B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU CHO VAY TIÊU DÙNG
TI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN
NÔNG THÔN VIT NAM ậ CHI NHÁNH LÁNG H
SINH VIÊN THC HIN : TRN M MAI
MÃ SINH VIÊN : A16408
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG
HÀ NI - 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU CHO VAY TIÊU DÙNG
TI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN
NÔNG THÔN VIT NAM ậ CHI NHÁNH LÁNG H
Giáoăviênăhng dn : Ths. Phm Th Bo Oanh
Sinh viên thc hin : Trn M Mai
Mã sinh viên : A16408
Chuyên ngành : Tài chính ậ Ngân hàng
HÀ NI - 2014
Thang Long University Library
LIăCAMăOAN
Em xin cam đoan đ tài nghiên cu là kt qu ca quá trình hc tp, nghiên cu
thc t, ni dung t làm, không sao chép. Các s liu trong báo cáo là trung thc và
đc trích dn t ngun Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam –
Chi nhánh Láng H.
Sinh viên
Trn M Mai
LI CMăN
Li đu tiên em xin gi li cm n chân thành đn các thy cô Trng i hc
Thng Long, đc bit là các thy cô Khoa Kinh t Qun lý đư dìu dt và truyn đt
nhng kin thc b ích cho em trong sut nhng nm hc va qua. Vi nhng kin
thc mà thy cô đư truyn đt cùng vi s ch bo tn tình đư giúp em rt nhiu trong
quá trình hc tp cng nh trong công vic sau này.
Em xin gi li cm n chân thành đn cô Ths.Phm Th Bo Oanh. Vi nhng
li khuyên, s ch bo, hng dn tn tình ca cô đư giúp em rt nhiu trong quá trình
thc hin và hoàn thành khóa lun tt nghip ca mình.
Em cng xin gi li cm n đn Ban lưnh đo cùng tp th các anh ch cán b
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam – Chi nhánh Láng H đư
giúp đ tn tình cho em trong sut quá trình thc tp, to điu kin cho em tip cn
đc nhng công vic thc t và hoàn thành tt bài khóa lun.
Do còn nhiu hn ch v kin thc cng nh kinh nghim thc tin nên bài khóa
lun còn nhiu thiu sót. Vì vy, em rt mong nhn đc s đóng góp, ch bo ca các
Quý Thy Cô đ bài khóa lun ca em đc hoàn thin hn.
Sau cùng em xin kính chúc Quý Thy Cô trng i hc Thng Long và các anh
ch, cán b Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam – Chi nhánh
Láng H luôn di dào sc khe và công tác tt.
Em xin chân thành cm n!
Sinh viên
Trn M Mai
Thang Long University Library
LI M U
1. Tính cp thit caăđ tài
Khi nn kinh t phát trin, đc bit là khi Vit Nam gia nhp WTO đư gây áp lc
không h nh đi vi các ngân hàng trong nc v kh nng tn ti và cnh tranh.
có th đng vng, các ngân hàng thng mi (NHTM) trong nc đư không ngng ci
tin, nâng cao cht lng dch v. Bên cnh vic huy đng vn, cho vay là hot đng
c bn không th thiu ca các NHTM. Tuy vy, t xa ti nay các ngân hàng hu ht
ch quan tâm đn cho vay các doanh nghip ln nhm phc v sn xut kinh doanh
hàng hóa mà cha thc s chú ý rng nhu cu vay tiêu dùng ca ngi dân đang ngày
mt tng cao.
Cùng vi s phát trin ca nn kinh t, đi vi nhng h dân có mc sng trung
bình khá, nhu cu ca h là mt cn nhà khang trang, phng tin đi li hay nhng đ
dùng phc v cho nhu cu thit yu trong cuc sng nh: Tivi, t lnh, điu hòa, máy
git… Hay đi vi nhng h dân có mc sng cao hn, h li mong mun có mt cn
h đp, đy đ tin nghi, ni tht sang trng, trang thit b hin đi, bt mt… Tuy
nhiên, khi nn kinh t đang trong thi gian khng hong cùng vi mc thu nhp hin
nay, phn ln ngi tiêu dùng không th chi tr cho tt c các nhu cu mua sm cùng
lúc. Nm bt thc t, các ngân hàng đư thc hin cung cp các dch v cho vay tiêu
dùng (CVTD) di nhiu hình thc khác nhau nhm to điu kin cho khách hàng có
th tha mãn nhu cu ca mình trc khi có kh nng thanh toán. Và ch trong mt
thi gian ngn khi các sn phm này ra đi, s lng khách hàng tìm ti ngân hàng đư
không ngng tng lên, to ra ngun thu nhp không nh cho h thng ngân hàng.
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam – Chi nhánh Láng H
(NNVPTNTVN - CNLH) nói riêng và Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông
thôn Vit Nam nói chung là nhng đn v tiên phong trong CVTD ti Vit Nam và qua
đó đư đt đc nhng thành công nht đnh. Tuy vy, vi s lng dày đc các ngân
hàng cnh tranh nh hin nay đư khin CVTD gp nhiu khó khn. Vì vy, ngân hàng
cn phi có nhng gii pháp đy mnh hn na hiu qu CVTD, n lc hn đ tr
thành kênh kt ni hiu qu gia ngun vn huy đng đc vi nhu cu b gii hn
bi kh nng thanh toán, t đó to ra li nhun cho chính ngân hàng, đng thi cng
giúp cho s phát trin chung ca toàn xã hi.
Sau mt thi gian thc tp ti NNVPTNTVN - CNLH, tìm hiu v thc trng
hot đng CVTD ca chi nhánh, em đư chn: ắGii pháp nâng cao hiu qu cho vay
tiêu dùng ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam ậ Chi
nhánh Láng H” làm đ tài cho khóa lun tt nghip ca mình.
2. Mcăđíchănghiênăcuăđ tài
Khóa lun tp trung nghiên cu làm rõ ba mc tiêu sau:
H thng hóa li c s lý lun v CVTD và hiu qu CVTD ca NHTM.
Phân tích đánh giá thc trng CVTD và hiu qu CVTD ca Ngân hàng
NNVPTNTVN – CNLH. T đó, tìm ra đc nhng hn ch còn tn ti và nguyên
nhân ca hn ch.
T c s trên đ tài tìm ra mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu CVTD ti
Ngân hàng NNVPTNTVN – CNLH.
3.ăiătng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: CVTD đi vi khách hàng cá nhân và h gia đình ca
ngân hàng thng mi.
Phm vi nghiên cu: CVTD ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông
thôn – Chi nhánh Láng H giai đon nm 2011- 2013.
4.ăPhngăphápănghiênăcu
thc hin mc tiêu nghiên cu ca đ tài, khóa lun s dng kt hp nhiu
phng pháp nghiên cu, trong đó tp trung vào các phng pháp nghiên cu nh sau:
so sánh, phân tích, tng hp, kt hp gia lý lun và t duy logic đ phân tích chng
minh và đ ra các gii pháp.
