skkn tổ chức hoạt động ngoại khóa vật lý

LÊ HÙNG VNG – GIÁO VIÊN VT LÍ
LÊ HÙNG VNG









Trang
1
Nm hc 2010 - 2011 |
TRNG THPT S I BO THNG - LÀO CAI

LÊ HÙNG VNG – GIÁO VIÊN VT LÍ
Trang
2
Nm hc 2010 - 2011 |
TRNG THPT S I BO THNG - LÀO CAI

MC LC

(4 phn)
NI DUNG TRANG
MC LC
1
I. t vn đ nghiên cu
2
II. Khái quát v hot đng ngoi khóa trong trng THPT

3
III. T chc hot đng ngoi khóa vt lí  trng THPT nh th nào?
9
IV. Thc tin thc hin
14
V. Ph lc
15

LÊ HÙNG VNG – GIÁO VIÊN VT LÍ
Trang
3
Nm hc 2010 - 2011 |
TRNG THPT S I BO THNG - LÀO CAI


PHN I. T VN 

Hot đng ngoi khoá là mt hình thc t chc dy hc, là mt dng hot
đng ca hc sinh tin hành ngoài gi lên lp chính thc, ngoài phm vi quy đnh
ca chng trình b môn nhm h tr cho chng trình ni khoá, góp phn hoàn
thin và phát trin nhân cách, bi dng nng khiu và tài nng sáng to  hc sinh.
Trong thc tin nhng nm gn đây  các trng THPT, hot đng ngoi khoá vt lí
nói riêng và các môn hc khác nói chung ít đc t chc, lãnh đo nhà trng và
giáo viên b môn cha có s đu t cho hot đng này. V mt lí luân, vic nghiên
cu các hình thc t chc hot đng ngoi khóa vt lí trong nhà trng ph thông
cng cha đc s quan tâm nghiên cu thích đáng ca các nhà lí lun dy hc b
môn. Trong các tài liu v phng pháp ging dy vt lí cng nh trong vic đi
mi chng trình, sách giáo khoa hin nay thì vic t chc các hot đng ngoài lp
(hot đng ngoi khoá) đã đc đ cp đn, tuy nhiên chúng cha nêu đc các
phng pháp c th cho vic t chc ngoi khoá vt lí.
T thc tin t chc hot đng ngoi khoá vt lí, vi kinh nghim bn thân,
… tôi vit chuyên đ này vi hi vng cung cp mt t liu cn thit cho nhng
ngi mun t chc hot đng ngoi khoá vt lí.
D nhiên, vi kh nng và kinh nghim còn nhiu hn ch, chc chn chuyên
đ ca tôi không tránh khi nhiu thiu sót. Tôi rt mong nhn đc s đóng góp
ca quý thy, cô đ tài liu vit ra có tính thc tin và hiu qu hn. Xin chân thành
cm n.

LÊ HÙNG VNG – GIÁO VIÊN VT LÍ
Trang
4
Nm hc 2010 - 2011 |
TRNG THPT S I BO THNG - LÀO CAI


LÊ HÙNG VNG – GIÁO VIÊN VT LÍ
Trang
5
Nm hc 2010 - 2011 |
TRNG THPT S I BO THNG - LÀO CAI

PHN II. KHÁI QUÁT V HOT NG NGOI KHOÁ

I. HOT NG NGOI KHOÁ
1. Hot đng ngoi khoá
Do s hn ch ca thi gian lên lp trong chng trình chính khoá, đng thi
vi s gia tng không ngng cùa tri thc đã làm xut hin mâu thun gia nhu cu
nhn thc ca hc sinh vi tính k hoch ca chng trình.  gii quyt mâu thun
này, ngi ta t chc các hot đng ngoi khoá nhm to điu kin cho mi hc sinh
có th m rng, đào sâu kin thc, phát trin nhng hng thú, nng lc cá nhân và
kích thích thiên hng ca các em v mt mt nào đó.
Hot đng ngoi khoá là mt hình thc t chc dy hc có đc đim:
+ Hot đng ngoi khoá đc thc hin ngoài gi hc, nó không mang tính
bt buc mà tu thuc vào hng thú, s thích, nguyn vng ca mi hc sinh trong
khuân kh kh nng và điu kin t chc có đc ca nhà trng.
+ Hot đng ngoi khoá có th đc t chc di nhiu dng: dng tp th c
lp, dng nhóm theo nng khiu, dng hc tp, dng vui chi, dng thng kì, dng
đt xut nhân nhng dp k nim hay l hi.
+ Hot đng ngoi khoá có th đc t chc di các hình thc nh: T ngoi
khoá; câu lc b khoa hc; d hi khoa hc; d hi ngh thut.v.v…
+ Ni dung ngoi khoá rt đa dng, bao gm c mt vn hoá, khoa hc công
ngh, th dc th thao, k thut… nhm giúp hc sinh m rng, đào sâu, làm phong
phú them nhng điu đã đc hc trong nhng gi ni khoá ca môn hc tng
ng.
+ Ngoi khoá do giáo viên b môn, giáo viên ch nhim, oàn thanh niên
Cng sn H Chí Minh…và hc sinh ca mt lp hay mt s lp…thc hiên.
 tin hành các hot đng ngoi khoá đt kt qu tt đp đòi hi phi có s
t chc cht ch, t m ca giáo viên, s giúp đ ca nhà trng, ca hi cha m hc
sinh và nhng t chc đ đu, kt ngha… Bên cnh đó, giáo viên cn đng viên
đc s tham gia nhit tình ca tp th hc sinh, ca mi cá nhân, cn to dng
đc nhng ht nhân nòng ct trong mi dng hot đng ngoi khoá.

