hóa học hữu cơ chuyên đề este lipid

T
T
h
h
S
S
.
.


L
L
Ư
Ư
U
U


HUỲ
HUỲ
N
N
H
H


VẠ
VẠ
N

N


L
L
O
O
N
N
G
G


(
(
0
0
9
9
8
8
6
6
.
.
6
6
1
1
6

6
.
.
2
2
2
2
5
5
)
)


(
(
Giả
Giả
n
n
g
g


v
v
i
i
ê
ê
n

n


T
T
r
r
ườ
ườ
n
n
g
g


ð
ð
H
H


Thủ
Thủ
D
D
ầ
ầ
u
u

M
M
ộ
ộ
t
t


–
–
Bì
Bì
n
n
h
h


D
D
ư
ư
ơ
ơ
n
n
g
g
)

)














LUYỆN THI ĐẠI HỌC 2014
CHUYÊN ĐỀ HỮU CƠ 5:

ESTE - LIPIT







“ Không tức giận vì muốn biết thì không gợi mở cho
Không bực vì không hiểu rõ được thì không bày vẽ cho”
Khổng Tử

LƯU HÀNH NỘI BỘ
2/2014

Lớp BDKT và Luyện thi

TN THPT, CĐ-ĐH
HÓA HỌC
(0986.616.225)
(0986.616.225)(0986.616.225)
(0986.616.225)


www.hoahoc.edu.vn
www.hoahoc.edu.vnwww.hoahoc.edu.vn
www.hoahoc.edu.vn


CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -1-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

PHẦN 1: ESTE

GIÁO KHOA

CÂU 1 (ðH A 2008): Số đồng phân este ứng với cơng thức phân tử C
4
H
8
O
2
là:
A. 6. B. 4. C. 5. D. 2
CÂU 2 (Cð 2007)
:
Số hợp chất đơn chức, đồng phân cấu tạo của nhau có cùng cơng thức phân tử
C
4
H
8
O
2
, đều
tác dụng được với dung dịch NaOH là:

A. 5. B. 3. C. 6. D. 4
CÂU 3 (Cð 2009) : Số hợp chất là đồng phân cấu tạo, có cùng cơng thức phân tử C
4
H
8
O
2
, tác dụng
được với dung dịch NaOH nhưng khơng tác dụng được với Na là
A. 2 B. 1 C. 3 D. 4

CÂU 4 (ðH A 2010): Tổng số chất hữu cơ mạch hở, có cùng cơng thức phân tử C
2
H
4
O
2
là
A. 3 B. 1 C. 2 D. 4
CÂU 5 (ðH A 2008): Phát biểu đúng là:
A. Phản ứng thuỷ phân este trong mơi trường axit là phản ứng thuận nghịch.
B. Khi thủy phân chất béo ln thu được C
2
H
4
(OH)
2
.
C. Phản ứng giữa axit và rượu khi đó có H
2
SO
4
đặc là phản ứng một chiều.
D. Tất cả các este phản ứng với dung dịch kiềm ln thu được sản phẩm cuối cùng là muối và
rượu ( ancol).
CÂU 6 (Cð 2012): Cho các este : etyl fomat (1), vinyl axetat (2), triolein (3), metyl acrylat (4), phenyl
axetat (5). Dãy gồm các este đều phản ứng được với dung dịch NaOH (đun nóng) sinh ra ancol là
A. (1), (2), (3). B. (1), (3), (4). C. (2), (3), (5). D. (3), (4), (5).
CÂU 7 (Cð 2008): Cho dãy các chất: HCHO, CH
3
COOH, CH

