bài 41 môi trường và các nhân tố sinh thái. giáo án bồi dưỡng thao giảng, thi giáo viên giỏi lớp 9 môn sinh học (18)

CHƯƠNG I

SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG

Tiết 43 Bài 41

MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I - Môi trường sống của sinh vật
Lượng
mưa

Thức ăn

Mơi trường
sống là gì ?

Người đi
săn

Nhiệt
độ
Cây
xanh

Quan sát hình bên, em hãy cho biết
những yếu tố nào ảnh hưởng đến
đời sống của khỉ ở rừng ?

Ánh
sáng

Thú ăn
thịt


CHƯƠNG I
TIẾT 43

SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG

MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

I - Môi trường sống của sinh vật
Môi trường sống của sinh vật bao gồm
tất cả những gì bao quanh sinh vật.


CHƯƠNG I

SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG

TIẾT 43 BÀI 41

MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I - Môi trường sống của sinh vật
Suy nghĩ và hoàn thiện bảng sau
STT

Tên sinh vật

1

Cây lúa

2

San hô

3

Trùng sốt rét

4

Giun đất

5

Tôm

6

Giun đũa

Môi trường sống
Đất – khơng khí (trên cạn )
Nước
Sinh vật
Trong đất
Nước

Sinh vật


I - Môi trường sống của sinh vật
Môi trường trên mặt
đất – Khơng khí

Mơi trường sinh vật

Mơi trường nước

Mơi trường trong đất
Môi trường sống của sinh vật gồm những loại
môi trường chủ yếu nào ?


CHƯƠNG I
TIẾT 43

SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG

MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

I - Môi trường sống của sinh vật
- Môi trường sống của sinh vật bao
gồm tất cả những gì bao quanh sinh
vật.
Có 4 loại mơi trường chủ yếu:
+ Môi trường nước.
+ Môi trường sinh vật.

+ Môi trường trong đất.
+ Mơi trường trên mặt đất – khơng
khí (mơi trường trên cạn)


CHƯƠNG I

SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG

BÀI 41
TIẾT 43

MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I - Môi trường sống của sinh vật
- Mơi trường đất – khơng khí: đất sa mạc, đất đồi núi, đất đồng
bằng…và bầu khí quyển bao quanh trái đất.

- Môi trường nước: nước mặn, nước lợ, nước ngọt…
- Môi trường sinh vật: động vật, thực vật, con
người…là nơi sống cho các sinh vật khác.
- Môi trường trong đất: đất cát, đất sét, đất đá sỏi…trong đó có sinh
vật sống.


Thực trạng môi trường hiện nay


Môi trường sống của các loài sinh vật
bị ảnh hưởng nghiªm träng

Cần phải làm gì để bảo vệ môi trường ?


CHƯƠNG I
TIẾT 43

SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG

MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

II – Các nhân tố sinh thái của mơi trường
Lượng
mưa

Thức ăn

Người đi
săn

Nhiệt
độ
? Nhân tố
sinh thái là
gì ?

Cây
xanh

ánh

sáng

Thú ăn
thịt


CHƯƠNG I
TIẾT 43

SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG

MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

I - Môi trường sống của sinh vật
- Môi trường sống của sinh vật bao gồm tất cả những gì bao quanh
sinh vật.
II – Các nhân tố sinh thái của môi trường
– Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động tới
sinh vật.


Bài tập : Cho các nhân tố sinh thái sau:
Cá sÊu

Khơng khí

Trồng lúa

®ắp ®Ëp

Ánh sáng

Trùng biÕn hình

Săn bắt cá

Rêu

Phá rõng

N­íc ngät

Núi đá vôi

Sán lá gan

Hãy lựa chọn và sắp xếp các nhân tố sinh thái theo từng nhóm
Nhân tè vơ sinh
Ánh sáng
Khơng khí
Nước ngọt
Núi đá vơi

Nhân tè hữu sinh
Nhân tè con người
Phá rừng
Trồng lúa
Săn bắt cá
Đắp đập

Nhân tè các sinh vật khác
Cá sấu
Trùng biến hình
Rêu
Sán lá gan


CHƯƠNG I
TIẾT 43

SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG

MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

I - Môi trường sống của sinh vật
Môi trường là nơi sinh sống của sinh
vật, bao gồm tất cả những gì bao quanh
chúng.
II – Các nhân tố sinh thái của môi
trường
– Nhân tố sinh thái là những yếu tố của
mơi trường tác động tới sinh vật.
– Có hai nhóm nhân tố sinh thái:
+ Nhóm nhân tố vơ sinh: gồm đất, nước,
nhiệt độ, khơng khí…
+ Nhóm nhân tố hữu sinh: gồm nhân tố
con người và nhân tố các sinh vật khác.