2. Tác dng ca hot đng ngoi khoá
(*) Tác dng giáo dc:
- Hot đng ngoi khoá góp phn giáo dc tính t chc, tính k hoch, tinh
thn làm ch và hp tác trên c s nhng hot đng thc t. Ngoi khoá đc thc
hin c bn da trên s t nguyn, t giác ca hc sinh cng vi s giúp đ thích
hp ca giáo viên s đng viên hc sinh n lc ht mình gii quyt vn đ đt ra.
- Hot đng ngoi khoá làm cho quá trình dy b môn thêm phong phú đa
dng, làm cho vic hc tp ca hc sinh thêm hng thú sinh đng, to cho hc sinh
lòng hng say yêu công vic, đó là điu kin đ phát trin kh nng, nng lc sn có
ca hc sinh. Qua ngoi khoá hc sinh có điu kin t làm, tp dt phát huy óc
sáng to, t tin  mình, có th dám ngh dám làm.
LÊ HÙNG VNG – GIÁO VIÊN VT LÍ
Trang
6
Nm hc 2010 - 2011 |
TRNG THPT S I BO THNG - LÀO CAI


(*) Tác dng giáo dng:
- Hot đng ngoi khoá góp phn cng c, b sung kin thc cho hoc sinh.
Thông qua hot đng ngoi khoá, kin thc hc sinh thu nhn đc s sâu sc hn.
Trong khi tin hành hot đng ngoi khoá, hc sinh đc t mình nghiên cu, t
mình tìm hiu vn đ và tranh lun vi bn bè trong s cân nhc k càng. Chính vì
th, hot đng ngoi khoá góp phn đc lc trong vic phát trin trí lc và kh nng
sáng to ca hc sinh.
- Vì điu kin thi gian, trong chng trình ni khoá có nhng phn giáo viên
không th gii thiu ht đc. Nhng phn này nu đc b sung bi hot đng
ngoi khoá thì kin thc ca hc sinh s đc m rng thêm. Hc sinh có th thu
nhn đc kin thc di nhiêu hình thc nh: Nhóm ngoi khoá, câu lc b khoa
hc, hi vui, hi thi…

(*) Tác dc giáo dc k thut tng hp, đnh hng ngh nghip:
Qua hot đng ngoi khoá, hc sinh đc rèn luyn mt s k nng nh: Tp
nghiên cu mt vn đ, thuyt minh trình bày trc đám đng, tp s dng nhng
dng c, thit b thng gp trong đi sng, nhng máy móc t đn gin ti hin
đi. Qua đó s ny n  hc sinh tình cm ngh nghip và bc đu có ý thc v
ngh nghip mà hc sinh s chn trong tng lai.
(*) Hot đng ngoi khoá là điu kin thun li đ giáo viên có th th
nghim các phng pháp dy hc: Qua hot đng ngoi khoá giáo viên có điu kin
tt đ thc hin và kim tra các kt qu nghiên cu ca mình, do giáo viên nm
vng kh nng, tâm lí ca hc sinh nên hiu qu ca vic th nghim s cao hn.
II. HOT NG NGOI KHOÁ VT LÍ
1. Ni dung ngoi khoá vt lí
Do đc đim ca b môn vt lí, ngoi khoá có tác dng b sung kin thc lí
thuyt, k nng thc hành, gii thiu nhng ng dng ca vt lí vào khoa hc và k
thut, quá trình phát trin ca vt lí hc… cho hc sinh, làm tng hng thú ca hc
sinh đi vi môn hc, rèn luyn kh nng phân tích và gii quyt vn đ ca h.
Ngoi khoá vt lí giúp hc sinh hiu rõ hn các hin tng vt lí, thy đc vai trò
to ln ca vt lí trong thc t đi sng, trong sn xut và khoa hc công ngh. Vic
tham gia hot đng ngoi khoá s giúp hc sinh mnh dn hn, t duy logic cht ch
hn, t đó góp phn nâng cao cht lng hc tp môn vt lí.
Ni dung ca ngoi khoá vt lí có th là nhng kin thc nm trong phm vi
chng trình vt lí THPT, hot đng gn vi ni khoá vi mc đích giúp hc sinh
nm chc hn các kin thc, k nng c bn. Ni dung ca ngoi khoá có th là
nhng kin thc m rng vt qua ngoài ni dung chng trình, giúp hc sinh tng
hiu bit, phát huy óc sáng to.
Theo phân phi chng trình vt lí  trng THPT, t lp 10 đn lp 12 hc
sinh ln lt đc hc: C hc - Nhit hc - in hc - Dao đng và song - Quang
hc - Vt lí ht nhân. ó cng chính là nhng ni dung c bn ca ngoi khoá vt lí
LÊ HÙNG VNG – GIÁO VIÊN VT LÍ
Trang