3
COOC
2
H
5
, HCOOH, C
2
H
5
OH,
HCOOCH
3
. Số chất trong dãy tham gia phản ứng tráng gương là:
A. 3. B. 6. C. 4. D. 5
CÂU 8 (Cð 2012): Phát biểu nào sau đây là đúng?
A. Ancol etylic tác dụng được với dung dịch NaOH.
B. Axit béo là những axit cacboxylic đa chức.
C. Etylen glicol là ancol no, đơn chức, mạch hở.
D. Este isoamyl axetat có mùi chuối chín.
CÂU 9 (Cð 2012): Cho các phát biểu:
(1) Tất cả các anđehit đều có cả tính oxi hóa và tính khử;
(2) Tất cả các axit cacboxylic đều khơng tham gia phản ứng tráng bạc;
(3) Phản ứng thủy phân este trong mơi trường axit là phản ứng thuận nghịch;
(4) Tất cả các ancol no, đa chức đều hòa tan được Cu(OH)
2
.
Phát biểu đúng là
A. (2) và (4) B. (3) và (4) C. (1) và (3) D. (1) và (2)
CÂU 10 (ðH B 2011): Phát biểu nào sau đây là đúng ?
A. ðể phân biệt benzen, toluen và stiren (ở điều kiện thường) bằng phương pháp hóa học, chỉ

cần dùng thuốc thử là nước brom.
B. Tất cả các este đều tan tốt trong nước, khơng độc, được dùng làm chất tạo hương trong cơng
nghiệp thực phẩm, mỹ phẩm.

C. Phản ứng giữa axit axetic với ancol benzylic (ở điều kiện thích hợp), tạo thành benzyl axetat
có mùi thơm của chuối chín.
CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -2-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

D. Trong phản ứng este hóa giữa CH
3
COOH với CH
3
OH, H
2
O tạo nên từ -OH trong nhóm -
COOH của axit và H trong nhóm -OH của ancol.
CÂU 11
(ðH A 2007): Mệnh đề khơng đúng là:
A. CH
3
CH
2
COOCH=CH
2
cùng dãy đồng đẳng với CH
2
=CHCOOCH

3
.
B. CH
3
CH
2
COOCH=CH
2
tác dụng với dung dịch NaOH thu được anđehit và muối.


C. CH
3
CH
2
COOCH=CH
2
tác dụng được với dung dịch Br
2
.


D. CH
3
CH
2
COOCH=CH
2
có thể trùng hợp tạo polime.
CÂU 12 (ðH A 2008): Cho sơ đồ chuyển hố sau:

C
3
H
4
O
2
+ NaOH
→
X + Y
X + H
2
SO
4
lỗng
→
Z + T
Biết Y và Z đều có phản ứng tráng gương. Hai chất Y, Z tương ứng là:
A. HCOONa, C
3
CHO. B. HCHO, CH
3
CHO.
C. HCHO. HCOOH. D. CH
3
CHO, HCOOH
CÂU 13 (Cð 2012): Cho sơ đồ phản ứng:
Este X (C
4
H
n

O
2
)
0
+ NaOH
t
→
Y
3 3
0
+ AgNO /NH
t
→
Z
0
+ NaOH
t
→
C
2
H
3
O
2
Na.
Cơng thức cấu tạo của X thỏa mãn sơ đồ đã cho là

A. CH
2
=CHCOOCH

3
. B. CH
3
COOCH
2
CH
3
.
C. HCOOCH
2
CH
2
CH
3
. D. CH
3
COOCH=CH
2
.
CÂU 14 (ðH B 2010): Hợp chất hữu cơ mạch hở X có cơng thức phân tử C
5
H
10
O. Chất X khơng phản
ứng với Na, thỏa mãn sơ đồ chuyển hóa sau:
32
0
2 4
+CH COOH
+H

H SO ,đac
Ni,t
X Y
→ →
Este có mùi muối chín.
Tên của X là:

A. pentanal B. 2 – metylbutanal
C. 2,2 – đimetylpropanal. D. 3 – metylbutanal.
CÂU 15
(Cð 2012): Cho các phản ứng sau
X + 2NaOH
o
t C
→
2Y + H
2
O (1)
Y + HCl
(lỗng)
o
t C
→

Z + NaCl (2)
Biết X là chất hữu cơ có cơng thức phân tử C
6
H
10
O

5
. Khi cho 0,1 mol Z tác dụng hết với Na
(dư) thì số mol H
2
thu được là
A. 0,20 B. 0,15 C. 0,10 D. 0,05
HƯỚNG DẪN GIẢI

CH
3
CH
OH
COOCH COOH
CH
3
+ 2NaOH
2CH
3
CH
OH
COONa + H
2
O


CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -3-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:


