tổng quan lý thuyết tài chính tiền tệ

LÝ THUYẾT TÀI CHÍNH TiỀN TỆ
Đặng Thị Việt Đức
Khoa Tài chính Kế toán
Học viện CNBCVT

• Mục tiêu
• Cấu trúc
• Tài liệu tham khảo
• Tiêu chí đánh giá
• Quyền lợi và nghĩa vụ của sinh viên
• Cách làm bài kiểm tra
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 2
Chương 1
T
Ổ
NG QUAN V
Ề
TÀI CHÍNH VÀ
Ti
Ề
N
T
Ệ
T
Ổ
NG QUAN V
Ề
TÀI CHÍNH VÀ
Ti
Ề
N

T
Ệ
Đặng Thị Việt Đức
Khoa Tài chính Kế toán- Học viện CNBCVT
0914932612

I. TiỀN TỆ
• Nguồn gốc và sự phát triển của tiền tệ
• Bản chất và chức năng của tiền tệ
• Cung cầu tiền tệ
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 4
1.1. Nguồn gốc tiền tệ
• 4 giai đoạn của các hình thái giá trị
– Hình thái giá trị giản đơn hay ngẫu nhiên
• một hàng hóa ngẫu nhiên phản ánh giá trị của một hàng hoá
khác
– Hình thái giá trị toàn bộ hay mở rộng:
•
nhiều
hàng
hoá
trở
thành
vật
ngang
giá
để
thể
hiện
giá

trị
•
nhiều
hàng
hoá
trở
thành
vật
ngang
giá
để
thể
hiện
giá
trị
của một hàng hoá nào đó
– Hình thái giá trị chung
• một hàng hoá là vật ngang giá chung để thể hiện giá trị của
tất cả các hàng hoá khác
– Hình thái tiền tệ
• vàng và bạc trở thành vật ngang giá chung
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 5
1.2. Sự phát triển các hình thái tiền tệ
• Tiền tệ hàng hóa (hóa tệ)- commodity money
• Tiền danh nghĩa- (tiền dấu hiệu giá trị)
• Tiền tín dụng
•
Tiền
điện
tử

•
Tiền
điện
tử
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 6
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 7
1.2. Sự phát triển các hình thái tiền tệ
• Tiền tệ hàng hóa (hóa tệ)- commodity money
– Hóa tệ phi kim loại
• Trâu bò (Hy Lạp, La Mã), trà đóng bánh (Tây Tạng), vỏ sò, vỏ
hến (Châu Phi)…
•
Nhược
:
tính
không
đồng
nhất
,
dễ
hư
hỏng
,
khó
phân
chia
•
Nhược
:
tính

không
đồng
nhất
,
dễ
hư
hỏng
,
khó
phân
chia
hay gộp lại, khó bảo quản và vận chuyển, chỉ được công
nhận trong từng địa phương
– Hóa tệ kim loại
• Tiền đúc bằng đồng, kẽm, bạc, vàng… sau thống nhất ở vàng
• Ưu: phẩm chất, chất lượng có thể quy định khá chính xác, dễ
dàng, bền hơn, hao mòn chậm, dễ chia nhỏ, giá trị tương đối
ít biến đổi
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 8
1.2. Sự phát triển các hình thái tiền tệ
• Tiền danh nghĩa- tiền dấu hiệu giá trị
– Loại tiền mà bản thân nó không có giá trị song
nhờ sự tín nhiệm của mọi người mà nó được lưu
dụng
–
Tiền
xu
kim
loại
–

Tiền
xu
kim
loại
• Giá trị ghi trên bề mặt của đồng kim loại và giá trị của
chất kim loại đúc tiền không có quan hệ gì (khác hóa tệ
kim loại)
– Tiền giấy
• Tiền giấy khả hoán/ Tiền giấy bất khả hoán
• Ích lợi của tiền giấy
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 9
1.2. Sự phát triển các hình thái tiền tệ
• Tiền tín dụng
– Tiền nằm trong các tài khoản mở tại ngân hàng
• Tiền điện tử
–
Tiền
tồn
tại
dưới
hình
thức
điện
tử
(
số
hóa
)
–
Tiền

tồn
tại
dưới
hình
thức
điện
tử
(
số
hóa
)
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 10
1.3. Bản chất của tiền tệ
• Hình thức
– Tiền là bất cứ cái gì được chấp nhận chung trong
thanh toán để đổi lấy hoàng hóa, dịch vụ hoặc để
hoàn
trả
các
khoản
nợ
hoàn
trả
các
khoản
nợ
• Bản chất
– Tiền là vật trung gian môi giới trong trao đổi hàng
hóa, dịch vụ
– Tiền là phương tiện giúp cho quá trình trao đổi

được dễ dàng hơn
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 11
1.4. Chức năng của tiền tệ
• Thước đo giá trị
• Phương tiện trao đổi
• Cất giữ giá trị
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 12
1.4. Chức năng của tiền tệ
• Chức năng thước đo giá trị
– Đặc điểm
• Bản thân tiền phải có giá trị (sức mua tiên tệ)
– Điều kiện
•
Được
nhà
nước
quy
định
và
bảo
vệ
•
Được
nhà
nước
quy
định
và
bảo
vệ

