sinh học 12 bài 18. chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp

Giáo viên giảng dạy: Phạm Văn An
Trường THPT Hoà Phú – Chiêm Hoá – Tuyên Quang
CHƯƠNG IV
CHƯƠNG IV
:
:
ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
KIỂM TRA BÀI CŨ
KIỂM TRA BÀI CŨ
Cho các quần thể sau:
P1 : 6,25% AA : 37,5%Aa : 56,52% aa.
P2 : 0,7 AA : 0,2 Aa : 0,1 aa
Quần thể nào đã cân bằng di truyền, quần thể
nào chưa cân bằng di truyền. Nêu điều kiện để
một quần thể ngẫu phối đạt trạng thái cân
bằng di truyền?
Nêu quy trình chung để sản xuất giống?
- Tạo nguồn nguyên liệu,
- Chọn lọc,
- Đánh giá chất lượng giống,
- Đưa giống tốt ra sản xuất đại trà.
Tiết 19: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Cơ chế phát sinh các biến dị tổ hợp trong
quá trình tạo dòng thuần là gì?
Tiết 19: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
1. Cơ chế:
Quy trình phát sinh các biến dị tổ hợp trong quá
trình tạo dòng thuần?

2. Quy trình:
Bước 1: Tạo các dòng thuần chủng,
Bước 2: Lai giống,
Bước 3: Chọn lọc những tổ hợp gen mong muốn,
Bước 4: Cho tự thụ phấn hoặc giao phối cận huyết
tạo ra giống thuần,
Bước 5: Nhân giống thuần chủng.
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Tiết 19: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Các gen nằm trên các NST khác nhau sẽ phân li độc
lập tạo tổ hợp gen mới.
1. Cơ chế:
2. Quy trình:
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Tiết 19: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
3. Ví dụ minh họa:
Giống lúa Peta
Giống lúa Peta
Giống lúa Dee-geo woo-gen
Giống lúa Dee-geo woo-gen
Giống lúa IR8
Giống lúa IR8
x
x
Takudan
Takudan
IR 22
IR 22

x
x
IR - 12 - 178
IR - 12 - 178
CICA4
CICA4
x
x
Một phần trong sơ đồ tạo giống lùn năng suất cao
Một phần trong sơ đồ tạo giống lùn năng suất cao
Giống lúa Dee-geo woo-gen
Giống lúa Dee-geo woo-gen
Giống lúa IR8
Giống lúa IR8
Thu hoạch giống lúa IR8
Thu hoạch giống lúa IR8
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
1. Khái niệm ưu thế lai.
Quan sát hình ảnh và cho biết ưu thế lai là gì?
Quan sát hình ảnh và cho biết ưu thế lai là gì?
Bố
Mẹ
CON LAI F
1
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Tiết 19: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO

1. Khái niệm ưu thế lai.
Quan sát hình ảnh và cho biết ưu thế lai là gì?
Quan sát hình ảnh và cho biết ưu thế lai là gì?
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Tiết 19: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Mẹ: Lợn Ỉ
Bố: Lanđrat
X
Lợn Ỉ lai
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
1. Khái niệm ưu thế lai.
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Tiết 19: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
2. Cơ sở di truyền của ưu thế lai.
2. Cơ sở di truyền của ưu thế lai.
P: AA BBCC x aabbcc
F
1
: AaBbCc → vượt trội so với P
- Giả thuyết siêu trội
Giả thuyết siêu trội đã giải thích về ưu thế lai như thế nào?
Khi ở trạng thái dị hợp về nhiều cặp gen, con lai có được kiểu hình
vượt trội nhiều mặt so với bố mẹ ở trạng thái đồng hợp.
Sự tác động giữa hai gen khác nhau về chức phận của cùng một
lôcut → hiệu quả bổ trợ mở rộng phạm vi biểu hiện của tính trạng.
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO

1. Khái niệm ưu thế lai.
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Tiết 19: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
2. Cơ sở di truyền của ưu thế lai.
2. Cơ sở di truyền của ưu thế lai.
3. Phương pháp tạo ưu thế lai.
3. Phương pháp tạo ưu thế lai.
- Bước 1: Tạo ra các dòng thuần chủng khác nhau.
- Bước 2: Lai các dòng thuần chủng để tìm tổ hợp lai
có ưu thế lai cao nhất.
Có thể sử dụng các phương pháp sau:
Có thể sử dụng các phương pháp sau:
+ Lai khác dòng đơn A x B  C