ðÁP ÁN C

CÂU 16 (ðH A 2012): Cho sơ đồ chuyển hóa sau:
(a) C
3
H
4
O
2
+ NaOH
→
X + Y
(b) X + H
2
SO
4
(lỗng)
→
Z + T
(c) Z + dd AgNO
3
/NH
3
(dư)
→
E + Ag + NH
4
NO
3

(d) Y + dd AgNO
3
/NH
3
(dư)
→
F + Ag + NH
4
NO
3

Chất E và chất F theo thứ tự là

A. HCOONH
4
và CH
3
CHO. B. (NH
4
)
2
CO
3
và CH
3
COONH
4
.
C. HCOONH

4
và CH
3
COONH
4
. D. (NH
4
)
2
CO
3
và CH
3
COOH.
CÂU 17 (ðH A 2013): Cho sơ đồ các phản ứng:
X + NaOH (dung dịch)
o
t C
→
Y + Z
Y + NaOH (rắn)
o
CaO, t C
→
T + P
T
o
1500 C
→
Q + H

2

Q + H
2
O
o
xt, t C
→
Z
Trong sơ đồ trên, X và Z lần lượt là
A. HCOOCH=CH
2
và HCHO B. CH
3
COOC
2
H
5
và CH
3
CHO
C. CH
3
COOCH=CH
2
và CH
3
CHO D. CH
3
COOCH=CH

2
và HCHO
CÂU 18 (ðH B 2011): Cho sơ đồ phản ứng :
(1) X + O
2

o
xt, t C
→
axit cacboxylic Y
1

(2) X + H
2

o
xt, t C
→
ancol Y
2

(3) Y
1
+ Y
2

o
2 4
H SO , t C
→

←
Y
3
+ H
2
O
Biết Y
3
có cơng thức phân tử C
6
H
10
O
2
. Tên gọi của X là:
A. anđehit acrylic B. anđehit propionic
C. anđehit metacrylic D. andehit axetic
CÂU 19 (Cð 2013): Trường hợp nào dưới đây tạo ra sản phẩm là ancol và muối natri của axit
cacboxylic?
A. HCOOCH=CHCH
3
+ NaOH
→

B. CH
3
COOCH
2
CH=CH
2

+ NaOH
→

C. CH
3
COOCH=CH
2
+ NaOH
→

D. CH
3
COOC
6
H
5
(phenyl axetat) + NaOH
→

CÂU 20 (ðH B 2007): Hai este đơn chức X và Y là đồng phân của nhau. Khi hố hơi 1,85 gam X, thu
được thể tích hơi đúng bằng thể tích của 0,7 gam N
2
(đo ở cùng điều kiện). Cơng thức cấu tạo thu
gọn của X và Y là
A. HCOOC
2
H
5
và CH
3

COOCH
3.

B. C
2
H
3
COOC
2
H
5
và C
2
H
5
COOC
2
H
3.
C. C
2
H
5
COOCH
3
và HCOOCH(CH
3
)
2.
D. HCOOCH

2
CH
2
CH
3
và CH
3
COOC
2
H
5
HƯỚNG DẪN GIẢI

ðặt CTTQ của este là C
n
H
2n
O
2

CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -4-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

Do chất khí đo ở cùng điều kiện nên:
2 2
X N X N
0,7
V = V n = n = 0,025 (mol)

28
⇔ =

X 3 6 2
1,85
M = 74 = 14n + 32 n = 3 C H O
0,025
= → →

 ðÁP ÁN A

CÂU 21 (ðH B 2010): Trong các chất : xiclopropan, benzen, stiren, metyl acrylat, vinyl axetat,
đimetyl ete, số chất có khả năng làm mất màu nước brom là:
A. 5 B. 4 C. 6 D. 3
PHẢN ỨNG ðỐT CHÁY ESTE
CÂU 1
(ðH B 2008): Khi đốt cháy hồn tồn một este no, đơn chức thì số mol CO
2
sinh ra bằng số
mol O
2
đã phản ứng. Tên gọi của este là:
A. metyl fomat. B. etyl axetat. C. n-propyl axetat. D. metyl axetat.
HƯỚNG DẪN GIẢI
• Este no, đơn chức mạch hở có cơng thức chung C
n
H
2n
O
2

C
n
H
2n
O
2
+
3 2
2
n
−
O
2
→ nCO
2
+ nH
2
O
• Theo đề bài thì n(CO
2
) = n(O
2
) → n =
3 2
2
n
−

