bài 41 môi trường và các nhân tố sinh thái. giáo án bồi dưỡng thao giảng, thi giáo viên giỏi lớp 9 môn sinh học (25)

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HUYỆN MỸ ĐỨC

TRƯỜNG THCS HƯƠNG SƠN

LỚP 9

Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị Thanh Huệ
NĂM HỌC 2009 -2010


MÔN HỌC
SINH HỌC 9 - TIẾT 43
CHƯƠNG I: SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG

BÀI 41
MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI


TIẾT 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

NỘI DUNG BÀI HỌC

I. Môi trường sống của sinh vật
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường

III. Giới hạn sinh thái

NĂM HỌC 2009 - 2010

TRƯỜNG THCS HƯƠNG SƠN

TIẾT 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

I. Môi trường sống của sinh vật
Câu hỏi:

Câu 1:Môi trường sống của sinh vật là gì?
ĐÁP ÁN 1: Mơi trường sống của sinh vật là nơi sống của sinh vật, bao
gồm tất cả những gì bao quanh chúng

Câu 2: Có những loại mơi trường nào?
ĐÁP ÁN 2: Có 4 loại mơi trường chủ yếu:
•Mơi trường nước
•Mơi trường trong đất
•Mơi trường mặt đất- khơng khí
•Mơi trường sinh vật

NĂM HỌC 2009 - 2010

TRƯỜNG THCS HƯƠNG SƠN


TIẾT 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

I. Môi trường sống của sinh vật

NĂM HỌC 2009 - 2010

TRƯỜNG THCS HƯƠNG SƠN

TIẾT 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

I. Môi trường sống của sinh vật

NĂM HỌC 2009 - 2010

TRƯỜNG THCS HƯƠNG SƠN


TIẾT 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

I. Môi trường sống của sinh vật
STT

1
2
3
4
5
6
7

TÊN SINH VẬT
Cây xanh
Con muỗi
Kiến vống
Ong mật
Châu chấu
Bọ cạp

Giun đất

NĂM HỌC 2009 - 2010

MÔI TRƯỜNG SỐNG
Đất – khơng khí
Đất – khơng khí, sinh vật
Đất – khơng khí
Đất – khơng khí
Đất – khơng khí, sinh vật
Đất – khơng khí

Trong đất
TRƯỜNG THCS HƯƠNG SƠN


TIẾT 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

I. Môi trường sống của sinh vật
GHI NHỚ:

Môi trường sống của sinh vật là nơi sống của
sinh vật, bao gồm tất cả những gì bao quanh chúng
Có 4 loại mơi trường chủ yếu:
Môi trường nước
Môi trường trong đất
Môi trường mặt đất- khơng khí
Mơi trường sinh vật

NĂM HỌC 2009 - 2010

TRƯỜNG THCS HƯƠNG SƠN


TIẾT 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

II. Các nhân tố sinh thái của môi trường
Câu hỏi:

Câu 1: Thế nào là nhân tố sinh thái? Có mấy nhóm nhân tố sinh thái?
ĐÁP ÁN 1: Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động lên sinh

vật. Có 3 nhóm nhân tố sinh thái: Nhóm nhân tố sinh thái vơ sinh, nhóm nhân tố
sinh thái hữu sinh và nhân tố sinh thái con người.
Câu 2: Nhân tố sinh thái vơ sinh là gì? Cho ví dụ.
ĐÁP ÁN 2: Nhân tố sinh thái vô sinh là những yếu tố không sống của môi trường tác
động lên sinh vật.
VÍ DỤ: Khí hậu: ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm khơng khí, gió..
- Thổ nhưỡng: đất, đá, thành phần cơ giới của đất…
- Nước: biển, ao , hồ, đầm…
- Địa hình: Độ cao độ trũng…
Câu 3: Nhân tố sinh thái hữu sinh là gì? Cho ví dụ.
ĐÁP ÁN 3: Nhân tố sinh thái là những yếu tố sống của môi trường tác động lên
sinh vật
VÍ DỤ: Các cơ thể vi sinh vật, nấm,Thực vật,Động vật.
NĂM HỌC 2009 - 2010

TRƯỜNG THCS HƯƠNG SƠN

TIẾT 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

II. Các nhân tố sinh thái của môi trường
Câu hỏi:
Câu 4: Tại sao con người lại được tách ra thành nhóm nhân tố sinh
thái riêng?
ĐÁP ÁN 4:

Con người có hoạt động khác với các sinh vật khác. Con người và động vật đều
có những tác động đến mơi trường nhưng do phát tiển cao về trí tuệ nên con người
cịn tác đông vào môi trường tự nhiên bằng các nhân tố xã hội.
Tác động của con người vào môi trường tự nhiên là tác động có ý thức, có quy
mơ làm thay đổi môi trường ở nhiều nơi.
Sự can thiệp của con người vào tự nhiên có thể mơ tả qua các giai đoạn:
Hái lượm  Săn bắt và đánh cá  Chăn thả  Nông nghiệp  Công nghiệp
 Đô thị hố  Siêu đơ thị hố

NĂM HỌC 2009 - 2010

TRƯỜNG THCS HƯƠNG SƠN


TIẾT 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

II. Các nhân tố sinh thái của môi trường
Câu hỏi: Em hãy nhận xét về sự thay đổi của các nhân tố sau?
1. Trong một ngày (từ sáng đến tối), ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt đất
thay đổi như thế nào?
Trả lời 1: Cường độ ánh sáng tăng dần từ sáng đến trưa và sau đó giảm
dần vào buổi chiều cho đến tối

2. Ở nước ta độ dài ngày vào mùa hè và mùa đơng có gì khác nhau?
Trả lời 2: Ngày mùa hè dài hơn ngày mùa đông
3. Sự thay đổi nhiệt độ trong một năm diễn ra như thế nào?
Trả lời 3: Mùa hè nhiệt độ khơng khí cao, mùa thu mát mẻ, mùa đơng
nhiệt độ khơng khí xuống thấp, mùa xuân ấm áp
NĂM HỌC 2009 - 2010

TRƯỜNG THCS HƯƠNG SƠN


TIẾT 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

II. Các nhân tố sinh thái của môi trường
Bài tập 1/SGK trang 121

Nhân tố sinh thái vô sinh
Mức độ ngập nước
Độ dốc của đất
Nhiệt độ khơng khí
Ánh sáng
Độ ẩm khơng khí
Áp suất khơng khí
Gỗ mục
Gió thổi
Thảm lá khơ
Độ tơi xốp của đất
Lượng mưa
NĂM HỌC 2009 - 2010

Nhân tố sinh thái hữu sinh

Kiến
Rắn hổ mang
Cây gỗ
Cây cỏ
Sâu ăn lá cây

TRƯỜNG THCS HƯƠNG SƠN


TIẾT 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

III.Giới hạn sinh thái
Câu hỏi:

Giới hạn sinh thái là gì?
Trả lời: Giới hạn sinh thái là giới hạn chịu đựng của
cơ thể sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất
định
Ví dụ:

NĂM HỌC 2009 - 2010

TRƯỜNG THCS HƯƠNG SƠN


TIẾT 43: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

Dặn dò
- Học bài và trả lời câu hỏi Sách giáo khoa.
- Đọc trước bài 42: Ảnh hưởng của ánh sáng

lên đời sống sinh vật
- Quan sát thực tế đặc điểm hình thái của
cây ưa sáng và cây ưa bóng.
- Xem lại sách Sinh học lớp 7 về đặc điểm
cấu tạo và hoạt động của các loài động vật

NĂM HỌC 2009 - 2010

TRƯỜNG THCS HƯƠNG SƠN