bài 41 môi trường và các nhân tố sinh thái. giáo án bồi dưỡng thao giảng, thi giáo viên giỏi lớp 9 môn sinh học (13)

1


SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
Chương I: SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
Tiết 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I/ Môi trường sống của sinh vật:

2


SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
Chương I: SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
Tiết 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I/ Môi trường sống của sinh vật:
1/ Môi trường sống là gì ?
Hươu sống trong rừng chịu sự
tác độngcủa các yếu tố nào?
Môi trường là nơi sinh sống của
Đất , nước , nắng , mưa , nhiệt độ ,
sinh vật bao gồm tất cả những gì
thú dữ , con người…..
bao quanh chúng.
Tất cả các yếu tố trên tạo nên môi
trường sống của hươu
3


SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
CHƯƠNG I: SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
Tiết 43: MÔI TRƯỜNG VÀ VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

I/ Môi trường sống của sinh vật:
Môi trường là nơi sinh sống của sinh vật, bao gồm tất
cả những gì bao quanh chúng. Có tác động trực tiếp hoặc
gián tiếp đến sinh trưởng, phát triển và sinh sản của sinh vật.

4


Tiết 43: MÔI TRƯỜNG VÀ VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I/ Môi trường sống của sinh vật:
1/ Môi trường sống là gì ?
2/ Có những mơi trường sống nào?

5


Tiết 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I/ Mơi trường sống của sinh vật:

+ Có 4 loại mơi trường: Mơi trường nước; mơi trường đất- khơng khí ;
Quan sát H41.1 hãy cho biết sinh vật có những mơi trường sống nào?
6
môi trường trong đất; môi trường sinh vật.


Tiết 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I/ Môi trường sống của sinh vật:
Quan sát trong tự nhiên, hãy điền tiếp nội dung phù hợp vào các ô trống
trongST Tên sinh vật

bảng sau:
T

1
2
Cá heo

Giun kim

5
Giun đất

Giun kim

3
4

Ngựa

Cá heo

Môi trường
sống
Nước
Sinh vật

Ngựa

Đất- K/khí

Giun đất

Trong đất

….
7


SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
CHƯƠNG I: SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
Tiết 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

I/ Môi trường sống của sinh vật:

* Môi trường là nơi sinh sống của sinh vật, bao gồm tất cả những
gì bao quanh chúng.

* Có 4 loại mơi trường:
Mơi trường nước; mơi trường đất- khơng khí ;
mơi trường trong đất ; môi trường sinh vật.

II/ Các nhân tố sinh thái của môi trường:

8


Tiết 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

II/ Các nhân tố sinh thái của môi trường:

Quan sát tranh cho biết những yếu tố nào của môi trường tác động tới
Nhiệt độ
Ánh sáng
Độ ẩm
Đất

đời sống của con voi ?

Nước
Thú dữ
Thực vật
Con người

Theo nhân tố chia cáctố sinhtố ánh gì?
+ Nhómem có thểvơ Nhân Nhiệt độ ,sinh thái thànhẩm, mưa .
sinh: nhân thái là sáng, độ mấy nhóm?
NTST là những yếu tố của môi trường tác động tới sinh vật
+ Nhóm nhân tố hữu sinh: Thú dữ, săn bắn , con người , thực vật
* Nhóm nhân tố hữu sinh phân biệt thành nhóm ST con người và
9


SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
CHƯƠNG I: SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
Tiết 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I/ Môi trường sống của sinh vật:
* Môi trường là nơi sinh sống của sinh vật, bao gồm tất cả những
gì bao quanh chúng.
* Có 4 loại mơi trường:
Mơi trường nước; mơi trường đất- khơng khí ;

mơi trường trong đất ; môi trường sinh vật.
II/ Các nhân tố sinh thái của môi trường:
- NTST Là những yếu tố của môi trường tác động tới sinh vật
+ Nhóm nhân tố vơ sinh: Nhiệt độ , ánh sáng, độ ẩm, mưa, thức ăn.
+ Nhóm nhân tố hữu sinh: Thú dữ, săn bắn , con người
* Nhóm nhân tố hữu sinh phân biệt thành nhóm ST con người và
nhóm nhân tố ST các sinh vật khác
10


Hình ảnh thể hiện các nhân tố sinh thái
Hãy quan sát các hình ảnh trên rồi lựa chọn và sắp xếp các nhân tố sinh thái theo
từng nhóm vào bảng 41.2

