rong câu việt nam nguồn lợi và sử dụng

i
LI NÓI U
Rong Câu (thuc ngành rong , h rong Câu), có a phng
còn gi là rau câu chng t ã !c ng"i dân ven bi'n s) d*ng r+t
truy-n th.ng và thân quen cho ngu0n th1c ph2m hàng ngày nh mt
lo4i rau. Chúng !c dùng ' 8n ti, phi khô ' dành làm nm
(gi) ho;c các th1c ph2m ch= bi=n khác ' 8n quanh n8m. Rong
Câu hi>n di>n kh?p các th@ y v1c nAc m;n, l!, c)a sông, Bm phá,
vCng vnh, vùng tri-u ven bi'n và cD các kênh r4ch, ao ìa nuôi th@y
sDn. Chúng r+t thích nghi vAi các i-u ki>n sinh thái c@a Vi>t Nam,
mt s. loài có biên  sinh thái rng, vì th= rong Câu là .i t!ng
rong bi'n kinh t= By ti-m n8ng, cBn !c quan tâm nhi-u hn
trong chi=n l!c phát tri'n ngu0n l!i bi'n.
Rong Câu là ngu0n nguyên li>u không th' thi=u cho công nghi>p
chi=t rút agar, mà càng ngày nhu cBu trên th= giAi càng t8ng. Ngu0n
l!i t1 nhiên t ra không @ cho nhu cBu cho nên vi>c nuôi tr0ng ã
ti=n hành trên th= giAi tJ r+t lâu (khoDng thKp niên 60). Ngoài ý
nghOa v- ngu0n l!i, do khD n8ng phát tri'n m4nh và h+p thu các ch+t
dinh dPng trong môi tr"ng r+t nhanh, chúng có th' làm s4ch môi
tr"ng ô nhiQm hRu c và ang !c chú ý trong các mô hình nuôi
th@y sDn theo hAng b-n vRng, ch+t thDi c@a ng vKt nuôi là ngu0n
dinh dPng cho rong. Trong nhRng n8m gBn ây do tình tr4ng ch+t
thDi nuôi tr0ng th@y sDn gia t8ng, nh+t là vùng ven bi'n mi-n Trung,
ni công nghi>p nuôi tôm phát tri'n m4nh, nhi-u ni ã có hi>n
t!ng phì dPng, và rong Câu phát tri'n dQ dàng hn, nhi-u hn so
vAi trAc ây, nh+t là T các ao ìa nuôi th@y sDn b hoang, các Bm
phá, i-u này ã khUng nh chc n8ng c@a rong Câu .i vAi môi
tr"ng.
Hi>n nay trên th= giAi sau nhi-u n8m nghiên cu và thDo luKn,

cCng nh nh" s1 tr! giúp c@a sinh hc phân t), các nhà chuyên môn
ã nh+t trí cao trong vi>c phân chia chi rong Câu (Gracilaria
complex hay Gracilaria sensu lato) thành 3 chi là Gracilaria,
Gracilariopsis, và Hydropuntia. Cu.n sách này !c biên so4n
Lê Nh Hu, Nguyn Hu i
ii
nhYm bZ sung, ch[nh s)a và cKp nhKt tên gi các loài rong Câu Vi>t
Nam hi nhKp vAi qu.c t=, tKp h!p và cung c+p các thông tin có h>
th.ng v- các ;c i'm sinh thái, ngu0n l!i và ý nghOa s) d*ng, góp
phBn cung c+p c sT khoa hc cBn thi=t cho vi>c khai thác, nuôi
tr0ng phát tri'n ngu0n l!i rong này.
Chúng tôi chân thành cám n PGS. TS NguyQn Xuân Lý và
PGS. TS NguyQn V8n Ti=n ã c và óng góp nhi-u ý ki=n r+t quý
báu, cám n Nhà xu+t bDn Khoa hc t1 nhiên và Công ngh> ã t4o
i-u ki>n ' cu.n sách !c xu+t bDn.
Sau h=t, cu.n sách ch?c ch?n không tránh khi các khi=m
khuy=t, kính mong quý b4n c l!ng th.
Nha Trang, tháng 12 nm 2008
Các tác gi
iii
M U
Vi>t Nam nYm trong vùng nhi>t Ai gió mùa và b" bi'n dài hn
3200 km, a d4ng các các ki'u thuc v1c nh Bm, phá, c)a sông,
vCng vnh và các lo4i n-n áy khác nhau nh n-n áy cát, si, á
tDng, san hô ch=t. Vì th= rong bi'n phát tri'n r+t phong phú và a
d4ng. Theo các công trình ã công b. thì hi>n nay chúng ta ã phát
hi>n khoDng 700 loài rong bi'n có kích thAc lAn thuc ba ngành,
rong l*c (Chlorophyta), rong Nâu (Heterokontophyta) và rong 
(Rhodophyta). Nhi-u loài có giá tr kinh t= cao, khoDng 121 loài
ang !c ng"i dân ven bi'n khai thác. Trong ó, 65 loài dùng

làm th1c ph2m và 56 loài dùng trong công nghi>p ch= bi=n ho;c sDn
xu+t các ch+t keo (nh agar, carrageenan, alginat…).
Rong Câu thuc h Gracilariaceae, b rong Câu (Gracilariales),
ngành rong  (Rhodophyta). ây là loài rong bi'n có kích thAc
lAn, mc thành b*i, dài 5-50 cm, hình thái cá th' r+t a d4ng, tJ
hình tr* =n tr* dip, dip ho;c d4ng phi=n. Chúng có khD n8ng phân
b. r+t rng, hBu nh hi>n di>n kh?p các v1c nAc ven b" trong các
h> sinh thái Bm phá, c bi'n, san hô, rJng ngKp m;n…trên các
d4ng ch+t áy, bùn, bùn cát, v .c, á, si, san hô ch=t, hi>n di>n
phong phú nh+t trong khoDng vùng tri-u giRa, vùng tri-u th+p và có
th' phân b. =n 5-10 mét sâu c@a vùng dAi tri-u. Rong Câu sinh
sDn theo ki'u noãn ph.i (oogamy), "cây" giao t) 1c và cái khác
g.c (dioecious). Trong chu kl s.ng c@a rong Câu g0m hai pha sinh
sDn vô tính và mt pha sinh sDn hRu tính luân phiên nhau. Pha sinh
sDn vô tính g0m th= h> t bào t) th1c vKt (tetrasporophyte) hình
thành t bào t) (tetraspore) và th= h> quD bào t) th1c vKt
(carposporophyte) hình thành quD bào t) (carpospore). Pha sinh sDn
hRu tính g0m th= h> giao t) (gametophyte) hình thành tinh t) và
noãn (spermatium và oosphere). Tuy vKy, các cá th' !c nuôi
tr0ng trong các ao ìa, có th' sinh sDn dinh dPng bYng các o4n
nhánh. L!i d*ng tính ch+t này ' sDn xu+t gi.ng cho các mô hình
nuôi tr0ng rong Câu.
Rong Câu tJ lâu ã !c ng"i dân s) d*ng nh là mt lo4i rau
Lê Nh Hu, Nguyn Hu i
iv
xanh, nm, gi và ch= bi=n thành ông sng. Quan trng nh+t
chúng là nguyên li>u chính trong các nhà máy sDn xu+t agar, ó là
mt lo4i polysaccharide có ng d*ng h=t sc rng lAn nh" các ;c
i'm v- thành phBn và c+u trúc ;c thù c@a chúng, có khD n8ng t4o
ông t1 nhiên mà không cBn s1 giúp P c@a b+t kl ch+t hn tr! nào.

