thuyết trình sinh học - môi trường và các nhân tố sinh thái (3)

NĂM HỌC 2006 - 2007
Kính chào thầy cô giáo và các em học sinh




SINH HỌC 9
SINH HỌC 9
SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
Chương I
TIẾT 43
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
Bài 41
NỘI
DUNG
BÀI
HỌC
NỘI
DUNG
BÀI
HỌC
1. Môi trường sống của sinh vật
2. Các nhân tố sinh thái của môi trường
3. Giới hạn sinh thái
4. Kiểm tra củng cố

MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI




? Hãy quan sát hình ảnh trong tự nhiên điền nội dung vào ô trống ở
bảng 41.1 môi trường sống của sinh vật ?
STT
STT
TÊN S.VẬT
TÊN S.VẬT
MÔI TRƯỜNG
MÔI TRƯỜNG
SỐNG
SỐNG
1
1
Giun đất
Giun đất
2
2
Cá chép
Cá chép
3
3
Chim vẹt
Chim vẹt

4
4
Sán dây
Sán dây
6
6
Cây tre
Cây tre
7
7
Con ngựa
Con ngựa
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật:
Bảng 41.1




STT
STT
TÊN S.VẬT
TÊN S.VẬT
MÔI TRƯỜNG
MÔI TRƯỜNG
SỐNG
SỐNG
1
1
Giun đất

Giun đất
2
2
Cá chép
Cá chép
3
3
Chim vẹt
Chim vẹt
4
4
Sán dây
Sán dây
6
6
Cây tre
Cây tre
7
7
Con ngựa
Con ngựa
Em hãy cho biết môi
trường sống là gì ?
+ Môi trường sống
là nơi sinh sống của
sinh vật, bao gồm
tất cả những gì
bao quanh chúng

SỐ
SỐ
TT
TT
TÊN
TÊN
SINH VẬT
SINH VẬT
MÔI TRƯỜNG
MÔI TRƯỜNG
SỐNG
SỐNG
1
1
Giun đất
Giun đất
2
2
Cá chép
Cá chép
3
3
Chim vẹt
Chim vẹt
4
4
Sán dây
Sán dây

6
6
Cây tre
Cây tre
7
7
Con ngựa
Con ngựa
Qua bảng môi trường sống của sinh vật- Em hãy cho biết
có những loại môi trường chủ yếu nào nào ?
Có 4 loại môi trường chủ yếu:
+ Môi trường mặt đất-
không khí. (trên cạn)
+ môi trường trong
đất.
+ Môi trường
sinh vật
+ Môi trường nước.
Nước mặn, nước lợ,
nước ngọt
Gồm mặt đất và bầu
khí quyển
Các loại đất khác nhau
trong đó có các SV đang
sống
Thực vật, động vật và
con người là nơi sống
của SV ký sinh

- Mỗi loài có mỗi môi
trường sống đặc trưng.
Sinh vật không thể sống
tách khỏi môi trường
? Mối quan hệ giữa SV và môi trường được
thể hiện ở điểm nào ?
Ví du: con gà không sống được
trong môi trường nước.
? Môi trường sống của con người có điểm khác cơ bản nào so với
môi trường sống của sinh vật ?
Ngoài 4 môi trường chung của sinh vật, con người còn có hai loại
môi trường nữa là : Môi trường Xã hội, môi trường nhân tạo.




BÀI TẬP
a. Nguồn thức ăn, nước cung cấp cho sinh vật.
b. Các yếu tố về nhiệt độ, độ ẩm.
b. Các yếu tố khí hậu tác động lên sinh vật.
d. Tập hợp tất cả các yếu tố bao quah sinh vật.
Chọn ý đúng trong câu sau.
Môi trường là :
Tại sao con ếch,
cánh đồng lúa
tồn tại được?