• Được dân chúng chấp nhận
– Đơn vị tiền tệ
– Vai trò
• Thuận tiện trong việc tính toán giá cả và tính tổng giá trị
hàng hóa tài sản
– Ứng dụng
• Phòng ngừa nguy cơ mất giá khi định giá các tài sản
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 13
1.4. Chức năng của tiền tệ
• Chức năng phương tiện trao đổi
– Đặc điểm
• Tiền chỉ là phương tiện, không phải mục đích của trao đổi
–
Điều
kiện
–
Điều
kiện
• Tiền không nhất thiết phải có đầy đủ giá trị
• Đồng tiền phải được thừa nhận rộng rãi
• Phải được cung cấp đủ lượng để đáp ứng nhu cầu trao đổi
– Vai trò
• Khắc phục những hạn chế của trao đổi hàng hóa trực tiếp
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 14
1.4. Chức năng của tiền tệ
• Chức năng cất giữ giá trị
– Đặc điểm
• Tiền là nơi chứa giá trị, sức mua qua thời gian
•
Là

tài
sản
có
tính
lỏng
cao
nhất
•
Là
tài
sản
có
tính
lỏng
cao
nhất
– Điều kiện
• Giá trị của tiền phải ổn định
– Ý nghĩa thực tiễn
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 15
1.5. Cung cầu tiền tệ
• Mức cầu về tiền
– Là tổng hợp số lượng tiền tệ mà các chủ thể trong
nền kinh tế cần để thỏa mãn các nhu cầu chi tiêu
và
tích
lũy
và
tích
lũy

• Các bộ phận cấu thành mức cầu tiền
– Cầu tiền cho nhu cầu giao dịch
– Cầu tiền cho nhu cầu dự phòng
– Cầu tiền cho nhu cầu cất trũ tài sản
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 16
1.5. Cung cầu tiền
• Mức cung tiền tệ
– Là lượng tiền được cung ứng nhằm thỏa mãn các nhu
cầu thanh toán và dự trữ của các chủ thể trong nền
kinh tế
•
Phép
đo
mức
cung
tiền
tệ
•
Phép
đo
mức
cung
tiền
tệ
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 17
M0-Lượng tiền mặt C
M1- Lượng tiền giao dịch M0 + DD
M2 M1+ SD + TD
M3 M2 + tiền gửi ở các tổ chức tài chính ngoài ngân
hàng

L M3 + các chứng khoán có giá
1.5. Cung cầu tiền tệ
• Sự hình thành mức cung tiền tệ
– Ngân hàng trung ương đảm nhiệm
– Các kênh cung ứng tiền vào lưu thông
•
Phát
hành
qua
thị
trường
mở
•
Phát
hành
qua
thị
trường
mở
• Phát hành qua thị trường vàng, bạc, ngoại tệ
• Phát hành qua các ngân hàng trung gian
• Phát hành qua chính phủ
• Số nhân tiền tệ
m=MS/MB
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 18
1.5. Cung cầu tiền tệ
• Cung tiền tệ ở Việt Nam
– Sử dụng M2
• M1
•

SD, TD (dưới 1 năm)
•
SD, TD (dưới 1 năm)
• Kỳ phiếu ngân hàng, tín phiếu kho bạc, thương phiếu
– Tăng trưởng cung tiền hàng năm khoảng 20-30%
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 19
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 20
II. TÀI CHÍNH
• Sự ra đời và phát triển
của tài chính
• Khái niệm tài chính
•
Chức
năng
của
tài
chính
•
Chức
năng
của
tài
chính
• Hệ thống tài chính
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 21
2.1. Sự ra đời và phát triển của tài chính
• Nền kinh tế tự cung tự cấp
• Nền sản xuất hàng hóa kém phát triển
• Nền sản xuất hàng hóa- tiền tệ phát triển
Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức 22

2.1. Sự ra đời và phát triển của tài chính
• Quan hệ sản xuất, trao đổi và tiêu dùng
Doanh nghiệp Nhà nước
Hộ gia đình Nước ngoài
23Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức
2.1. Sự ra đời và phát triển của tài chính
• Điều kiện phát sinh và phát triển tài chính
– Sự tồn tại nền kinh tế hàng hóa và sự xuất hiện
của tiền tệ
–
Sự
xuất
hiện
của
nhà
nước
–
Sự
xuất
hiện
của
nhà
nước
24Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức
2.2. Khái niệm tài chính
• Biểu hiện
– Là sự vận động độc lập tương đối của các luồng giá trị
dưới hình thái tiền tệ giữa các quỹ tiền tệ nhằm đáp
ứng các nhu cầu chi tiêu hoặc tích lũy của các chủ thể
kinh

tế
kinh
tế
• Quỹ tiền tệ
– Là một lượng giá trị nhất định đã được huy động để
sử dụng cho một mục đích nhất định
• Thể hiện quan hệ sở hữu
• Có mục đích rõ ràng
• Luôn vận động trong nền kinh tế
25Tài chính tiền tệ- Đặng Thị Việt Đức