thiết kế trò chơi vật lí cho trường thpt

S GIÁO DO TIN GIANG
C







 



Tân Phc, 2012



2
I

My hc ngày nay  c ta và trên th gii không ch dng li 
vic truyn th cho hc sinh nhng tri thc, k 
c bin vic bng cho h
lc sáng to ra nhng tri thc mi, cách gii quyt v mi
phù hp vi hoàn cnh ca mc, mi dân tc. Vì l i giáo viên
cn phi nghiên cu ci thin chng dy hc [8].
Nghiên cu tâm lý hc la tui trung hc ph thông [7], chúng ta thy hc
sinh ph thông rt có ý thc trong hc tp, thích nghiên cu, t hc và thích tìm
tòi t d 
n vng cn có hình thc dy hc

vui v, cu thc hin thng li ma quá trình dy hc. Thc t
cuc sn các em, làm hình thành  c tp
có th tích cc hoc li. Vì l n làm cho các em thêm yêu
môn hc  phát huy tng yu t tích cc và hn ch nh
tiêu cc không có li cho quá trình dy hc.
Nghiên cm ca quá trình dy hc [5], tôi th các tit
dng là thy ch o, hc trò có hong tích cc và bit t u ch
hc ty, yu t này tu kin thun li cho vic tìm kim mt
hình thc dy hc mi phù h
Nghiên cu v các nhim v ci giáo viên vt lí [6], tôi thy cn phi
chú ý ti vic va dy hc, va phát trin thc ca hc sinh.
Nghiên cu các hình thc dy hc vt lí [6], tôi nhn thy rng hình thc dy
hc thông qua  góp phn thc hin tt ma quá trình dy



3
hng yêu cu thc tin  ng trung hc ph n hin
nay.
Vì tt c nha chn hình thc dy hc thông qua
 ng tri thc, k t lí cho hc sinh. Vi sáng kiThit
k ng trung hc ph thôngn s n
nhiu kin thc và kinh nghim thc t c hình thành và phát
trin nhân cách hc sinh, to tin  hc sic vc vào cuc sng


- 


-


3
3.1. Nghiên
-
-
-
-


-
-



4
II. :
1. 
Vt lí hc là khoa hc thc nghim, vì vi hc vt lí cn thit
phi thc hin thành thng vt k, ch to dng c thí
nghim, mô hình hóa mt hing hoc mt thc th vn các hot
ng c th p ráp thc hin thí nghim, s dng thông th
ly s lit qu, y, mun hc tt vt lí thì phi luôn thc
hin tng vt lí.
ng vng s vic c
th hàng ngày có tính cht vt lí. Khi tip xúc vi nhng hing vt lí, quá
trình vt lí, hc sinh bit câu h, có kh i thích các hin
ng và các quá trình 
 hc sinh có nhii thc thi nhng vt lí thì chúng
ta nên lng ghép nhin dy hc, nhm thu hút hc
sinh c lp tham gia hoc dy h

vt lí. Tc là t ng ghép kin thc vt lí vào, làm cho hc sinh có
nhng giây phút thoi mái hong, làm gim bng nhng vm
bo hc tt. Mun hiu qu giáo dc cao thì cn phi thit k
i các yêu c
- i có mc rõ rt.
-  i có ni dung phong phú, da trên kin thc chuyên
môn, mang tính khoa hc và phi gn lin vi các yêu cu giáo dng
và ngoài xã hi  tng thm c th.
- Hình thc t chc phi gn nh, d hiu, d nh, hp d
lành mnh và thng va phi hp lý.



