B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
M RNG CHO VAY DOANH NGHIP VA VÀ
NH TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
CÔNG THNG VIT NAM CHI NHÁNH HÀ NI
SINH VIÊN THC HIN :ă KIU ANH
MÃ SINH VIÊN : 17805
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
HÀ NI ậ 2014
B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
M RNG CHO VAY DOANH NGHIP VA VÀ
NH TIăNGÂNăHÀNGăTHNGăMI C PHN
CỌNGăTHNGăVIT NAM CHI NHÁNH HÀ NI
Giáoăviênăhng dn : ThS. Nguyn Th Tuyt
Sinh viên thc hin :ă Kiu Anh
Mã sinh viên : A17805
Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
HÀ NI ậ 2014
Thang Long University Library
MC LC
LI M U
CHNGă1. NHNG VNă CăBN V M RNG CHO VAY DOANH
NGHIP VA VÀ NH CAăNGÂNăHÀNGăTHNGăMI 1
1.1. Khái quát chung v doanh nghip va và nh 1
1.1.1. Khái nim doanh nghip va và nh 1
1.1.2. c đim ca doanh nghip va và nh 2
1.2. Hotăđng cho vay doanh nghip va và nh caăngơnăhƠngăthngămi . 3
1.2.1. Khái ni
a ngân hàng thng mi
3
1.2.2. c đim và vai trò ca cho vay doanh nghip va và nh 4
1.2.3. Các hình thc cho vay doanh nghip va và nh c
mi 5
1.3. M rng cho vay doanh nghip va và nh c i 7
1.3.1. Khái nim m rng cho vay doanh nghip va và nh 7
1.3.2. S cn thit m rng cho vay doanh nghip va và nh 8
1.3.3. Các ch tiêu phn ánh m r
8
1.3.4. Các nhân t nh hng đn m rng cho vay doanh nghip va và nh
ca ngân hàng thng mi 15
CHNGă2.
- 20
2.1.
- 20
2.1.1.
20
2.1.2. Tình hình hot đ
-2012 20
2.2. Thc trng m r
-2012 . 27
2.2.1. M r
27
2.2.2. M r
29
2.2.3. M rng các phng th
. 35
2.2.4. Tình hình n xu c
36
2.3. ánhă giáă thc tr
ậ 38
2.3.1.
38
2.3.2. Mt s hn ch còn tn ti và nguyên nhân 40
CHNGă3. GII PHÁP M RNGăCHOăVAYăI V
IăNGÂNăHÀNGăTHNGăM HNGă
VIT NAM ậ CHI NHÁNH HÀ NI. 47
3.1. nhăhng hotăđ
t Nam ậ chi nhánh Hà Niăđnănmă2015
47
3.1.1. nh hng c
47
3.1.2. nh hng c
t
Nam – chi nhánh Hà Ni trong cho vay doanh ngh
n nm 2015 .
48
3.2. Gii pháp m r
t Nam ậ chi nhánh Hà Ni 48
3.2.1. y mnh hot đng marketing ngân hàng 48
3.2.2. a ếng hóa các sn phm cho vay và điu kin vay đi v
51
3.2.3. Nâng cao dch v t vn cho khách hàng 53
3.2.4. Nâng cao bin pháp x lý n quá h 54
3.2.5. Nâng cao cht lng thm đnh tín dng đi v
55
3.2.6. Kim soát ni b 56
3.2.7. Cho vay nên hn ch ph thu 58
3.3. Mt s kin ngh 58
3.3.1. i vi Chính ph và các B, Ngành liên quan 59
3.3.2. i v
60
3.3.3. i v
t Nam 61
Thang Long University Library
DANH MC VIT TT
Ký hiu vit tt
Tênăđyăđ
NHTM
Ngân hàng thng mi
DNVVN
Doanh nghip va và nh
Vietinbank
Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam
Vietinbank
Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam – chi
nhánh
TDNH
Tín dng ngân hàng
NHNN
Ngân hàng nhà nc
DSCV
Doanh s cho vay
DSTN
Doanh s thu n
TSB
Tài sn bo đm
CV
Cho vay
TCTD
T chc tín dng
KH
Khách hàng
NH
Ngân hàng
K hoch và u t
KH&T
Sn xut kinh doanh
SXKD
Bng 1.1: Tiêu chí xác đnh DNVVN ti Vit Nam 2
Bng 2.1. Tình hình huy đng vn c
21
Bng 2.2. Tình hình cho vay c
23
Bng 2.3. Tình hình cht lng tín dng ca Vietinbank
24
B
-2012 26
Bng 2.5. S lng khách hàng DNVVN ti
27
Bng 2.6. D n tín dng DNVVN ti Vietinbank
29
Bng 2.7. D n cho vay DNVVN theo thành phn kinh t t
30
Bng 2.8. D n cho vay DNVVN theo k hn t
31
Bng 2.9. D n tín dng thỀo điu kin cho vay ti Vietinbank
33
Bng 2.10. Tình hình doanh s cho vay và doanh s thu n ti Vietinbank
giai
đon 2010-2012 34
Bng 2.11. Tng kt các phng thc cho vay ti Vietinbank 35
Bng 2.12. Tình hình n xu cho vay DNVVN t
36
-2012 28
30
u k hn n ca các NHTM niêm yt 32
Tình hình doanh s cho vay và doanh s thu n ti Vietinbank t
2010-2012 34
l n xu/tng ế n ca các NHTM ti 30/9/2011 37
n đng lãi sut tin gi và lãi sut cho vay bình quân ti các NHTM
trong nm 2011 45
Thang Long University Library
LI M U
1. Tính cp thit caăđ tài
Trong s nghip đi mi đ đy mnh công nghip hoá – hin đi hoá thc hin
chin lc phát trin kinh t xã hi, cùng vi ch trng phát trin nn kinh t nhiu
thành phn ca ng và Nhà nc, DNVVN nc ta ngày càng phát trin, đóng góp
đáng k vào s nghip phát trin kinh t đt nc.
