Tài liệu bài giảng sql

Bài giảng Sql
Biên tập bởi:
Vien CNTT – DHQG Hanoi
Bài giảng Sql
Biên tập bởi:
Vien CNTT – DHQG Hanoi
Các tác giả:
Vien CNTT – DHQG Hanoi
Phiên bản trực tuyến:
/>MỤC LỤC
1. Sql server
2. Truy vấn thông tin
3. Cập nhật dữ liệu
4. Tạo lập và quản lí CSDL
Tham gia đóng góp
1/37
Sql server
Giới thiệu chung về SQL
Vài nét khái quát
Lịch sử
SQL ra đời vào năm 1970 - tại Phòng thí nghiệm của IBM, San Jose, California.
Là một ngôn ngữ mô tả, phi thủ tục - Non procedural language.
Các câu lệnh mô tả yêu cầu cần phải Làm gì - What, chứ không cần nêu từng bước tiến
hành Làm như thế nào - How
Tên gọi sql = Structured Query Language, nghĩa là ngôn ngữ truy vấn (thông tin) có cấu
trúc.
Thực chất không chỉ có Query mà SQL còn thực hiện nhiều chức năng khác như bổ
xung thêm dữ liệu, sửa đổi cập nhật thông tin, huỷ thông tin, liên kết lưu trữ thông tin.
Vậy phải gọi là
Structured Add, Modify, Delete, Join, Store, Trigger & Query Language.
Ngày nay SQL thực tế đa trở thành chuẩn - De facto Standard - để truy vấn và xử lí dữ

liệu trong hầu hết các hệ quản trị CSDL.
Ngôn ngữ SQL được dùng trong các ứng dụng CSDL theo mô hình Client-Server. Các
chương trình khách gửi yêu cầu truy vấn thông tin dưới dạng các câu lệnh SQL. Chương
trình chủ dịch vụ - Server CSDL - sẽ thực hiện yêu cầu và gửi lại kết quả cho chương
trình khách.
Có hai họ sản phẩm, để cài đặt cho PC và để cìa đạt trong các hệ thống lớn -VLDB -
very large DB.
Ví dụ một số hệ quản trị CSDL điển hình.
MicroSoft Access.
Personal oracle - SQL* Plus
2/37
MicroSoft Query.
OBBC - Open Database Connectivity.
Là thư viện các hàm (chức năng) cung cấp một giao diện trình ứng dụng - API -chung
tới hệ thống DB.
Không phụ thuộc vào nhà cung cấp hệ quản trị DBMS, ( non vendor- specific)
Các nhà cung cấp thường thêm các tính năng ngoài chuẩn, ví dụ : Transact-SQL của
MicroSoft & Sybase, PL/SQL của Oracle.
ODBC đã thành chuẩn, nhiều sản phẩm chấp nhận và phát triển các công cụ dùng chuẩn
này : Visual Basic, Visual C++, Foxpro, Borland Delphi, Power Builder
Cần cân nhắc
ODBC : portability, nhưng chậm hơn
Vendor specific : nhanh hơn, tối ưu hơn.
3/37
SQL trong chương trình ứng dụng.
Ba kiểu tương tác với ứng dụng
- Mođun : các thủ tục làm sẵn. thông qua các tham số, gọi và trả kết quả về.
- Nhúng trực tiếp : các câu lệnh SQL trong chương trình.
- Gọi trực tiếp : tương tác.
Nhúng là hình thức làm việc tĩnh - static : câu lệnh được biên dịch ra, không thay đổi