5. Kt cu ca khóa lun
Ngoài li m đu, kt lun, danh mc các t vit tt, danh mc bng biu, đ th
kt cu ca khóa lun gm có ba phn chính vi ni dung nh sau:
Chngă1:ăCăs lý lun v cho vay tiêu dùng ca ngơnăhƠngăthngămi
Chngă 2:ă Thc trng hiu qu cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng Nông
nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam ậ Chi nhánh Láng H
Chngă3:ăMt s gii pháp nâng cao hiu qu cho vay tiêu dùng ti Ngân
hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam ậ Chi nhánh Láng H
Thang Long University Library
MC LC
CHNG 1. C S LÝ LUN V HIU QU CHO VAY TIÊU DÙNG CA
NGÂN HÀNG THNG MI 2
1.1. Khái quát v hot đng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng thng mi 2
1.1.1. Khái nim cho vay tiêu dùng 2
1.1.2. c đim và vai trò cho vay tiêu dùng 3
1.1.3. i tng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng thng mi 7
1.1.4. Nguyên tc và điu kin cho vay tiêu dùng 8
1.1.5. Phng thc cho vay tiêu dùng 10
1.1.6. Các bin pháp đm bo tin vay trong cho vay tiêu dùng 12
1.1.7. Qui trình cho vay tiêu dùng 12
1.1.8. Phân loi cho vay tiêu dùng 16
1.2. Hiu qu cho vay tiêu dùng ca ngân hàng thng mi 19
1.2.1. Khái nim hiu qu cho vay tiêu dùng 19
1.2.2. S cn thit phi nâng cao hiu qu cho vay tiêu dùng 20
1.2.3. Các ch tiêu đánh giá hiu qu cho vay tiêu dùng 22
1.2.4. Các nhân t nh hng ti hiu qu cho vay tiêu dùng 28
CHNG 2. THC TRNG HIU QU CHO VAY TIÊU DÙNG TI NGÂN
HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM ậ CHI
NHÁNH LÁNG H 36
2.1. Tng quan v Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam –
Chi nhánh Láng H 36
2.2. Thc trng cho vay tiêu dùng ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin
Nông thôn Vit Nam – Chi nhánh Láng H giai đon 2011 - 2013 37
2.2.1. C s pháp lý và điu kin cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng Nông nghip và
Phát trin Nông thôn Vit Nam – Chi nhánh Láng H 37
2.2.2. Quy trình cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông
thôn Vit Nam – Chi nhánh Láng H 39
2.2.3. Sn phm cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông
thôn Vit Nam – Chi nhánh Láng H 41
2.2.3. Tình hình cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông
thôn Vit Nam – Chi nhánh Láng H giai đon 2011 – 2013 46
2.3. Thc trng hiu qu cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng Nông nghip và phát
trin nông thôn Vit Nam – Chi nhánh Láng H giaiăđon 2011 ậ 2013 55
2.3.1. Các ch tiêu đánh giá hiu qu cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng Nông
nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam – Chi nhánh Láng H 55
2.3.2. ánh giá thc trng hiu qu cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng Nông nghip
và Phát trin Nông thôn Vit Nam – Chi nhánh Láng H 63
CHNG 3. MT S GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU CHO VAY TIÊU
DÙNG TI NGÂNG HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN
VIT NAM ậ CHI NHÁNH LÁNG H 72
3.1.ă nh hng phát trin hiu qu cho vay tiêu dùng ca Ngân hàng Nông
nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam ậ Chi nhánh Láng H 72
3.2. Mt s giiăphápăđy mnh hiu qu cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng Nông
nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam ậ Chi nhánh Láng H 73
3.2.1. Xây dng chin lc cho vay tiêu dùng đúng đn và hp dn đi vi khách
hàng 73
3.2.2. Phát trin mng li khách hàng 74
3.2.3. Phòng nga, hn ch ri ro trong cho vay tiêu dùng 75
3.2.4. Tng cng công tác kim tra, giám sát sau cho vay tiêu dùng 77
3.2.5. Tng cng chin lc marketing 78
3.2.6. Nâng cao s lng cng nh cht lng đi ng cán b tín dng 78
3.2.7. Nâng cao cht lng sn phm cho vay tiêu dùng 79
3.2.8. Hoàn thin công tác thm đnh trc khi cho vay 80
3.2.9. Nâng cao qun lý chi phí trong hot đng cho vay tiêu dùng 82
3.2.10. Hin đi hóa các trang thit b, công ngh trong ngân hàng 83
3.3. Mt s kin ngh 83
3.3.1. Kin ngh vi c quan qun lý nhà nc 83
3.3.2. Kin ngh vi Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam 85
Thang Long University Library
DANH MC VIT TT
Ký hiu vit tt
Tênăđyăđ
CBTD
Cán b tín dng
CP
C phn
CVTD
Cho vay tiêu dùng
DSCV
Doanh s cho vay
DSTN
Doanh s thu n
GTCG
Giy t có giá
KH
Khác hàng
NHNN
Ngân hàng Nhà nc
NHNN&PTNT VN –
CNLH
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông
thôn Vit Nam – Chi nhánh Láng H
NHNN&PTNT VN
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông
thôn Vit Nam
NHTM
Ngân hàng thng mi
PGD
Phòng giao dch
TCTD
T chc tín dng
TSB
Tài sn đm bo
Techcombank
Ngân hàng Thng mi C phn K Thng
Vit Nam
Vietcombank
Ngân hàng Thng mi C phn Ngoi thng
Vit Nam
Agribank
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông
thôn Vit Nam
VN
Vit Nam ng
DANH MC CÁC BNG BIU,ăSă
Bng 2.1. Tình hình doanh s cho vay tiêu dùng ca NHNN&PTNT VN – CNLH qua
các nm 2011 – 2013 47
Bng 2.2. Tình hình doanh s thu n cho vay tiêu dùng ca NHNN&PTNT VN –
CNLH qua các nm 2011 – 2013 48
Bng 2.3. D n cho vay tiêu dùng theo thi hn các nm 2011 – 2013 50
Bng 2.4. D n CVTD theo sn phm CVTD qua các nm 2011 – 2013 52
Bng 2.5. S lng khách hàng vay tiêu dùng ti NHNN&PTNT VN - CNLH trong
các nm 2011 – 2013 56
Bng 2.6. Tình hình n quá hn và n xu trong tng d n CVTD trong các nm
2011 – 2013 60
Bng 2.7. Vòng quay vn tín dng CVTD trong các nm 2011 – 2013 61
S đ 1.1. Quy trình cho vay tiêu dùng gián tip 18
S đ 1.2. Quy trình cho vay tiêu dùng trc tip 19
S đ 2.1. Quy trình cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông
thôn Vit Nam - Chi nhánh Láng H 40
Biu đ 2.1. D n cho vay tiêu dùng ca NHNN&PTNT VN – CNLH qua các nm
2011 – 2013 49
Biu đ 2.2. D n CVTD theo mc đ tín nhim qua các nm 2011 - 2013 54
Biu đ 2.3. H s thu n cho vay tiêu dùng ca NHNN&PTNT VN – CNLH qua các
nm 2011 – 2013 58
Biu đ 2.4. Thu nhp t hot đng CVTD qua các nm 2011 - 2013 63
Thang Long University Library
2
CHNGă1. CăS LụăLUN V HIUăQU CHO VAY TIÊU DỐNGăCAă
NGỂNăHÀNGăTHNGăMI
1.1. Khái quát v hot đng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng thng mi
1.1.1. Kháiănimăcho vay tiêu dùng
Trong nn kinh t hi nhp nh hin nay, cùng vi s phát trin ca nn kinh t
th trng thì ngân hàng đc coi là mt trung gian tài chính quan trng bc nht ca
nn kinh t. S hot đng hiu qu ca nó s là tin đ cho vic luân chuyn, phân b
và s dng hiu qu các ngun lc tài chính cng nh kích thích tng trng kinh t
mt cách bn vng. Nhc đn hot đng ch yu ca ngân hàng thì không th không
nói đn hot đng cho vay. c bit là đi vi các ngân hàng Vit Nam thì li nhun
t hot đng cho vay đem li chim mt phn rt ln trong tng li nhun. Do vy, có
th nói cho vay là hot đng ch cht ca các ngân hàng thng mi.