Thc t cho thy các DNVVN Vit Nam có quy mô quá nh v vn, trong đó
ngun vn ch yu là vn t có, vn chim dng và vay bn bè ngi thân, còn ngun
vn vay chính thc t các NHTM chim mt t l khá khiêm tn. iu này đư gây hn
ch cho hot đng SXKD ca các DNVVN, đc bit vi công cuc m rng sn xut,
nâng cao công ngh đ tng cng kh nng cnh tranh trong hoàn cnh kinh t nhiu
bin đng nh hin nay. Theo B K hoch & u t, ch trong 9 tháng đu nm
2011, bên cnh 57.000 DN trong nc đng ký thành lp mi, đư có gn 50.000 DN
phá sn, gii th và ngng hot đng, không np thu, trong đó s lng DNVVN
chim đn 60%.
Mc dù cp tín dng cho các DNVVN thng đc coi là khá ri ro cho các NH,
nht là trong bi cnh kinh t khó khn nh hin nay, tuy nhiên ngành NH th gii vn
luôn nhn đnh “Cung cp tín dng cho DNVVN là mt trong nhng phng thc ct
yu đ các t chc tài chính đóng góp vào vic xây dng nn kinh t bn vng”. Ti
Vit Nam hin nay, phn ln NHTM đư xác đnh b phn DNVVN là nhóm khách
hàng mc tiêu, trong đó có Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam – chi nhánh
. Vì th vic tìm ra gii pháp nhm m rng cho vay đi vi DNVVN đang là mt
vn đ đc u tiên ca chi nhánh trong thi gian qua. Xut phát t quan đim đó và
thc trng hot đng ca các DNVVN hin nay, em đư chn đ tài:
“M rng cho vay doanh nghip va và nh ti ngân hàng thng mi c
phn công thng Vit Nam chi nhánh Hà Ni”
2. Mcăđíchănghiênăcu
H thng hóa nhng vn đ lý lun v tín dng NH và hot đng m rng cho
vay ca NH đi vi DNVVN.
Trên c s đó đánh giá thc trng m rng cho vay DNVVN ti Vietinbank
chi nhánh Hà Ni.
T đó đ xut mt s gii pháp và kin ngh nhm nâng cao hot đng m
rng cho vay DNVVN, to c s cho vic thc hin ti chi nhánh.
3. iătng và phm vi nghiên cu
tài chn hot đng cho vay đi vi DNVVN
-2012.
4. Phngăphápănghiênăcu
Trong quá trình nghiên cu, bài khoá lun đư s dng các phng pháp nghiên
cu khoa hc sau đ phân tích lý lun thc tin:
Phng pháp phân tích hot đng kinh t
Phng pháp tng hp thng kê
Mô hình hóa bng biu
5. Kt cu caăđ tài
Ngoài phn m đu, kt lun, tài liu tham kho thì ni dung khoá lun bao gm
ba chng nh sau:
Chngă1: Nhng vn đ c bn v m rng cho vay doanh nghip va và nh ca
ngân hàng thng mi
Chngă2: Thc trng m rng cho vay doanh nghip va và nh ti ngân hàng
thng mi c phn công thng Vit Nam - chi nhánh Hà Ni
Chngă3: Gii pháp m rng cho vay đi vi doanh nghip va và nh ti ngân
hàng thng mi c phn công thng Vit Nam - chi nhánh Hà Ni.
Thang Long University Library
hoàn thin đc khóa lun này, tôi xin chân thành gi li cm n đn:
Các thy, cô giáo trng
nói chung, Khoa ngân hàng nói
riêng, và đc bit là ThS. - ngi đư hng dn và giúp tôi
hoàn thành khóa lun.
Cm n phòng Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam
và Chi nhánh đư to điu kin v mi mt đ tôi hoàn thành khóa lun này.
Cm n bn bè, ngi thân và gia đình đư đng viên, giúp đ tôi trong thi gian
qua.
Xin trân trng cm n!
Tác gi
Anh
1
CHNGă1. NHNG VNă CăBN V M RNG CHO VAY DOANH
NGHIP VA VÀ NH CAăNGÂNăHÀNGăTHNGăMI
1.1. Khái quát chung v doanh nghip va và nh
1.1.1. Khái nim doanh nghip va và nh
Vic quy đnh th nào là DN ln, th nào là DNVVN là tùy thuc vào điu kin
kinh t xã hi c th ca tng quc gia và nó cng thay đi theo tng thi k, tng giai
đon phát trin kinh t. Trên c s đó mi nc li chn cho mình nhng tiêu chí khác
nhau đ phân chia doanh nghip thành DN ln và DNVVN sao cho phù hp vi s
tng trng và phát trin kinh t ca đt nc trong tng thi k, tng giai đon phát
trin.
Ti Vit Nam, theo công vn s 681/CP-KTN ban hành ngày 20-6-1998,
DNVVN là DN có s công nhân di 200 ngi và s vn kinh doanh di 5 t đng
(tng đng 378.000 USD - theo t giá gia VND và USD ti thi đim ban hành
công vn). Tiêu chí này đt ra nhm xây dng mt bc tranh chung v các DNVVN
Vit Nam phc v cho vic hoch đnh chính sách. Trên thc t tiêu chí này không cho
phép phân bit các DN va, nh và siêu nh.
Vì vy, tip theo đó Ngh đnh s 90/2001/N-CP đa ra chính thc đnh ngha
DNVVN nh sau: “DNVVN là c s sn xut, kinh doanh đc lp, đó đng ký kinh
doanh theo pháp lut hin hành, có vn đng ký không quá 10 t đng hoc s lao
đng trung bình hàng nm không quá 300 ngi”. Các DN siêu nh đc quy đnh là
có t 1 đn 9 nhân công, DN có t 10 đn 49 nhân công đc coi là DN nh.