Chúng !c s) d*ng rng rãi trong nhi-u ngành công nghi>p nh
th1c ph2m, y d!c, phim Dnh, sn, hoá mo ph2m…;c bi>t chúng
!c s) d*ng trong ngành công ngh> sinh hc là môi tr"ng không
th' thay th= dùng trong i>n di ' tách chi=t acid nucleic, protein
;c hi>u, virus và các vKt li>u di truy-n khác, là môi tr"ng nuôi
c+y vi sinh vKt, t= bào, mô. Các giá tr khác c@a rong Câu bao g0m
các axit amin, các axit béo không no, các ch+t khoáng dAi d4ng
keo và các vitamin cBn thi=t cho con ng"i; các polyphenol có khD
n8ng ch.ng oxy hóa m4nh mq bDo v> c th' lo4i trJ các g.c t1 do
nguy hi'm; ch.ng ông c*c máu và ung th, i.t hRu c giúp tuy=n
giáp ho4t ng t.i u, các ch+t hocmon kích thích sinh trTng cây
tr0ng (auxin, cytokinin và gibberillin). Tuy nhiên, ;c i'm v- hàm
l!ng, ch+t l!ng, c+u trúc polysaccharide thay Zi theo các i-u
ki>n sinh thái cCng nh giRa các loài khác nhau.
NhRng ng d*ng c@a agar ngày càng !c mT rng làm cho nhu
cBu ngu0n nguyên li>u ngày mt t8ng. Theo th.ng kê c@a FAO, nhu
cBu c@a th= giAi v- ngu0n nguyên li>u cho sDn xu+t agar t8ng
khoDng 5%/n8m. SDn l!ng t1 nhiên c@a rong Câu ngày càng giDm
do áp l1c nhu cBu s) d*ng trong nAc cCng nh xu+t kh2u và ch+t
l!ng rong cCng b giDm i mt phBn do áp l1c ngu0n nguyên li>u
thúc 2y ng"i dân thu ho4ch sAm và mt phBn ngu0n gi.ng dinh
dPng thoái hoá dBn theo th"i gian do không !c cDi t4o mAi.
TrAc ây, ngu0n nguyên li>u ' ch= bi=n agar trên th= giAi ch@
y=u là các loài rong  thuc các chi Gelidium, Gelidiella và
Pterocladia nh" chúng có hàm l!ng sunphat th+p, trong khi hàm
l!ng 3,6-anhydro-galactoza cao. Tuy nhiên, ngu0n rong nguyên
li>u này ch[ có h4n, không áp ng !c nhu cBu ngày càng t8ng v-
agar, cho nên ngày nay ng"i ta chuy'n sang nguyên li>u rong Câu
(Gracilaria), m;c dù chúng có hàm l!ng sunphat tng .i cao,
nhng vAi các quy trình cDi ti=n ko thuKt trong sDn xu+t agar ã

nâng cao ch+t l!ng c@a agar v- cD thành phBn và c+u trúc hoá hc.
Vì th= hi>n nay, sDn ph2m agar tJ rong Câu chi=m khoDng 60% nhu
cBu agar trên th= giAi.
v
Ngoài công d*ng làm th1c ph2m và nguyên li>u công nghi>p,
chúng có vai trò quan trng trong các h> sinh thái bi'n, cung c+p vKt
bám, ni sinh s.ng và trú 2n cho nhi-u loài ng th1c vKt khác. Và
cCng nh" vào khD n8ng h+p th* các mu.i dinh dPng nhanh và v!t
nhu cBu cho ho4t ng s.ng bYng cách d1 trR dAi d4ng s?c t.
phycoerythrin, axit amin, protein, ammonia, chúng là .i t!ng
!c nghiên cu s) d*ng trong cách nuôi a canh, nuôi k=t h!p hay
nuôi x) lý trong các mô hình nuôi th@y sDn b-n vRng.
Có th' nói ây là nhóm rong kinh t= quan trng và có ti-m n8ng
lAn .i vAi ngu0n l!i rong bi'n c@a ta, nhng nhRng thông tin và
nhRng hi'u bi=t c@a chúng ta v- các ;c i'm sinh thái, ngu0n l!i,
thành phBn loài c@a nhóm rong này còn cha nhi-u, mt s. tên loài
còn b nhBm lxn, ho;c cha !c cKp nhKt, cBn thi=t phDi !c
nghiên cu bZ sung và ch[nh s)a.

vii
MC LC
Trang
Li nói u
i
M u
iii
Mc lc
Ch vit tt
vii
Bn ph lc

ix
Chng I. TÌNH HÌNH NGHIÊN C%U RONG CÂU
TRONG N*+C VÀ TRÊN TH. GI+I
1
I. Tình hình nghiên c1u rong câu trên th gi5i
1
1.1.Phân loi 1
1.2. c im sinh hc 4
1.3. Ngun li 7
1.4. S dng ngun li 8
II. Tình hình nghiên c1u rong câu  Vi6t Nam
10
2.1. Phân loi 10
2.2. Sinh hc 13
2.3. Ngun li 17
2.4. S dng rong Câu  x lý môi tr&'ng 20
Chng II. 9:C 9I;M HÌNH THÁI
23
I. Hình d>ng
23
II. C?u t>o
24
2.1. C( quan dinh d&+ng 24
Lê Nh Hu, Nguyn Hu i
viii
2.2. c im t, bào 26
2.3. C( quan sinh s/n 29
2.4. M1i quan h2 gi3a các chi Gracilariopsis,
Gracilaria, Hydropuntia
39

III. Hình th1c sinh sn
40
3.1. Sinh s/n dinh d&+ng 40
3.2. Sinh s/n vô tính 40
3.3. Sinh s/n h3u tính. 41
Chng III. CÁC LOÀI RONG CÂU A VIBT NAM
43
I. H6 thDng phân lo>i
43
II. Danh mc loài
43
III. Khoá Inh lo>i
44
3.1. Chi Gracilariopsis 45
3.2. Chi Gracilaria 50
3.3. Chi Hydropuntia 86
3.4. M<t s1 k,t qu/ nghiên c?u sinh hc phân t h@
tr cho vi2c Anh loi
103
3.5. M<t s1 k,t qu/ nghiên c?u phC c<ng h&Dng tE
ht nhân
13
C-NMR h@ tr cho vi2c Anh loi
110
Chng IV. 9:C 9I;M SINH LÝ, SINH HOÁ
115
I. 9Mc iNm sinh lý
115
1.1. Hnh h&Dng cIa nhi2t < ,n c&'ng < quang
hp và hô hJp cIa rong