5
- o hc sinh tham gia, nhm phát huy s
ham hiu bing, bit suy lun, nhanh trí, khéo léo, sôi ni
m lng.
- i làm ch là hc sinh. Song giáo viên có vai trò
rt quan trng dn hc sinh t chn dt
các em hc sinh t giác tham gia.
2. 
2.1
- Nguyên tc: Các câu trc nghic la chnh
hc sách giáo khoa, mi câu có mt la cht trong 4 la chn A, B,
C, D. i s c chun b c các bng tr li vi các ch 
i s tho lun trong tht
bng cách n tr li theo yêu cu ca ban t chc (có th là 10 giây sau
khi nghe ban t chc xong câu hi nào có s câu tr 
chin thng.
- n t chc: Thit k các câu trc nghinh thi

gian tr li câu hi trên powerpoint và trình chiu trên máy tính.
- Hình th i.
2.2
- Nguyên tc: Khut sau các câu hi là mt bc tranh ca nhà Khoa
hc hoc ni dung mà chúng ta cn truyn ti kin thc ti hc sinh. Chia bc
tranh thành nhiu mnh nh tùy theo s câu hi, mi mnh s mang ni dung ca
mt câu h vui. Nu hc sinh tr ln khut sau câu h
hin ra và các em có th i dung ca b ni
dung bc nh t thúc (xem ph lc 1).



6
-  n t chc: Thit k      
chiu trên máy tính hoc in trên giy kh ln, hay có th s dng bng dính.
- Hình th i chn câu hi và tr lt.
i nào không tr lc s chuyn câu hi cho khán gi. i nào có nhiu
câu tr l chin thng.
2.
- Nguyên tc:    cm trên tay danh sách t (hay khái
nim vt lí) mà ban t chc yêu cu miêu ti miêu t có nhim v
dùng bt kì t ng hoc  ng nào (có th      ng
 , lit kê các t cùng nhóm hon t trong
danh sách)  di trong danh sách. i
miêu t c nói bt kì t nào trong danh sách vi ca mình.
u t ng thnh s chin thng
(xem ph lc 2)
- n t chc: Vit các t cn miêu t vào các t giy và xp
l u nhiên.
- Hình th i. Có th chia mi lp hi.

2.4
- Nguyên tc:
+ Cách to ô ch  có ô ch v
chúng ta nên chn ch  cho ô ch. Ch  i dung ca ô ch hàng
dc. T ô ch hàng dt t khóa cho các ô hàng ngang. Da
vào t  t câu hi cho tng hàng ngang.
+ Ô ch  m    ca ô
ch không nht thit pht trong ô hàng dt trong tng ô riêng r ca ô



7
hàng ngang. Mi câu hi tr l ô hàng ngang s cung cp mt t khóa
cho ch . Khi các t khóa t t hic xp theo trình t gii
i sp xp li tt c các t khóa và d   ca
ô cht thit phi tr li ht các câu h
  i nào có s câu tr lu nht s
chin thng (xem ph lc 3).
- n t chc: S dng phn m thit k trò
u trên máy tính.
- Hình thc i hoc s d lp vào cui tit
h cng c bài.
2.5
- Nguyên tc: i  dng khái nim hoc v
lch s vt lí, kin thc vt lí, hing vt lí, Ví d ng
nào? Hing d king là ba d kin) gi
ý dn dn cho câu tr l kin th nht  m khó nht (h
i ý gì), d kin th hai  mc  trung bình (có gi ý) và d kin th ba
 m d nht (gi ý gn ti câu tr l lc 4). Nu hc sinh
tr l   d kin th nht s   m/câu, d kin th hai là 20

m/câu, d kin th ba m/câu. Mi d kin cách nhau 10 giây.
- n t chc: Dùng phn mm powerpoi  thit k trò
u trên máy tính và hc sinh dành quy li bng
c bm chuông (nu có). Hot các câu hi
theo th t ri cho hc sinh bc s nào thì ban gim kho
c tng d kin theo thnh. Thc hin theo cách này d làm và
không mt nhiu thi gian cho vic thit k trên máy tính.



8
- Hình thi. Thc hin ngay trên lp hc hoc vào các
bui sinh hoi c.
2.6.  t:
- Nguyê
). 



-

-
a ra.     