Cho vay đc coi là mt trong các nghip v truyn thng ca NHTM, nó đc
hình thành ngay t bui s khai ca các ngân hàng. Nghip v cho vay đc đánh giá
là hot đng phc tp nht nhng li là hot đng ch yu, to kh nng sinh li cao
nht cho các NHTM.
Theo Giáo trình Nghip v Ngân hàng thng mi ca Trng i hc Thng
Long xut bn nm 2009: “Cho vay ca NHTM là vic chuyn nhng tm thi mt
lng giá tr t NHTM (ngi s hu) sang khách hàng vay (ngi s dng) sau mt
thi gian nht đnh quay tr li NHTM vi giá tr ln hn lng giá tr ban đu”.
Theo điu 4 Lut các T chc tín dng nm 2010: “Cho vay là hình thc cp tín
dng, theo đó bên cho vay giao hoc cam kt cho khách hàng mt khon tin đ s
dng vào các mc đích xác đnh trong mt thi gian nht đnh theo tha thun vi
nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi”.
Trên c s đó thì hot đng cho vay ca NHTM có th đc hiu nh sau: “Cho
vay là mt giao ếch v tài sn (tin hoc hàng hoá) gia bên cho vay (ngân hàng và
các đnh ch tài chính khác) và bên đi vay (cá nhân, ếoanh nghip, và các ch th
khác), trong đó bên cho vay chuyn giao tài sn cho bên đi vay s ếng trong mt
thi hn nht đnh thỀo tho thun, bên đi vay có trách nhim hoàn tr vô điu kin
vn gc và lãi cho bên cho vay khi đn hn thanh toán”.
Trong thi bui hi nhp toàn cu, con ngi có điu kin tip xúc vi nhiu nn
công ngh hin đi, vn minh tiên tin trên th gii. Mi ngi hng ti cuc sng có
cht lng cao vi nhng nhu cu nh mua nhà, tin nghi sinh hot, phng tin vn
chuyn, y t, du hc,… Nm bt đc xu hng này ca th trng, các NHTM đa ra
dch v CVTD. CVTD là mt sn phm ca cho vay nhm đáp ng nhu cu ca khách
hàng là cá nhân và h gia đình. Ch yu, CVTD đc coi là khon tin vay cp cho
3
các h gia đình đ cho dùng cho các mc đích không kinh doanh. CVTD có đi tng
khách hàng vay vn cng nh mc đích s dng vn rt đa dng. Vì vy, đây là hình
thc cho vay vi các sn phm dch v phong phú t quy mô đn thi hn cho vay.
T đó, CVTD là mt hot đng ca cho vay. Trong đó, ngân hàng tài tr cho nhu
cu vay vn tiêu dùng ca các cá nhân và h gia đình. Vy, cho vay tiêu dùng là vic
ngân hàng giao hoc cam kt giao cho khách hàng mt khon tin theo tha thun
vi nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi trong khong thi gian nht đnh đ s
dng cho mc đích tiêu ếùng, sinh hot và các nhu cu phc v đi sng ca khách
hàng. Nhng khon chi giá tr ln, cn tích góp lâu dài vt quá điu kin tài chính
ca khách hàng. CVTD cho phép khách hàng đc s dng trc kh nng mua hàng
hóa ca mình trong tng lai, tc là to điu kin tha mãn nhu cu tiêu dùng trc
khi h có kh nng chi tr. Do đó, ngoài vic nâng cao mc sng v mt vt cht,
CVTD còn gián tip kích thích sn xut và phát trin kinh t.
1.1.2. căđimăvƠăvai trò cho vay tiêu dùng
1.1.2.1. c đim ca cho vay tiêu ếùng
Quy mô ca tng các khon vay nh nhng s lng các khon vay ln
c đim này xut phát t đi tng ca CVTD là các cá nhân và h gia đình.
H tìm đn ngân hàng vi mc đích vay tiêu dùng có nhu cu vn không ln, thng
vay đ đáp ng nhu cu tiêu dùng, mua sm khi đư có mt khon tích ly t trc
(ngân hàng không cho vay 100% nhu cu vn). Vì vy, các khon CVTD thng có
quy mô nh so vi tài sn ca ngân hàng, nhng s lng khon vay rt ln do nhu
cu chi tiêu ca các cá nhân và h gia đình là không gii hn.
Lãi sut thng cao và “cng nhc”
Lãi sut ca các khon CVTD hu ht đu cao hn so vi nhng khon vay khác
trong ngân hàng. Nguyên nhân do quy mô ca các khon vay thng nh dn đn chi
phí cho vay cao (tn nhiu thi gian, nhân lc thm đnh, chi phí qun lý các khon
vay và theo dõi tình hình s dng vn vay ca khách hàng). ng thi, CVTD tim n
nhiu ri ro và rt khó kim soát vì vy khách hàng mun vay theo hình thc CVTD
phi chu mc lãi sut khá cao. Mc lãi sut cao giúp cho ngân hàng hn ch đc ri
ro và n đnh thu nhp trong nhng trng hp xy ra s c ngoài ý mun. Bên cnh
mc lãi sut cao, CVTD còn có lãi sut c đnh, đc bit là các khon vay tiêu dùng tr
góp, không ging nh các khon vay kinh doanh có lãi sut thay đi theo điu kin th
trng.
ri ro cao
Vì đi tng ca các hot đng CVTD là các cá nhân, h gia đình nên bên cnh
các yu t khách quan t bên ngoài nh: thiên tai, mt mùa, tht nghip, tình trng sc
Thang Long University Library
4
khe, chu kì kinh t…, còn có các yu t ch quan t chính ngi tiêu dùng nh: tâm
lý tiêu dùng (ngi tiêu dùng mun vay tiêu dùng nhng không mun tr). Trong
nhng trng hp nh vy, dù có nm gi tài sn đm bo ngân hàng vn phi đi mt
vi ri ro gim thu nhp. Mt khác do các khon vay tiêu dùng thng có lãi sut cng
nhc nên khi lãi sut huy đng tng lên, ngân hàng đi mt vi ri ro lãi sut.
Có tính nhy cm theo chu k ca nn kinh t
CVTD ly thu nhp ca khách hàng làm c s đ quyt đnh mc tín dng, thi
hn cho vay, phng thc tr gc và lưi… Trong khi đó, thu nhp ca khách hàng li
ph thuc vào nhiu yu t nh: ngh nghip, công vic, thâm niên làm vic ca khách
hàng,… và đc bit là chu kì ca nn kinh t. Khi nn kinh t phát trin, mi ngi kì
vng trong tng li, thu nhp ca mình s tng cao và h có xu hng chi tiêu nhiu
hn. ng thi, các nhà sn xut đc khuyn khích sn xut ra nhiu mt hàng đa
dng v mu mã, chng loi cng nh nâng cao đc cht lng sn phm, t đó
khuyn khích đc nhu cu tiêu dùng ca dân c. Nu thu nhp ca ngi dân không
đáp ng đc nhu cu tiêu dùng, h s phát sinh nhu cu xin vay ca các ngân hàng vì
tin tng vào du hiu lc quan ca nn kinh t, chc chn s hoàn tr đc khon vay
trong tng lai. Các ngân hàng cng s m rng quy mô cho vay nên CVTD s phát
trin khi nn kinh t tng trng.
