bài 41 môi trường và các nhân tố sinh thái. giáo án bồi dưỡng thao giảng, thi giáo viên giỏi lớp 9 môn sinh học (23)

TRƯỜNG THCS MỸ THỦY

Giáo viên: Võ Thị Liễu


CHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG

Tiết 43
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
--------*---------*-----------*---------

I. MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
NHIỆT ĐỘ
ÁNH SÁNG
ĐỘ ẨM
CON NGƯỜI

MƯA
THỨC ĂN
THÚ DỮ
CHÁY RỪNG

- Môi trường sống là nơi sinh sống của sinh
vật, bao gồm tất cả những gì bao quanh sinh
vật.


4. Môi trường sinh vật

2 . Môi trường
trên mặt đất

– không khí
4

1 .Môi trường nước

3. Môi trường trong đất

H : 41.1 CáMÔI TRƯỜNGg sốngCỦA SINH VẬT
c môi trườn SỐNG của sinh vật
H. 41.1. CÁC


BÀI 41 : CHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
--------*---------*-----------*---------

I. MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :

* Môi trường sống của sinh vật bao gồm tất cả
những gì bao quanh sinh vật.

* Có 4 loại môi trường chính :
- Môi trường nước
- Môi trường trong đất
- Môi trường trên mặt đất – không khí (môi
trường cạn)
- Môi trường sinh vật .


Quan sát trong tự nhiên, hãy điền tiếp nội dung phù hợp

vào các ô trống trong bảng sau:
STT

Tên sinh vật

Môi trường sống

1

Cây hoa hồng

Đất – không khí

2

Cá chép

Nước

3

Sán lá gan

Sinh vaät

4

….

….

5

….

….

…

….

….



BÀI 41 : CHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
--------*---------*-----------*---------

I/ MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
II/ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI CỦA MÔI TRƯỜNG:
- Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác
động tới sinh vật.


NHÂN TỐ
VÔ SINH

NHÂN TỐ HỮU SINH
Nhân tố con người

Nhân tố các sinh vật khác

BẢNG 41.2 : BẢNG ĐIỀN CÁC NHÓM NHÂN TỐ SINH THÁI THEO
TỪNG NHÓM.

* Phân loại các nhân tố sinh thái sau đây :

Bạch đàn Cá sấu
Vi sinh vật
Khỉ

Phá rừng
Gió
Ánh sáng

Trồng lúa
Lượng mưa
Đánh bắt cá


KhÝ th¶i, tiÕng ån


Chặt, đốt rừng


Đắp đập ngăn lũ, tạo năng lượng sạch

Trång c©y g©y rõng


Có hai nhóm nhân tố sinh thái:
* Nhân tố sinh thái vô sinh (không sống): ánh
sáng, nhiệt độ, mưa, gió,…
* Nhân tố sinh thái hữu sinh:
+ Nhân tố sinh thái con người: tác động tích cực
hoặc tiêu cực đến môi trường.
+ Nhân tố sinh thái các sinh vật khác: thực vật,
động vật và vi sinh vật


Em hãy nhận xét về sự thay đổi của các nhân
tố sau:
1/ Trong một ngày (từ sáng tới tối), ánh sáng
mặt trời chiếu trên mặt đất thay đổi như thế
nào ?
2/ Ở nước ta, độ dài ngày vào mùa hè và
mùa đông có gì khác nhau ?
3/ Sự thay đổi nhiệt độ trong một năm diễn
ra như thế nào ?


BÀI 41 : CHƯƠNG I : SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
--------*---------*-----------*---------

I. MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
II. CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI CỦA MÔI TRƯỜNG:

III. GIỚI HẠN SINH THÁI :


Khoảng thuận lợi
Giới hạn trên

Giới hạn dưới

t0 C

30 C
0

Điểm cực thuận

50 C
Điểm gây chết

Giới hạn chịu đựng

420 C
Điểm gây chết

Hình 41.2 Giới hạn nhiệt độ của cá rô phi ở Việt Nam

- Cá rô phi ở Việt Nam sống và phát triển ở nhiệt độ nào ?
- Nhiệt độ nào cá rô phi sinh trưởng và phát triển thuận lợi nhất ?
- Tại sao dưới 5oC và trên 42oC thì cá rô phi sẽ chết ?

Chương I : SINH VẬT VÀ MÔI
TRƯỜNG
Tiết 43 : MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI .
--------*---------*-----------*---------

I. MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA SINH VẬT :
II. CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI CỦA MÔI TRƯỜNG:
III. GIỚI HẠN SINH THÁI :

Là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối
với một nhân tố sinh thái nhất định .


Chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu sau:
Câu 1. Môi trường sống của sinh vật là:
A. Là nơi sinh sống của sinh vật.
B. Là tất cả những gì bao quanh sinh vật
C. Là nơi sinh sống của sinh vật, bao gồm tất cả
những gì bao quanh sinh vật.
Câu 2 . Vi khuẩn suối nước nóng có giới hạn nhiệt độ từ
00C đến 900C, có nghóa là:
A .Giới hạn dưới là 900C , giới hạn trên là O0C.
B . Giới hạn trên là 900C , giới hạn dưới là 00C .
C . Ở nhiệt độ -50C và 950C vi khuẩn đã chết .
D . Cả 2 câu B , C đều đúng .


Bài tập 1 (SGK): Chuột sống trong rừng mưa nhiệt đới có
thể chịu ảnh hưởng của các nhân tố sinh thái sau:
Mức độ ngập nước, kiến, độ dốc của đất, nhiệt độ không

khí, ánh sáng, độ ẩm không khí, rắn hổ mang, áp suất
không khí, cây gỗ, gỗ mục, gió thổi, cây cỏ, thảm lá
khô, sâu ăn lá, độ tơi xốp của đất, lượng mưa.
Hãy sắp xếp các nhân tố đó vào từng nhóm nhân tố sinh
thái.
+ Nhân tố vô sinh: Mức độ ngập nước, độ dốc của đất,
nhiệt độ không khí, ánh sáng, độ ẩm không khí, áp suất
không khí, gỗ mục, gió thổi, thảm lá khô, độ tơi xốp của
đất, lượng mưa.
+ Nhân tố hữu sinh: kiến, rắn hổ mang, cây gỗ, cây cỏ,
sâu ăn lá.


Học thuộc bài.
Làm bài tập số 1,2,3,4/ trang 121
Quan sát thực vật, động vật sống ở
nơi ít ánh sáng và nhiều ánh sáng xem
chúng có đặc điểm gì?
Nghiên cứu kó bài tiếp theo: Ánh
sáng có ảnh hưởng đến thực vật và
động vật như thế nào ?