Mi đây nht, cn c theo điu 3 ngh đnh 56/2009/N-CP v tr giúp phát trin
DNVVN, khái nim DNVVN đc đnh ngha nh sau: DN nh và va là c s kinh
doanh đư đng ký kinh doanh theo quy đnh pháp lut, đc chia thành ba cp: siêu
nh, nh, va theo quy mô tng ngun vn (tng ngun vn tng đng tng tài sn
đc xác đnh trong bng cân đi k toán ca DN) hoc s lao đng bình quân nm
(tng ngun vn là tiêu chí u tiên), c th đc th hin qua bng sau:
Thang Long University Library
2
Bng 1.1: Tiêu chí xác đnh DNVVN ti Vit Nam
Quy mô
Khu vc
DN siêu
nh
DN nh
DN va
S lao
đng
Tng
ngun vn
S lao
đng
Tng
ngun vn
S laoăđng
I. Nông, lâm
nghip và thy
sn
10 ngi
tr xung
20 t đng
tr xung
t trên 10
ngi đn
200 ngi
t trên 20
t đng đn
100 t đng
t trên 200
ngi đn
300 ngi
II. Công nghip
và xây dng
10 ngi
tr xung
20 t đng
tr xung
t trên 10
ngi đn
200 ngi
t trên 20
t đng đn
100 t đng
t trên 200
ngi đn
300 ngi
III. Thng
mi và dch v
10 ngi
tr xung
10 t đng
tr xung
T trên 10
ngi đn
50 ngi
t trên 10
t đng đn
50 t đng
t trên 50
ngi đn
100 ngi
(Ngun: Ngh đnh 56/2009/N-CP)
là c s sn
xut, kinh doanh đc lp, đng ký kinh doanh theo pháp lut hin hành, có vn đng
ký không quá 10 t đng hoc s lao đng trung bình hàng nm không quá 300 ngi.
1.1.2. c đim ca doanh nghip va và nh
1.1.2.1 u đim:
CácăDNVVNănngăđng, linh hotătrc nhngăthayăđi ca th trng
nh, l, có tính đa phng, DNVVN có kh nng chuyn hng
kinh doanh và chuyn hng mt hàng nhanh, tng gim lao đng d dàng, ni làm
vic ca ngi lao đng có tính n đnh và ít b đe do mt ni làm vic. Thc t
không nhng đúng vi nc ta mà còn đúng vi các nc khác trên th gii.
ngi lao đng d b mt vic làm hn, đc bit có suy thoái kinh t.
T chc sn xut, t chc qun lý linh hot, gn nh
Các quyt đnh qun lý thc hin nhanh, công tác kim tra, điu hành trc tip.
Qua đó góp phn tit kim chi phí qun lý doanh nghip.
Vnăđuătăbanăđu ít
hiu qu cao, thu hi nhanh, điu đó to sc hp dn
trong đu t sn xut kinh doanh, mi thành phn kinh t vào khu vc này.
3
1.1.2.2 Nhc đim
:
Ngun vn tài chính hn ch
c bit ngun vn t có cng
nh
b sung đ thc hin quá trình tích t, tp trung nhm duy trì hoc m
rng sn xut kinh doanh.
Căs vt cht,ătrìnhăđ công ngh k thutăthng yu kém, lc hu.
Nhà xng, ni làm vic trc tip và tr s giao dch, qun lý ca đa phn các
doanh nghip nh rt cht hp.
Trìnhăđ qun lý nói chung và qun tr các mt theo các chcănngăcònăhn
ch
a s các ch doanh nghip nh cha đc đào to c bn, đc bit nhng kin
thc v kinh t th trng, v qun tr kinh doanh, h qun lý bng kinh nghim và
thc tin là ch yu.
1.2. Hotăđng cho vay doanh nghip va và nh ca ngân hàngăthngămi
1.2.1. Khái nim cho vay
ca ngân hàng thng mi
Hot đng cho vay ca ngân hàng là hot đng
ca NH cho các ch th
trong nn kinh t vi điu kin phi hoàn tr c gc và lãi.
Do đó, đng trên góc đ xem xét hot đng cho vay nh mt chc nng c bn
ca NH thì cho vay là mt giao dch v tài sn (tin hoc là hàng hoá) gia bên cho
vay (là NH hoc các đnh ch tài chính) và bên đi vay (là các DN, các cá nhân hoc
các ch th khác), trong đó bên cho vay chuyn giao tài sn cho bên đi vay s dng
trong mt thi hn nht đnh theo s tha thun ca hai bên đng thi bên đi vay có
trách nhim hoàn tr vô điu kin vn gc và lãi vay cho bên cho vay khi đn hn
thanh toán.
DNVVN
Thang Long University Library
4
1.2.2. c đim và vai trò ca cho vay doanh nghip va và nh
1.2.2.1 c đim cho vay doanh nghip va và nh
Cho vay DNVVN là mt trong nhng mc tiêu m rng tín dng
ca các ngân hàng hin nay
Không ch các nc đang phát trin nh nc ta mà c các nc phát trin
thì các DNVVN cng là mt đi tng khách hàng cn chú ý vì đây là mt th trng
rt tim nng khi các công ty ln có uy tín trên th trng chuyn hng huy đng vn
qua th trng chng khoán.
Cng nh các đi tng cho vay khác thì cho vay DNVVN có đy đ các
phng thc cho vay, tuy nhiên nó có s có th cht ch hn v quy trình nghip v
cng nh giám sát.