Nhu cu đi vi các khon vay tiêu dùng ca khách hàng ít co giãn vi lãi sut
Khách hàng vay tiêu dùng thng quan tâm đn nhng tin ích và giá tr mà vay
tiêu dùng đem li nhm tha mãn nhu cu tiêu dùng hn là chi phí phi tr đ có khon
vay đó. Mc khác, s lng khon vay nh, s tin gc và lãi khách hàng thanh toán
theo đnh k, vì vy s tin tr đnh kì không quá ln, không gây nh hng nghiêm
trng đn thu nhp ca khách hàng.
Ngun tr n t thu nhp ca ngi vay
Ngun tr n ca khách hàng thng đc trích t thu nhp. Vì vy, vic kim
soát các ngun tr n này gp nhiu khó khn. Hn na, ngun tr n ca ngi vay
có th bin đng, nó ph thuc vào quá trình làm vic, tài nng, và sc khe ca tng
ngi. Nu ngi vay b cht, m, mt vic,… ngân hàng rt khó thu li n. hn
ch ri ro, hu ht các khon cho vay tiêu dùng đu phi có tài sn đm bo.
Thng phi có tài sn đm bo
Nghip v tín dng nói chung và CVTD nói riêng là mt trong nhng hot đng
ch yu đem li ngun li nhun cho các NHTM. Vic CVTD đc da trên c s
lòng tin, s uy tín ca khách hàng. Th nhng cht lng các thông tin tài chính ca
khách hàng thng không cao đư gây không ít tr ngi cho ngân hàng khi thc hin
quy trình CVTD. Hin tng thông tin bt cân xng là mt tt yu, khó tránh khi
trong các giao dch kinh t và hin nhiên có nh hng rt ln đi vi hot đng cho
5
vay ti các NHTM. Do đó, đ hn ch mt phn nh hng ca hin tng thông tin
bt cân xng, mt phng pháp c đin đang đc áp dng là: Tài sn đm bo.
1.1.2.2. Vai trò ca cho vay tiêu ếùng
Hin nay, CVTD không nhng là hình thc cho vay ph bin ca NHTM mà còn
th hin rõ vai trò to ln không ch đi vi ngân hàng mà còn đi vi ngi tiêu dùng,
doanh nghip và nn kinh t.
(1) i vi NHTM
a ếng hóa sn phm, dch v ca NHTM
Xu hng hot đng ca các NHTM ngày nay là đa dng hóa các hot đng
nghip v, đa ra th trng các sn phm tín dng mi đ đáp ng nhu cu ngày càng
cao ca khách hàng. CVTD đáp ng đ các yêu cu phát trin đó ca ngân hàng và
cng làm tng sc cnh tranh vi các đi th tim nng khác.
Giúp ngân hàng phân tán ri ro
CVTD va giúp chia s ri ro, đa dng hóa hot đng ngân hàng, va thit lp
đc mi quan h mt thit gia ngân hàng vi khách hàng, làm cho kh nng thích
ng ca ngân hàng vi th trng ngày càng cao. iu này đc th hin rõ trong nn
kinh t phát trin hin nay vi vô vàn đi th cnh tranh, các NHTM luôn phát trin và
ngày càng phát trin.
Thu hút thêm khách hàng
Các ngân hàng hin nay còn tng lng khách hàng vay tiêu dùng ca mình
thông quá các ca hàng bán l. Khách hàng có th nhn đc s h tr tiêu dùng ca
ngân hàng thông qua mt s đi lý bán l nh: mua tr góp vi lãi sut hp dn, mua
u đưi… Hình thc này va kích thích nhu cu mua sm, va giúp ngân hàng m rng
khách hàng ca mình. Vic này có ý ngha rt ln trong vic chia s ri ro cho ngân
hàng và ngay c bn thân ngi bán l.
Nâng cao thu nhp cho NHTM
Bên cnh nhng vai trò nêu trên, CVTD còn có li ích nh: giúp cho ngân hàng
m rng mi quan h vi khách hàng, t đó tng kh nng huy đng các loi tin gi
cho ngân hàng hay to điu kin cho ngân hàng đa dng hóa hot đng kinh doanh nh
vy nâng cao thu nhp và phân tán ri ro cho ngân hàng.
Nh vy, vai trò ca CVTD đi vi các NHTM là không th ph nhn, ngày
càng phát huy đc vai trò trung gian tài chính trong nn kinh t ca ngân hàng mà
còn mang li cho ngi tiêu dùng cách tip cn vi cuc sng mi đy tin nghi hn.
Thang Long University Library
6
(2) i viăbnăthơnăngiătiêuădùng
Giúp ngi đân đc hng cht lng cuc sng cao hn trc khi kh
nng có th t đáp ng
Ngi tiêu dùng có th hng li ích trc tip ca dch v ngân hàng, đc
hng các tin ích trc khi tích ly đ tin và đc bit quan trng hn là điu đó rt
cn thit cho nhng trng hp chi tiêu bc thit (thng là y t và giáo dc). Hin
nay, CVTD không ch đáp ng nhu cu bc thit mà nó còn là mt cách thc h tr đ
ngi tiêu dùng có th nâng cao mc sng. i vi th h tr và ngi thu nhp thp,
CVTD giúp h có đc cuc sng n đnh ngay t khi còn tr, giúp h có th mua mt
cn nhà khang trang, phng tin đi li, nhng đ dùng phc v cho nhu cu thit yu
trong cuc sng nh: Tivi, t lnh, điu hòa, máy git…, to cho h đng lc đ làm
vic, tit kim, nuôi dng con cái. Hay đi vi nhng h dân có mc sng cao hn,
CVTD giúp h có mt cn h đp, đy đ tin nghi, ni tht sang trng, trang thit b
hin đi, bt mt…Tuy nhiên, nu lm dng CVTD rt tai hi vì có th làm cho ngi
đi vay chi tiêu vt quá mc cho phép, làm gim kh nng tit kim hoc khó khn chi
tiêu trong tng lai.
Kích thích ngi lao đng đt hiu qu công vic cao hn
Cuc sng ca con ngi không ngng đc nâng cao làm cho nhu cu ca con
ngi v tiêu dùng hàng hóa không dng li nhng mt hàng đn gin, mà h còn
mun nhng th giá tr hn th na. Nh trên đư nói, khi CVTD đư đáp ng đc
nhng nhu cu v ngun tài chính ca h. thì lúc này s kích thích ngi lao đng đt
hiu qu công vic cao hn đ cho, to đng lc đ h làm vic,
(3) iăviădoanhănghipăsnăxutăkinhădoanh
To điu kin cho ếoanh nghip quay vòng vn nhanh chóng
Mt trong nhng khó khn cho doanh nghip sn xut kinh doanh là ngi tiêu
dùng mun s dng hàng hóa nhng h cha đ kh nng thanh toán. giúp khách
hàng có th đáp ng nhu cu, doanh nghip bán đc hàng, rt cn đn hình thc h
tr mua sm t ngân hàng – CVTD. T đó, doanh nghip có th thu đc tin ngay đ
quay vòng vn, không phi bán chu và ngày càng có nhiu khách hàng tiêu dùng sn
phm dch v
Ti đa hóa li nhun cho doanh nghip, m rng quy mô sn xut
Các doanh nghip sn xut luôn mun ti đa hóa li nhun thu đc, do vy h
luôn tìm mi cách đ tiêu th hàng hóa, dch v sn xut đư làm ra. iu này ph
thuc hoàn toàn vào nhu cu tiêu th hàng hóa ca dân c. Hin nay, nhu cu v hàng
hóa, dch v ca ngi tiêu dùng không ngng tng, nhng nó li khó có th đc tha
mưn bng ngun tài chính hin có ca khách hàng. Hàng hóa không th xp ht vào
7
kho khi khách hàng có đ điu kin tài chính đc. Do đó, ngun tài chính t ngân
hàng tài tr là mt gii pháp ti u. Nh vy, CVTD ca ngân hàng giúp gii quyt
đc s ùn tc trong vic tiêu th hàng hóa. Ngun tín dng này cng giúp cho doanh
nghip m rng đc quy mô sn xut, ti đa hóa li nhun.