được khi chạy.
Hiện nay Dynamic SQL : cho phép chuẩn bị câu lệnh SQL trong khi chạy. Các thành
phần của câu lệnh SQL được ghép nối lại trong thời gian chạy, cho phép mức linh hoạt
rất cao trong khai thác CSDL.
Giống như chuyển từ compiler sang interpreter.
4/37
Odbc có tính năng Dynamic.
Chuẩn ANSI 1992 : SQL-92
định nghĩa 3 mức tương thích của một hệ quản trị CSDL với SQL - SQL compliance :
entry, intermediate, full.
5/37
Truy vấn thông tin
SQL Query
Một câu lệnh SQL thường gọi là một Query. Như trên đã nêu, Query không chỉ đơn giản
là hỏi - truy vấn thông tin từ CSDL để phục vụ NSD.
Một SQL query có thể
- tạo lập hay huỷ một bảng
- thêm, xoá, cập nhật một dòng, một trường
- tiùm kiếm trong nhiều bảng có liên quan
- thay đổi chế độ an toàn.
Trong chương này ta chỉ tập chung vào chức năng hay sử dụng nhất của một SQL Query
là truy vấn thông tin.
Cú pháp chung - câu lệnh SELECT.
- câu lệnh SQL không phân biệt chứ in hoa, viết thường. (Nhưng kiểu dữ liệu Char =
xâu kí tự thì có phân biệt).
- dấu cách có thể là : các khoảng trắng, dấu table, dấu xuống dòng.
- kết thúc câu lệnh có thể là : dấu chấm phẩy hoặc không có gì tuỳ theo từng hệ thống.
Ví dụ
SELECT NAME, STARTTERM, ENDTERM
FROM PRESIDENTS

WHERE NAME = 'LINCOLN'
Select name, startterm, endterm
From presidents
Where name = 'LINCOLN'
6/37
Select name, startterm, endterm From presidents Where name = 'LINCOLN'
Các thành phần cơ bản.
Các từ khoá + các biểu thức -> các điều khoản
Các điều khoản -> câu lệnh SQL
select <danh sách tên cột>from <tên bảng>
where <điều kiện tìm kiếm>
điều khoản Selectđiều khoản
Fromđiều khoản Where
Danh sách tên cột :
các tên cột cách nhau dấu phẩy
thứ tự giống như đã liệt kê, có thể khác với thứ tự vốn có trong bảng.
* = tất cả các cột theo thứ tự vốn có
Vi dụ :
Giả sử có bảng tên là Employee với các trường (các cột) tên là Badge, Name,
Departement, BirthYear, Salary. Sau này ta sẽ viết ngắn gọn như sau : Employee (
Badge, Name, Departement, BirthYear, Salary ).
Câu lệnh sau đây sẽ hiện toàn thể nội dung của bảng.
SELECT * FROM EMPLOYEE
Badge Name Department Birth year Salary
1834 Bob Smith Sales 1970 24000.00
1051 Fred Sanders Sales 1965 36000.00
3211 Stan Humphries Field Service 1974 22000.00
6732 Fred Stanhope Field Service 1958 56000.00
4411 Sue Sommers Logistics 1965 40000.00
5522 Lance Finepoint Library 1970 24000.00

1997 Mark McGuire Field Service 1966 36000.00
9998 Sally Springer Sales 1973 22000.00
7/37
7773 Ludmilla Valencia Software 1969 36000.00
8883 Barbara Lint Field Service 1966 40000.00
8005 Jeffrey Vickers Mailroom 1965 42000.00
7779 Jim Walker Unit Manager 1971 24000.00
Từ khoá DISTINCT / ALL
DISTINCT = chỉ lấy những dòng khác nhau
Nghĩa là nếu có nhiều dòng giống nhau chỉ lấy một đại diện.
ALL = tất cả các dòng, kể cả trùng nhau
đây là mặc định , không cần gõ ALL.
Cú pháp
Select DISTINCT <danh sách tên cột>
Select ALL <danh sách tên cột>
Ví dụ
SELECT DISTINCT Departement
FROM EMPLOYEE
Department
Sales
Field Service
Logistics
Library
Software
Mailroom
Unit Manager
8/37
Biểu thức, điều kiện & toán tử.
Biểu thức :
Là một tập hợp các toán hạng và toán tử, trả lại một giá trị : số, lôgic, xâu