Thông thng cho vay DNVVN có cha đng nhiu ri ro vì tính không n đnh
ca loi hình doanh nghip này, đng thi hu ht các DNVVN đu thiu tài sn th chp.
Chính vì vy nên các ngân hàng cha thc s mn mà vi đi tng khách hàng này.
Tuy nhiên các món vay này thng nh hn các món vay ca các doanh nghip
ln hay các d án đu t dài hn nên nó phn nào giúp cho các ngân hàng phân tán
đc ri ro.
1.2.2.2 Vai trò ca cho vay doanh nghip va và nh
thy đc tm quan trng ca hot đng cho vay ca NHTM trong vic phát
trin DNVVN, ta xét mt s vai trò ca cho vay DNVVN nh sau:
Th nht, hotăđngăchoăvayăđóngăvaiătròăđònăby kinh t, góp phnăđm
bo cho hotăđng caăcácăDNVVNăđc liên tc.
Trên thc t không mt DN nào có th đm bo đ 100% vn cho nhu cu
SXKD. Vn tín dng ca ngân hàng đư to điu kin cho các DN đu t xây dng c
bn, mua sm máy móc thit b ci tin phng thc kinh doanh, t đó góp phn thúc
đy to điu kin cho quá trình sn xut kinh doanh đc din ra liên tc.
Th hai, hotăđng cho vay DNVVN góp phn nâng cao hiu qu s dng
vn ca DNVVN.
Khi s dng vn vay ca ngân hàng, các DN phi tôn trng hp đng tín dng,
phi đm bo hoàn tr c gc ln lưi đúng hn và phi tôn trng các điu khon ca
hp đng cho dù DN làm n có hiu qu hay không. Do đó đòi hi các DN mun có
vn tín dng ca NH phi có phng án sn xut kh thi. Không ch thu hi đ vn mà
các DN còn phi tìm cách s dng vn có hiu qu, tng nhanh chóng vòng quay vn,
đm bo t sut li nhun phi ln hn lưi sut NH thì mi tr đc n và kinh doanh
5
có lãi. Trong quá trình cho vay, do NH thc hin kim soát trc, trong và sau khi gii
ngân buc DN phi s dng vn đúng mc đích và có hiu qu.
Th ba, cho vay DNVVN góp phn tp trung vn sn xut, nâng cao kh
nngăcnh tranh ca các DNVVN.
Cnh tranh là mt quy lut tt yu ca nn kinh t th trng, mun tn ti và
đng vng thì đòi hi các DN phi chin thng trong cnh tranh. c bit đi vi các
DNVVN, do có mt s hn ch nht đnh, vic chim lnh u th trong cnh tranh
trc các DN ln trong nc và ngoài nc là mt vn đ khó khn. Xu hng hin
nay ca các DN này là tng cng liên doanh, liên kt, tp trung vn đu t và m
rng sn xut, trang b k thut hin đi đ tng sc cnh tranh. Tuy nhiên đ có mt
lng vn đ ln đu t cho s phát trin trong khi vn t có li hn hp, kh nng
tích lu thp thì phi mt nhiu nm mi thc hin đc, và khi đó c hi đu t phát
trin không còn na. Nh vy đ có th đáp ng kp thi, các DNVVN ch có th tìm
đn tín dng ngân hàng, nhm giúp DN thc hin đc mc tiêu m rng SXKD. Hn
na, cùng vi vic cung cp tín dng ngân hàng cho các DN mt cách có hiu qu, các
NH cng đng thi đóng góp vào vic thc hin thành công các chính sách kinh t, xã
hi ca Nhà nc.
Th t, cho vay DNVVN góp phn thu hút vnănc ngoài phc v cho
hotăđng và phát trin các DNVVN.
Hin nay có rt nhiu nhà đu t nhn thy đc tim nng t các đt nc đang
phát trin, đin hình nh Vit Nam. Chính vì vy, các DNVVN, b phn chim đi đa
s trong các thành phn kinh t Vit Nam, cùng vi ngành ngh kinh doanh phong phú
đa dng, chính là mc tiêu hng đn ca các nhà đu t nc ngoài. Tín dng ngân
hàng chính là mt b phn quan trng giúp các DNVVN m rng quy mô SXKD và
nâng cao kh nng cnh tranh nhm thu hút liên tc vn đu t t bên ngoài.
1.2.3. Các hình thc cho vay doanh nghip va và nh ca ngân
ng thng mi
Cng nh các đi tng cho vay khác thì cho vay DNVVN có đy đ các
phng th
1.2.3.1 heo thi gian
Tính cht ca ngun vn huy đng đc vi thi hn dài hn hay ngn hn, lãi
sut cao hay thp cng quyt đnh vic NH la chn k hn tín dng nào. Hin nay,
NH cng cp 3 loi k hn cho vay nh sau:
Cho vay ngn hn: là loi cho vay có thi hn đn 12 tháng và đc s dng đ
bù đp s thiu ht vn lu đng ca các DN và các nhu cu chi tiêu ngn hn ca cá
nhân.
Thang Long University Library
6
Cho vay trung hn: là loi cho vay có thi hn trên 12 tháng đn 5 nm, đc s
dng đ đu t mua sm tài sn c đnh, ci tin hoc đi mi thit b, công ngh, m
rng sn xut kinh doanh, xây dng các d án mi có quy mô nh và thi gian thu hi
vn nhanh.
Cho vay dài hn: là loi cho vay có thi hn trên 5 nm và thi hn ti đa có th
lên 20-30 nm, thm chí 40 nm, đc cp đ đáp ng các nhu cu dài hn ca DN
nh xây dng nhà , các thit b, phng tin vn ti có quy mô ln, xây dng các xí
nghip mi.
