Bài 57: Tuyến tụy và tuyến trên thận

1
Tiết 60 Bài 57:
TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
Tiết 63 Bài 57:
TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
2
1. Trình bày vị trí, cấu tạo và vai trò của tuyến yên?
2. Trình bày cấu tạo và vai trò của tuyến giáp?
3
TRẢ LỜI
1. Tuyến yên
-Tuyến yên nằm ở nền sọ, có liên quan đến vùng dưới đồi.
- Cấu tạo gồm 3 thùy:

Thùy trước

Thùy giữa

Thùy sau
- Vai trò:

Tiết hoocmôn kích thích họat động của các tuyến nội tiết khác.

Tiết hoocmôn ảnh hưởng đến một số quá trình sinh lý trong cơ thể.
2. Tuyến giáp
- Cấu tạo: nang tuyến và tế bào tiết.
- Vai trò:

Tiết hoocmôn tirôxin có vai trò quan trọng trong trao đổi chất và quá
trình chuyển hóa vật chất và năng lượng của cơ thể


Tuyến giáp còn tiết hoocmôn canxitônin cùng với hoocmôn của tuyến
cận giáp tham gia điều hòa canxi và phôtpho trong máu.
4
Xác định vị trí của
tuyến tụy trong cơ
thể ?
I. TUYẾN TUỴ:

Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN

Tuyến tụy
5
I. TUYẾN TỤY
Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN

Quan sát hình bên:
Hãy xác định :
- Bộ phận nào của
tuyến tụy thực hiện
chức năng ngoại tiết?
- Bộ phận nào của
tuyến tụy thực hiện
chức năng nội tiết ?
6
I. TUYẾN TỤY
Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN


* Chức năng tuyến tụy:
- Tuyến tụy là một tuyến

pha vừa làm chức năng
ngoại tiết ( tiết dịch tiêu
hóa) vừa làm chức năng
nội tiết ( tiết hoocmôn)
- Chức năng nội tiết do
các tế bào đảo tụy thực
hiện
+Tế bào tiết glucagôn
+Tế bào tiết insulin
α
β
7
Khi đường huyết tăng
(sau bữa ăn)`
Khi đường huyết giảm
(xa bữa ăn, cơ thể hoạt động)
Tế bào β Tế bào α
Đảo tụy
Glucôzơ Glucôzơ
đường huyết giảm xuống
đường huyết giảm xuống
mức bình thường
mức bình thường
đường huyết tăng lên
đường huyết tăng lên
mức bình thường
mức bình thường
+
: kích thích
-

: kìm hãm
+ +
- -
Insulin
Glucagôn
Glicôgen
sơ đồ quá trình điều hòa đường huyết
sơ đồ quá trình điều hòa đường huyết
( > 0,12% ) < (0,12%)
8
I. TUYẾN TỤY
Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN

* Chức năng của tuyến tụy:
- Tuyến tụy là một tuyến pha vừa làm chức năng ngoại tiết ( tiết dịch
tiêu hóa) vừa làm chức năng nội tiết ( tiết hoocmôn)
- Chức năng nội tiết do các tế bào đảo tụy thực hiện
+Tế bào tiết glucagôn
+Tế bào tiết insulin
* Vai trò của các hoomôn tuyến tụy:
- Insulin và glucagôn có tác dụng điều hòa lượng đường trong máu
luôn ổn định
+ Insulin: làm giảm đường huyết khi đường huyết tăng
+ Glucagôn: làm tăng đường huyết khi lượng đường trong máu giảm
α
β
9
I. TUYẾN TUỴ:

Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN

II. TUYẾN TRÊN THẬN

10
II. TUYẾN TRÊN THẬN:
Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
Nêu vị trí tuyến
trên thận?
11
Vỏ tuyến
Tủy tuyến
Lớp
cầu
Lớp
sợi
Lớp
lưới
II. TUYẾN TRÊN THẬN:
Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
Tuyến trên thận có cấu tạo như thế nào?
12
Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
- Vị trí : nằm ở 2 phía bên trên đỉnh hai quả thận

- Cấu tạo : Gồm 2 phần lớp ngoài (lớp cầu)
+ Phần vỏ tuyến chia làm 3 lớp: lớp giữa (lớp sợi)
lớp trong ( lớp lưới)
+ Phần tuỷ tuyến
I. TUYẾN TỤY
II. TUYẾN TRÊN THẬN

13
Màng
liên
kết
Vỏ tuyến
Tủy
tuyến
Lớp
cầu
Lớp
sợi
Lớp
lưới
Tiết hoocmon điều hoà các
Tiết hoocmon điều hoà các
muối natri, kali trong máu
muối natri, kali trong máu
Tiết hoocmon điều hoà
đường huyết
Tiết hoocmon điều hoà
Tiết hoocmon điều hoà
sinh dục nam
sinh dục nam
Tiết hoomôn Ađrênalin
Tiết hoomôn Ađrênalin
và Noađrênalin
và Noađrênalin
Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
II. TUYẾN TRÊN THẬN
Nêu chức năng của các hoocmôn tuyến trên thận?

14
Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
- Vị trí : nằm ở 2 phía bên trên đỉnh 2 quả thận

- Cấu tạo : Gồm 2 phần lớp ngoài (lớp cầu)
+ Phần vỏ tuyến chia làm 3 lớp: lớp giữa (lớp sợi)
lớp trong ( lớp lưới)
+ Phần tuỷ tuyến
I. TUYẾN TỤY
II. TUYẾN TRÊN THẬN
- Chức năng
+ Phần vỏ tuyến :tiết các hoocmôn điều hoà các muối natri, kali
trong máu, điều hoà đường huyết, điều hoà sinh dục nam gây
những biến đổi đặc tính sinh dục nam
+ Phần tuỷ tuyến : tiết ađrênalin và norađrênalin điều hoà hoạt
động tim mạch và hô hấp, góp phần cùng glucagôn điều chỉnh
lượng đường trong máu
15
16
T I Ể U Đ Ư Ờ N G
H O O C M Ô N
P H Ầ N T Ủ Y
T I Ế T G L U C A G Ô N
Đ Ả O T U Ỵ
1
2
3
4
5
17

HÀNG 1: GỒM 9 CHỮ CÁI
NÕu tÕ bµo beta tiÕt kh«ng ®ñ insulin ngêi ®ã m¾c bÖnh nµy?
18
HÀNG 2: GỒM 7 CHỮ CÁI
Tªn gäi s¶n phÈm cña tuyÕn néi tiÕt ?
19
HÀNG 3: GỒM 7 CHỮ CÁI
Bé phËn tuyÕn trªn thËn tiÕt a®rªnalin v noà a®rªnalin?
20
HÀNG 4: GỒM 12 CHỮ CÁI
T bµo anpha cña ®¶o tôy ti t hoocmon g×?ế ế
21
HÀNG 5: GỒM 6 CHỮ CÁI
Bé phËn cña tuyÕn tôy thùc hiÖn chøc n¨ng néi tiÕt?
22
Ô CHÌA KHÓA: GỒM 17 CHỮ CÁI
M t ch c n ng c a hoocmônộ ứ ă ủ
tuy n trên th n ?ế ậ
i U HÒA NG HUY TĐ Ề ĐƯỜ Ế
23
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học thuộc bài, trả lời các câu
hỏi:1,2,3 (SGK)
- Soạn trước bài 58: Tuyến sinh
dục
+ làm bài tập điền từ trang
182,183
+ làm bài tập bảng 58.1,58.2

24