(4) iăviănnăkinhăt
Kích thích kinh t phát trin
i vi nn kinh t, CVTD giúp kích thích ngi dân mua sm hàng hóa, dch
v, kích thích sn xut phát trin. Nht là khi nn kinh t cn có s kích cu, tng tiêu
dùng, bình n giá c, n đnh kinh t xã hi. S tng trng ca dch v CVTD đng
ngha vi tng trng sc mua sm ca ngi dân, tng trng ca khu vc sn xut,
nn kinh t quc gia đc ci thin rõ rt, to điu kin thu hút đu t nc ngoài vào
khu vc sn xut hàng tiêu dùng, thu ngoi t v.
Giúp nhà nc đt các mc tiêu n đnh xã hi. gim tht nghip, ci thin
đi sng cho ngi dân
i vi mi quc gia thì sn xut và lu thông hàng hoá luôn luôn gi v trí quan
trng, đây là mt trong nhng hot đng có ý ngha quyt đnh đn s phát trin ca
quc gia. Do đó, thông qua hot đng CVTD, sn xut và lu thông hàng hoá s tt
hn. T đó, thúc đy s phát trin ca phân công lao đng, phát trin chuyên môn hoá,
to điu kin phát huy li th so sánh ca mi vùng, mi đn v sn xut, to điu kin
ci tin k thut, nâng cao trình đ sn sut, m rng phm vi sn xut, thúc đy sn
xut kinh doanh phát trin. Nh đó, s lng lao đng có vic làm tng lên, gim t l
tht nghip, tng mc thu nhp cho ngi lao đng. Thu nhp cao hn thì đi sng ca
ngi dân ngày càng đc ci thin giúp nhà nc đt đc các mc tiêu n đnh xư
hi, gim tht nghip, ci thin đi sng cho ngi dân. Ngoài ra, còn làm cho quá
trình giao lu kinh t vn hoá gia các đa phng, các vùng, các nc ngày càng phát
trin, đi sng tinh thn đc nâng cao, phong phú và đa dng, to điu kin cho s
phát trin t do đc lp ca cá nhân.
1.1.3. iătngăchoăvayătiêuădùngăcaăngơnăhƠngăthngămi
1.1.3.1. Phân thỀo thu nhp
Nhóm ngi thu nhp thp: Nhu cu tín dng ca nhóm ngi này thng hn
ch do ngun thu nhp không đ đ tha mãn nhu cu đa dng ca h. Tuy nhiên, h
cng có nhu cu chi tiêu không khác my so vi nhóm có thu nhp cao hn. Do đó,
nu có phng pháp phù hp thì cng có th hình thành các khon vay hp lý ti
nhóm đi tng này.
Thang Long University Library
8
Nhóm ngi có thu nhp trung bình: Nhu cu tín dng ca nhóm ngi này có
xu hng tng trng ngày càng mnh bi khon tích ly ca nhóm này tuy ít song
thu nhp trong tng lai ca h n đnh và có th chi tr cho nhng nhu cu hin ti.
Nhóm ngi có thu nhp cao: Nhóm ngi này thng cn ti nhng khon
vay vi t cách là các khon ph tr linh hot, tr giúp thêm các khon thanh toán đc
bit khi tin ca h đư đu t vào các khon đu t dài hn. Mc dù vic vay mn
nhm mc đích tiêu dùng ca h ch th hin mt t trng nh nhng li là mt món
tin ln so vi các nhóm khách hàng khác nên các ngân hàng rt quan tâm ti nhóm
khách hàng này.
1.1.3.2. Phân thỀo tình trng công tác hay lao đng
Nhu cu tiêu dùng ca các cá nhân còn ph thuc rt nhiu nh: tính cht công
vic, ngh nghip, thâm niên làm vic Xét theo khía cnh này chúng ta có nhng
nhóm khách hàng:
Cán b công nhân viên chc
Nhng ngi làm công vic kinh doanh riêng
Nhng ngi hành ngh chuyên nghip (Bác s, ca s, t vn,…)
Nhng ngi lao đng t do
Trên thc t, nhng khách hàng thuc ba nhóm khách hàng đu tiên có thu nhp
cao và n đnh hn so vi nhóm khách hàng cui nên nhu cu vay tiêu dùng cng ch
yêu phát sinh t ba nhóm trên.
1.1.4. NguyênătcăvƠăđiuăkinăchoăvayătiêuădùng
1.1.4.1. Nguyên tc cho vay tiêu dùng
Tin vay phi đc s ếng đúng mc đích đã cam kt trong hp đng tín
ếng
Tin vay phi đc s dng đúng mc đích đư cam kt do mc đích s dng vn
là c s đ ngân hàng thm đnh và đa ra quyt đnh cho vay. Nu khách hàng không
s dng vn vay đúng mc đích đư cam kt trong hp đng vay mn vn, mà li s
dng sang các mc đích khác, thm chí là các hot đng phi pháp. T đó, mi quan h
vay mn lành mnh ca ngân hàng và khách hàng s b phá v, không to ra c s tr
n cho ngân hàng. ng thi, cng là c s đ giám sát khon vay sau gii ngân và có
bin pháp x lý khi có vi phm.
Tin vay phi đc hoàn tr đy đ c gc và lãi đúng hn
Tin ngân hàng cho khách hàng vay ch yu là ngun vn huy đng t bên
ngoài. Cho nên sau mt thi gian nht đnh ngân hàng s phi hoàn tr. Nh vy,
9
khách hàng phi tr gc cho ngân hàng đ ngân hàng còn thanh toán vi bên ngi
gi.
Bên cnh đó, tin lưi là thu nhp ca ngân hàng, là c s đ ngân hàng trang tri
các chi phí trong hot đng kinh doanh ca mình và đm bo t l li nhun cho ch
ngân hàng. Vì vy, yêu cu khách hàng phi hoàn tr lưi đ ngân hàng tn ti và phát
trin.
1.1.4.2. iu kin cho vay tiêu dùng
iu kin CVTD là nhng yêu cu ca ngân hàng đi vi bên đi vay đ làm cn
c xem xét, quyt đnh thit lp quan h tín dng. Ni dung ca điu kin cho vay
cng làm c s cho vic x lý các tính hung phát sinh trong quá trình s dng tin
vay. Các khách hàng mun đc vay vn ngân hàng phi có các điu kin c bn sau:
Mt là điu kin v t cách pháp lý
Do quan h vay mn gia khách hàng vi ngân hàng là quan h đc pháp lut
bo h nên mi quan h này phi đc xây dng trên c s lut pháp. ây là lý do nhà
nc luôn luôn yêu cu trong CVTD, khách hàng phi có đy đ nng lc pháp lý theo
quy đnh ca pháp lut. Do đó, mi cá nhân, đi din h gia đình phi có nng lc
pháp lut và nng lc hành vi dân s. T cách pháp lý cng chính là đa v pháp lý th
hin v trí, vai trò ca mi cái nhân, đi din h gia đình đó trong quan h pháp lut và
đi lin vi nó là quyn li, ngha v cng nh trách nhim pháp lý phát sinh. T cách
pháp lý là nn tng đ xác đnh quyn li và ngha v ca mi ngi và cng là đim
xut phát đ g ri tranh chp trong t tng. Do đó, khách hàng vay vn tiêu dùng ca
ngân hàng phi có đy đ pháp lý theo quy đnh ca pháp lut.