1.2.3.2
heo đm bo tín dng đi vi khon vay
Cho vay không đm bo: là loi cho vay không có tài sn th chp, cm c hoc
s bo lãnh ca ngi th ba, mà vic cho vay ch da vào uy tín ca bn thân khách
hàng. Hình thc cho vay này ch áp dng cho cho các khách hàng tt, trung thc trong
kinh doanh, có kh nng tài chính lành mnh…
Cho vay có đm bo: là loi cho vay có tài sn đm bo n vay thông qua các
hp đng th chp, cm c hoc bo lãnh. Tài sn đm bo n vay có th là tài sn đã
có ch quyn hp pháp hình thành trc khi có giao dch tín dng hoc có th hình
thành t vn vay.
1.2.3.3 Theo phng thc cho vay
Cho vay tng ln: NH áp dng phng thc cho vay tng ln khi DNVVN có
nhu cu vay vn không thng xuyên. Mi ln có nhu cu vay vn, DNVVN lp h s
vay vn theo quy đnh ca NH.
Cho vay theo hn mc tín dng: Cho vay theo hn mc tín dng đc áp dng
đi vi DNVVN có nhu cu vay vn thng xuyên và có đc đim SXKD, luân
chuyn vn không phù hp vi phng thc cho vay tng ln. Cn c vào phng án,
k hoch SXKD, nhu cu vay vn ca DNVVN, tài sn bo đm tin vay, NH và
DNVVN xác đnh và tho thun mt hn mc tín dng duy trì trong thi hn nht đnh
hoc theo chu k SXKD.
Cho vay theo d án đu t: NH cho DNVVN vay vn đ thc hin các d án
đu t phát trin sn xut, kinh doanh, dch v và các d án đu t phc v đi sng.
Trng hp trong thi gian cha vay đc vn NH, mà DNVVN đư dùng ngun vn
huy đng tm thi khác đ chi phí theo d án đc duyt thì NH có th xem xét cho
vay bù đp ngun vn đó trên c s phi có chng t pháp lý chng minh rõ ngun
vn đư s dng trc. Trng hp ht thi gian gii ngân theo lch đư tho thun ban
đu mà DNVVN cha s dng ht mc vn vay ghi trong hp đng tín dng, nu
DNVVN đ ngh thì NH xem xét có th tho thun và ký kt b sung hp đng tín
dng tip tc phát tin vay phù hp vi tin đ thi công c th.
7
Cho vay tr góp: T chc tín dng và DNVVN xác đnh và tho thun s lãi vn vay
phi tr cng vi s n gc đc chia ra đ tr n theo nhiu k trong thi hn cho vay.
Cho vay thông qua nghip v phát hành và s dng th tín dng: NH chp
nhn cho DNVVN đc s dng s vn vay trong phm vi hn mc tín dng đ thanh
toán tin mua hàng hoá, dch v và rút tin mt ti máy rút tin t đng hoc đim ng
tin mt là đi lý ca NH. Vic cho vay thông qua nghip v phát hành và s dng th
tín dng theo quy đnh ca Chính ph, NHNN v phát hành và s dng th tín dng.
Cho vay theo hn mc tín dng d phòng: NH cam kt đm bo sn sàng cho
DNVVN vay vn trong phm vi hn mc tín dng nht đnh đ đu t cho d án.
Trong thi hn hiu lc rút vn ca hp đng, DNVVN phi tr phí cam kt theo mc
quy đnh ca NH.
Cho vay hp vn: NH cùng mt hoc mt s t chc tín dng khác thc hin cho
vay đi vi mt d án vay vn hoc phng án vay vn ca DNVVN; trong đó, NH
hoc mt t chc tín dng khác làm đu mi dàn xp. Cho vay hp vn đc thc hin
theo quy ch đng tài tr ca NHNN.
Cho vay theo hn mc thu chi: Hình thc cho vay mà NH tho thun bng vn
bn chp thun cho DNVVN chi vt s tin có trên tài khon thanh toán ca
DNVVN phù hp vi các quy đnh ca Chính ph và NHNN v hot đng thanh toán
qua các t chc cung ng dch v thanh toán.
Các loi hình cho vay theo các phng thc khác: Tu theo nhu cu ca tng
DNVVN và thc t phát sinh, NH s xem xét cho vay theo các phng thc khác, phù
hp vi đc đim hot đng ca NH cng nh DN trong tng thi k và không trái vi
quy đnh ca pháp lut.
1.3. M rng cho vay doanh nghip va và nh ca ngân
thngămi
1.3.1. Khái nim m rng cho vay doanh nghip va và nh
M rng cho vay DNVVN là các hot đng ca NH nhm tng cng đáp ng
nhu cu vay vn ca đi tng khách hàng này. thc hin m rng cho vay
DNVVN, NHTM phi thc hin kt hp nhiu hot đng khác nhau, đc vch ra c
th bng chính sách tín dng và phng hng c th cho mi thi kì. Các bin pháp
đó nhm kích thích nhu cu ca đi tng khách hàng là DNVVN đi vi TDNH,
đng thi tng cng kh nng cung ng vn ca NH đi vi các DN đó.
M rng cho vay DNVVN phi da trên tiêu chí s lng và cht lng. ó là
đnh hng m rng cho vay DNVVN bn vng, hiu qu và an toàn nht. Chính vì
vy, m rng cho vay đc xét theo c khía cnh m rng theo chiu rng và m rng
theo chiu sâu. Trong đó, m rng theo chiu rng là làm tng lên v s lng, quy
mô, còn m rng v chiu sâu là nâng cao v mt cht lng.