3. 
 thc hin mi dy vt lí cn phi thc hin theo
mt qui trình c th 
- c 1: Xây dng th l  Th l có th da trên nguyên t
 b bt hay b u kin thc t.
- c 2: La chn ni dung, ch  cn tuyên truyn. Munh

c ch  thì phi tr li câu hn cho hc sinh kin thc
mi gì? Hay khc sâu ni dung gì mà giáo viên cn truyn ti, nhn mnh?
- c 3: Xây dng hình thc và kt cu câu hi.
- c 4: Thit k n mm. La chn phn mm thích hp,
m bo d thit k, d sa cha, hiu chnh, giao dip. Phi thit k
sao cho thí sinh la chn t câu hi mt cách ngu nhiên. Mi ln thí sinh chn



9
câu hi nào thì câu i màu hoc nhng thi xut hin ni dung gi
ý. Nu hc sinh tr l, áp án s c m c li, câu hi n là
bí mc ph thông báo vng câu hi này
c chn. Nên thit k trên mt trang màn hình. Cn thit lp hiu ng thi
ng h, ch ng, gay cn và hp
d [1].
- c 5: T ch
- c 6: Tng kt và rút kinh nghim.
4
-


<Place in this document>
<Slide Titles>



-\
Custom Animation\Add effect\Emplasic\Complementary Color 2.
-\

Custom Animation
- 






10



 
Ok.
-           
.
5. 
Xut phát t thc t ging dy, t kh n dng ca hc sinh và
kh  lí tình hung ca hc sinh, tôi thy cn phi lng ghép vào mt
y hc m giúp hc sinh hin thc bài hc trong
sách giáo khoa. Vì vla chn tlng ghép phù hp vào
tng ni dung bài ging. Thi gian lu tit hc vi mc
i tit h cng c bài. Thi gian tc t
chc tng là khong 5 phút. Ngoài ra, tôi còn lng ghép vào
tit ôn tp cu rèn luyn cho hc sinh bit tng hp kin thc,
phát hin ra ma toàn  kha kin
thc vt lí. Thi gian có th khong hp này nên phi hp
nhi c hp dc nhiu hc sinh tham gia.
Vn dng lí thuyt nêu trên vào thc t ch
 các li trò   trên. Kt qu là

tt c hu hng thú tham gia, kin thc bài hc nh 
t hng thú hc tp, tâm lí thoi mái và tham gia tích cc
cho các hong gia thy và trò.



11
-2011,

-







 c áp dng trong tit hc, trong nhng bui
ôn tp mà còn có th m rng thành nhng bu     i c.
ng ph thông có th nghiên cu và ng d hoch vi tng ch
 hong theo tháng. Ví d: Ch  Tháng Vt líng
c tt vt lí.  t chc mt bui thi gia các khi
lp, hoc chn mi lp mt hc sinh, chia thành , kt hp v
dành cho khán gi. y thì bui sinh hoi c s ng v ni
dung, phong phú v hình thc, kích thích tduy ca hc sinh, góp phn to tình
i vi môn hi vi thng lp, bn bè.
Ngày nay, ngành giáo dng ghép nhic
vào bài ging, chú trng giáo dc và ging dng tích cc, ch ng,
sáng to nên vic lt dy là rt thun li. Thông qua
c sinh không ch hiu bài, mà còn bit nm bt v và gii quyt

v trong thc t khi gp phi mt cách nhanh l  to nên nhng bui
sinh honh kì cho môn hng ph thông nên hình thành Câu lc b vt



12
lí. Vt hp vi các bui báo cáo khoa hc, trình din
thí nghim vt lí, hóa trang v to nên nhng bui sinh ho
d và ng thi b sung nhiu kin thc vt lí mi kp
thi cho hc chc các em s yêu vt lý bit chng nào
vic truyt kin tha.



13


1. Thn, Nghiên cu, khai thác Visual Basic trong
 thit k  phc v 
 hc và dy hc, email: , 2007.
2. Tô Xuân Giáp, n dy hc, Nhà xut bn giáo dc, 1998.
3. Nguyn Minh Hoàng, Tìm hiu khoa ht lý, Nhà
xut bn tr, 2003.
4. Nguyn Trí Hoàng, Thit k mu mt s un giáo dc môi
ng ngoài gi lên lp, Nhà xut bn giáo dc,1998.
5. c Lc và nhiu tác gi, Lý lun dy hci hc
c, 2002.
6. c Lc và nhiu tác gi, Lý lun dy hc vt lýi
hc c, 2004.
7. Phm Th u tác gi, Tâm lý hc la tui và tâm lý hc

mi hc C
8. Hunh Th Xuân Thm, Nguyn Qu    ng,
Thit k ni dung Câu lc b Vng trung hc ph thông,
i hc C
9. Nguy c Thâm, T chc hot ng nhn thc cho hc sinh
trong dy hc vt lý  ng ph thông, Nhà xut b i hc
quc gia Hà Ni, 1999.
10. Bùi S Tng và nhiu tác gi, Tài liu b ng giáo viên dy
       m lp 11 môn Ho ng
giáo dc ngoài gi lên lp, Nhà xut bn giáo dc, 2004.