Hai là mc đích s ếng vn hp pháp
Trong hot đng kinh doanh ngân hàng, có th nói hot đng cho vay là hot
đng kinh doanh chính. Ngân hàng cn c các quy đnh v cho vay ca Ngân hàng
Nhà nc và các quy đnh pháp lut khác có liên quan đ thc hin CVTD. Khách
hàng đn vay ti ngân hàng phi đáp ng đ các điu kin cho vay, ký hp đng tín
dng, hp đng bo đm tin vay (nu có) thì ngân hàng mi gii ngân đng thi ngân
hàng thc hin giám sát cht ch vic s dng vn vay theo quy đnh. Tuy nhiên,
không phi khách hàng nào cng thc hin đúng cam kt vi ngân hàng, s dng vn
vay đúng mc đích. Nhiu khách hàng, khi đc ngân hàng gii ngân đư dùng s tin
đc vay s dng vào các mc đích khác, mc đích bt hp pháp hoc trn tránh, gian
di nhm làm cho ngân hàng không thu hi đc các khon đư cho vay. Do đó, mc
đích s dng vn phi hp pháp, nu không hp pháp thì toàn b tài sn kt thành s
b nhà nc thu gi, phong ta không to ra ngun tr n cho ngân hàng.
Thang Long University Library
10
Ba là kh nng tài chính đm bo tr n gc và lãi vn vay
Ngun tr n cho nhng khon vay tiêu dùng chính là thu nhp n đnh ca
khách hàng. Vì vy, khách hàng cn có nng lc tài chính lành mnh đ đm bo
ngun tr n cho ngân hàng vi tình hình tài chính n đnh, vng chc, kh nng qun
lý tài chính tt, có th hoàn thành tt và sn sàng hoàn thành ngha v tr n ca mình
vi ngân hàng đúng k hn đư cam kt trong hp đng cho vay. Nng lc tài chính
lành mnh cng là mt yu t quan trng góp phn gim thiu ri ro cho ngân hàng.
Bn là có ế án đu t, phng án phc v đi sng kh thi
Ngân hàng thc hin hot đng kinh doanh vì mc đích li nhun, cho nên hot
đng cho vay phi mang li ngun thu cho ngân hàng. Mt khác, ngun tr n các
khon CVTD ch yu đn t thu nhp ca khách hàng. Song đ đm bo cho vay và
khách hàng tr đc đy đ n gc và lưi đúng hn thì khon vay đó phi nm trong
nng lc, kh nng tr n ca khách hàng. Vì vy, nhu cu s dng vn phi phù hp
vi kh nng chi tr ca khách hàng, nhu cu đó phi kh thi. Khách hàng có d án
đu t, phng án phc v đi sng kh thi và hp pháp chng t có nng lc tài
chính tt, đm bo tình hình tài chính vng chc, kh nng chi tr n đnh, có th hoàn
tr các khon n trong tng lai cho ngân hàng đy đ, đúng hn nh đư cam kt. ây
là mt cn c quan trng đ ngân hàng quyt đnh có đng ý cho vay hay không, xác
đnh mc cho vay và cng là yu t giúp ti thiu hóa ri ro cho ngân hàng.
Và cui cùng là thc hin các qui đnh v đm bo tin vay thỀo qui đnh ca
nhà nc
NHTM quan tâm đn đm bo tin vay bi đây đc coi nh là công c đm bo
khách hàng thc hin trách nhim và ngha v ca mình đi vi ngân hàng trong quan
h vay vn. Khách hàng phi thc hin các quy đnh v đm bo tin vay theo qui
đnh ca Chính ph và hng dn ca NHNN Vit Nam. Trong trng hp khách
hàng không hoàn tr đc khon vay, đm bo tin vay cung cp ngun thanh toán
cho ngân hàng. ây là công c đm bo trong vic thc hin trách nhim và ngha v
ca khách hàng trong quan h vay vn, góp phn gim thiu ri ro trong hot đng
CVTD ca ngân hàng. Tùy tng trng hp c th mà ngân hàng và khách hàng có th
tha thun áp dng mt s bin pháp bo đm nh: Bin pháp cm c, th chp bng
tài sn ca khách hàng vay, bo lưnh bng tài sn ca bên th ba, bo đm bng tài sn
ca hình thành t vn vay và tín chp. Vì vy, ngân hàng nhiu c hi hn đ cho vay
có bo đm bng tài sn và khách hàng cng thun li hn trong quá trình vay vn
ngân hàng trên c s có bo đm bng tài sn.
1.1.5. Phngăthc cho vay tiêu dùng
Rt nhiu phng thc cho vay đc NHTM đa ra nhm to điu kin thun li
cho khách hàng. Da vào nh cu vay ca khách hàng, mc đ tín nhim ca ngân
11
hàng đi vi khách hàng, hai bên tha thun đ đ la chn mt phng thc cho vay
trong s các phng thc cho vay sau:
(1) CVTD trc tip
CVTD trc tip là các khon CVTD trong đó ngân hàng trc tip tip xúc, cho
vay và thu n t chính khách hàng đó.
Các phng thc CVTD trc tip gm:
Cho vay tr theo đnh k: là phng thc trong đó khách hàng vay vn và tr trc
tip cho ngân hàng vi mc tr và thi gian tr mi ln đc quy đnh khi cho vay.
Thu chi: là nghip v cho phép mt cá nhân rút tin t tài khon vãng lai ca
mình vt quá s d Có ti mt hn mc đc tha thun.
Th tín dng: là nghip v trong đó ngân hàng phát hành th cho nhng ngi có
tài khon ngân hàng đ điu kin cp th, n đnh mc gii hn tín dng ti đa mà
ngi có th đc phép s dng
(2) CVTD gián tip
CVTD gián tip là hình thc cho vay trong đó ngân hàng mua các khon n phát
sinh do nhng công ty bán l đư bán chu hàng hóa, dch v cho ngi tiêu dùng. Các
hình thc mua n áp dng trong trng hp này có th truy đòi toàn b, truy đòi hn
ch, tài tr min truy đòi hoc có th là tài tr mua li.
Các phng thc CVTD gián tip gm:
Tài tr truy đòi toàn b: là hình thc khi bán cho ngân hàng các khon n mà
ngi tiêu dùng đư mua chu, công ty bán l s cam kt thanh toán cho ngân hàng toàn
b nu đn khi ht hn ngi tiêu dùng không thanh toán cho ngân hàng.
Tài tr truy đòi hn ch: là phng thc trong đó công ty bán l sau khi bán các
khon n do ngi tiêu dùng đư mua chu cho ngân hàng s cam kt thanh toán cho
ngân hàng mt phn khon n nu khi đn hn ngi tiêu dùng không thanh toán cho
ngân hàng.
Tài tr min truy đòi: là hình thc tài tr sau khi bán các khon n cho ngân
hàng, công ty bán l không chu trách nhim cho vic chúng có đc hoàn tr hay
không. Phng thc này cha đng ri ro rt cao nên khon n đc la chn rt k
và ch có các công ty bán l đáng tin cy mi áp dng phng pháp này.