115
1.2. Hnh h&Dng cIa ánh sáng ,n c&'ng < quang
hp và hô hJp cIa rong Câu
116
1.3. Hnh h&Dng cIa < mn ,n c&'ng < quang
hp và hô hJp cIa rong Câu
121
1.4. Hnh h&Dng cIa dinh d&+ng khoáng ,n sinh
tr&Dng và phát trin cIa rong Câu
122
Mc lc
ix
II. 9Mc iNm sinh hoá
149
2.1. c im chung và dng tn ti cIa agar 149
2.2. CJu trúc hoá hc cIa agar 149
2.3. Tính chJt vMt lý cIa agar 152
2.4. Hnh h&Dng cIa kiNm 1i vOi hàm l&ng, chJt
l&ng và thành phPn hóa hc cIa agar tE rong
Câu C&Oc
153
2.5. Hnh h&Dng cIa nhRa trao Ci ion 1i vOi hàm
l&ng, chJt l&ng và thành phPn hóa hc cIa
agar tE rong Câu C&Oc
155
Chng V. 9:C 9I;M SINH THÁI VÀ NGUPN LQI
159
I. MRt sD các Mc iNm sinh thái tS nhiên
159
1.1. Phân b1 theo các thuT vRc khác nhau 159

1.2. Phân b1 theo chJt áy 160
1.3. Phân b1 thUng ?ng 161
1.4. Phân b1 Aa lý 166
1.5. Mùa v 172
II. NguTn lUi
175
2.1. S/n l&ng tR nhiên cIa m<t s1 loài rong Câu
có giá trA kinh t, cao
175
2.2. S/n l&ng rong Câu nuôi trng 177
2.3. ChJt l&ng rong Câu 180
2.4. Ch, bi,n rong Câu 181
2.5. Quy trình công ngh2 ch, bi,n agar 184
III. SV dng
187
2.1. Theo cách truyNn th1ng 187
2. 2. S dng cho công nghi2p 188
2.3. S dng trong nuôi trng 189
Lê Nh Hu, Nguyn Hu i
x
Chng VI. NUÔI TRPNG RONG CÂU
191
I. Tiêu chuXn giDng rong Câu ChY
191
II. Quy trình sn xu?t giDng rong Câu ChY
193
1. 1i t&ng và phm vi áp dng 193
2. N<i dung quy trình 193
3. S/n xuJt gi1ng rong Câu ChY trái v (v ph) 198
III. Quy trình k^ thu_t trTng rong Câu ChY >t n`ng

su?t 2 t?n khô/ha/n`m
200
1. 1i t&ng và phm vi áp dng 200
2. N<i dung quy trình 200
3. S( ch, và b/o qu/n rong khô 204
Chng VII. HIBN TRdNG, TIeM NfNG VÀ 9gNH
H*+NG PHÁTTRI;N NGUPN LQI
205
I. Hi6n tr>ng nguTn lUi rong câu Vi6t Nam
205
1.1. ánh giá hi2n trng khai thác 205
1.2. ánh giá hi2n trng trng rong Câu 205
1.3. ánh giá hi2n trng s dng và ch, bi,n 208
II. 9ánh giá tiim n`ng
209
III. 9Inh h5ng phát triNn nguTn lUi rong câu
210
3.1. Quy hoch tCng th các khu vRc nuôi trng 210
3.2. a dng hoá các 1i t&ng nuôi 213
3.3. Các bi2n pháp k\ thuMt 213
3.4. Qu/n lý và khai thác tR nhiên 215
3.5. VN s dng và ch, bi,n 216
TÀT LIBU THAM KHjO
217
PH LC
235
Mc lc
xi
xi
DANH MC CÁC CH VIT TT

CH VIT TT DIN GII
NIT Vin Nghiên cu và ng dng Công ngh
Nha Trang
IMER Vin Tài nguyên và Môi trng Bi!n H#i
Phòng
NIO Vin H#i d'ng h(c, Nha Trang
ITS1 gen ITS1 trong ribosom (The nuclear
internal transcribed spacer)
rbcL gen rbcL trong lc l6p (the large subunit of
ribulose-1,5-bisphosphate carboxylase)
RCC Rong Câu C;c
RCCh Rong Câu Ch<
RCT Rong Câu Th=t
xiii
BN PH LC GII THÍCH CÁC THUT NG
KHOA HC DÙNG TRONG SÁCH

Giao t thc vt (gametophyte): Mt dng thc vt trong chu
trình sng có ch!c n"ng s#n sinh ra giao t. Trong h&u h't rong (),
giao t thc vt là bi.t chu (cây 0c và cây cái riêng bi.t), trong chu
trình sng, giao t thc vt này luân phiên v3i t! bào t thc vt.
Trong chi rong Câu này, chúng ging nhau v6 hình dng bên ngoài,
g7i là 08ng hình. Tuy nhiên trong loài Asparaopsis taxiformis (rong
Tùng bi:n) thì hai cây giao t và cây t! bào t có hình dng khác
nhau g7i là d< hình.
Qu# bao hay túi giao t cái (carpogonium và s nhi6u là
carpogonia): T' bào sinh s#n cái hình ng chai, là t' bào n>m trên
c?a nhánh qu# bao, g8m ph&n dA3i phình ra ch!a nhân tr!ng và
ph&n trên kéo dài ra 0'n b6 mCt c?a thân.
Qu# bào t (carpospore): Bào t 0AEc hình thành trong túi qu#