+ Lai khác dòng kép
+ Lai thuận nghịch
A x B → C
C x G H
E x F → G
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
1. Khái niệm ưu thế lai.
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Tiết 19: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
2. Cơ sở di truyền của ưu thế lai.
2. Cơ sở di truyền của ưu thế lai.
3. Phương pháp tạo ưu thế lai.
3. Phương pháp tạo ưu thế lai.

x
Dòng A Dòng B
Dòng C
x
Dòng D Dòng E
Con lai
Dòng G
x
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
1. Khái niệm ưu thế lai.
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Tiết 19: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
2. Cơ sở di truyền của ưu thế lai.
2. Cơ sở di truyền của ưu thế lai.
3. Phương pháp tạo ưu thế lai.
3. Phương pháp tạo ưu thế lai.
Ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở F1, sau đó giảm dần
qua các thế hệ vì tỉ lệ dị hợp tử giảm còn tỉ lệ đồng hợp
tăng lên, trong đó các gen lặn có hại được biểu hiện.
Tại sao ưu thế lai giảm dần qua các thế hệ?
Tại sao ưu thế lai giảm dần qua các thế hệ?
F1 x F1:
F1 x F1:
♂ AaBbCc x ♀ AaBbCc
♂ AaBbCc x ♀ AaBbCc
F
F
2

2
:
:
AaBbCc = 2/4 x 2/4 x 2/4 = 8/64 = 1/8
AaBbCc = 2/4 x 2/4 x 2/4 = 8/64 = 1/8
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
1. Khái niệm ưu thế lai.
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Tiết 19: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
2. Cơ sở di truyền của ưu thế lai.
2. Cơ sở di truyền của ưu thế lai.
3. Phương pháp tạo ưu thế lai.
3. Phương pháp tạo ưu thế lai.
Trình bày ưu nhược điểm của phương pháp tạo ưu thế lai?
* Ưu điểm: Cây lai có năng suất cao, được sử dụng vào
mục đích kinh tế.
* Nhược điểm: tốn nhiều công sức, tốn kém.
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
II. TẠO GIỐNG CÓ ƯU THẾ LAI CAO
1. Khái niệm ưu thế lai.
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Tiết 19: CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
2. Cơ sở di truyền của ưu thế lai.
2. Cơ sở di truyền của ưu thế lai.
3. Phương pháp tạo ưu thế lai.
3. Phương pháp tạo ưu thế lai.
4. Một vài thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản

4. Một vài thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản
xuất nông nghiệp ở Việt Nam.
xuất nông nghiệp ở Việt Nam.
Hãy kể các thành tựu tạo giống vật nuôi, cây trồng có ưu
thế lai cao ở Việt Nam và trên thế giới mà em biết?
 F1: 1 tạ/10
tháng tuổi. Tỉ
lệ nạc > 40%.
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
nghiệp ở Việt Nam.
nghiệp ở Việt Nam.
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
nghiệp ở Việt Nam.
nghiệp ở Việt Nam.
Ngô lai khác dòng
năng suất tăng 30%
Su hào lai:
1 → 1,5
kg/củ
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
nghiệp ở Việt Nam.
nghiệp ở Việt Nam.
Giống lúa mới có
Giống lúa mới có
tên gọi HTY100,
tên gọi HTY100,
cho gạo ngon,

cho gạo ngon,
cơm mềm, có
cơm mềm, có
mùi thơm nhẹ,
mùi thơm nhẹ,
đã được đăng ký
đã được đăng ký
thương hiệu độc
thương hiệu độc
quyền Thiên
quyền Thiên
Hương HYT100.
Hương HYT100.
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
nghiệp ở Việt Nam.
nghiệp ở Việt Nam.
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
nghiệp ở Việt Nam.
nghiệp ở Việt Nam.
Cà chua HT.42 – Chất lượng cao khẩu vị ngọt, quả
Cà chua HT.42 – Chất lượng cao khẩu vị ngọt, quả
chắc, có thể cất giữ và vận chuyển mà không gây hỏng
chắc, có thể cất giữ và vận chuyển mà không gây hỏng
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
nghiệp ở Việt Nam.
nghiệp ở Việt Nam.
Cá lai đẹp hơn

Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
nghiệp ở Việt Nam.
nghiệp ở Việt Nam.
Trê lai to hơn
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
nghiệp ở Việt Nam.
nghiệp ở Việt Nam.
Vịt cỏ Vịt Anh đào
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông
nghiệp ở Việt Nam.
nghiệp ở Việt Nam.