ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
NGUYỄN THỊ THU HƯƠNG
NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN
HÀM LƯỢNG PROTEIN CAO Ở LÚA
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
Hà Nội – 2011
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
NGUYỄN THỊ THU HƯƠNG
NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN
HÀM LƯỢNG PROTEIN CAO Ở LÚA
Chuyên ngành: Di truyền học
Mã số: 60 42 70
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÃ TUẤN NGHĨA
Hà Nội - 2011
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 2 -
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN
1.1.3. L
g Protein
1.3. Ng
Trang
1
4
6
7
9
9
11
11
12
12
13
13
14
15
16
17
17
18
21
23
23
24
24
25
25
26
27
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 3 -
:
2.1
2.2
2.2
2.2
2.2
ai
1.
2.
A.
B.
27
28
30
35
35
40
40
42
45
50
50
52
55
55
59
65
67
72
76
80
79
80
82
81
83
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 4 -
DANH MỤC HÌNH ẢNH, BẢNG BIỂU
Hình
Trang
2. 1. .
2.2.
DN (locus RM 5625)
(locus
RM 4499)
3.3 (locus
RM 6836)
Bảng
2.1. D
2.2.
3
38
39
52
53
53
35
37
39
40
51
52
56
58
59
60
62
63
64
66
67
70
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 5 -
3.14.
3.15.
con lai F2.
con lai BC1 F1.
3.21.
71
73
74
75
75
75
76
77
78
78
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 6 -
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
AE
:
(Additive interaction effect
AFLP
:
(Amplified Frament length polymorphism
A
BC
:
(Backcross
Bp
:
Base pair
Cs.,
:
CTAB
:
Cetytrimethyl Amonium Bromide
dNTP
:
Deoxyribonucleotide
EDTA
:
Ethylenediaminetetraacetic acid
GPC
:
Grain Protein Content
Kb
:
Kilo base
MAS
:
(Marker Assitsed Selection
QTLs
:
(Quantitative Trait Loci) : Locut
RAPD
:
(Random Amplyfied polymorphic DNA):
A
RFLP
:
(Restriction Fragment Length Polymorphism
TBE
:
Tris-Boric Acid and EDTA
TE
:
Tris-EDTA
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 7 -
ĐẶT VÂ
́
N ĐÊ
̀
Tính cấp thiết và ý nghĩa của đề tài:
.
;
(6-12%). ,
18, Q5,
CR203.v.v.
,
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 8 -
“Nghiên
cứu di truyền hàm lƣợng protein cao ở lúa”
Mục tiêu nghiên cứu:
-
-
-
-
Nội dung nghiên cứu của đề tài:
Nội dung 1:
Nội dung 2 :
Nội dung 3 :
Nội dung 4 :
Nội dung 5 :
Nội dung 6 :
Phạm vi nghiên cứu
lai F1, F2, BC
Thời gian nghiên cứu:
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 9 -
Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. CHẤT LƢỢNG LÚA GẠO VÀ THỊ TRƢỜNG LÚA GẠO
Oryza sativa
., 1985).
).
).
Japonica
-
-
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 10 -
20-
l
FAO, 2005).
).
n ().
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 11 -
1.1.1. Phẩm chất xay chà
--
-., 1979)
(97
97
sau khi
1.1.2. Phẩm chất cơm
Seetharaman, 1959; K., 1986; ).
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 12 -
Juliano, 1990).
additive
effect: Aadditive interaction effect: AE
Japonica
Kaushik and Khush., 1991).
1.1.3. Lúa gạo là thực phẩm của toàn cầu
(Food and Agriculture Organisation
1.1.4. Các loại lúa gạo trên thị trƣờng
-
-
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 13 -
ydes, ketones, acides, phenols, pyridine,
2-acetyl-1-prroline
1.2. CHẤT LƢỢNG DINH DƢỠNG CỦA LÚA GẠO
1.2.1. Hàm lƣợng protein trong lúa gạo
Filn & Unnevehr, 1985).
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 14 -
-12% (
; ).
(Moryzzi , 1964);
(
Blaekwell ., 1966).
l
( luong.httm).
1.2.2. Ảnh hƣởng của yếu tố giống đến hàm lƣợng protein
indica japonica (IRRI, 1970)
Taira, 1971
Swaminathan, 1971
Nagato, 1972).
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 15 -
-4,0 %.
Lamber ., 1973
Jennings .,1979).
1.2.3. Ảnh hƣởng của phân bón đến hàm lƣợng protein
--
----
-
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 16 -
).
Sino-Japonica
120P
2
O
5
90K
2
Eruwghin ., 1968).
(Ahmod, 1969).
Chanvan ., 1971).
1.2.4. Ảnh hƣởng của các điều kiện ngoại cảnh khác đến đời sống cây lúa
i (Yoshida, 1981; Taira, 1970; Juliano, 1966; ).
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 17 -
Honjyo, 1971).
Sato, 1974).
1000
Honjyo, 1971).
1.3. NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN SỐ LƢỢNG LIÊN QUAN ĐẾN HÀM LƢỢNG
PROTEIN TRONG HẠT LÚA
nhi
1.3.1. Gen qui định hàm lƣợng protein ở lúa
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 18 -
reciprocal
-
-
Genotypes x
Environment interaction
).
., 1979)
1.3.2. Hiệu quả gen tham gia qui định hàm lƣợng protein
:
-
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 19 -
-
-
-
-
-
Pr1Pr1 Pr1Pr2 Pr2Pr2
-a 0
d +a
Trong đó: -
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 20 -
- dominance) -
-
prtial dominance);
complete dominance);
over dominance);
no dominance).
,
;
10 15%
.
(protein body PB) PBI - -
Hoai T. T., Kumamaru T., 2008
Ogawa , 1987).
-8%.
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 21 -
., 1987) .
., 1979
(additivedominance).
1.3.3. Tính trạng GPC (Grain Protein Content) ở lúa
GPC (Grain Protein Content):
r
Blan., 2002).
protein (protein content
cooking quality
genetic system
., 2002).
-aminoacid (Aspartic, Glutamic acid, Serine, Histidine, Glycine,
Thereonine, Alanine, ).
-
-
- Ala1, ala2 (
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 22 -
-
methionine;
-
n (www,shigen,nig,ac,jp/rice/rgn/vol20/b17,html)
id,
.
; (10
15%)
).
-aminoacid.
-12%).
( 1988).
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 23 -
1.4. CHỈ THỊ PHÂN TỬ VÀ ỨNG DỤNG TRONG NGHIÊN CỨU VỀ DI
TRUYỀN HÀM LƢỢNG PROTEIN Ở LÚA
1.4.1. Chỉ thị phân tử
Polymerase Chain
Reaction
Taq
Thermus aquaticus (Enzyme taq
1.4.1.1 Chỉ thị RAPD
RAPD (Radom Amplified Polymorphic DNA
Williams
et al., 1990). KPD
enzim Taq
PD
Luận văn thạc sĩ khoa học
Nguyễn Thị Thu Hương
- 24 -
()
1.4.1.2. Chỉ thị AFLP
AFLP (Amplified Fragment Length Polymorphism
nuc
PD