Thang Long University Library
8
1.3.2. S cn thit m rng cho vay doanh nghip va và nh
Th nht, DNVVN ngày càng gia tng v s lng trong s phát trin ca nn
kinh t. Hin nay vn cha có con s chính thc v s lng DNVVN ti Vit Nam,
tuy nhiên các nghiên cu cho thy DNVVN chim khong 97% tng s DN ti Vit
Nam. S DN mi thành lp mi nm đu tng trong sut 10 nm qua. Trong nm
2000, có khong 14.453 DN mi thành lp, và con s này gp khong 7 ln trong nm
2010. n tháng 12/2010, tng s DN ti Vit Nam khong 520.000. Theo thông tin
mi nht t B Tài chính, c nc hin có trên 500.000 DNVVN, chim ti 98% s
lng DN.
Th hai, các DNVVN đư bc đu to dng đc th và lc trong kinh doanh
ni đa, và tng bc tham gia vào th trng quc t, thu hút đu t vn và công ngh
ca nc ngoài. Gn đây, Vit Nam đc đánh giá là quc gia có môi trng kinh
doanh an toàn nht châu Á – đây là c hi rt ln cho các DNVVN ca Vit Nam
trong hot đng hp tác vi nc ngoài. Thc tin đang đòi hi các DNVVN ca Vit
Nam phi có nhng bc tin mi đ có th hi nhp và phát trin cùng vi các
DNVVN trong khu vc và th gii.
Th ba, xut phát t chính xu hng ca h thng NH hin nay. Nhìn nhn li
tình hình ca nn kinh t trong thi gian va qua có th thy rng, trong điu kin lm
phát cao, các cn “bưo giá”, “bưo lưi sut” din ra đư làm cho tình hình th trng tài
chính, tin t trong nc bt n, gây nhng nh hng không nh đn các hot đng
kinh t nói chung và hot đng NH nói riêng. C cu li danh mc tín dng theo
hng đm bo s cân đi gia ngun vn và s dng vn đ hn ch ri ro k hn
vn, đa dng hoá danh mc tín dng đ phân tán ri ro, u tiên vn tín dng cho các
ngành, lnh vc ít nhy cm, có kh nng chng đ bin đng giá c. Chính vì vy, m
rng cho vay DNVVN tr thành mt trong nhng xu hng ca toàn ngành ngân hàng
đ to điu kin cho các NHTM phân tán ri ro và nâng cao cht lng khon vay, hn
ch ti đa các ri ro mang tính hiu ng ln do các khon cho vay ln tác đng.
1.3.3. Các ch tiêu phn ánh m rng cho vay
Không th
da vào tc đ tng trng ca doanh s cho vay, d n cho vay,
s lng khách hàng…đ có th đánh giá đc mc đ m rng tín dng DNVVN ca
mt NH, mà bên cnh đó cn đt vn đ m rng tín dng DNVVN vào hoàn cnh
9
kinh t đ đa ra kt lun chính xác. Vì vy, đ đánh giá thc trng m rng tín dng
ca mt ngân hàng, cn xét đn c yu t đnh tính và đnh lng.
1.3.3.1 Ch tiêu đnh lng
rng s lng khách hàng DNVVN
Vi s gia tng ca s lng DNVVN v quy mô cng nh ngành ngh kinh
t theo tng nm nh hin nay, NH cn m rng tín dng bng cách tip cn các
khách hàng mi, tng phm vi không gian cung cp tín dng đn tng đa bàn, khu
vc dân c góp phn vào s phát trin đng đu đa dng ca nn kinh t. ng
thi, so sánh t l này vi c cu DN ti đa phng và trong xư hi đ nhn xét
đnh hng đúng đn trong hot đng m rng cho vay DNVVN ca NH.
gia
Mc tng t trng khách
hàng DNVVN so vi tng
s khách hàng qua tng
nm
=
t trng DNVVN nm(t) - t trng DNVVN nm(t-1)
T trng khách hàng
DNVVN so vi tng s
khách hàng hàng nm
=
S khách hàng DNVVN nm (t)
*100%
Tng s khách hàng nm (t)
T l tng s lng khách
hàng DNVVN qua tng
nm
S DNVVN nm (t) - S DNVVN
nm (t-1)
=
*100%
S DNVVN nm (t-1)
Thang Long University Library
10
rng quy mô tín dngăđi vi khách hàng DNVVN
Sau mt thi gian đi vào hot đng, các NH đư to dng đc quan h tín
dng vi mt s lng khách hàng DNVVN nht đnh. Tuy nhiên, NH cha thc s
đáp ng đc ti đa nhu cu v vn cho các khách hàng DNVVN hin ti ca
mình, trong khi nhu cu v vn ca các DNVVN cng đang ngày càng gia tng
trong điu kin phát trin kinh t hin nay. Chính vì vy, m rng tín dng là hot
đng cung cp cho khách hàng DNVVN khi lng tín dng ln hn so vi giai
đon trc đó.
Tngătrngădăn cho vay DNVVN
DNVVN
Mc tng d n
CV ca khách hàng
DNVVN qua tng
nm
=
D n CV DNVVN nm(t) - D n CV DNVVN nm(t-1)
T l tng d n
CV khách hàng
DNVVN qua tng
nm
D n CV DNVVN nm(t) - D n CV DNVVN
nm(t-1)
* 100%
=
D n CV DNVVN nm (t-1)
T trng d n
CV ca khách
hàng DNVVN
trên tng d n
hàng nm
=
D n CV DNVVN nm (t)
*100%
Tng d n nm (t)
11
Tngătrng doanh s cho vay DNVVN
Mc tng DSCV
khách hàng DNVVN
qua tng nm
=
DSCV DNVVN nm (t) - DSCV DNVVN nm (t-1)
sau so
T l tng DSCV
khách hàng
DNVVN qua tng
nm
DSCV DNVVN nm (t) - DSCV DNVVN nm
(t-1)
*100%
=
DSCV DNVVN nm (t-1)
DSCV DNVVN
rngăđiu kin cho vay
M rng điu kin cho vay là ni lng nhng điu kin đi vi khách hàng
vay vn, bng nhng c ch chính sách nh tài sn đm bo tin vay, đi tng
khách hàng vay không phi thc hin bin pháp bo đm tin vay, theo mc đ tín
nhim ca tng khách hàng đ có c ch chính sách u đưi v lãi sut, bin pháp áp
dng bo đm tin vay phù hp. M rng điu kin cho vay s tng đc s lng
khách hàng vay, qua đó d n vay cng tng theo, to điu kin cho vic m rng
tín dng.
T trng cho
vay không có
TSB
=
D n cho vay không có TSB
*100%
Tng d n cho vay
.
Thang Long University Library
12
T trng cho
vay có TSB
=
D n cho vay có TSB
*100%
Tng d n cho vay
M rng k hn cho vay
M rng k hn cho vay có ngha là đa dng hoá các loi k hn cho vay, linh
đng trong vic xác đnh k hn cho vay đáp ng mi yêu cu ca khách hàng. Vic
m rng k hn cho vay giúp cho khách hàng có thêm nhiu s la chn, giúp NH có
thêm nhiu sn phm vay vn đáp ng nhu cu đa dng ca khách hàng, to điu
kin cho khách hàng la chn hình thc phù hp vi nhu cu s dng vn ca mình.
T trng cho
vay ngn hn
=
D n cho vay ngn hn
*100%
Tng d n cho vay
T trng cho vay
trung dài hn
=
D n cho vay trung-dài hn
*100%
Tng d n cho vay
-
M rng thành phn kinh t cho vay
M rng thành phn kinh t cho vay ngha là đy mnh cung cp dch v cho
vay đn đng thi c đi tng khách hàng là DNNN và DN ngoài quc doanh.
Vic m rng thành phn kinh t cho vay giúp NH tng s lng khách hàng vay,
đng thi góp phn cân bng ngun vn tín dng cho khu vc t nhân và khu vc
nhà nc.
13
T trng cho vay
DNVVN nhà nc
=
D n cho vay
*100%
Tng d n cho vay
T trng cho vay
DNVVN ngoài
quc doanh
=
D n cho vay DNVVN ngoài quc doanh
*100%
Tng d n cho vay
cho vay DNVVN
Quá trình m rng quy mô, phm vi kinh doanh cng đng thi là quá trình
m rng nguy c, ri ro. ây là vn đ có tính quy lut và hot đng kinh doanh
ngân hàng cng không nm ngoài quy lut đó. M rng cho vay theo chiu rng
tim n rt nhiu ri ro khi NH tng cng lng tín dng cung cp cho KH ca
mình. Chính vì vy, m rng cho vay theo chiu sâu là các hot đng ca NH
nhm nâng cao cht lng tín dng nhm m rng cho vay mt cách an toàn và
hiu qu.
Trong phm vi bài khoá lun này, m rng cho vay theo chiu sâu vi các
DNVVN là các hot đng ca NH nhm hn ch t l n xu trên tng d n tín
dng cung cp cho các DN này.
T trng n xu khách
hàng DNVVN so vi
tng d n DNVVN
=
N xu DNVVN nm (t)
*100%
Tng d n CV DNVVN nm (t)
Thang Long University Library
14
T l tng n xu
khách hàng
DNVVN qua tng
nm
=
N xu DNVVN nm(t) - N xu DNVVN nm(t-1)
*100%
N xu DNVVN nm (t-1)
T trng n xu khách
hàng DNVVN so vi
tng n xu hàng nm
=
N xu DNVVN nm (t)
*100%
Tng n xu nm (t)
.
Ch tiêu thu lãi t DNVVN
T l thu lãi t DNVVN
so vi tng thu lãi
=
Thu lãi t DNVVN nm t
*100%
Tng thu lưi nm t
1.3.3.2 Ch tiêu đnh tính
S đaădng caăcácăphngăthc vay vn: M rng phng thc cho vay có
ngha là đa dng hoá các phng thc cho vay. Các DNVVN trong quá trình sn xut
kinh doanh phát sinh nhng nhu cu vn khác nhau v quy mô cng nh hình thc s
dng. Do s đa dng v ngành ngh, quy mô ca DNVVN vay vn ti NH nên vi mi
nhu cu khác nhau ca DNVVN đòi hi cn có s đa dng trong các hình thc cho vay
đ có th đáp ng đc nhu cu ca tt c các DN đó. Ví d nh vi các DN trong lnh
vc xut nhp khu, h cn s bo lãnh ca NH đ đm bo thanh toán bng ngoi t.
Các DN hot đng trong lnh vc xây dng có nhu cu vay theo d án đu t hoc s
bo lãnh ca NH đ tham gia d thu các công trình phc v hot đng kinh doanh.
Trong khi đó, các DN trong lnh vc thng mi cn nhng khon vay không thng
xuyên đ phc v hot đng kinh doanh có tính cht thi v ca mình nh cho vay
tng ln… Chính vì vy, các NH cn đa dng hoá các hình thc vay vn đ m rng
cho vay DNVVN mt cách toàn din.
iătng khách hàng DNVVN vay vn: s lng DNVVN ti Vit Nam rt
ln và rt đa dng trong mi lnh vc kinh doanh nh nông lâm, thu hi sn, công
15
nghip dch v, xây dng, thng mi…Ti mi ngành kinh doanh khác nhau bn thân
các DN li có nhng nhu cu vay vn khác nhau, chính s đa dng ca các DN các
ngành ngh kinh doanh đư góp mt phn làm cho tín dng ngân hàng đc m rng.