14
MC LC
T V 2
 2
 3
3 3
3.1.  3
 3
II. PHN NI DUNG: 4
1.  4
2.  5
2.1. Trc nghim vt lí: 5
t hình: 5
 vt lí: 6
 vui ô ch vt lí: 6
 vui ba d kin vt lí: 7
2.6.  8

3. Qui t 8
 9
5.  10
III. KT LUN: 11
TÀI LIU THAM KHO 13
PH LC 1: T HÌNH 15
PH LC 2:  VT LÍ 18
PH LC 3:  VUI Ô CH VT LÍ 21
PH LC 4:  VUI BA D KIN VT LÍ 23
1: 
-
-
-

Albert Einstein.


NI DUNG CÂU HI
STT
CÂU HI

1

         


2
     



8
6
3.10
50( )
6.10
c
m
f

  

.
3
     
Loa
CÂU 1

CÂU 2
CÂU 3
CÂU 5
CÂU 7
CÂU 9
CÂU 4
CÂU 6
CÂU 8
CÂU 10



16

    

4
    

       


5
iao
thoa?
       

6
 
    



7
   

H
        

8

       






9







17
10
    

    

T
khóa
c tranh ca nhà vt
lí ni ting th k 20?
Bc nh ca Albert   
khi lãnh gii Nô-ben v vt lí.




18
C 2: 
-

- Ni dung cn ôn tu hòa. 
sóng âm. Vt lí ln.
-



STT
T yêu cu miêu t
Cách miêu t gi ý
1

S di chuyn qua li ca vt v
trí cân bng
2
cos( )x A t



Dng cu hòa là gì?
3
 ng
x cc gi là gì?
4
Chu kì
Khong th vt thc hic mt dao
ng toàn phn gi là gì?
5
Tn s
Ngho cng nào?
6


 v ca tn s góc là gì?
7

Trong dao dc bo
toàn?
8
Con l
Vt nh (kh     u si dây
không dãn (dài l), có kh,
u trên c nh.



19
9
Gia t do
ng dng công thc tính chu kì ca con l
t?
10
ng tt dn
Kéo con lch khi v trí cân bng ri th
tay, con l gim dn gi là?
11
ng duy trì
Con lng h c bù phng m
sau mi chu kì là?
12
Cng
Hi ng bn

giá tr ci khi f=f
0
là hing gì?

13
Gi Frenen
S d tng hng
u hòa cùng tn s?
14

ng lan truyn trong mt môi
ng.
15
Sóng ngang
Các phn t c
vuông góc vn gi là?
16
Sóng dc
Các phn t c
trùng vn gi là?
17
Chân không
ng nào?
18
c sóng
ng mà sóng truyc
trong mt chu kì?
19
Giao thoa
Hi ng hai sóng kt hp gp nhau to thành

các gn sóng nh gi là hing gì?
20
Sóng kt hp
Hai ngun s và



20
có hiu s i theo thi gian gi là hai
ngun gì?
21
Sóng dng
ng lan truyn trên si dây xut hin
các nút và các bng gi là?
22
Nút sóng
Nhng yên trên si dây có tên gi là?
23
Bng sóng
Nhng mnh nht trên si dây có tên gi
là?
24
ng truyn
âm
cht rn, lng, khí và chân không gi
chung là gì?
25
Âm sc
    t các ngun phát
khác nhau.