Tài tr có mua li: khi thc hin theo phng pháp này nu xy ra ri ro ngi
tiêu dùng không tr n thì ngân hàng s bán li cho công ty bán l phn n mình cha
đc thanh toán kèm vi tài sn đư đc tiêu th trong mt thi gian nht đnh.
Thang Long University Library
12
1.1.6. Cácăbinăphápăđmăboătinăvayătrong cho vay tiêu dùng
Bin pháp đm bo tin vay là h thng các bin pháp do NHTM đ ra nhm to
c s kinh t và pháp lý giúp cho ngân hàng thu hi đy đ n gc và lãi, bao gm:
cho vay có đm bo bng tài sn và cho vay không có đm bo bng tài sn (tín chp).
(1) Bin pháp bo đm tin vay bng tài sn:
Theo điu khon 2 trên 2 ngh đnh 178/1999/N – CP ban hành ngày
29/12/1999, do Th tng Phan Vn Khi ban hành v vic bo đm tin vay ca các
t chc tín dng thì: “Cho vay có bo đm bng tài sn là vic cho vay vn ca t
chc tín dng mà theo đó ngha v tr n ca khách hàng vay đc cam kt bo đm
thc hin bng tài sn cm c, th chp, tài sn hình thành t vn vay ca khách hàng
vay hoc bo lãnh bng tài sn ca bên th ba”. Trong đó, “th chp vay vn ngân
hàng là vic bên vay vn (gi là bên th chp) dùng tài sn bt đng sn thuc s hu
ca mình đ đm bo thc hin ngha v tr n (bao gm n gc, lãi và tin pht nu
có) đi vi bên cho vay (gi là bên th chp)” và “cm c tài sn vay vn ngân hàng
là vic bên vay vn (bên cm c) giao tài sn là đng sn thuc s hu hp pháp ca
mình (tài sn cm c) cho ngân hàng (bên nhn cm c) đ đm bo cho khon n vay
(bao gm: gc, lãi và tin pht nu có”.
Bên cnh bin pháp cm c và th chp tài sn, cho vay có đm bo bng tài sn
còn có hình thc đm bo tin vay là bo lưnh. Trong đó, theo điu khon 2 trên 6 ngh
đnh 178/1999/N – CP ban hành ngày 29/12/1999 “Bo lãnh bng tài sn ca bên
th ba là vic bên th ba (gi là bên bo lãnh) cam kt vi t chc tín dng cho vay v
vic s dng tài sn thuc s hu ca mình đ thc hin ngha v tr n thay cho
khách hàng vay, nu đn hn tr n mà khách hàng vay không thc hin hoc thc
hin không đúng ngha v tr n”.
(2) Bin pháp bo đm tin vay trong trng hp cho vay không có bo đm
bng tài sn.
Cho vay không có tài sn đ đm bo cho ngha v tr n hay còn gi là tín chp.
Trong đó, ngân hàng cho khách hàng vay ch da trên c s uy tín ca khách hàng.
Ngân hàng áp dng hình thc tín chp vào nhng khách hàng có uy tín cao, kh nng
tr n tt cho ngân hàng.
1.1.7. Qui trình cho vay tiêu dùng
Qui trình cho vay là tng hp các công vic c th mà cán b tín dng và các
phòng ban có liên quan trong ngân hàng phi thc hin khi cp vn cho khách hàng.
chun hóa quá trình tip xúc, phân tích, cho vay và thu hi n, mi NHTM thng
xây dng cho mình mt qui trình cho vay. Gia các ngân hàng, quy trình y có th có
s khác bit, tùy thuc vào đc đim và kh nng t chc qun lý ca ngân hàng, tuy
nhiên nhìn chung đu bao gm 7 bc sau:
13
Bc 1: Nhn h sătínădng
Khách hàng có nhu cu vay vn đn ngân hàng làm th tc xin vay. Ti đây cán
b tín dng hng dn cho khách hàng cách lp h s đy đ và đúng quy đnh, h s
tín dng thng bao gm: h s pháp lý, h s đm bo tin vay và h s khon vay.
H s pháp lý: là h s bao gm nhng giy t, chng t chng minh nng lc
pháp lut dân s và nng lc hành vi dân s ca khách hàng vay vn. H s bao gm:
CMND /H chiu, H khu /KT3, Giy đng ký kt hôn /xác nhn đc
thân…ca ngi vay, ngi hôn phi và bên bo lãnh (nu có)
S h khu thng trú hoc giy t chng minh c trú thng xuyên.
Hoc tài liu chng minh mua sm tài sn, chi tiêu cho du hc…
H s khon vay: là nhng giy t chng minh nng lc tài chính, kh nng tr
n và mc đích s dng vn ca khách hàng vay vn, h s bao gm:
Giy đ ngh vay vn ngân hàng (theo mu ca tng ngân hàng) .
Tài liu chng minh thu nhp: Hp đng lao đng, Xác nhn lng, Hp đng
cho thuê nhà, thuê xe, giy phép kinh doanh… ca ngi vay và ngi cùng tr
n.
H s đm bo tin vay: là toàn b các giy t liên quan đn TSB ca khách
hàng cam kt s dng làm TSB cho ngha v tr n khi vay vn ti ngân hàng, h s
đm bo tin vay thng bào gm:
Giy chng nhn quyn s dng đt, quyn s hu nhà; trích lc bn đ tha đt;
giy chng nhn quyn s hu tài sn… và các giy t liên quan khác. Nu vay không
có TSB đi vi khác hàng thì cn xác nhn ca c quan qun lý lao đng và hp
đng lao đng. i vi các tài liu chng minh tính hp pháp và giá tr các TSB n
vay, khách hàng phi chu trách nhim trc pháp lut v tính chính xác và hp pháp
ca các tài liu gi cho ngân hàng.
Sau đó, CBTD làm đu mi tip nhn h s, kim tra tính đy đ ca nhng giy
t cn thit đ cho vay. Các loi giy t theo quy đnh là bn chính thì phi ly bn
chính. Các loi giy t theo quy đnh là bn sao công chng thì phi ly bn sao công
chng. Các loi giy t theo quy đnh ch cn bn sao thì phi đi chiu vi bn gc và
CBTD xác nhn là đư đi chiu. Sau khi kim tra, nu h s ca khách hàng cha đy
đ, CBTD yêu cu khách hàng hoàn thin tip nhn h s.
Bc 2: Thu thp thông tin tín dng
Tùy theo mc đích vay tiêu dùng ca khách hàng, CBTD phi thu thp, phân tích
và chn lc thông tin ca khách hàng càng nhiu, càng chi tit càng tt đ làm c s
đánh giá chm đim xp hng khách hàng và thm đnh cho vay.
Thang Long University Library
14
Ngun thu thp thông tin thng s ếng ngun c bn sau:
T khách hàng vay.
T nhng ngi khác có liên quan ti khách hàng: t cha, m, v, chng, hàng
xóm,…
T cp chính quyn, c quan qun lý nhà nc, t chc đoàn th, các ngân hàng
đư có quan h tín dng vi khách hàng, t trung tâm phòng nga ri ro tín dng,…
T các phng tin thông tin đi chúng.
Phng pháp thu thp thông tin
Phng pháp phng vn trc tip khách hàng, nhng ngi có quan h vi
khách hàng (mc đích phng vn là thu thp và kim tra thông tin).
Phng pháp gián tip là phân tích, so sánh và tng hp các thông tin đư có t
s sách k toán, trao đi mua thông tin t các c quan chc nng; t trung tâm
phòng nga ri ro tín dng.