bào t, thAFng là lAGng bi (2n). Trong h&u h't rong (), qu# bào t
nIy m&m thành dng t#n sng t do hay còn g7i là t! bào t thc
vt (tetrasporophyte).
Qu# bào t thc vt (carporophyte): Pha 0a bào trong chu trình
sng c?a rong () phát tri:n tL hEp t và s#n sinh ra các qu# bào t.
Qu# bào t thc vt có s nhiMm sNc th: lAGng bi sng ký sinh trên
cây giao t thc vt cái có s nhiMm sNc th: 0Pn bi. H&u h't qu#
bào t thc vt có dng sEi, bao g8m sEi s#n bào và qu# bào t.
SEi dinh dAGng (nutritive filaments; traversing filaments;
absorbing filaments; upper absorbing; tubular nutritive cells) 0AEc
hình thành tL t' bào s#n bào và phát tri:n hA3ng v6 v) t#o qu# hoCc
0áy t#o qu# có nhi.m vU dVn ngu8n dinh dAGng tL vt ch?.
T#o qu# (cystocarp): Thut ngW s dUng ph&n l8i lên kh)i b6 mCt
cP th: c?a cây giao t cái bao g8m sEi s#n bào, qu# bào t và ph&n
mô c?a cây giao t thc vt cái bao quanh, thAFng có hình c&u, bán
c&u, mái nhà tAPng 0APng v3i qu# bào t thc vt.
Lê Nh Hu, Nguyn Hu i
xiv
T' bào hòa hEp (fusion cell): T' bào l3n d&n lên sau khi thU tinh,
thAFng ni v3i nhWng t' bào dinh dAGng xung quanh 0: lYy thêm
ni chYt, trong 0ó nhân và các bào quan thAFng trn lVn vào nhau.
Tinh t (spermatium- pl. spermatia): Tinh t 0c không roi,
không chuy:n 0ng trong nA3c. Chúng là nhWng t' bào không có
vách t' bào.
T! bào t (tetraspore): Mt bào t 0Pn bi, 0AEc hình thành
trong túi t! bào t mà nhân là lAGng bi trA3c khi phân chia gi#m
nhiMm thành 0Pn bi.
T! bào t thc vt (tetrasporophyte): Pha bào t [ th: lAGng bi
trong chu trình sng và s#n sinh ra t! bào t.
Túi bào t (sporangium- pl. sporangia): CYu trúc t' bào hình

thành bào t. Pha bào t c?a chu trình sng thAFng s#n sinh bào t
[ th: lAGng bi trong qu# bào t và 0Pn bi trong t! bào t.
Túi giao t 0c (spermatangium- pl. spermatangia): Mt t' bào
ch!a mt giao t, [ rong () g7i là tinh t.
Túi t! bào t (tetrasporangium- pl. tetrasporangia): Túi bào t
s#n sinh bn bào t 0Pn bi, k't qu# c?a quá trình phân chia gi#m
nhiMm theo hai mCt ph\ng th\ng góc nhau hoCc song song nhau.
V) t#o qu# (pericarp): L3p t' bào dinh dAGng bao quanh t#o qu#
có ngu8n gc tL t' bào v) c?a giao t thc vt.

1
Chng I
TÌNH HÌNH NGHIÊN CU RONG CÂU TRONG
NC VÀ TRÊN TH GII
I. TRÊN TH GII
1.1. Phân loi
1.1.1. Phân loi truyn thng (so sánh hình thái và gii phu)
Chi rong Câu (Gracilaria) do ch gc Latinh gracilis ngha là mnh
khnh, c Greville mô t #u tiên vào n%m 1830 v)i loài chu*n là
Gracilaria bursa-pastoris (Gmelin) Silva, 1952.
Chi rong Câu thu0c h1 Gracilariaceae Naegeli, tr)c ây n4m
trong b0 Gigartinales Schmitz, vì các tác gi th:y r4ng có s< hi=n
di=n c>a t? bào tr bào tr)c khi th@ tinh, noãn bào sau khi th@ tinh
chuyBn nhân lCng b0i cho t? bào tr bào b4ng t? bào ni hoDc ng
ni và t? bào tr bào phát triBn thành các si sn bào. Nhng ?n
n%m 1989, Fredericq & Hommersand (1989a), nhJn th:y các loài
trong h1 Gracilariaceae, không có t? bào tr bào cKng nh t? bào
ni hoDc ng ni. Thay vào ó, các chuMi t? bào b:t th@ n4m trên t?
bào C, N n0i ch:t tr<c ti?p vào hp tO thành t? bào hoà l)n và tP
t? bào hoà này phân cQt nhiRu l#n thành các t? bào c>a si sn bào

#u tiên và Sng thTi các lM ni gia các t? bào có nút Jy và m0t
màng tích i=n W bên trong phân bi=t v)i các lM ni. X b0
Gigartinales, có màng nút nhng không có l)p màng tích i=n W bên
trong. Vì vJy, Fredericq & Hommersand (1989a) ã tách h1
Gracilariaceae ra khZi b0 Gigartinales và thành lJp b0 m)i là
Gracilariales.
L[ch sO phân lo\i chi rong Câu r:t ph]c t\p, ã tri qua m0t thTi
Lê Nh Hu, Nguyn Hu i
2
gian dài tách ra thành các chi khác nhau, sau ó l\i nhJp trW l\i và
hi=n v^n còn ang tranh luJn. N%m 1842, Montagne trên cb sW c:u
t\o c>a túi tinh tO và to qu ã tách m0t s loài c>a chi rong Câu
thành chi Hydropuntia. Nhng sau ó Kylin (1956) x?p l\i thành
tên Sng vJt (synonym) c>a Gracilaria. N%m 1949, Dawson xem
si dinh dCng trong to qu nh là m0t tính ch:t di truyRn W m]c
0 chi, nên khi th: y vQng mDt c>a si dinh dCng trong to qu c>a
m0t s loài, ã tách các loài có Dc iBm này thành chi
Gracilariopsis. Nhng ?n n%m 1960, Papenfuss nhJn th:y si dinh
dCng không luôn luôn hi=n di=n trong to qu c>a loài chu*n
Gracilaria verrucosa, nên không thB sO d@ng si dinh dCng làm cb
sW cho vi=c tách hai chi Gracilaria và Gracilariopsis, vì vJy ã
nhJp l\i.
N%m 1963, Chang & Xia cKng ã lJp ra chi Polycavernosa d<a
trên loài chu*n P. fastigiata và m0t s loài c tách ra tP chi
Gracilaria, c%n c] trên tính ch:t si dinh dCng chk có W ph#n gc
to qu, túi tinh có nhiRu ng%n hoDc phân nhánh và có nguSn gc
không phi tP t? bào da bên ngoài. l?n n%m 1991, qua vi=c nghiên
c]u km cb quan sinh d@c <c (túi tinh), Abbott & CS (1991) nhJn
th:y có s< hi=n di=n c>a hai kiBu túi tinh tO hình b#u d@c (kiBu
Verrucosa) và hình nhiRu ng%n (kiBu Hydropuntia) trong cùng m0t

cây rong khi chúng trWng thành, các tác gi gii thích r4ng t? bào
mp tinh tO c>a kiBu túi hình b#u d@c (kiBu Verrucosa) phát triBn
chiRu r0ng và sâu làm gián o\n ph#n da bên trong và ph#n nhu mô
ngoài mà hình thành nên nhiRu túi ng%n (Hydropuntia- type). liRu
này có thB gii thích kiBu túi Hydropuntia- type là s< thay Ni c>a
kiBu Verrucosa- type. Vì vJy c hai chi Polycavernosa và
Hydropuntia Ru trW thành synonym c>a chi Gracilaria Abbott &
CS (1991). TP n%m 1992 và các n%m sau ó các nhà phân lo\i nh
Gargiulo & CS (1992), Abbott (1995), Yoshida (1998), Tseng &
Xia (1999), Xia & Zhang (1999) cKng Ru nhJp t:t c các loài rong
Câu vào trong m0t chi duy nh:t Gracilaria.
Hi=n nay, nhT s< hM tr c>a sinh h1c phân tO, a s các tác gi
ã Sng ý v)i ý ki?n tách chi Gracilaria sensu lato thành các chi
Gracilaria Greville, Gracilariopsis Dawson và Hydropuntia
Montagne. Chi Hydropuntia c phân bi=t do trong c:u t\o to
qu có các si dinh dCng chk có W áy và túi tinh tO có nhiRu ng%n.
Chi Gracilariopsis c phân bi=t do không có si dinh dCng
trong to qu và túi tinh tO phân b ngang theo hàng c>a t? bào vZ.
Chng I. Tình hình nghiên cu rong câu trong nc và trên th gii
3
Chi Gracilaria bao gSm t:t c các loài còn l\i có túi tinh tO hình
chén hay hình c#u. S< phân chia này c >ng h0 bWi Gurgel &
Fredericq (2004) c%n c] vào phân tích trình t< nucleotit trong gen
rbcL W l@c l\p.
1.1.2. Phân loi nh h tr c"a DNA
Song song v)i phân lo\i b4ng phbng pháp hình thái so sánh,
hi=n nay các tác gi trên th? gi)i ã bQt #u chú tr1ng ?n km
thuJt phân tích trình t< DNA W các o\n gen nh 18S rDNA
(Bellorin & CS, 2002), ITS (Goff & CS, 1994) trong ribosome,
các o\n gen trong l@c l\p nh rbcL (Gurgel & CS, 2003,

2004), rbcS (Goff & CS, 1994) và RUBISCO (Goff & CS,
1994) B hM tr cho vi=c [ nh lo\i các loài. Kho ng 40 loài c>a
hbn 100 loài rong Câu c phân tích DNA (Bellorin & CS,
2002; Goff & CS, 1994; Gurgel & CS, 2003, 2004), nhng ã
giúp nhiRu cho vi=c làm sáng tZ h= thng phân lo\i, ch>ng lo\i
phát sinh, s< ti?n hoá c>a các kiBu túi tinh tO (Gurgel & CS,
2004), tách nhJp m0t s loài ã b[ xác [nh nh#m. Goff & CS
(1994), Bellorin & CS (2002), Gurgel & CS (2003) d<a vào
trình t< DNA B kh|ng [nh s< tSn t\i 0c lJp c>a chi
Gracilariopsis mà Papenfuss (1960) ã ph> nhJn s< tSn t\i c>a
chi này, cKng nh Goff & CS (1994) ã phân tích gen ITS1 B
nhJp loài Gracilaria chilensis Bird, McLachlan et Oliveira W
New Zealand vào loài Gracilaria tenuistipitata Chang & Xia W
châu Á, nhJp G. robusta Kylin và G. pacifica Abbott W
California vào loài G. verrucosa (Hud.) Papenfuss W Na Uy,
Gurgel & CS (2004) dùng trình t< o\n gen rbcL trong l@c l\p
B bi=n luJn cho s< tSn t\i 0c lJp c>a 3 chi Gracilariopsis,
Gracilaria, Hydropuntia và các kiBu ti?n hoá c>a các cb quan
sinh sn. Tuy nhiên, mMi tác gi chk phân tích DNA tP m^ u c> a
m0 t vài vùng nh:t [nh nên vi=c áp d@ ng r0ng rãi cho phân lo\ i
các loài rong Câu còn nhiRu h\n ch?. Vì th? hi=n nay các nhà
phân lo\i ch> y?u d<a vào phbng pháp phân lo\i truyRn thng,
trong ó chú tr1ng ?n c:u t\o gii ph^ u các cb quan sinh sn
<c và cái. Còn phbng pháp phân lo\i d< a vào phân tích DNA
thTng c sO d@ng B hM tr cho nhng loài có nhiRu tSn t\i
và gDp khó kh%n trong vi=c [nh lo\i d<a vào phbng pháp so
sánh hình thái.
Lê Nh Hu, Nguyn Hu i
4
1.2. "#c %i&m sinh h)c

H#u h?t tài li= u nghiên c] u liên quan ?n các Dc iBm sinh lý,
sinh thái c> a các loài rong Câu tJp trung vào các y?u t vJt lý
và hoá h1c nh hWng ?n s< sinh trWng c>a rong Câu nh
ánh sáng, nhi=t 0, 0 mDn, pH, các mui dinh dCng nitb và
phospho.
 Ánh sáng
Causey & CS (1946) cho th:y nhu c#u ánh sáng r:t khác
nhau W tPng loài rong, W loài Gracilaria lemaneiformis có
cTng 0 ánh sáng bão hoà W 90 µEm
-2
s
-1
, loài G. tikvahiae có
ánh sáng bão hoà W 50 µEm
-2
s
-1
. Còn i v)i loài G. secundata,
có cTng 0 ánh sáng bão hoà phi \t ? n 1.500 µEm
-2
s
-1

Lignell (1988).
Theo Dawes & CS (1978), i v)i loài G. foliifera iBm bù
trP ánh sáng d)i 20 µEm
-2
s
-1
. Tuy nhiên, Oliveira & Plastino

(1994) cho r4ng nhng giá tr[ này th: p hbn nhiRu (2-4 µEm
-2
s
-1
)
i v)i loài G. verrucosa. liRu này ch]ng tZ nhng loài rong
này thu nhJn ánh sáng r: t hi=u qu và giúp chúng có thB tS n t\i
trong vùng n)c @c.
 Nhi(t )*
Nhi=t 0  c xem là m0t y?u t quan tr1ng nh hW ng ?n
s< phân b [ a lý c>a rong (Oliveira & Plastino, 1994). M0t s
tác gi ã nhJn th:y rong Câu có kh n%ng ch[u <ng tt v)i
nhng thay Ni vR nhi=t 0, ánh sáng và 0 mDn khá l)n
(Dawes, 1978). l a s các loài rong Câu W vùng n)c :m, chk có
m0t s loài W ôn )i và hàn )i, thành ph#n loài gim d#n tP
xích \o vR hai vùng c<c. Vì vJy, trP m0t s loài ôn )i, còn
ph#n l)n, nhi=t 0 tt nh:t cho s< phát triBn c>a chúng W khong
25
0
C. Gi)i h\n nhi=t 0 th:p nh:t cho s< phát triBn c>a nhng
loài ch[u l\nh khong 10
0
C, còn nhng loài nhi=t ) i thì gi)i
h\n này cao hbn (McLachlan và Bird, 1984). Nhng loài có
biên 0 nhi=t 20-30
0
C thTng có kh n%ng ch[u <ng ?n 34
0
C
trong thT i gian ngQ n. Trong iRu ki=n t< nhiên, loài G. tikvahiae