21
C 3: 
-
-
-
+ 


1
M

C
H
D
A
O


N
G
2

T
Á
N
S


C
3
D
Ò
N
G

I

N
X
O
A
Y
C
H
I

U
4

T
I
Ê
N


B
O

5

T
I
A
X
6
T
H
U
Y

T
P
H
O
T
O
N
7

S
Ó
N
G
D

N
G
8

C

M
K
H
Á
N
G
9

P
H
Ó
N
G
X

Ch 
M
Á
Y
B
I

N
Á
P
NI DUNG CÂU HI
STT

CÂU HI

1
Mt cun c t cm L mc ni tip vi mt
Mng



22
t n dung C thành mt mn kín gi
là?
2
Hing ánh sáng trng b tách thành nhiu chùm
sáng có mà si là
hing gì?
Tán sc
3
ng nào có th tn ti trong nhng mn
có cha t n?
 n xoay
chiu
4
Dùng lý thuy gii thích v cu to ca nguyên
t (hay gii thích quang ph phát x và hp th ca
nguyên t 
 Bo
5
Mi khi mt chùm tia catôt  tc là chm electron có
 ng ln  p vào mt vt rn thì v 
phát ra gì?

Tia X
6
Dùng thuy gii thích tính cht ht ca ánh
sáng?
Thuyt Photon
7
Sóng truyn trên sng hp xut hin
các nút và các bng gi là?
Sóng dng
8
ng này có tính cht cn tr n xoay
chiu và có tác dng làm i tr pha 90
0
so vi u
Cm kháng
9
Quá trình phân hy t phát ca mt ht nhân không
bn vng gi là quá trình gì?
Phóng x
Hàng
ngang
Là mt trong nhng thit b dùng trong nhà máy
n.
Máy bin áp




23
PH LC 4:  VUI BA D KIN VT LÍ

-
-
-
+ 



STT
Câu hi
Ba d kin

1
Ông là
ai?
D kin 1: Ông là mt trong s nhng nhà vt lí
h
D kin 2: Ông hc rt gi   i
hc tng hng
mà t hn h
D kin 3: Ti hn hc toàn th
git trí l
n tr?
Ohm
(Ôm)
2
 
máy gì?
D kin 1: là mt trong các b ph
truyn t
D kin 2: B phn chính ca nó là các cun dây

và lõi sc gn   n.
D kin 3: Nó có s vòng dây  cun th cp nh
 cun p.
Máy h áp
(máy
gim áp)
3
i
D kin 1: Là mt trong nh   a
c



24
ng gì?
sóng hình sin.
D kin 2: Hai phn t cách nhau mng
ng cùng pha.
D ki    ng mà sóng truy 
c trong mt chu kì.
sóng
4
Sóng gì?
D ki n
D kin 2: Là loi sóng mà cá heo có th nghe
c
D kin 3: Có tn s l.
Siêu âm
5
Ông là

ai?
D kin 1: Ông là nhà Vt lí h i M
(1797-1878).
D kii phát hin ra s t cm
ca cun dây.
D kic l  t
cm ca cun dây.
Henry (H)
6
i
ng
này tên
gì?
D ki    cn tr n
xoay chiu.
D kin 2: Có tác dng làm cho i sm pha 90
0
so
vi u.
D kin 3: Kí hi
C

Dung
kháng
7
Ông là
ai?
D kin 1: Ông là mt trong s nhng nhà khoa
hi Pháp.
D ki     c b nhim ph

Frenen



25
trách v h        i
thu kính mang tên Ông?
D kin 3: Ông là tác gi cn
  tng h
cùng tn s.
8
Máy gì?
D kin 1: là mt trong các b ph
truyn t
D kin 2: B phn chính ca nó là các cun dây
và lõi sc gn  n.
D kin 3: Nó có s vòng dây  cun th cp ln
 cup.
 
áp
9
Hin
ng gì?
D kin 1: Hing này do Niu-
1672.
D kin 2: Hi ng g 
h.
D kin 3: Là hi ng ta nhìn thy dãi màu
bin thiên liên tc t  n tím khi chiu ánh
sáng tr

Hin
ng tán
sc ánh
sáng
10
Ông là
ai?
D kin 1: Là nhà vc.
D kin 2: Ông  ra thuyng t
ánh sáng hay thuyt photon.
D kin 3: n gii Nô-ben v
công trình ginh lun.
Anh-xtanh