Bcă3: Thmăđnhătínădng
ây là khâu quan trng trong quá trình CVTD, quyt đnh đn cht lng tín
dng. CBTD thm đnh sai s đa ra quyt đnh sai. Quá trình thm đnh bao gm:
Thm đnh nng lc pháp lý, uy tín ca khách hàng
Nng lc pháp lý là c s đ khách hàng có kh nng tham gia vào quan h tín
dng hay không, hay nói cách khác là khách hàng có đ tiêu chun đ vay vn hay
không.
Thm đnh mc đích s ếng vn
Xem xét mc đích s dng vn không trái vi các quy đnh ca pháp lut mà
khách hàng trình lên ngân hàng xin cp vn, khi ngân hàng chp nhn cp vn thì
khách hàng đc s dng nhm đt đc mc đích đó.
Mc đích s dng vn s nh hng ln ti hiu qu ca khon vay, là nhân t
quan trng trong vic tha thun thi hn vay vn. Do vy, phi đc phân tích v
mc đích s dng vn đ đa ra quyt đnh cho vay.
Thm đnh tình hình tài chính và kh nng thanh toán ca khách hàng
ây là ni dung thm đnh nhm đánh giá chính xác thc trng tài chính, kh
nng đc lp t ch ca khách hàng, kh nng t cân đi các ngun tin có th s dng
chi tr khi cn thit mà đc bit là kh nng thanh toán và ch tiêu sinh li. Có kh
nng tài chính đm bo tr n trong thi gian cam kt là mt trong nhng điu kin
tiên quyt đ xem xét khi cho vay.
15
Thmăđnhăcácăphngăphápăđmăboătínădng
Khi ngân hàng m rng quy mô hot đng kinh doanh thì đm bo tin vay là
điu cn thit. Vic bo đm tín dng v mt hình thc là s cam kt ca khách hàng
vay vn đi vi ngân hàng v vic th chp, cm c, bo lưnh đc th hin bng vn
bn. Trong đó, phi đc bit chú trng đn hot đng thm đnh giá tr TSB. Giá tr
tài sn đm bo n vay là giá tr th trng ch không phi giá tr s sách ca tài sn
đó. Giá th trng thng xuyên bin đng tùy thuc vào tình trng pháp lý, tình trng
s dng và kh nng to ngân lu ca tài sn đó. Thm đnh giá tr tài sn đm bo n
vay là cn thit nhm đánh giá trung thc và chính xác giá tr th trng ca tài sn đó
xem có đ đm bo cho giá tr khon vay không.
Bc 4: XétăduytăvƠăquytăđnhăchoăvay
Sau quá trình thm đnh, CBTD thông báo vi cp trên đ xét duyt, đa ra
quyt đnh cho vay. Sau khi đư quyt đnh, ngân hàng phi lp vn bn thông báo
cho khách hàng bit rõ ni dung (nu không cho vay thì phi ghi chi tit lý do).
Bcă5: HoƠnăttăthătcăphápălỦăvƠătinăhƠnhăgiiăngơn
Sau khi xét duyt và quyt đnh cho vay, ngân hàng và khách hàng tin hành
kí kt hp đng tín dng. Các yu t ch yu ca mt hp đng tín dng là:
Khách hàng: h tên, đa ch, t cách pháp nhân (nu có).
Mc đích s dng: khách hàng phi ghi rõ khon vay đc s dng đ làm gì.
S tin hoc hn mc tín dng mà ngân hàng cam kt cp cho khách hàng.
Lưi sut áp dng: mc lưi sut mà khách hàng phi tr, lưi sut c đnh hay
thay đi, các điu kin thay đi lưi sut.
Mc phí đ có đc cam kt tín dng t ngân hàng, tính theo t l phn trm
trên hn mc cam kt.
Thi hn cho vay: là thi hn mà trong đó ngân hàng cp tín dng cho khách
hàng, tính t lúc đng vn đu tiên ca ngân hàng đc phát ra đn lúc đng vn
và lưi cui cùng đc ngân hàng thu v.
Các loi đm bo: các ni dung nh đnh giá, bo him, quyn s hu, quyn
chuyn nhng hoc bán, quyn s dng các đm bo… đu phi đc quy đnh
rõ trong hp đng.
iu kin và k hn gii ngân.
Cách thc, thi đim thanh toán gc và lưi.
Các điu kin khác: kim soát vt th chp, kim soát hot đng kinh doanh
ca ngi vay, điu kin phát mi tài sn, pht vi phm hp đng…
Sau khi kí kt hp đng tín dng, ngân hàng tin hành gii ngân cho khách hàng.
Thang Long University Library
16
Bcă6:ăKimătraătrongăquáătrìnhăchoăvay
Sau khi gii ngân cho khách hàng, ngân hàng phi kim soát xem khách hàng có
s dng tin vay đúng mc đích hay không. Vic thu thp thông tin v khách hàng:
Nu tt c thông tin phn ánh theo chiu hng tt th hin cht lng cho vay
đang đc đm bo. Khon vay có đ ri ro thp, quan h tín dng gia ngân hàng,
khách hàng đc đm bo.
Nu cht lng khon vay đang b đe da cn có bin pháp x lý kp thi.
Ngân hàng có quyn thu hi n trc hn, ngng gii ngân nu bên đi vay vi
phm hp đng tín dng.
Bcă7: Thuăhiănăhocăđaăraăquytăđnhătínădngămi
Khi khách hàng đư tr ht n gc và lưi đúng hn, quan h tín dng gia ngân
hàng và khách hàng s kt thúc. Tuy nhiên, bên cnh các khon cho vay an toàn, vn
còn tn ti các khon cho vay mà đn thi đim hoàn tr khách hàng không tr đc
n. Cho nên ngân hàng phi tìm hiu nguyên nhân và đa ra quyt đnh mi: có cho
khách hàng gia hn n hay là bán tài sn đm bo đ bù đp ri ro.
Tóm li, quy trình cho vay cn đc xây dng sao cho phù hp vi các quy đnh
pháp lut, vi tng nhóm khách hàng, và vi tng loi cho vay ca ngân hàng. Quy
trình cho vay phi đm bo đ ngân hàng có đ thông tin cn thit nhng không gây
phin hà cho khách hàng. Mt quy trình cho vay đc xây dng hp lý s làm tng
hiu qu hot đng, gim thiu ri ro và nâng cao thu nhp ca ngân hàng.
1.1.8. Phơnăloiăchoăvayătiêuădùng
Thông qua cách phân loi này, chúng ta có th có đc cái nhìn khá toàn din v
hot đng CVTD t nhiu khía cnh khác nhau
1.1.8.1. Cn c vào mc đích vay
Choăvayătiêuădùngăcătrúă(Residential Mortage Loan)
Cho vay tiêu dùng c trú là các khon vay nhm tài tr cho nhu cu mua sm, xây
dng hoc ci to nhà cho khách hàng là các cá nhân, h gia đình. Các khon vay này
thng sau khi khách hàng đư vay tin đ mua hoc sa cha nhà ca s làm tng nhu
cu vay vn dài hn, thông thng trên di 15 nm. Do vy, tài sn th chp chính là
bt đng sn đó. Hu nh các khon vay tiêu dùng đu áp dng lưi sut đc điu
chnh đnh k theo mt lưi sut c s.
Choăvayătiêuădùngăphiăcătrúă(Nonresidial Mortage Loan)
Cho vay tiêu dùng phi c trú là các khon cho vay nhm tài tr cho vic trang
tri các chi phí mua sm xe c, đ dùng gia đình, chi phí cho hc hành, gii trí, du
lch… Trong đó, bao gm: