$a%^)!CB(.%''—EzH%G3^.
^v%'B(.%'1'$a%^)G3^.%aB?+%%RHG.S
*+%%31I,(ƒ(.%'%X%'%&'[%IW1?,%'%"J{%G3(.%'%X%'
*l%!%'R1lG2%+Jmu!la%^)?
',D"^,E%'x%"%'1EH.*)H(4bH.J3G1.
#4%'.^'#%cd?H(4bH."Y$1(H* !GU%3.H.#*)%a
?(CGS"#1%,m%'Y +%(2%EI)H1'$a%^)([
(5%'?Œ%',D*)%aB%'1E%31'H&%'#.$%'O„•%&(.%'Jt%'
Q-=/%&?
KM%31I,*l(ƒzH%X%'%'2%!Z.^ƒ%X%'%',D%a
c%HI@%'x%G1l%CB%',Do*+%C#4%'I4%'*)%a^.
(1M%CdJ3zHC^X#+%,E%'!%'JM%aJ3'%w%%',?'1
EY +%H(4bH.‰%'"G2%zH%Il%C!%ao$?
(.%'#[%%&%HI@%'x%G1l%C"%'1E*)H(4bH.y
"#.$%'[%*H,E%',D*)%azH%',DŽ.L(.%'D#e
%?w%I)%%31J3CzH%C^)a5#C'UI,HIl%#lGw%G3
H(4bH."G2%zH%Il%C%W%,D%'GW1%azHzH%+s%^FJ3
"Gnv%'C%W%%,(.%'CHY +%(2%'G‚.LCH"G2%+
cd?
0"4%'h%H%'x% *2%GM'~%a"G3&%'
%'1Eo*+%.^'#%cG.Sl*3.•%dB%',w4%B%','H%J3
%',`•%'?KM%31[%I,G3(ƒ2?KMzH%(5%'[%G,~G3u
'H&%'•G.S%',(2%'G‚#(2%I7!%'%.L'~""
G2%zH%Il%J+%aJ(BJ3""ElzHI"EI)H1'$
a%^)T%',D%a"G3&%'#$%&%'o%',^.J(
<9
! "#$%&%'()*+%%',
0CzH%CmIW1JMu'H&%'%'1EoG14(#”(.%'
zC(%%a'~"1l#CE%G3u11lRH!%&%'l*3.
%,J+#AA.S#C%'%'12%S%x%ˆ%'S%?
1.1.3. Quá trình ến triển tự nhiên của ung thư
}%',G3*+%S%x%?6•G.S%',IM($zH%M*l%!
uD'H%?_l*3.BzHzC(%#TC^{%Il%%X%'*l%I`3
#4%'@F#lz$G3%3%%',?l#4%'"u•HXH.L
"%,%'#4%'"#lz$v%'%',n"*+%(2%GW3%'J3
^{%Il%•J.%'?
Z.!uD'H%zC(%hl%(%u%2%RH%',($zHO
'HI.S%#TCB&%'(,T%'BUIV1B1%*l%BGH%(3%J3hl%(%?H
I.S%hl%(%*H.'@zC(%YWG %J3^&%?
_@_@e@_@H0(3l6
HI.S%%31*oI[,D%'G3_l*3.'B^.hlYUJm %%'
,'W1(H%X%'I*l%?3H1I`#4%'@FRH%W%l*3.?0Cl
*3.I*l%*+%uIC!%'#—Jm4(,D%'J3,l&%'(,T%'5%
G5%',Jml*3.*%,D%'TY%'zH%?
]C(%%31^a%(H( %H%J3.3% (.%'#.$%'J3[%'W1J3
#4%'I$.%',I,?+%%H1,HYCI)%I,%',•%''W1#TC?
X%'l*3.I,#TC,D%'IC!%'#—Jmx%+'H%*3.J3
%*3.?0Cx%+%31"C^F%''XJX%' (U%4?(.%'IDRH
.%%',D%Ml*3.(.%'E"($zHzC(%#TCB%,%'
#4%'$ $Cl*3.IM%*+%?
KHl*3.I,#TC.LG3#4%'hl%(%2B.LlI?
.L*)Ela%^)J4+"H?
_@_@e@^@H0(Nl
<N
! "#$%&%'()*+%%',
HI.S%&%'(,T%'H1*3%(,m%'5%G5^t%'l*3.#TC"
hlZ.zC(%#TCJ3I,S.IM#+%JmH1I`JwG~RHJ4
(,D%'*%,D%'?
_@_@e@e@H0(C0m/
H.'@uH1I`*+%'Z%Bu*3%(,m%'IE%^t%'"5%G5
J3u&%'%l*3.#TC?
HI.S%%31*+%ILx%F@B#—.^3"($zH%M
*,mJ3FJ3.%',•%'RHC%W%?HI.S%%31#4%'"C^F%'G2%
J3I,HIl%zH%C%',IS?6!IhlYURH.%%',DJm%X%'
C%W%UIV1G3#C%H?
_>/%&%H1B%',DHI7*lIL(,%'RHzC(%#TCJ3U
IV1G3( #C%H?
%(H%','@H'HI.S%#TCJ3UIV1B(.%'I"#TC
Y$1(H(,mJ3"W%*+u#C%HRHH'HI.S%%31zH*$%'"
oH
Bảng 1.1: So sánh đặc điểm của giai đoạn khởi phát và thúc đẩy
KLI bTC UIV1
]C(% K*l%
H1I`'Z%
&%'%l*3.
b$%&%'@F b4%'@F @F
D'H% 'o% b—.^3
*,m 6 M
',•%' b4%' 0"
6!IhlYUT%',D š #"(C% H1I`
A%xF AF b4%'xF
A%zH%C b4%'zH%CI, ]H%CJMIS
<>