7
Nm hc 2010 - 2011 |
TRNG THPT S I BO THNG - LÀO CAI

và theo cách phân b thi gian  trên, hot đng ngoi khóa có th tin hành ng vi
tng phn hoc tng hp các phn ca chng trình. Mi phn nói trên li gm
nhiu phn nh, t chc thành các chuyên đ ngoi khoá. Ví d: Phn c hc gm
mt s chuyên đ: Chuyn đng, các đnh lut Niutn, các lc c hc, cân bng ca
vt rn, các đnh lut bo toàn…
Mt khác, trong chng trình vt lí THPT hin nay, mt s ni dung cha có
điu kin đa vào chng trình hoc cha có điu kin tìm hiu k nh: Thiên vn
hc, vt lí hin đi, các ng dng ca vt lí trong k thut - công ngh, ni dung giáo
dc k thut tng hp, giáo dc môi trng… Ngoi khoá vt lí là mt bin pháp đa
các ni dung này vào chng trình, b sung kin thc, giúp hc sinh tng hiu bit,
yêu thích b môn. Ví d: Nhng vn đ ca thiên vn hc nh: Cu trúc ca h Mt
Tri, bn mùa, thi gian, lch, nht thc, nguyt thc… là nhng tri thc rt cn
thit cho hc sinh mà cha đc đa vào ging dy.
2. Phát huy tính tích cc hot đng ca hc sinh trong ngoi khoá vt lí
Tính tích cc nhn thc là thái đ ci to ca ch th đi vi khách th thông
qua s huy đng  mc đ cao các chc nng tâm lí nhm gii quyt nhng vn đ
hc tp - nhn thc. Nó va là mc đích hot đng, va là phng tin, va là điu
kin đ đt đc mc đích, va là kt qu ca hot đng, va là phm cht hot
đng ca cá nhân.
Tích cc hot đng nhn thc ca ngi hc là t hp các hot đng đ nhm
thay đi, chuyn bin v trí ca ngi hc t ch th đng sang ch đng, t ch là
đi tng tip nhn sang ch là ch th tìm kim tri thc, thông qua đó đ nâng cao
hiu qu hc tp.
Nh vy, trong quá trình dy hc, giáo viên cn nm bt đc nhu cu, hng
thú, đng c ca hc sinh đ thu hút h vào quá trình hc tp tích cc. Trong quá
trình dy hc giáo viên cn đc bit chú ý đn vn đ to hng thú hc tp cho hc

sinh, vì nu không có hng thú thì hc sinh ch thc hin yêu cu ca giáo viên bng
sc mnh cng bc và nó s git cht lòng ham mun hc hi ca cá nhân.
Hot đng ngoi khoá da trên tinh thn t nguyn ca tng hc sinh là mt
bin pháp kích thích thái đ hc tp tích cc ca hc sinh. Qua hot đng ngoi
khoá, hc sinh đc hot đng, vui chi, đc lp suy ngh, to cho hc sinh nhu cu
đc thêm tài liu tham kho, sách báo… Ngoi khoá là điu kin đ hc sinh trao đi
nhng ý tng, ngun tri thc, giúp đ, hp tác vi nhau trong vic gii quyt các
vn đ đt ra, phát trin t duy đc lp, tính tích cc, t lc, ch đng ca cá nhân.
Có nhiu bin pháp phát huy tính tích cc ca hot đng nhn thc ca hc sinh,
trong t chc hot đng ngoi khoá vt lí, tôi rt chú trng vic dung phng pháp
dy hc gii quyt vn đ, phng pháp “công não”, và phng pháp dy hc d án.
ây là nhng phng pháp có th dùng đ huy đng trí lc và nhiu phm cht tích
cc khác ca các em hoc sinh.
Các loi tình hung có vn đ có th s dng trong hot đng ngoi khoá vt
lí:
LÊ HÙNG VNG – GIÁO VIÊN VT LÍ
Trang
8
Nm hc 2010 - 2011 |
TRNG THPT S I BO THNG - LÀO CAI

+ Tình hung nghch lí: ó là loi tình hung có vn đ mà mi thot nhìn
dng nh vô lí, không phù hp vi quy lut, lí thuyt đã đc tha nhn. Tình
hung này đc to ra bng cách gii thiu nhng s kin, hin tng trái vi quy
lut thông thng, vi kinh nghim cá nhân ca hc sinh.
Ví d: Th mt con cá nh còn sng vào mt ng nghim thu tinh đng đy nc.
Dùng đèn cn đun nóng phn trên gn ming ng cho đn khi nc  trên ming ng
sôi, ta vn thy con cá bi li  di. Hãy gii thích ngch lí này?
+ Tình hung la chn: Là loi tình hung có vn đ xut hin khi đng trc
mt s la chn gia hai hay nhiu phng án đ tìm ra phng án ti u.