– Vì sao con người được
xếp vào một nhân tố

sinh thái riêng ?


Thủy điện sơn la


Thành Phố Hà Nội



Cánh đồng hoa oải hương


CHƯƠNG I

BÀI 41
TIẾT 43

SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG

MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

I – Môi trường sống của sinh vật
II – Các nhân tố sinh thái của môi trường

Thảo luận nhóm các câu hỏi sau
– Trong một ngày (từ sáng tới tối), ánh sáng mặt trời
chiếu trên mặt đất thay đổi như thế nào ?
– Ở nước ta, độ dài ngày vào mùa hè và mùa đơng có
gì khác nhau ?

– Sự thay đổi nhiệt độ trong một năm diễn ra như thế
nào ?


CHƯƠNG I

BÀI 41
TIẾT 43

SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG

Trong một ngày cường độ
ánh sáng mặt trời chiếu
trên mặt đất tăng dần từ
sáng tới trưa và sau đó
giảm dần vào buổi chiều
cho đến tối.

Cường độ chiếu sáng

MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I – Môi trường sống của sinh vật
II – Các nhân tố sinh thái của mơi trường
Thảo luận nhóm câu hỏi sau
– Trong một ngày (từ sáng tới tối), ánh sáng mặt trời
chiếu trên mặt đất thay đổi như thế nào ?

Sáng

Trưa

Tối


CHƯƠNG I

BÀI 41
TIẾT 43

SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG

MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

I – Môi trường sống của sinh vật

II – Các nhân tố sinh thái của môi trường
Thảo luận nhóm câu hỏi sau
– Ở nước ta, độ dài ngày vào mùa hè và mùa đơng có
gì khác nhau ?
Độ dài ngày thay đổi theo mùa: mùa hè có ngày dài hơn
mùa đơng (tục ngữ có câu đêm tháng năm chưa nằm đã
sáng, ngày tháng mười chưa cười đã tối)
– Sự thay đổi nhiệt độ trong một năm diễn ra như thế nào ?
Nhiệt độ thay đổi theo mùa trong năm: mùa xuân ấm
áp, mùa hè nhiệt độ khơng khí cao (nóng nực), mùa thu
mát mẻ, mùa đơng nhiệt độ khơng khí xuống thấp
(lạnh).


CHƯƠNG I

TIẾT 43

SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG

MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

I - Môi trường sống của sinh vật
II – Các nhân tố sinh thái của môi trường
– Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động tới sinh
vật.
– Có hai nhóm nhân tố sinh thái:
+ Nhóm nhân tố vơ sinh: gồm đất, nước, nhiệt độ, khơng khí…
+ Nhóm nhân tố hữu sinh: gồm nhân tố con người và nhân tố các
sinh vật khác.
– Ảnh hưởng của các nhân tố sinh thái tới sinh vật tùy thuộc vào mức
Ảnh hưởng của các nhân tố sinh thái tới môi trường và thời
sinh vật như
độ tác động của chúng. Và thay đổi theo từng
thế nào ?
gian.
III – Giới hạn sinh thái


III – Giới hạn sinh thái

Trong điều kiện nhiệt độ nào cá rô phi không sống được ?
Nhiệt độ từ 5 độ C trở xuống và từ 42 độ C trở lên?


III – Giới hạn sinh thái

-Cá rô phi ở Việt Nam sống và phát triển ở nhiệt độ nào ?
Khoảng nhiệt độ trên 5 độ C đến dưới 42 độ C?


Mức độ sinh trưởng

Giới hạn dưới

Giới hạn trên
Khoảng thuận lợi

300C
Điểm cực thuận
Giới hạn chịu đựng
50 C
Điểm gây chết

420 C
Điểm gây chết

Giới hạn nhiệt độ của cá rô phi ở việt nam

t0 C