có thB ch[u <ng ?n nhi=t 0 37
0
C trong vài giT W thTi gian có
triRu th:p và s< quang hp v^n gia t%ng ?n 35
0
C (Oliveira &
Plastino, 1994).
Chng I. Tình hình nghiên cu rong câu trong nc và trên th gii
5
 +* m-n
l0 mDn không c xem là y?u t chính trong s< phân b [a lý
c>a rong Câu. Ngo\i trP vùng cOa sông, 0 mDn h#u nh không
thay Ni nhiRu W nhng vùng nhi=t )i và ph#n l)n nhng loài trong
chi này c xem là nhng loài r0ng mui. liRu này c ch]ng
minh b4ng nhiRu thí nghi=m c>a các tác gi cho th:y rong Câu ch[u
<ng 0 mDn tP 5- 50‰ (Causey & CS, 1946). Trong công trình
Bird & McLachlan (1986) cho th:y r4ng, rong Câu có khuynh
h)ng chng ch[u 0 mDn cao tt hbn 0 mDn th:p. Tuy nhiên cKng
có m0t s loài hpp mui ch[u <ng W biên 0 mui nhZ hbn (Bird &
McLachlan, 1986). Oliveira & Plastino (1994) nhJn th:y r4ng b:t
c] qu#n thB rong Câu t< nhiên nào khi a vào iRu ki=n 0 mDn
cao hoDc th:p, nó chk duy trì m0t d\ng sinh sn dinh dCng. Tuy
nhiên nh hWng c>a 0 mDn lên quá trình hình thành các cb quan
sinh sn cho ?n bây giT v^n cha c nghiên c]u #y >.
 Ch/ )* thay n01c
NhiRu tác gi n)c ngoài ã kh|ng [nh ý ngha quan tr1ng c>a
vi=c thay n)c trong quá trình nuôi trSng rong Câu (Lapointe &
Ryher, 1978). X lài Loan các ao trSng rong Câu chu k• thay n)c
là 3 ngày m0t l#n và thay khong 70% khi n)c trong ao. X Mm và
Canada các bB trSng rong Câu ã m bo thay n)c v) i 30 l#n thB

tích/ngày. Trong quá trình trao Ni ch:t c>a thu„ v<c, tc 0 dòng
chy thích hp cho sinh trWng c>a Gracilaria verrucosa là 50
cm/giây và c>a G. tikvahiae là 7,5 cm/giây (Conover, 1968; Paker,
1982).
 Dinh d03ng khoáng
Kh n%ng h:p th@ nitb và phospho c>a rong Câu ã c
nghiên c]u nhiRu (Deboer & CS, 1978; Lapointe, 1981;
Lapointe & Ryther, 1978; Rhyther & CS, 1981). Hai loài
Gracilaria tikvahiae và G. verrucosa thTng c nghiên c]u
nhiRu nh:t. Nhng k?t qu cho th:y tc 0 phát triBn c>a rong
Câu ch[u nh hWng tr<c ti?p bWi hàm lng nitb (Lapointe,
1981). NguSn nitb c sO d@ng là các mui NO
3
-
và NH
4
+
còn
nhng nguSn mui khác nh Urê thì không có hi=u qu (Deboer
& CS, 1978). Các tác gi này cKng th:y r4ng NH
4
+
có

tác d@ng
làm rong Câu t%ng n%ng su:t hbn NO
3
-
W loài G. tikvahiae.
Ryther & CS (1981) Rhyther & CS (1981) cK ng cho th: y t c 0

Lê Nh Hu, Nguyn Hu i
6
h:p th@ NO
3
-
c>a G. tikvahiae chJm hbn NH
4
+
trong cùng m0t
iRu ki=n và có s< ] c ch? h:p th@ NO
3
-
khi có s< hi=n di=n hàm
lng NH
4
+
vt quá 5µM W loài G. pacifica. Hàm lng
ammonia 40µM hoDc l)n hbn ]c ch? s< phát triBn c>a rong G.
tikvahiae (Paker, 1982). Tuy nhiên các tài li=u vR m]c 0 0c
c>a NH
4
+
i v)i rong Câu còn ang tranh cãi (Deboer & CS,
1978; Lapointe & Ryther, 1978).
Theo Jone & CS (1996) rong Câu có kh n%ng h:p th@ nitb
r:t nhanh và có kh n%ng tích lum m0t lng l)n nitb trong mô
t? bào c>a chúng > B giúp cho s< phát triBn c>a chúng trong
thTi gian 2-3 tu#n mà không c#n bN sung dinh dCng. S< h:p
th@ và d< tr nhanh các mui dinh dC ng ngay c khi có ánh
sáng và cKng nh khi W trong bóng ti (Rhyther & CS, 1981).

Tính ch:t này thuJn li cho nuôi trSng, cho phép hS phân ngay
c trong êm, giúp h\n ch? s< phát triBn c>a to nhZ cKng nh
rong ph@ sinh khác. Trong rong, h#u h?t nitb c d< tr d)i
d\ng amino acid, polypeptid, protein. MDc dù có tìm th: y NH
4
+
và NH
3
-
trong t? bào nhng v)i hàm lng r:t nhZ (Bird & CS,
1982).
Kh n%ng h:p th@ phospho cKng c nghiên c]u nhiRu
(Causey & CS, 1946; Deboer & CS, 1978; Lapointe, 1981). Tuy
nhiên nhu c#u phospho th:p và không thi?u trong h#u h?t môi
trTng n)c. Khi so sánh t„ l= h:p th@ nitb và phospho, thì t„ l=
N:P thay Ni tP 16:1 ?n 80:1, nh ng n?u không có phospho thì
kh n%ng h:p th@ nitb gim (Lapointe & Ryther, 1978).
NguSn nitb và phospho trong môi trTng nh hW ng ?n
thành ph#n hoá h1c c>a rong Câu. Lapointe (1981), Bird & CS
(1981) chk ra r4ng hàm lng N có mi quan h= thuJ n v)i hàm
lng protein, nhng quan h= ngc v)i hàm lng agar. Bird
& CS (1982) phân tích cho th:y hàm lng agar cao trong môi
trTng n)c biBn nghèo dinh dC ng.
Ngc v)i s< h:p th@ nitb và phosphat, kh n%ng Sng hoá
carbon chk xy ra khi có ánh sáng. Các nghiên c]u c>a Lignell
(1988) cho th:y khi iRu chknh pH Nn [nh (pH = 8) b4ng
NaOH/HCl và cung c:p thêm CO
2
thì

tc 0 phát triBn c>a G.
secundata cao hbn khi chk bN sung m0t mình CO
2
.
Vai trò các khoáng vi lng và vitamin là c#n thi?t cho s<
phát triBn c>a rong và góp ph#n quan tr1ng trong s< h:p th@
Chng I. Tình hình nghiên cu rong câu trong nc và trên th gii
7
dinh dCng (Oliveira & Plastino, 1994) nhng ít c chú ý
?n.
1.3. Ngu,n l-i
Bng 1. S n l"ng (t$n khô) các nhóm rong cha agar , các nc trên
th gii (Critchley & Ohno, 1998).
Qu6c gia
Gelidium spp. Gracilaria spp. Pterocladia spp
T9ng c:ng
Nht B n 800 2200 200 3.200
Hàn Qu6c 700 200 - 900
Trung Qu6c 150 3.000 - 3.150
Philippin 1.470 1.470
ViEt Nam 2.000 2.000
Thái Lan 200 200
Indonesia 10.000 17.000 27.000
Hn : 22.000 230 22.230
New
Zealand
250 250
Nam Phi 1.000 1.000
Pháp 300 300
ý