Ví d: Bn Nam nói rng đã đo áp sut nh mt nhit k. Hùng và Sn li cho rng
ngi ta ch dùng nhit k đ đo nhit đ. Vy ai đúng ai sai?
+ Tình hung bác b: Là loi tình hung có vn đ phi bác b mt kt lun,
mt lun đ sai lm, phn khoa hc.  làm đc điu đó hc sinh phi tìm ra đim
yu ca lun đ, chng minh tính cht sai lm ca nó.
Ví d: Mt con nga đc hc đnh lut III Niutn bèn t chi không kéo xe na.
Nó nói: “Tôi có rang sc kéo xe bao nhiêu thì cng là vô ích, bi vì tôi kéo cái xe
vi mt lc bng bao nhiêu thì cái xe cng kéo li tôi vi lc bng by nhiêu. Hai
lc bng nhau v đ ln và ngc nhau v hng nên tôi và xe đu không nhúc
nhích!” Bn hãy ch ra cái sai ca con nga đ nó tip tc kéo xe?
+ Tình hung “ti sao?”: Là loi tình hung có vn đ mà khi gp nó hc
sinh cha đ tri thc đ gii thích hin tng, cn phi b sung tri thc mi gii
thích đc trit đ đc tình hung.
Ví d: Ti sao ngón tay t li dính đc giy còn ngón tay khô thì không?
3. S dng phng tin k thut dy hc trong vic t chc hot đng ngoi
khoá vt lí.
Phng tin k thut dy hc là t hp c s vt cht k thut trng hc, nó
bao gm các thit b k thut, các phng tin nghe nhìn, các phng tin k thut
chng trình hoá: Máy thông tin, máy kim tra, máy dy hc… trong s nhng
phng tin đó, phng tin nghe nhìn chim v trí quan trng nht. Các phng
tin nghe - nhìn bao gm:
+ Các giá mang thông tin nh: Bn trong, phim, bng t âm, bng t âm -
hình, đa ghi âm, đa ghi hình…
+ Các máy móc chuyn ti thông tin  các giá mang thông tin nh: èn chiu,
Rađiô, máy chiu, catxet, video, máy thu hình, máy quay phim…
Hin nay, cùng vi vic ng dng khoa hc công ngh vào dy hc, các
phng tin nghe nhìn, đc bit là máy vi tính, máy chiu…ngày càng đc s dng
rng rãi. Trong vic t chc hot đng ngoi khoá vt lí, các phng tin dy hc có
th s dng:
+ Máy vi tính: Có th dùng đ thit k các chng trình ngoi khoá trên các

phn mm chuyên dng nh Power Point, windword… Hoc vit các chng trình
trên các phn mm lp trình (vic này đòi hi giáo viên vt lí phi có trình đ tin hc
LÊ HÙNG VNG – GIÁO VIÊN VT LÍ
Trang
9
Nm hc 2010 - 2011 |
TRNG THPT S I BO THNG - LÀO CAI

cao). Hin nay máy vi tinh đã tr thành mt phng tin đa chc nng, cùng vi các
b chuyn đi nó tr thành mt rađiô, vô tuyn truyn hình, đu đa… Tn dng
đc ht các chc nng ca nó s rt thun li trong t chc hot đng ngoi khoá
vt lí.
+ Mng Internet: Có th nói đây là ngun tài nguyên thông tin vô tn ca mi
lnh vc, trong đó có vt lí. Chúng ta có th gii thiu trc tip cho hc sinh các
thông tin trên mng.
+ Máy chiu đa vt th: cng có th huy đng t chc hot đng ngoi khóa.
+ Máy quay phim: Dùng đ quay trc tip các quá trình vt lí, các thí nghim
làm… chuyn vào máy vi tính và gii thiu qua máy chiu.
Trên đây là mt s phng tin k thut dy hc có th dng trong t chc
ngoi khoá vt lí. Trong s dng cn lu ý, đây ch là các phng tin, công c đ
chuyn ti thông tin, vn đ chính là vic giáo viên khai thác, la chn và s dng
thông tin th nào cho phù hp. Mt khác, các phng tin này hu ht là đt tin, vì
vy cn gi gìn, bo qun cn thn.
 s dng có hiu qu các phng tin k thut dy hc trong t chc hot
đng ngoi khoá vt lí, giáo viên cn son tho k hoch t chc ngoi khoá có s
dng phng tin k thut dy hc, phân chia và xác đnh loi phng tin - thit b
s dng, xác đnh thi đim s dng sao cho đúng lúc, đúng ch vi thi lng thích
hp, đ bng chính hot đng ca mình, hc sinh có th tip cn, khai thác ni dung
thông tin ca phng tin, tìm ra các mi quan h có tính quy lut v bn cht đi
tng nghiên cu, kích thích tính tích cc nhn thc ca hc sinh. Mt điu phi chú