Chtălng ca các DNVVN vay vn ti NH: M rng cho vay ca NH đc
đánh giá là tích cc và hiu qu nu cht lng ca nhng DNVVN có quan h tín
dng vi NH có s ci thin qua thi gian. Cht lng ca DNVVN đc đánh giá
qua nhiu góc đ nh cht lng sn phm, trình đ qun lý, uy tín và lòng tin đi vi
khách hàng. Bên cnh đó, vic đánh giá nhìn nhn qua cht lng ca công tác qun
tr điu hành trong DN, ca vic tuân th các quy đnh v môi trng, tiêu chun lao
đng, các vn đ trách nhim xã hi, v các hot đng nghiên cu, phát trin, sáng to
và trình đ tip thu, chuyn giao công ngh mi cng là điu kin cn thit. Tinh thn
tích cc tham gia xây dng chính sách, xây dng mt môi trng kinh doanh minh
bch, rõ ràng, không có tham nhng cng th hin đc cht lng ca các DN thuc
khu vc kinh t này.
Nngălc qun lý ca bn thân NH: Nng lc qun lý ca NH đc ci thin là
mt minh chng cho vic m rng cho vay đc din ra an toàn và hiu qu. Các
NHTM vi đc thù là các t chc kinh doanh “tin”, có đ ri ro cao và mc đ nh
hng ln thì vn đ qun lý, đc bit là qun tr ni b li càng có ý ngha hn, đc
bit đi vi mt nc đang phát trin nh Vit Nam, khi ngân hàng là ngun tài chính
bên ngoài cc k quan trng đi vi DN. Mt ngân hàng yu kém trong qun tr s
không ch gây tn tht cho chính ngân hàng đó, mà còn to nên nhng ri ro nht đnh
mang tính dây chuyn cho các đn v khác và ngc li. Rõ ràng, kh nng chng đ
ca ngân hàng càng cao, kh nng h tr cho khu vc DNVVN s càng ln. Vì vy,
nng lc qun lý ca NH nói chung và qun tr ri ro nói riêng, cn thc hin tt da
trên mt s nguyên tc sau: nguyên tc chp nhn ri ro; nguyên tc điu hành ri ro
cho phép; nguyên tc qun lý đc lp các ri ro riêng bit; nguyên tc phù hp gia
mc đ ri ro cho phép và kh nng tài chính; nguyên tc hiu qu kinh t, nguyên tc
hp lý v thi gian và phù hp vi chin lc chung ca ngân hàng v.v…
1.3.4. Các nhân t nh hng đn m rng cho vay doanh nghip va và nh ca
ngân hàng thng mi
1.3.4.1 Nhân t khách quan
a. Môiătrng kinh doanh
rình đ phát trin kinh t xã hi ca đt nc
Cùng vi xu hng m ca và hi nhp hin nay, lc lng sn xut ngày càng
đóng vai trò quan trng. T lúc bc vào c ch th trng, nn kinh t Vit Nam đư
có nhiu khi sc. c bit là vic gim dn t trng DN nhà nc, thay vào đó là s
Thang Long University Library
16
tng lên ca các DN t nhân, công ty c phn, DN nc ngoài….Hin nay, các
DNVVN ngày càng tng lên v s lng và cht lng, là b phn khách hàng tim
nng đi vi các NHTM. Vì vy NHTM ngày càng chú trng m rng và nâng cao
hiu qu cho vay đi vi DNVVN.
rình đ phát trin và c s h tng ca đa phng mà NH hot đng.
tng đa phng, NH s tin hành kho sát và phân loi khách hàng, xác đnh
đi tng tim nng mà NH hng đn. Vì vy, mt trong nhng nhân t nh hng
ti hiu qu cho vay DNVVN ca NH là đc trng ngành ngh và trình đ phát trin
ca đa phng mà NH hot đng.
cnh tranh ca các NH khác trên cùng đa bàn
Vi s gia tng ca các dch v tài chính ngân hàng hin nay, các NHTM không
ngng đy mnh cnh tranh nhm gia tng th phn hot đng, đi trc đón đu trong
vic tìm kim khách hàng. Hin nay, hu ht các NHTM đu nhn ra DNVVN là lc
lng KH rt tim nng, do đó mc đ cnh tranh trong hot đng này càng gay gt.
b. CácăchínhăsáchăvƠăquyăđnh ca NHNN
Các NHTM đóng vai trò là đu mi quan trng ca nn kinh t, là đng lc ca
tit kim và đu t, thúc đy nhp đ các hot đng sn xut và thng mi trong nc
và quc t. Vì th Nhà nc cn phi tác đng ti h thng NHTM nhm đm bo an
toàn cho nn kinh t th trng, thc hin các chính sách v mô v kinh t xã hi và
NHNN là cu ni đ Nhà nc thc hin các mc tiêu đó. Trong giai đon cn kích
thích hot đng đu t và SXKD, NHNN có th gim lãi sut chit khu hoc gim t
l d tr bt buc, khi đó mt bng lãi sut gim và các NHTM có th m rng hot
đng cho vay, giúp DNVVN d dàng tip cn vi tín dng ca NHTM.
c. Các yu t thuc v DN
Th nht, tính minh bch v tài chính và trình đ qun lý ca DN
Vi vic s dng các h thng k toán chun, lp báo cáo tài chính minh
bch rõ ràng s to điu kin thun li cho DN tip cn vi ngun vn ca NHTM.
Ngc li, nu DN không chng minh đc tính minh bch v tài chính cng nh
đáp ng đc các yêu cu v h thng s sách k toán, thì NH s nghi ng kh
nng tr n ca DN. Bên cnh đó, trình đ ca đi ng qun lí DN cng rt quan
trng, cho bit DN đó có đang đc dn dt bi mt b máy qun lí có nng lc và
có tm nhìn hay không. ây là yu t thm đnh da trên lòng tin nhng có vai trò
rt quan trng trong quyt đnh cho vay ca NHTM.