Nhân tố vô
sinh
Ánh sáng
Đồi dốc
Nước

Nhân tố hữu sinh
Nhân tố con người
Cháy rừng
Rác thải
Rừng trồng, bừa đất

Nhân tố các SV khác
Cá
Khỉ
Giun đất

11


Tiết 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
II/ Các nhân tố sinh thái của môi trường:
Đọc thông tin thảo luận nhóm 2 trả lời các câu hỏi sau:
1/ Trong một ngày (từ sáng đến tối) ánh sáng mặt trời chiếu
trên mặt đất thay đổi như thế nào?
Em có nhận xét gì về sự thay đổi các NTST mơi trường?
2/ Ở nước ta, độcác nhân tố sinh thái đếnmùa đơng có thuộc vào
Ảnh hưởng của dài ngày vào mùa hè và sinh vật tùy gì khác nhau?
mức tác động của chúng
3/ Sự thay đổi nhiệt độ trong một năm diễn ra như thế nào?

12


II/ Các nhân tố sinh thái của môi trường:

13


Tiết 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
III/ Giới hạn sinh thái

*

Giới hạn dưới

Khoảng
thuận lợi
300C

Giới hạn trên

t0 C

Điểm cực thuận

50 C
420 C
Giới hạn chịu đựng
Điểm
Điểm gây
gây chết
chết
Hình 41.2 . Giới hạn nhiệt độ của cá rô phi ở Việt Nam
Quan sát sơsinhvà cho biết : hạn rô phi sinh của cơ thể sinh vậtkhoảng
Giới hạn đồ thái là giới Cá chịu đựng trưởng tốt nhất ở đối với
Giới hạn sinh thái là gì?
nhiệt độ nào ? Giới hạn chịu đựngthái nhất của cá rô phi là bao nhiêu ?
một nhân tố sinh nhiệt độ định.
14


CHƯƠNG I: SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
Tiết 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I/ Môi trường sống của sinh vật:
* Môi trường là nơi sinh sống của sinh vật, bao gồm tất cả

những gì bao quanh chúng.
* Có 4 loại môi trường:
Môi trường nước; môi trường đất- không khí ;
mơi trường trong đất ; mơi trường sinh vật.
II/ Các nhân tố sinh thái của mơi trường:
+ Nhóm nhân tố vô sinh:Nhiệt độ , ánh sáng, độ ẩm, mưa, thức ăn.
+ Nhóm nhân tố hữu sinh: Thú dữ, săn bắn , con người
* Nhóm nhân tố hữu sinh phân biệt thành nhóm ST con người và
nhóm nhân tố ST các sinh vật khác
III/ Giới hạn sinh thái
Giới hạn sinh thái là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với
một nhân tố sinh thái nhất định.
15


Tiết 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

Hãy sắp xếp các nhân tố sau đây vào từng nhóm nhân tố ST
Các nhân tố ST
Mức độ ngập nước
Kiến
Độ dốc của đất
Nhiệt độ khơng khí
Rắn hổ mang
Áp suất khơng khí
Cây gỗ
Gỗ mục
Cây cỏ
Thảm lá khô
Độ tơi xốp của đất

Nhân tố ST vô sinh

Nhân tố ST hữu sinh

Mức độ ngập nước

Kiến

Độ dốc của đất

Rắn hổ mang

Nhiệt độ khơng khí

Cây gỗ

Áp suất khơng khí

Cây cỏ

Gỗ mục
Thảm lá khơ
Độ tơi xốp của đất

16


1/ Thể hiện đặc người nhằm phục sống k/
2/ Đây các con của khí hậu xử cuộc

3/ Vấn đề Việcnước đang quan tâm để nâng caohồi rừnghọc
5/ Ảnh 4/ nhà củalà cả nhà máy nếu khơngcủa lí đúng sống
hưởng làm tên gọiđiểmnhóm NTST mùa xn
1

V

3

5
Chìa
khóa

N

H

U

U

S

I

N

H

A

N

Đ

E

D

A

N

S

O

R

O

N

G

R

U

N

G

O

4

I

T

V

S

H

2

O

N

H

I

E

M

M Ơ I T R Ư Ơ N G
17


DẶN DÒ
+ Học bài theo nội dung bài ghi và SGK.
+Trả lời các câu hỏi và làm bài tập 2, 3, 4
tr. 121 sgk.
+ Ôn lại kiến thức sinh thái thực vật lớp
6 để tiết tới học bài:Ảnh hưởng của
ánh sáng lên đời sống thực vật.
+ Kẻ sẵn bảng 42.1 vào vở soạn.

18


19