ý là: Bt kì phng tin k thut nào cng ch mang nhng thông tin khoa hc nht
đnh và có chc nng s phm riêng bit, cn la chn và s dng các phng tin
k thut dy hc mt cách linh hot và kt hp vi các phng tin dy hc truyn
thng đ đt đc hiu qu cao trong t chc hot đng ngoi khoá vt lí.
4. Xây dng giáo án ngoi khoá vt lí
Ngoi khoá vt lí có th din ra di nhiu hình thc khác nhau nhng nói
chung vic t chc ngoi khoá vt lí có th tin hành theo các bc:
+ D tho k hoch t chc: Chn ch đ ngoi khoá, các yêu cu ca bui
ngoi khoá, hình thc t chc, đa đim, đi tng…
+ Chun b: Ni dung, c s vt cht - k thut, con ngi, kinh phí t chc…
+ T chc thc hin
+ Tng kt: đánh giá, rút kinh nghim.
Thành công ca bui ngoi khoá ph thuc vào vic xây dng giáo án ngoi
khoá. Giáo án càng chi tit, c th thì cht lng bui ngoi khoá càng cao. Nói
chung mt giáo án ngoi khoá bao gm:
+ Ch đ ngoi khoá
+ Hình thc t chc ngoi khoá
+ Mc tiêu:
- V tri thc
LÊ HÙNG VNG – GIÁO VIÊN VT LÍ
Trang
10
Nm hc 2010 - 2011 |
TRNG THPT S I BO THNG - LÀO CAI

- V rèn luyn k nng, phát trin t duy
- V giáo dc t tng.

+ Chun b chng trình:
- Thi gian, đa đim, thi lng tin hành

- i tng tham gia
- Ban t chc: c cu - s lng - chc nng - nhim v.
- C s vt cht, kinh phí, phng tin phc v bui ngoi khoá.
+ Tin trình thc hin:
- Danh mc các khâu trong quá trình tin hành: Nêu c th các khâu
ca tin trình thc hin (chi tit tng phn mt).
- Ni dung, phng pháp tin hành, phng tin hot đng
- Thi gian cho tng ni dung: D kin thi gian bt đu và kt thúc
cho tng phn.
Giáo án ngoi khoá nói chung ging giáo án lên lp, tuy vy do s khác nhau
v quy mô t chc, thi lng, ni dung, cách tin hành… òi hi giáo viên phi có
s chun b k lng và có nhiu phng án x lí các tình hung đt ra.

LÊ HÙNG VNG – GIÁO VIÊN VT LÍ
Trang
11
Nm hc 2010 - 2011 |
TRNG THPT S I BO THNG - LÀO CAI

PHN III. T CHC HOT NG NGOI KHOÁ VT LÍ  TRNG
THPT NH TH NÀO?

Có rt nhiu hình thc t chc hot đng ngoi khoá vt lí  trng THPT sau
đây là mt s hình thc có th thc hin:
I. HI THI VT LÍ
Hi thi là mt trong nhng cách thc hot đng hp dn, lôi cun hc sinh, đt
hiu qu tt trong vn đ giáo dc, rèn luyn và đnh hng giá tr cho ngi tham
gia. Hi thi là dp đ mi cá nhân hoc tp th th hin kh nng ca mình, khng
đnh thành tích, kt qu ca quá trình tu dng, rèn luyn, phn đu trong hc tp và
trong các hot đng tp th. Quy mô ca hi thi, đi tng tham gia, cách t chc
hi thi nh th nào ph thuc vào mc đích, yêu cu, ý ngha, tính cht và ni dung
ca hi thi. Quy mô ca hi thi có th t chc trong phm vi mt lp, mt khi hoc
toàn trng. Có th t chc vào các thi gian khác nhau ca nm hc. i tng
tham gia hi thi là các cá nhân hoc nhóm hc sinh.
1. Quá trình tin hành mt hi thi
Bao gm các bc:
Bc 1: Nêu ch trng t chc hi thi, gm:

+ Quyt đnh ch trng t chc hi thi.
+ Quyt đnh ch đ ca hi thi.
+ Lp b phn d tho k hoch t chc hi thi.
Bc 2: D tho k hoch t chc hi thi, gm:
+ Nhng cn c đ t chc hi thi.
+ Mc tiêu.
+ Ni dung thi.
+ i tng tham gia.
+ Ban ch đo hi thi.
+ Ban t chc hi thi.
+ Ban giám kho
+ Quy ch và thang đim thi
+ Ch tiêu khen thng.
+ Thi gian, đa đim t chc và tng kt hi thi.
+ Kinh phí cho hi thi (ngun thu và phân b chi phí cho các hot đng
ca hi thi).
Bc 3. Thông qua k hoch hi thi và trin khai thc hin ni dung ca k
hoch hi thi. Ban t chc và ban giám kho hp trin khai và thc hin các nhim
v ca mình.
Bc 4. T chc thi và công b kt qu (do ban t chc và ban giám kho
thc hin).
Bc 5. Tng kt hi thi (đánh giá toàn b các hot đng ca hi thi, rút kinh
nghim, đ ra phng hng mi và công khai tài chính hi thi).
LÊ HÙNG VNG – GIÁO VIÊN VT LÍ
Trang
12
Nm hc 2010 - 2011 |
TRNG THPT S I BO THNG - LÀO CAI

ây là các bc đ t chc mt hi thi. Tuy nhiên, nu hi thi có quy mô nh,

các bc tin hành s đn gin hn. Kt qu ca hi thi ph thuc vào cht lng
ca vic thc hin các bc tin hành hi thi, đ đt hiu qu trong t chc hi thi
cn chú ý:
- Xin ý kin ca Ban giám hiu nhà trng, các t chc, chc nng trong
trng đ có th phi hp thc hin, hp t chuyên môn bàn v k hoch t chc hi
thi.
- Lp k hoch chi tit cho hi thi, bao gm ni dung các công vic, phân
công ph trách, ngi thc hin, thi gian, đa đim c th, ngun kinh phí…
- Công b ch đ, ni dung thi, hình thc thi, thi gian… cho đi tng tham
gia.
2. T chc hi thi vt lí
- Khai mc (không nht thit phi đc din vn, có th ch bng hình thc ra
mt ca các đi d thi, gii thiu đi biu…)
- Thi tng tit mc theo s điu khin ca ngi dn chng trình. Sau mi
phn thi ban giám kho cho đim công khai, ban th kí cng đim cho tng đi.
- Gia các phn thi nên b trí các tit mc vn ngh xen k.
- Công b kt qu, trao gii hoc quà lu nim: Giá tr gii thng không cn
ln mà ch yu là đ đng viên v mt tinh thn. Nu có quà lu nim cho tt c các
đi tham gia đ đng viên, khuyn khích h.
3. Mt s yêu cu
(*) Trong vic thành lp ban t chc, ban giám kho và th kí hi thi:
- i vi ban t chc nên chn nhng ngi có nng lc, nên là nhng ngi
trong ban giám hiu nhà trng vì có nhiu vn đ liên quan đn khâu t chc và tìm
ngun kinh phí cho hi thi. Nu có th nên mi nhng ngi đã có kinh nghim t
chc, mi vic s d dàng hn.
- i vi ban giám kho nên mi nhng giáo viên gii chuyên môn, vô t,
không thiên v. Cn có s thng nht v đáp án và thang đim.
- Ban th kí cn chn nhng ngi có kh nng tính toán, nhanh nhn…
(*) Trong vic t chc thi, ngi dn chng trình có mt vai trò cc kì quan
trng, ngi dn chng trình cn đt nhng tiêu chun sau:

- Có kin thc vng vàng
- Thông minh, nhanh nhn trong cách ng x, đi đáp.
- Có kh nng din đt vn đ trc công chúng. Nu có ging trm, m
truyn cm thì càng tt.
- Có thái đ vô t, khách quan khi bình lun, đánh giá.
Yêu cu đi vi ngi dn chng trình
- Cn nghiên cu k đi tng d thi, ni dung thi, chun b sn kch bn và
nhun nhuyn trc khi thi.
- Cn tuân th chng trình đã đnh, chn li dn đa dng, không lp li quá
nhiu, tng gim âm lng, ging nói khi cn thit
LÊ HÙNG VNG – GIÁO VIÊN VT LÍ
Trang
13
Nm hc 2010 - 2011 |
TRNG THPT S I BO THNG - LÀO CAI

- Khi đc câu hi cho thí sinh cn rõ rang rành mch. Bit đng viên, khích l
hc sinh, to cho h nim tin, s bình tnh khi tr li.
- Thuyt minh ngn gn, không dài quá và đi li quá nhiu trên sân khu.
- Trc tình hung bt ng, cn bình tnh ch đng x lí. Trong trng hp
ngoài gii hn cho phép cn xin ý kin ban t chc hi thi hay ban giám kho, c
vn.
(*) Trong vic chun b hi trng, âm thanh, ánh sáng, các phng tin k
thut cn s dng…vic chun b cn chu đáo, b trí hp lí, dùng các phng tin
vào các thi đim thích hp và kim tra k s hot đng trc khi hi thi bt đu.
Bài trí không cn quá cu kì nhng phi sáng to, bám sát và làm rõ ch đ.
(*) Trong vic t chc: Cn chú ý gi trt t trong hi trng tránh xy ra ln
xn nh hng đn cht lng hi thi.
(*) V ni dung các câu hi trong hi thi
- Câu hi phi ngn gn, rõ ràng, chính xác, d hiu, tránh gây hiu lm  hc

sinh.
- Câu hi hay vn đ nêu ra phi phù hp vi nng lc và trình đ nhn thc
ca hc sinh, đm bo kích thích t duy ca hc sinh. Câu hi phi có ý sáng to và
dung lng kin thc va phi.
- Thi gian đ tr li câu hi phi hp lí, tránh quá ngn hoc quá dài.
- Có th dùng câu hi t lun hoc câu hi trc nghim.
- Câu hi phi có đáp án rõ rang, chính xác, thang đim c th, khi công b
đáp án đm bo hc sinh có th hiu và chp nhn.
4. Mt s hình thc ca hi thi vt lí
- Thi tr li nhanh
- Thi gii thích hin tng
- Thi gii bài tp
- Thi gii ô ch
- Thi thc hành, làm thí nghim, ch to dng c thí nghim
- Thi chi mt s trò chi có s dng kin thc vt lí
- Ra câu hi…











LÊ HÙNG VNG – GIÁO VIÊN VT LÍ
Trang
14

Nm hc 2010 - 2011 |
TRNG THPT S I BO THNG - LÀO CAI


II. HI VUI VT LÍ
Hi vui vt lí (hay d hi vt lí nu t chc vào bui ti) cng là mt hình
thc ph bin ca hot đng ngoi khoá vt lí. Hi vui có th t chc theo tng
chuyên đ hoc t chc tng hp các phn, t chc phi hp vi các môn khác, t
chc cho tng lp, theo khi lp hoc toàn trng.
1. Ni dung ca hi vui vt lí
- Nói chuyn v tiu s ca các nhà bác hc vt lí, các giai đon phát trin ca
vt lí hc.
- Biu din các thí nghim
- Gii thiu máy móc, thit b k thut, các ng dng cua vt lí trong khoa hc
k thut và đi sng, quc phòng…
- Gii thiu các thành tu ca vt lí hin đi.
- Gii thiu cách gii hay đi vi mt s bài tp vt lí khó.
- Gii thiu các vn đ cha có điu kin đa vào chng trình vt lí ph
thông: Thiên vn hc, giáo dc môi trng…
- Tho lun các vn đ ca vt lí hc.
- T chc cho hc sinh tham gia vào mt s trò chi dùng kin thc vt lí.
2. T chc hi vui vt lí
Tùy theo mc đich, điu kin t chc có th t chc theo các quy mô khác
nhau. Tu theo ni dung rng, hp ca hi vui, ta có th t chc theo hai dng: Hi
vui chuyên đ hoc hi vui tng hp. Khi cn đi sâu gii thiu vi hc sinh mt đ
tài nào đó ca vt lí ta t chc hi vui chuyên đ. Trong hi vui chuyên đ, mi hot
đng cua thy và trò đu xoay quanh ch đ đó mt cách trc tip hoc gián tip,
nhm giúp hc sinh hiu rng, sâu hn mt s kin thc, nm thêm mt s k nng,
hiu thêm mt vài ng dng ca đ tài nghiên cu. Thi gian t chc hi vui vt lí
có th sau khi hc xong tng phn ca chng trình hc hoc vào mt dp nào đó

(20/11, 26/3, …) ca nm hc, hoc nhân dp din ra mt s kin vt lí (Ví d: Nht
thc mt phn vào 1/8/2008  Vit Nam…)
Trong công tác chun b, sau khi xác đnh đc ch đ ngoi khoá, cn thông
báo và hng dn c th các phn vic cho các đi tng tham gia. Cn d trù kinh
phí, chun b c s vt cht, trang trí, thit b… phc v cho bui ngoi khoá. Trong
điu kin ca các nhà trng ph thông hin nay, vic t chc nên theo hng đn
gin và hiu qu, không nên quá cu kì trong khâu chun b, trong vic trang trí.
Trong khâu t chc thc hin có th theo trình t sau:
+ Khai mc, gii thiu ni dung bui ngoi khoá: Có nhiu cách thc hin
phn này. Nu điu kin phng tin cho phép có th chiu mt đon phim v ch
đ ngoi khoá. Có th bt đu bui hi vui bng mt bài nói chuyn khoa hc m
đu v lch s vn đ, và tiu s ca nhà bác hc liên quan. Nu có điu kin, có th
u nhim cho hc sinh ph trách phn m đu này di hình thc mt v kch ngn,
vui mà các em đóng vai chính.
LÊ HÙNG VNG – GIÁO VIÊN VT LÍ
Trang
15
Nm hc 2010 - 2011 |
TRNG THPT S I BO THNG - LÀO CAI

+ Biu din các thí nghim, trò chi vt lí vui, nêu các hin tng liên quan
đn ch đ
+ T chc mt s trò chi: Có th dùng trò chi lí thuyt hoc trò chi thc
hành. Trong trò chi lí thuyt, hc sinh phi vn dng kin thc đ gii đáp các câu
đ vui, các bài toán vui trong mt khong thi gian ngn. Các hình thc ca trò chi
lí thuyt có th là “Hái hoa vt lí” hoc thi nhanh gia các đi. Trong trò chi thc
hành, hc sinh cn bình tnh, thông minh đ thc hin nhng thao tác khéo léo cn
thit. Chng hn, phi suy ngh, tính toán, c lng.  t chc các trò chi thc
hành, cn có s chun b trc trong thi gian dài. Mi trò chi cn có mt ch trò,
ch trò cn rèn luyn thao tác, nm vng tính nng hot đng ca các thit b, bit

cách sa cha, điu chnh. Có th giao nhim v ch trò cho các em hc sinh tháo
vát. Trc khi chi cn hng dn ngi chi đ h hiu các yêu cu và quy đnh
ca trò chi, không làm hng thit b.
Mt điu cn chú ý là phi b trí trò chi sao cho hc sinh có th tham gia mt
cách trt t, khoa hoc, các em khác vn có th đng ngoài xem đ rút kinh nghim
mà không nh hng gì đn các bn đang tham gia chi.
+ Tng kt hi vui: giáo viên kt lun li các vn đ ca hi vui, thông báo
ch đ ca bui ngoi khoá tip theo, trao phn thng cho nhng hc sinh có thành
tích chun b cho hi vui, cho hc sinh tham gia và đot gii ca hi vui.
Hình thc hi vui vt lí có th t chc di dng các bui to đàm, tho lun
v các vn đ, mt bui nói chuyn chuyên đ… Tuy vy, đ bui ngoi khoá thêm
sinh đng nên t chc xen k mt s trò chi.

Chung ta cng có th t hot đng ngoi khóa v vt lí di các hình thc:
- Tham quan ngoi khoá vt lí
- T chc câu lc b vt lí
- Vit báo ni b v vt lí…
Vì phm vi ca chuyên đ, tôi ch gii thiu hai hình thc t chc hot đng
ngoi khoá  trên.

LÊ HÙNG VNG – GIÁO VIÊN VT LÍ
Trang
16
Nm hc 2010 - 2011 |
TRNG THPT S I BO THNG - LÀO CAI

PHN IV. THC TIN THC HIN

Thông qua các hot đng ngoi khóa đã thc hin trong mt vài nm tr li
đây tác gi nhn thy đc s tích cc ca các hot đng ngoi khóa nói chung và
ngoi khóa vt lí nói riêng đn vic giáo dc môn hc cho hc sinh và kt hp vi
các hot đng giáo dc khác, c th là:
- Trong hot đng ngoi khóa vt lí  trng THPT giúp hc sinh thy đc nhng
điu b ích mà môn hc mang li, các ng dng ca vt lí trong nghiên cu các hin
tng, s vt xung quanh cuc sng đi thng ca hc sinh. Các ng dng ca các
thành tu trong khoa hc vt lý ti s phát trin khoa hc, công nghê…
- T môn hc đc coi là khó trong trng hc, qua hot đng ngoi khóa vt lý
giúp các em có cái nhìn đn gin hn v môn hc. Các em có phng pháp tip cn
môn hc mt cách t nhiên, d dàng.
- Ngoi khóa vt lý còn đc lng ghép vi vic giáo dc bo v mi trng, bo v,
tit kim và s dng hp lí các tài nguyên ca đt nc…
Mt vài kin ngh:
- Vi giáo viên thc hin: Cn chun b k lng ni dung, ch đ và hình thc thc
hin ngoi khóa vt lí…
- Vi lãnh đo nhà trng: Cn to điu kin cho giáo viên và hc sinh thc hin tt
các hot đng ngoi khóa vt lí và các hot đng ngoi khóa khác trong nhà trng
THPT…
LÊ HÙNG VNG – GIÁO VIÊN VT LÍ
Trang

17
Nm hc 2010 - 2011 |
TRNG THPT S I BO THNG - LÀO CAI

PHN V. PH LC

MT S A CH INTERNET V VT LÍ VÀ THIÊN VN HC
1. Thiên vn hc
http://
www. aas. org/
www. astroinfo.ch/
www.gsfc.nasa.gov/NASA.home
2. Vt lí hc
http://
www.aip. org/
www.cern.ch/
www.ntsa. org:80/quantum/
www.vatliphothong.com