Ví dụ
Biểu thức số : (Salary * 1.05)
Biểu thức lôgic : Name = ' Barbara Lint' , Salary <= 50,000.00
Biểu thức xâu : Name + Phone.
Các biểu thức được sử dụng trong câu lệnh QSL :
- Trong điều khoản SELECT để kết xuất thông tin trực tiếp
- Làm điều kiện tìm kiếm trong điều khoản WHERE, HAVING
Biểu thức điều kiện & Điều khoản Where.
Điều kiện là một biểu thức lôgic.
Một biểu thức điều kiện được dùng kèm với từ khoá Where để tạo thành điều khoản
Where, ấn định tiêu chuẩn tìm kiếm thông tin xuất ra. Chỉ những dữ liệu thảo điều kiện
đã nêu mới được đưa vào kết quả truy vấn.
Ví dụ. Câu lệnh sau đây chỉ tìm và xuất ra các thông tin về cán bộ thuộc phòng bán hàng
- Sales.
SELECT Name, Departement, Salary
FROM EMPLOYEE
WHERE Departement = 'Sales'
Name Department Salary
Bob Smith Sales 24000.00
Fred Sanders Sales 36000.00
Sally Springer Sales 22000.00
9/37
Toán tử số học.
Là các thành phần để xây dựng biểu thức.
Các phép toán số học, phép so sánh, phép toán xâu kí tự.
Toán tử số học : cộng, trừ , nhân, chia, modulo ( a % b hoặc Mod (a,b) )
Các biểu thức số học, biểu thức xâu có thể sử dụng trong điều khoản SELECT để kết
xuất thông tin trực tiếp.
Ví dụ 1: giả sử mọi người đều được phụ cấp thêm 5 phần trăm lương. Có thể hiển thị
mức thực lĩnh như sau.

SELECT Name, Salary * 1.05
FROM EMPLOYEE
Ví dụ 2 : Giả sử có tệp csdl PRICE về giá hàng hoá gồm các trường Item - tên hàng,
Wholesale - giá bán buôn. Nếu quy định giá bán lẻ là cộng thêm 0.15 thì có thể hiển thị
bằng câu lênh sau
SELECT Item, Wholesale, Wholesale + 0.15
FROM PRICE
ALIAS - Tên hiệu.
Trong các ví dụ trên tên cột sẽ được hiển thị là Salary * 1.05 hoặc Wholesale + 0.15
không được đẹp mắt và gợi tả nội dung cho lắm.
Có thể đặt lại tên cột cho sát nội dung, gợi tả hơn : thay Salary *1.05 bằng Newamount
- số thực lĩnh, thay wholesale + 0.15 bằng retail - giá bán lẻ.
SELECT Name, Salary * 1.05 Newamount
FROM EMPLOYEE
SELECT Item, Wholesale, Wholesale + 0.15 Retail
FROM PRICE
Các tên cột mới Newamount, Retail gọi là Alias -Tên hiệu, tên thay thế.
10/37
Lưu ý : cú pháp sử dụng Alias là
<biểu thức tên cột> <Alias> cách nhau khoảng trắng
Một số hệ thống có thể quy định khác, ví dụ dùng cú pháp với dấu bằng
<biểu thức tên cột> = <Alias>
Toán tử so sánh
Để xây dựng biểu thức lôgic.
kí hiệu í nghĩa
= Bằng
!= Khác
<> Khác
< Nhỏ hơn
> Lớn hơn

<= Nhỏ hơn hay bằng
>= Lớn hơn hay bằng
Các ví dụ & điều khoản where.
Điều kiện tìm kiếm được thể hiện trong diều khoản Where. Không chỉ có so sánh bằng
nhau mà có thể dùng các phép so sánh bất kì hoặc biểu thức lôgic phức tạp.
Ví dụ : - tìm những người lương lớn hơn 30000.00
SELECT Name, Salary
FROM EMPLOYEE
WHERE Salary > 30000.00
- tìm những người lương lớn hơn 30000.00 mà không ở phòng bán hàng
SELECT Name, Salary , Departement
FROM EMPLOYEE
11/37
WHERE (Salary > 30000.00) AND (Departement <> 'Sales' )
Toán tử xâu -
LIKE : khi không biét thật chính xác một phần của xâu hoặc chỉ quan tâm đến một phần
noà đó của xâu, có thể dùng Like với các kí tự đại diện %, _
Kí tự đại diện % thay cho một xâu con bất kì
Kí tự dại diện _ thay cho một kí tự bất kì.
Ví dụ : bảng mã vùng điện thoại AREACODE gồm có các trường : TênTỉnh, MãVùng,
MãVùng TênTỉnh
034 HaTay
036 HaiDuong
04 HaNoi
08 TPHCM
Có thể hiển thị tất cả các tỉnh bắt đầu bằng Ha
SELECT *
PROM AREACODE
WHERE TenTinh LIKE 'Ha%'
Phép nối | |

Dùng để nối các xâu lại tạo thành biểu thức xâu lớn hơn.
Ví dụ có bảng FRIENDS gồm các trường FirstName, LastName, TelNum
Có thể hiên thị tên đầy đủ bằng câu lệnh
SELECT FirstName || LastName FullName
FROM FRIENDS
12/37
Toán tử lôgic
AND, OR, NOT,
Các phép toán lôgic có thể dùng để xây dựng các biểu thức điều kiện phức tạp hơn trong
điều khoản Where.
Ví dụ
select *
from employee
where department = "field service"
or department = "logistics"
or department = "software"
Các phép toán tập hợp.
Hai bảng phải có cấu trúc giống nhau
UNION : hợp hai kết quả select, có loại bỏ trùng nhau.
UNION ALL : hợp hai kết quả select, không loại bỏ trùng nhau.
INTERSECT : giao hai kết quả select
MINUS : hiệu hai kết quả.
các phép toán khác
BETWEEN để xác định một đoạn con trong vùng giá trị có thể của một cột
IN để xác định một danh sách các giá trị có thể
SELECT column_name_1, column_name_n
FROM table_name_1, table_name_n
WHERE column_name IN (value_1, value_n)
Ví dụ
13/37

select *
from employee
where badge between 2000 and 7000
Các hàm thao tác dữ liệu.
Các hàm xử lí tập thể - Aggregate functions.
Các câu lệnh SQL thông thường két xuất dữ liệu lần lượt theo từng dòng của bảng.
Các hàm tập đoàn - Aggegate function - Xử lí dữ liệu thuộc mọi dòng trong toàn bộ một
cột ( hoặc một nhóm dòng thoả điều kiện nào đó) và cho ra chỉ một kết quả. Chúng dôi
khi cũng đợc gọi là hàm nhóm - Group function.
Count : đếm số dòng thoả mãn điều khoản Where.
Ví dụ: đếm số nhân viên của phòng bán hàng
select count (*)
from employee
where Department = 'Sales'
Nếu không có điều khoản Where thì là đếm toàn bộ nhân viên.
SUM : tính tổng một cột
Cột phải là kiểu số
Bị lỗi Nếu không phải kiểu số .
Ví dụ
select SUM (Salary)
from employee.
AVG : Tính trung bình cộng của cột
Cột phải là kiểu số
14/37
Bị lỗi Nếu không phải kiểu số .
Select AVG (Salary)
from employee.
MAX : cho giá trị cực đại trong cột.
Có thể áp dụng cho cột kỉểu số và cả cột kiểu Char
Select MAX(Salary)

from employee.
MIN : cho giá trị cực tiểu trong cột
Có thể áp dụng cho cột kiểu số và cả cột kiểu Char.
Select MIN(Name)
from employee.
VARIANCE :
Cho bình phương của độ lêch tiêu chuẩn
Chỉ áp dụng được cho cột kiểu số.
Select VARIANCE(Salary)
from employee.
STDDEV : độ lệch tiêu chuẩn - Standard Deviation
Chỉ áp dụng cho cột kiểu số.
Ngày tháng và Thời gian.
SYSDATE : Thời gian hệ thống.
Dùng để so sánh : tìm các công việc chưa bắt đầu, đã kết thúc
ADD_MONTHS :
15/37
Dịch lùi lại, cộng thêm một số tháng từ một ngày cho trước
Ví dụ : Giả sử có CSDL về quản lí dự án gồm các trường Công việc, Ngày bắt đầu, ngày
kết thúc
PROJECT ( Task, StartDate, EndDate, ). Giả sử có sự cố làm dự án chậm mất hai
tháng. Để hiển thị các công việc còn chưa két thúc được cần dùng hàm Add_month (
Enddate, 2) .
Select Task, StartDate, EnDDate Original_End, ADD_MONTHS (EndDate, 2)
From PROJECT
MONTH_BETWEEN :
Đếm số tháng giữa hai mốc ngày.
Ví dụ.
Select Task, StartDate, EndDate ,
MONTHS_BETWEEN( StartDate, EndDate) Duration

From PROJECT
Các hàm số học.
ABS : giá trị tuyệt đối
CEIL : số trần - số nguyên nhỏ nhất lớn hơn hay bằng đối số
FLOOR : số sàn - số nguyên lớn nhất bé hơn hay bằng đối số
Cac hàm lượng giác
COS , COSH, SIN, SINH, TAN, TANH
đối số là Radian
EXP
LN
LOG (x, b) : log b x.
16/37
POWER ( a, b) : a b
MOD ( a,b) : a mod b
SIGN : cho dấu = -1 nếu đối số là âm
= 0 nếu đối số = 0
= 1 nếu đối số là dương.
SQRT : căn bậc hai
các hàm xử lí kí tự và xâu kí tự.
CHR : chuyển đối số là một số nguyên thành kí tự có mã tương ứng
Bảng mã có thể là ASCII
CONCAT : nối hai xâu
INITCAP : chuẩn hoá xâu, kí tự đầu là in hoa, các kí tự sau là chữ thường.
LOWER, UPPER : chuyển đổi cả xâu (mọi kí tự) thành chữ in thường, in hoa
LPAD, RPAD : độn thêm kí tự vào bên trái, bên phải của xâu cho đủ độ rộng.
Lpad ( xâu, độ rộng, kí tự mẫu để điền thêm)
Ví dụ
Néu chỉ có hai đối là xâu và độ rộng, không cho kí tự mẫu thì mặc định là khoảng trống.
LTRIM, RTRIM :
Ltrim ( xâu, kí tự cần xoá bỏ) .

Nếu chỉ có một đối xâu, không cho kí tự mẫu thì mặc định là khoảng trống.
REPLACE : thay thế một (các) xâu con bằng một xâu khác
Replay (xâu, xâu con cần tìm, xâu thay thế)
Tìm xâu con và thay thế mỗi khi gặp bằng xâu thay thế.
17/37
Nếu không có đối thứ 3 - không cho xâu thay thế, thì mặc định là rỗng.
SUBSTR : Trích ra xâu con
SubStr ( xâu, pos , num)
Pos = vị trí bắt đầu
Num = số kí tự trích ra = độ dài xâu con.
Nếu pos là số âm thì tính từ cuối xâu mẹ. Lưu ý rằng độ rộng trường ấn định trước nên
có thể tính lùi.
TRANSLATE. Dịch từng kí tự thành kí tự mã hoá tương ứng
Translate (xâu đích, xâu kí tự nguồn, xâu kí tự mã hoá)
Ví dụ : để mã hoá chuyển mọi kí số thành N, kí tự chữ cái thành C
Translate (Firstname, 0123456789ABCDE
NNNNNNNNCCCC
INSTR : tìm kiếm một kí tự mẫu, cho biết vị trí trong xâu
Instr( xâu, mẫu tìm kiếm, vị trí bắt đầu, mẫu thứ mấy)
Ví dụ instr (LastName, 'O', 2, 1)
Bắt dầu từ vị trí thứ 2 trong LastName, tìm vị trí đầu tiên xuất hiện của kí tự O,
LENGTH : cho độ dài xâu
Các hàm chuyển đổi.
TO_CHAR : chuyển thành xâu kí tự
Chuyển một số nguyên thành xâu kí số biểu diễn số đó
TO_NUMBER
Chuyển xâu kí số thành giá trị số.
18/37
Các hàm khác
GREATEST : cho hạng tử lớn nhất trong dãy các đối

LEAST cho hạng tử nhỏ nhất trong dãy các đối
USER : cho biết tên của người đang sử dụng DB.
Các điều khoản
Where
Starting with
Order by
Group by
Having.
Điều khoản WHERE.
Một biểu thức điều kiện được dùng kèm với từ khoá Where để tạo thành điều khoản
Where, ấn định tiêu chuẩn tìm kiếm thông tin xuất ra. Chỉ những dữ liệu thoả điều kiện
đã nêu mới được đưa vào kết quả truy vấn.
Biểu thưc diều kiện trong điều khoản Where có thể dùng bất kì các phép so sánh số học,
các phép toán lôgic nào.
Điều khoản STARTING WITH.
Giống như LIKE ( <biểu thức> %)
Điều khoản ORDER BY
Dùng để két xuất thông tin ra theo thứ tự của một cột được chọn làm khoá sắp xếp.
Có thể sắp theo nhiều, trước hết sắp theo cột thứ nhất trong danh sách khoá, sau đó trong
từng nhóm cùng cột thứ nhất lai sắp theo cột thứ 2
select *
from employee
19/37
order by department, badge desc
ASC : tăng dần, là lựa chon mặc định
DESC : giảm dần
Có thể thay tên cột bằng số thứ tự cột trong bảng.
Điều khoản GROUP BY
Khác với ORDER BY in ra mọi dòng theo nhóm không loại bỏ các giá trị trùng lặp, xử
lí cả nhóm dòng cùng giá trị như một đơn vị.

select department, count(*) headcount
from employee
group by department
GROUP BY thường dùng với các hàm xử lí nhóm dữ liệu.
Ví dụ
select department, AVG(Salary)
from employee
group by department
Điều khoản HAVING
Where không làm việc với các hàm xử lí (tập đoàn) nhóm như AVG, SUM
Phaỉ dùng Having
select department, SUM(Salary)
from employee
group by department
having SUM (Salary) >
20/37
Kết hợp các điều khoản.
Có thẻ phối hợp nhiều điều khoản để thực hiện các truy vấn tin tuỳ ý thoả mãn yêu cầu
của NSD.
Ví dụ. Có bảng CHECKS ( Payee, Amount). Câu lệnh sau sẽ xuất ra từng người nhận
séc với tổng số tiền và số lần nhận nhưng loại bỏ những người mà có tổng số tiền quá
nhỏ (<= 50).
Select Payee,
SUM(Amount) Total,
COUNT (Payee) Checks_written
From checks
Group by Payee
Having SUM (Amount) > 50
Truy vấn nhiều bảng.
Join : nối tự nhiên hai bảng

select *
from table_1, table_2
đây là phép nối tự nhiên, không có điều kiện gì (thiếu điều khoản Where).
kết quả của nối tự nhiên là tích Đề các.
Nếu bảng 1 có m dòng, bảng 2 có n dòng thì kết quả sẽ gồm m*n dòng
Nối có điều kiện
Việc chuẩn hoá loại bỏ dư thừa dữ liệu làm cho bảng nhỏ hơn và cơ sở dữ liệu gồm
nhiều bảng hơn. Rất thông thường, các truy vấn SQL lien quan đến nhiều bảng. Điều
khoản Where thể hiện mối liên hệ này.
Ví dụ : Có CSDL gồm ba bảng
CUSTOMER (Name, Address, Phone)
21/37
ODERS ( OrderOn, Name, PartNum,Quantity)
PART (PartNum, Description, Price)
select o.orderon, o.name, o.partnum,
p.description, o.quantity * p.price total
from order o, part p
where o.partnum = p.partnum
Có thể bổ xung thêm điều kiện vào điều khoản Where để thực hiện các truy vấn chi tiết
hơn ví dụ
where o.partnum = p.partnum
and p.price >
Câu lệnh lồng nhau
Câu lệnh con. SubQueries
Là một truy vấn khác, đóng vai trò là một phần của điều khoản Where.
Ví dụ.
select *
from employee
where department = (
select department

from employee
where name = "bob smith")
Điều kiện lôgic = ở trên đòi hỏi kết quả của câu lệnh con phải đơn trị, nghĩa là chỉ trả về
một dòng. Nếu thay câu lệnh con như sau
(
22/37
select department
from employee
where name like "% smith")
Thì có thể mắc lỗi khi có nhiều người tên là smith và ở các phòng chức năng khác nhau.
Ví dụ2 :
select o.orderon, o.name, o.partnum,
p.description, o.quantity * p.price total
from order o, part p
where o.partnum = p.partnum
and o.quantity * p.price >
(select AVG(o.quantity * p.price)
from order o, part p
where o.partnum = p.partnum )
Các câu lệnh con lồng nhau.
Các Subqueries có thể lồng nhau nhiều mức, tuỳ theo khả năng cụ thể của từng hệ thống
SQL.
Ví dụ 3
Select c.name, c.address, c.phone
From customer c
Where c.name IN
(select o.name
from order o, part p
where o.partnum = p.partnum
23/37