7.000 7.000
Tây Ban
Nha
1900 1400 3.300
BK ào Nha 10.000 6.000 16.000
Hoa KN 60 1.000 80 1.140
Mêhico 120 900 1.020
Chilê 11.700 11.700
Brazil 3.000 3.000
Argentina 2.200 2.200
Tng cng
24.030 74.870 8.160 107.060
Lê Nh Hu, Nguyn Hu i
8
Trong s hbn 100 loài rong Câu c bi?t hi=n nay, phân b
khQp các vùng ôn )i và nhi=t )i (Abbott, 1995; Oliveira &
Plastino, 1994), ngoài vi=c c sO d@ng làm nguSn nguyên li=u
chính cho công nghi=p sn xu:t agar, chúng còn c dùng làm
th<c ph*m cho con ngTi và 0ng vJt hai mnh vZ nh Bào ng
(Buschmann & CS, 2001).
Theo Critchley & Ohno (1998), sn lng rong Câu hàng n%m
trên th? gi)i khong 74.870 t:n khô, chi?m 70% tNng sn lng các
loài rong lZ có ch]a agar (Gelidium, Gelidiella, Pterocladia,
Ahnfeltia) (Bng 1).
Ph#n l)n sn lng rong Câu là tP nuôi trSng v)i các loài
Gracilaria verrucosa Ý), G. lemaneiformis (Mêhico, Brazil),
G. chilensis (Chilê), H. edulis (‹n l0), G. pacifica (Mehico),
G. cornea (Brazil), G. secundata và G. truncata (New Zealand),
G. changii (Malaysia), G. fisheri (Thái Lan), G. asiatica,
G. tenuistipitata, G. blodgettii (Trung Quc). Phbng pháp trSng

ch> y?u b4ng cách sO d@ng ging sinh sn dinh dCng, ri ging
trên nRn áy, bu0c các tn rong ging vào dây thPng, bè nNi. N%ng
su:t cao nh:t W Chilê (30 t:n khô/ha/n%m, b4ng cách nuôi dây có
mang bào tO), ‹n l0: 20 t:n khô/ha/n%m b4ng bè nNi, W Ý: 10 t:n
khô/ha/n%m b4ng dây có bu0c ging dinh dCng, Trung Quc: 3 t:n
khô/ha/n%m b4ng cách trSng trên áy ao ìa. Tc 0 t%ng trWng c>a
rong Câu khong 3-8%/ngày (Critchley & Ohno, 1998).
1.4. S0 d2ng ngu,n l-i
TP lâu rong Câu c sO d@ng làm nguyên li=u chính cho công
nghi=p chi?t rút agar, sn xu:t gi:y (Nicolucci & CS, 1994), sn
xu:t khí t (Cecchi & CS, 1993), phân bón cho cây (Cecchi &
CS, 1993), làm thuc nhuJ n trTng, h\ huy?t áp và gim
cholesterol trong máu (Trono, 1998), chúng còn c sO d@ng làm
th]c %n nh m0t d\ng th<c ph*m xanh cho con ngTi (Critchley &
Ohno, 1998). Ngoài ra chúng còn c quan tâm nghiên c]u trong
vi=c xO lý môi trTng. Có nhiRu phbng pháp B xO lý n)c thi
b4ng sinh h1c nh dùng to phù du, vi sinh nhng hi=u qu kinh t?
không cao (Neori & CS, 2004). lB gia t%ng và duy trì hi=u qu
trong vi=c ci thi=n ch:t lng n)c trong nuôi trSng thu„ sn,
nhiRu h= thng l1c sinh h1c b4ng rong biBn ã c bQt #u thO
Chng I. Tình hình nghiên cu rong câu trong nc và trên th gii
9
nghi=m tP sau thJp niên 70 (Deboer & Ryther, 1978), c nghiên
c]u thay th? cho các h= thng l1c tr)c ây. Vi=c sO d@ng các bi=n
pháp sinh h1c trong vi=c ci thi=n ch: t lng n)c thi c>a các h=
thng nuôi trSng ã cho th:y tính hi=u qu kinh t? c>a rong biBn
hbn h|n các i tng vi khu*n, th<c vJt phù du (Neori & CS,
1996). Trong các h= thng k?t hp có sO d@ng bB lQng, 0ng vJt
thân mRm và rong biBn B xO lý n)c thi, thì rong biBn chk góp
ph#n 4-5% trong vi=c h:p th@ các mui dinh dCng có trong n)c

(Võ Duy Sbn & CS, 2004; Jones & CS, 2001). Tuy nhiên trong
các công trình sO d@ng rong biBn nh rong Xà lách Ulva lactuca
(Neori & CS, 1996; Pagand & CS, 2000; Schuenhoff & CS, 2003)
cho th:y rong Xà Lách có thB l:y 18% ?n 98% hàm lng các
mui dinh dCng nitb và phospho vô cb trong n)c; hoDc sO d@ng
rong Câu nh loài G. changii W Malaysia (Phang, 1998), G. fisheri
W Thái Lan (Chaiyakam, 1995), G. lemaneiformis W Trung Quc
(Zhou & CS, 2005), G. chilensis W Chilê (Buschmann & CS, 1996)
cho th:y rong Câu có thB h:p th@ tP 50% ?n 95%. Các nghiên
c]u xO lý n)c thi b4ng bi=n pháp sinh h1c có sO d@ ng rong biBn
B xO lý n)c thi c>a cá (Pagand & CS, 2000), (Troell & CS,
1999), c>a tôm (Jones & CS, 2001), (Nelson & CS, 2001), (Phang,
1998), c>a 0ng vJt thân mRm (Chow & CS, 2001). T:t c nhng
nghiên c]u này ã ch]ng minh r4ng n)c thi tP các h= thng nuôi
trSng thâm canh hoDc bán thâm canh c>a cá, tôm và 0ng vJt hai
mnh vZ ch]a ph#n l)n các mu i dinh dCng d)i d\ng nitb vô cb
hoà tan và phosphat là nguSn dinh dCng thích hp cho s< phát
triBn c>a các loài rong biBn nói chung và rong Câu nói riêng. M0t
s rong biBn Dc bi=t có kh n%ng h:p th@ nhanh và d< tr các
mui dinh dCng vô cb vt quá nhu c#u cho s< phát triBn, tP 35-
100% các mui dinh dCng trong nguSn n)c (Ryther, 1977; Troell
& CS, 1999). Tuy nhiên k?t qu này ph@ thu0c tPng loài, iRu ki=n
nuôi trSng nh 0 sâu, ánh sáng, mJt 0, tc 0 trao Ni n)c
(Buschmann & CS, 2001). MDc dù các nghiên c] u này m)i chk th<c
hi=n W các mô hình nhZ 100 m
2
(Schuenhoff & CS, 2003), 300 m
2
(Neori & CS, 1996) và trong thTi gian ngQn (3-6 tháng), nhng
nhng k?t qu cho th:y rong Câu là i tng tin cJy và h:p d^n