I. Môi trường sống của sinh vật:
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường:
? Cây hoa hồng sống trong môi trường là đất. Vậy cây hoa hồng
lấy trong đất những gì để tồn tại và phát triển ?
Trong đất có các nhân tố như :
Cấu tượng đất, lượng muối khoáng
hoà tan, oxi trong đất, độ ẩm, các sinh vật phân giải …
Thế nào là nhân tố sinh thái ?
?Nhân tố nào là nhân tố sinh thái vô sinh
(không sống)
, nhân tố sinh
thái hữu sinh
(sống)
?
Nhân tố ST vô sinh:
- Cấu tượng đất,
- độ ẩm,
- lượng muối khoáng - hoà
tan,
- oxi trong đất
Nhân tố ST hữu sinh:
- giun đất .
- Các sinh vật phân giải
Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động tới
sinh vật

I. Môi trường sống của sinh vật:
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường:
Hãy điền vào bảng 41. 2 tên các nhân tố sinh thái của
môi trường tự nhiên. Lựa chọn sắp xếp các nhân tố sinh
thái theo từng nhóm.
Nhân tố sinh
thái con người
Nhân tố sinh
thái vô sinh
(không sống
Nhân tố sinh
thái hữu sinh
(sống)
2 nhóm nhân
tố sinh thái
Nhân tố sinh
thái sinh vật
Nhân tố con người được tách ra thành một nhóm nhân tố
sinh thái riêng




+Ánh sáng
+khai thác thiên nhiên
+nhiệt độ
+nước
+Cạnh tranh
+Tàn phá môi trường

+cộng sinh
+chăn nuôi, trồng trọt
+độ ẩm
+hội sinh
+Xây dựng cầu đường
+Ký sinh
Nhân tố
vô sinh
Nhân tố hữu sinh
Nhân tố con
người
Nhân tố các sinh
vật khác
I. Môi trường sống của sinh vật:
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường:
nh sáng
nhiệt độ
nước
Độ ẩm
Khai thác
thiên nhiên
Xây dựng
Cầu đường
Chăn nuôi
trồng trọt
Tàn phá
môi trường
Cạnh tranh
Hữu sinh
Cộng sinh

Hội sinh
Lựa chọn sắp xếp các nhân tố sinh thái theo từng nhóm. Điền vào
bảng 41. 2 tên các nhân tố sinh thái của môi trường tự nhiên.




Ảnh hưởng của các nhân tố sinh thái tuỳ thuộc vào mức độ tác động
của chúng
+ Trong chăn nuôi trồng trọt như trồng cà phê, lúa, ngô… chúng ta
bổ sung cho môi trường những gì ?
Một số hình ảnh các nhân tố sinh thái ảnh hưởng tới sinh vật
- Biết được các nhân tố sinh thái ảnh hưởng đến đời sống SV,
con người chủ động trong trồng trọt và chăn nuôi cũng như các
lónh vực khác.
Nấm ký sinh trên
carot
Bọ cánh cứng phá
hại TV
Ruộng lúa thiếu
nước bò khô hạn.




môi trường nước bò
ô nhiễm
môi trường không
khí Ô nhiễm
Ô nhiễm môi trường

không khí ảnh
hưởng đé ĐS TV




Em hãy nhận xét về sự thay đổi của các nhân tố sau :
-
Trong một ngày (từ sáng tới tối) ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt
đất thay đổi như thế nào ?
-
ở nước ta độ dài ngày về mùa hè và mùa đông có gì khác nhau?
-
Sự thay đổi nhiệt độ trong một năm diễn ra như thế nào?
Trong một ngày ánh sáng mặt trời chiếu lên mặt đất tăng dần từ
sáng đến trưa, sau đó giảm dần vào buổi chiều cho đén tối
Độ dài ngày thay đổi theo mùa: Mùa hè có ngày dài hơn mùa đông.
Trong năm nhiệt độ thay đổi theo mùa:
Mùa hè nóng nực
Mùa thu mát mẻ .
Mùa đông lạnh lẽo.
Mùa xuân ấm áp.
NHẬN XÉT




Làm bài tập số 2 SGK:
Quan sát trong lớp học điền thêm những nhân tố sinh thái tác
động tới việc học tập và sức khoẻ của học sinh vào bảng.

STT
Nhân tố sinh thái Mức độ tác động
1 Ánh sáng
2 Âm thanh
3 Hình ảnh, chữ viết
4 Nhiệt độ
. . .
Đủ ánh sáng
để đọc sách
Tiếng thầy cô giản bài
Tiếng ồn
Quan sát, ghi chép
Nóng, lạnh

Giới hạn nhiệt độ của cá rô phi ở việt nam.
I. Môi trường sống của sinh vật:
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường:
III. Giới hạn sinh thái:
22
0
c
38
0
c
Quan sát sơ đồ
và cho biết : Cá rô
phi sinh trưởng tốt
nhất ở khoảng nhiệt
độ nào ? Giới hạn
chòu đựng nhiệt độ

Của cá rô phi là bao
nhiêu ?

Giới hạn nhiệt độ của cá rô phi ở việt nam.
III. Giới hạn sinh thái:
+ Cá rô phi ở Việt Nam chết ở
nhiệt dộ đưới 5
0
C và trên 42
0
C.
+ Phát triển thuận lợi nhất ở
30
0
C.
+ Nhệt độ 5
0
C được gọi là giới
hạn dưới.
+ Nhiệt độ 42
0
C được gọi là giới
hạn trên.
+ 30
0
C là điểm cực thuận của cá
rô phi ở VN.
+ Từ 5
0
C đến 42

0
C goi là giới
hạn chòu đựng
(giới hạn sinh
thái) về nhiệt độ của cá rô phi ở
VN.
Thế nào là giới hạn sinh
thái?
Giới hạn sinh
thái là giới hạn
chòu đựng của
cơ thể sinh vật
đối với một
nhân tố sinh thái
nhất đònh.
22
0
c
38
0
c




+ Giới hạn về nhiệt độ của cá rô phi và cá chép ở
Việt Nam (cá chép chết ở nhiệt độ dưới 2
0
C và trên 44
0

C )
loài nào có giới hạn về nhiệt độ rộng hơn? Loài nào
có vùng phân bố rộng hơn.
BÀI TẬP
+ Giới hạn sinh thái về nhiệt độ của cá rô phi :
42 – 5 = 37
0
C. Cá chép : 44 – 2 = 42
0
C.
+ Cá chép có giới hạn sinh thái về nhiệt độ rộng
hơn cá rô phi. Do đó có vùng phân bố rông hơn.




BAỉI TAP TRAẫC NGHIEM
Caõu 1
Caõu 1
Caõu 2
Caõu 2
Caõu 3
Caõu 3
Caõu 4
Caõu 4




Hướng dẫn học ở nhà

+ Nắm vững các khái niệm : Môi trường
sống của sinh vật, nhân tố sinh thái, giới hạn
sinh thái.

+ Hoàn thành câu hỏi và bài tập SGK.




TIẾT HỌC KẾT THÚC
TIẾT HỌC KẾT THÚC


+ Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo
đã đến dự giờ .
+ Kính chúc các Thầy cô giáo mạnh khoẻ,
hạnh phúc và thành đạt.chúc các em
chăm ngoan học giỏi.


Chọn câu trả lời đúng ?
Trong các nhân tố sinh thái: Ánh sáng, nhiệt độ, độ
ẩm, muối khoáng, nhân tố nào vừa có tác động trực
tiếp, vừa có tác động gián tiếp rõ nhất đối với sinh
vật?
a. Ánh sáng b. Nhiệt độ
Câu 1
Câu 1
c. Độ ẩm d. Muối khoáng

Nhân tố sinh thái nào có tác động lớn nhất đối với
động vật ?
a. Ánh sáng b. Nhiệt độ
Câu 2
Câu 2
c. Độ ẩm d. Muối khoáng

Nhóm nhân tố sinh thái nàolà nhân tố sinh thái vô
sinh ?
a. Nhiệt độ, hội sinh b. Nhiệt độ, độ ẩm
Câu 3
Câu 3
c. Độ ẩm , cộng sinh d. Muối khoáng, ký sinh

Xương rồng sa mạc có giới hạn nhiệt độ từ 0 đến
56
0
c, điểm cực thuận là 32
0
c, giới hạn dưới của
xương rồng là :
a. Dưới 56
0
cb. Dưới 32
0
c
Câu 4
Câu 4
c. Dưới 5
0

c d. Dưới 0
0
c