nh:t có kh n%ng h:p th@ các ch:t dinh dCng trong n)c thi thu„
sn vPa t\o nên nhng sn ph*m có giá tr[ (rong thu ho\ch c
trong mô hình tu#n hoàn n)c trong bB nuôi cá có thB sO d@ng làm
th]c %n cho c#u gai, bào ng) (Buschmann & CS, 1996; Chopin &
Lê Nh Hu, Nguyn Hu i
10
CS, 1999; Neori & CS, 1991; Neori and Shpigel, 1999; Neori & CS,
2000) vPa làm nguyên li=u sn xu:t agar có ch:t lng cao (Bird &
CS, 1984; Craigie & CS, 1984; Troell & CS, 1997). M0t tác d@ng
khác ó là ci thi=n ch:t lng n)c trong vi=c nuôi trSng k?t hp
rong Câu v)i các i tng nuôi khác (Buschmann & CS, 1996;
Buschmann & CS, 2001; Chopin & CS, 2001; Neori & CS, 1996;
Neori & Shpigel, 1999). Vi=c nuôi trSng k?t hp rong biBn v)i các
i tng nuôi khác mang l\i li ích cho c kinh t? l^n môi trTng.
II. TÌNH HÌNH NGHIÊN CU RONG CÂU 3 VI4T NAM
2.1. Phân loi
2.1.1. Phân loi d5a vào hình thái và gii phu
X Vi=t Nam công tác nghiên c]u phân lo\i chi rong Câu cKng ã
ti?n hành r:t s)m, nhng còn nhiRu h\n ch? do thi?u thông tin và
phbng ti=n nghiên c]u. Qua tài li=u, tP n%m 1952, Dawydoff ã
R cJp ?n loài Gracilaria confervoides phân b phN bi?n W Vi=t
Nam. l?n n%m 1954, Dawson khi nghiên c]u rong biBn W Nha
Trang ã mô t c 4 loài rong Câu ó là 3 loài c>a chi
Gracilaria (G. verrucosa, G. crassa, G. eucheumoides) và 1 loài
c>a chi Gracilariopsis (G. rhodotricha). Ph\m Hoàng H0 (1969),
nghiên c]u rong biBn W các tknh phía Nam ã mô t 6 loài thu0c
chi Gracilaria và 3 loài thu0c chi Gracilariopsis. Bên c\nh ó,
NguyŽn Hu Dinh (1969) trong cun "Rau Câu" cKng mô t chi
Gracilaria v)i 11 loài W miRn BQc và NguyŽn Hu Dinh & CS
(1993) công b l\ i và bN sung thêm m0t s loài nhng l\i chia các

loài rong Câu thành hai chi Gracilaria và Polycavernosa v)i 13
loài thu0c chi Gracilaria và 2 loài thu0c chi Polycavernosa. N%m
1992, NguyŽn Hu Dinh có a ra danh m@c 13 loài rong Câu
hi=n c cJp nhJt W Vi=t Nam, t:t c Ru sQp x? p trong chi
Gracilaria. Sau ó m0t tài li=u quan tr1ng c>a Ohno & CS (1999)
d<a vào s m^u vJt thu c trong chbng trình hp tác Vi=t -
NhJt tP n%m 1993-1994, ã công b 9 loài, trong ó có bN sung 3
loài m)i cho khu h= rong biBn Vi=t Nam). TNng hp l\i cho ?n
nay, các tác gi ã mô t hoDc a ra danh m@c 33 taxon c>a chi
rong Câu nh Bng 2.
Chng I. Tình hình nghiên cu rong câu trong nc và trên th gii
11
Bng 2. Danh mSc các loài rong Câu Tã công b6 , ViEt Nam
TT Tên loài Tài liEu
1
G. arcuata Zanardini
Phm Hoàng H:, 1969;
Nguyn Hu Dinh & CS, 1993
2
G. articulata Chang & Xia
Nguyen Huu Dinh, 1992
3
G. asiatica Chang & Xia
Nguyen Huu Dinh, 1992
4
G. bangmeiana Zhang & Abbott
Nguyen Huu Dinh, 1992;
Nguyn Hu i, 2001
5
G. blodgettii Harvey

Nguyn Hu Dinh & CS, 1993
6
G. bursa-pastoris (Gmel.) Silva
Nguyn Hu Dinh & CS, 1993
7
G. cacalia (J. Agardh) Dawson
Nguyn Hu Dinh & CS, 1993
8
G. changii (Xia & Abbott), Abbott,
Zhang & Xia
Ohno & CS, 1999
9
G. chorda Holmes
Nguyn Hu Dinh & CS,1993
10
G. confervoides f. ecorticata May
Phm Hoàng H:, 1969
11
G. coronopifolia J. Agardh
Phm Hoàng H:, 1969
12
G. crassa Harvey
Dawson, 1954; Phm Hoàng
H:, 1969
13
G. edulis (Gmelin) Silva
Nguyen Huu Dinh, 1992
14
G. eucheumoides Harvey
Phm Hoàng H:, 1969

15
G. firma Chang & Xia
Ohno & CS, 1999
16
G. fisheri (Xia & Abbott) Abbott,
Zhang & Xia
Ohno & CS, 1999
17
G. foliifera (Forsk.) Boergesen
Nguyn Hu Dinh & CS, 1993
18
G. gigas Harvey
Nguyn Hu Dinh & CS, 1993
19
G. hainanensis Chang & Xia
Nguyn Hu Dinh & CS, 1993
20
G. heteroclada Zhang & Xia
Ohno & CS, 1999
21
G. mammillaris (Montagne) Howe
Phm Hoàng H:, 1985
22
G. puntata (Okamura) Yamada
Nguyn Hu Dinh & CS, 1993
23
G. salicornia (C. Agardh) Dawson
Nguyn Hu Dinh & CS, 1993
24
G. spinulosa (Okam.) Chang & Xia

Nguyn Hu Dinh, 1992
25
G. textorii (Suringar) De Toni
Nguyn Hu Dinh & CS, 1993
26
Gracilaria tenuistipitata Chang & Xia
Nguyen Huu Dinh, 1992;
Nguyn V]n Tin, 1994