→ n = 2 → HCOOCH

3
: Metyl fomat

ðÁP ÁN A
CÂU 2 (ðH A 2011): ðốt cháy hồn tồn 0,11 gam một este X (tạo nên từ một axit cacboxylic đơn
chức và một ancol đơn chức) thu được 0,22 gam
CO
2

và 0,09 gam H
2
O.
Số este đồng phân của X là:
A. 2. B. 5. C. 6. D. 4.
HƯỚNG DẪN GIẢI
2 2
CO H O
n = n = 0,005 (mol)
→ este X no, đơn, hở
C
n
H
2n
O
2

2
O
→
nCO

2
+ nH
2
O
14n + 32 (g)
→ n (mol)
0,11 (g)
→ 0,005 (mol)
Lập tỷ lệ:
4 8 2
14n+32 n
n = 4 C H O
0,11 0,005
= → → có 4 đồng phân
 ðÁP ÁN D

CÂU 4 (ðH B 2011): Hỗn hợp X gồm vinyl axetat, metyl axetat và etyl fomat. ðốt cháy hồn tồn
3,08 gam X, thu được 2,16 gam H
2
O. Phần trăm số mol của vinyl axetat trong X là:
A. 25% B. 27,92% C. 72,08% D. 75%
HƯỚNG DẪN GIẢI
CTPT các chất: CH
3
COOCH=CH
2
, CH
3
COOCH
3

, HCOOC
2
H
5

ðặt cơng thức chung của 3 chất là C
x
H
6
O
2

C
x
H
6
O
2

2
O
→
3H
2
O
→
2
H O
X
n

0,12
n 0,04
3 3
= = =
CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -5-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

Gọi số mol vinyl axetat là a
Tổng số mol metyl axetat và etyl fomat (2 chất đồng phân) là b
Hệ phương trình:
a + b = 0,04 a 0,01
86a + 74b = 3,08 b 0,03
=
 
⇔
 
=
 
→ % vinyl axetat = 25 %

ðÁP ÁN A

CÂU 5 (ðH B 2007): Khi đốt cháy hồn tồn 4,4 gam chất hữu cơ X đơn chức thu được sản phẩm
cháy chỉ gồm 4,48 lít CO
2
(ở đktc) và 3,6 gam nước. Nếu cho 4,4 gam hợp chất X tác dụng với
dung dịch NaOH vừa đủ đến khi phản ứng hồn tồn, thu được 4,8 gam muối của axit hữu cơ Y và
chất hữu cơ Z. Tên của X là:

A. etyl propionat. B. metyl propionat.
C. isopropyl axetat. D. etyl axetat
HƯỚNG DẪN GIẢI
2
O
2 2
NaOH
4,4g(X) 4,48 (lit) CO + 3,6 (g) H O
4,4g(X) 4,8 (g) muối Y + chất hữu cơ
Z
+ →
+ →

Gọi CTTQ là C
x
H
y
O
z

C H O
4,48 3,6
m = *12 = 2,4(g); m = *2 = 0,4(g); m = 4
,4 - (2,4 + 0,4) = 1,6(g)
22,4 18

2 4 n
2,4 0,4 1,6
x:y:z = : : 2 :4:1 (C H O)
12 1 16

⇒ = ⇒

Theo đề bài thì X là este đơn chức → n = 2 → CTPT của X là C
4
H
8
O
2

X
4,4
n = 0,05( )
88
mol
=

R
1
COOR
2
+ NaOH → R
1
COONa + R
2
OH
0,05 0,05
1
R COONa 1 1 2 5
4,8
M = R + 67 = 96 R = 29 (C H )

0,05
= ⇒
→ R
2
= 15 (CH
3
)→ Este là C
2
H
5
COOCH
3


ðÁP ÁN B
Chú ý:
RCOONa > RCOOR’  este dạng RCOOCH
3
→ Chọn B

CÂU 7 (ðH A 2011)
:
ðốt cháy hồn tồn 3,42 gam hỗn hợp gồm axit acrylic, vinyl axetat, metyl
acrylat và axit oleic, rồi hấp thụ tồn bộ sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)
2
(dư). Sau phản ứng
thu được 18 gam kết tủa và dung dịch X. Khối lượng X so với khối lượng dung dịch Ca(OH)
2
ban
đầu đã thay đổi như thế nào ?

A.Tăng 2,70 gam. B. Giảm 7,74 gam. C. Tăng 7,92 gam. D. Giảm 7,38 gam
HƯỚNG DẪN GIẢI
2
2
3
3 2
2
Ca(OH) dư
O2
2 3 2
17 33
CH =CH-COOH
18 (g) CaCO
CH COOCH=CH
CO
3,42 (g) hh sp
CH =CH-COOCH H O
khối lượng dd thay đổi ?
C H COOH





→ →
  







CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -6-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

Nhận xét: 4 chất đều có chứa 2 ngun tử oxi và có 2 liên kết π trong phân tử nên đặt cơng thức chung
là
2
n 2n 2
C H O
−

2
O
2 2 2
n 2n 2
C H O nCO + (n-1)H O
3,42 3,42.n 3,42.(n 1)

14n + 30 14n + 30 14n + 30
−
→
−
→

Ta có:
2
H O

3,42.n 18
0,18 n = 6 n = 0,15 (mol)
100
14n + 30
= = → →
→
m
khối lượng dung dịch giảm
=
3 2 2
CaCO CO H O
m - (m + m )

= 18 – (0,18.44 + 0,15.18) = 7,38 (g)
 ðÁP ÁN D
CÂU 14 (ðH A 2008): Este có đặc điểm sau:
- ðốt cháy hồn tồn X tạo CO
2
và H
2
O có số mol bằng nhau;
-Thuỷ phân X trong mơi trường axit được chất Y ( tham gia phản ứng tráng gương) và chất Z (có số
ngun tử cac bon bằng một nửa số ngun tử cacbon trong X )
Phát biểu khơng đúng là :
A. Chất X thuộc loại este no, đơn chức.
B. Chất Y tan vơ hạn trong nước.
C. ðun Z với dung dịch H
2
SO
4

đặc ở 170
0
C thu được anken.
D. ðốt cháy hồn tồn 1 mol X sinh ra sản phẩm gồm 2 mol CO
2
và 2 mol H
2
O.
HƯỚNG DẪN GIẢI
•
ðốt cháy hồn tồn X tạo thành CO
2

và H
2
O có số mol bằng nhau
→
X là este no đơn chức
•
Thủy phân X thu được Y phản ứng tráng gương
→
Y phải là axit fomic
→
E là este của axit
fomic.
•
Z có số C bằng một nửa của X vậy số C của Z phải bằng của axit fomic
→
Z là CH
3

OH.
•
Tách nước từ CH
3
OH khơng thu được anken.

ðÁP ÁN C
CÂU 15 (ðH B 2009): Hỗn hợp X gồm hai este no, đơn chức, mạch hở. ðốt cháy hồn tồn một
lượng X cần dùng vừa đủ 3,976 lít khí O
2
(ở đktc), thu được 6,38 gam CO
2
. Mặt khác, X tác dụng với
dung dịch NaOH, thu được một muối và hai ancol là đồng đẳng kế tiếp. Cơng thức phân tử của hai este
trong X là
A. C
2
H
4
O
2
và C
3
H
6
O
2
B. C
3
H

4
O
2
và C
4
H
6
O
2

C. C
3
H
6
O
2
và C
4
H
8
O
2
D. C
2
H
4
O
2
và C
5

H
10
O
2
HƯỚNG DẪN GIẢI
Nhận xét:
•
Hỗn hợp X tác dụng với dd NaOH thu được 1 muối và 2 ancol là đồng đẳng liên tiếp nên 2 este
cũng là đồng đẳng kế tiếp
→
loại ngay đáp án B vì khơng có este C
3
H
4
O
2
tạo ra ancol.
•
Do 3 đáp án còn lại đều là este no, đơn, hở nện đặt CTPT trung bình của X là
2
n 2n
C H O
.
2 2 2 2
n 2n
3n -2
C H O + O nCO + nH O
2
→

CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -7-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

Phương trình:
3n -2
2
(mol) →
n
(mol)
ðề bài 0,1775(mol) → 0,145(mol)
→
n
= 3,625 → C
3
H
6
O
2
và C
4
H
8
O
2


ðÁP ÁN C

CÂU 16 (ðH B 2009): Hợp chất hữu cơ X tác dụng được với dung dịch NaOH đun nóng và với dung
dịch AgNO
3
trong NH
3
. Thể tích của 3,7 gam hơi chất X bằng thể tích của 1,6 gam khí O
2
(cùng điều
kiện về nhiệt độ và áp suất). Khi đốt cháy hồn tồn 1 gam X thì thể tích khí CO
2
thu được vượt q
0,7 lít (ở đktc). Cơng thức cấu tạo của X là:
A. CH
3
COOCH
3
B. O=CH-CH
2
-CH
2
OH
C. HOOC-CHO D. HCOOC
2
H
5
HƯỚNG DẪN GIẢI
2 2
X O X O
1,6
V = V n = n = 0,05(mol)

32
→ = →
M
X
=
3,7
74
0,05
=
• Số ngun tử C của X
≥

0,7 74
* 2,3125
22,4 1
= → Loại C
• X tác dụng với NaOH → Loại B
• X tráng gương → Loại A
Vậy X là HCOOC
2
H
5
 ðÁP ÁN D

CÂU 17 (ðH B 2012): ðốt cháy hồn tồn m gam hỗn hợp X gồm hai este đồng phân cần dùng 27,44
lít khí O
2,
thu được 23,52 lít khí CO
2
và 18,9 gam H

2
O. Nếu cho m gam X tác dụng hết với 400 ml
dung dịch NaOH 1M, cơ cạn dung dịch sau phản ứng thì thu được 27,9 gam chất rắn khan, trong đó có
a mol muối Y và b mol muối Z (M
y
< M
z
). Các thể tích khí đều đo ở điều kiện tiêu chuẩn. Tỉ lệ a : b là
A. 2 : 3 B. 4 : 3 C. 3 : 2 D. 3 : 5
HƯỚNG DẪN GIẢI
2 2
CO H O
n n
= = 1,05 mol → Este no, đơn chức có cơng thức chung C
n
H
2n
O
2

X + O
2

→
CO
2
+ H
2
O
Bảo tồn ngun tố oxi: n

X
.2 + 1,225.2 = 1,05.2 + 1,05

→ n
X
= 0,35 (mol)
Số ngun tử cacbon của X:
2
CO
X
n
1,05
3
n 0,35
= =

→
Hai este là HCOOC
2
H
5
a mol; CH
3
COOCH
3
b mol.
HCOOC
2
H
5

+ NaOH
→
HCOONa + C
2
H
5
OH
a
→ a a
CH
3
COOCH
3
+ NaOH
→
CH
3
COONa + CH
3
OH
b
→ b b
Chất rắn thu được bao gồm : HCOONa, CH
3
COONa và NaOH dư (0,05 mol)
a b 0,35 a 0,2
68a 82b 0,05.40 27,9 b 0,15
+ = =
 
⇔

 
+ + = =
 

CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -8-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

→ a : b = 4 : 3

ðÁP ÁN B
CÂU 18 (Cð 2010): ðốt cháy hồn tồn 2,76 gam hỗn hợp X gồm C
x
H
y
COOH , C
x
H
y
COOCH
3
,
CH
3
OH thu được 2,688 lít CO
2
(đktc) và 1,8 gam H
2
O. Mặt khác, cho 2,76 gam X phản ứng vừa đủ

với 30 ml dung dịch NaOH 1M, thu được 0,96 gam CH
3
OH. Cơng thức của C
x
H
y
COOH là
A. C
2
H
5
COOH B.CH
3
COOH C. C
2
H
3
COOH D. C
3
H
5
COOH
HƯỚNG DẪN GIẢI
2,76g
CxHyCOOH
CxHyCOOCH
3
CH
3
OH

O
2
2,688 lit CO
2
+ 1,8g H
2
O
3
0
m
l

d
d

N
a
O
H

1
M
0,96 g CH
3
OH

CO H O
2 2
n = 0,12 (mol); n = 0,1 (mol)

• Ta có
CO H O
2 2
n > n
nên gốc CxHy khơng no → Loại A và B
2,76g
CxHyCOOH
CxHyCOOCH
3
CH
3
OH
0,03 (mol) NaOH
+
CxHyCOONa + CH
3
OH + H
2
O
0,03 (mol)
0,96g

• Áp dụng ðL BTKL: 2,76 + 0,03*40 = mmuối + 0,96 + m(H
2
O)
• m
muối
= 2,91 – m(H
2
O) < 2,91 (g) →

C H COONa x y 2 3
x y
2,91
M < 97 C H < 30 C H
0,03
= ⇒ ⇒
 ðÁP ÁN C
CÂU 19 (Cð 2010): Hỗn hợp Z gồm hai este X và Y tạo bởi cùng một ancol và hai axit cacboxylic kế
tiếp nhau trong dãy đồng đẳng (M
X
< M
Y
). ðốt cháy hồn tồn m gam Z cần dùng 6,16 lít khí O
2

(đktc), thu được 5,6 lít khí CO
2
(đktc) và 4,5 gam H
2
O. Cơng thức este X và giá trị của m tương ứng là
A. CH
3
COOCH
3
và 6,7 B. HCOOC
2
H
5
và 9,5
C. HCOOCH

3
và 6,7 D. (HCOO)
2
C
2
H
4
và 6,6
HƯỚNG DẪN GIẢI
CO H O
2 2
n = n = 0,25 (mol)
→ 2 este no, đơn chức→ Loại D
o
t C
2 2 2 2
n 2n
C H O + O nCO + nH O
→

• Bảo tồn khối lượng : m
Z
+ m(O
2
) = m(CO
2
) + m(H
2
O) → m
Z

= 6,7 (g) → Loại B
• Bảo tồn ngun tố oxi :
2 2 2
O(Z) O(O ) O(CO ) O(H O)
n + n = n + n

→ 2x +
6,16 5,6 4,5
2. 2.
22,4 22,4 18
= + → x = 0,1 (mol)
2 4 2 3
Z
3 6 2 3 3
X: C H O ( HCOOCH )
6,7
M 67
Y: C H O ( CH COOCH )
0,1

= = →



 ðÁP ÁN C
CÂU 20 (ðH B 2009): Cho hỗn hợp X gồm hai hợp chất hữu cơ no, đơn chức tác dụng vừa đủ với
100 ml dung dịch KOH 0,4M, thu được một muối và 336 ml hơi một ancol (ở đktc). Nếu đốt cháy
CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -9-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”

ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

hồn tồn lượng hỗn hợp X trên, sau đó hấp thụ hết sản phẩm cháy vào bình đựng dung dịch Ca(OH)
2

(dư) thì khối lượng bình tăng 6,82 gam. Cơng thức của hai hợp chất hữu cơ trong X là:
A. HCOOH và HCOOC
2
H
5
B. CH
3
COOH và CH
3
COOC
2
H
5
C. C
2
H
5
COOH và C
2
H
5
COOCH
3
D. HCOOH và HCOOC
3

H
7
HƯỚNG DẪN GIẢI
n
X
= n
NaOH
= 0,04 ; n
ancol
= 0,015
• Dựa vào đáp án thì X gồm: 1 axit và 1 este của axit đó.
n 2n 2
m 2m 2
Este: C H O (0,015 mol)
hh X
Axit: C H O (0,025 mol)




• Cả hai chất đều có 1π nên:
2 2
CO H O
6,82
n = n = 0,11 (mol)
18+44
=

•
Bảo tồn ngun tố C: 0,015n + 0,025m =

2
CO
n
= 0,11
⇔
3n + 5m = 22
Chọn cặp: n = 4; m = 2 → CH
3
COOH và CH
3
COOC
2
H
5


ðÁP ÁN B

CÂU 21 (ðH A 2010): ðốt cháy hồn tồn một este đơn chức, mạch hở X (phân tử có số liên kết
π

nhỏ hơn 3), thu được thể tích khí CO
2
bằng 6/7 thể tích khí O
2
đã phản ứng (các thể tích khí đo ở cùng
điều kiện). Cho m gam X tác dụng hồn tồn với 200 ml dung dịch KOH 0,7M thu được dung dịch Y.
Cơ cạn Y thu được 12,88 gam chất rắn khan. Giá trị của m là:
A. 7,20. B. 6,66. C. 8,88. D. 10,56.
HƯỚNG DẪN GIẢI

ðặt cơng thức của X là C
n
H
2n – 2k
O
2
( k ≤ 1)
C
n
H
2n – 2k
O
2
+
3n -k - 2
2
O
2
→ nCO
2
+ (n – k) H
2
O
→
2n 6
2n = 3k + 6
3n-k-2 7
=
⇒

• k = 0 → n = 3 → C
3
H
6
O
2

• k = 1 → n = 4,5 → Loại
Cơng thức phân tử của X là C
3
H
6
O
2
. Cơng thức cấu tạo là RCOOR’. R chỉ có thể là H hoặc CH
3

RCOOR’ + KOH
→ RCOOK + R’OH
x x x mol
KOH dư 0,14 – x (mol)
(R + 83)x + 56(0,14 – x) = 12,88
=>
27
04,5
+
=
R
x
* R = 1 thì x = 0,18 > 0,14 lo

ạ
i
* R = 15 thì x = 0,12
→
m = 0,12.74 = 8,88g
 ðÁP ÁN

C
CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -10-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

PHẢN ỨNG THỦY PHÂN
CÂU 1 (Cð 2009): Cho 20 gam một este X (có phân tử khối là 100 đvC) tác dụng với 300 ml dung
dịch NaOH 1M. Sau phản ứng, cơ cạn dung dịch thu được 23,2 gam chất rắn khan. Cơng thức cấu tạo
của X là
A. CH
3
COOCH=CHCH
3
B. CH
2
=CHCH
2
COOCH
3

C. CH
2

=CHCOOC
2
H
5
D. C
2
H
5
COOCH=CH
2
HƯỚNG DẪN GIẢI
• M
X
=100 nên dễ thấy X là este đơn chức RCOOR’
• n
X
= 0,2 (mol) và n
NaOH
= 0,3 (mol) → NaOH dư 0,1 (mol)
RCOOR’+NaOH → RCOONa+R’OH
0,2 0,2 0,2
• m
chất rắn
= m
muối
+ m
NaOH dư
= 0,2(R+67) + 0,1.40 = 23,2
→ R = 29(-C
2

H
5
) và R’=27(C
2
H
3
hay CH
2
=CH-)
• CTCT của X là C
2
H
5
COOCH=CH
2


ðÁP ÁN D

CÂU 2 (ðH B 2008): Hợp chất hữu cơ no, đa chức X có cơng thức phân tử C
7
H
12
O
4
. Cho 0,1 mol
X tác dụng vừa đủ với 100 gam dung dịch NaOH 8% thu được chất hữu cơ Y và 17,8 gam hỗn hợp
muối. Cơng thức cấu tạo thu gọn của X là
A. CH
3

OOC–(CH
2
)
2
–COOC
2
H
5
. B. CH
3
COO–(CH
2
)
2
–COOC
2
H
5
.

C. CH
3
COO–(CH
2
)
2
–OOCC
2
H
5

. D. CH
3
OOC–CH
2
–COO–C
3
H
7
.
HƯỚNG DẪN GIẢI
Tóm tắt:


• Theo đề bài tạo ra hỗn hợp muối nên ta loại đáp án A và D do chỉ tạo ra một muối
và X là một este đa chức tạo bởi một ancol nhị chức.
• Theo định luật bảo tồn khối lượng:
m
X
+ m
NaOH
= m
Y
+ m
hh muối

→ mY = (0,1.160 + 100.8%) – 17,8 = 6,2 (g) → M
Y
=
6,2
62

0,1
=
→ Y là HO-CH
2
-CH
2
-OH
 ðÁP ÁN C
CÂU 3 (Cð 2008): Este đơn chức X có tỉ khối hơi so với CH
4
là 6,25. Cho 20 gam X tác dụng với
300 ml dung dịch KOH 1M (đun nóng). Cơ cạn dung dịch sau phản ứng thu được 28 gam chất rắn
khan. Cơng thức cấu tạo của X là:
A. CH
2
=CH-CH
2
-COO-CH
3
. B. CH
2
=CH-COO-CH
2
-CH
3
.

C. CH
3
-COO-CH=CH-CH

3
. D. CH
3
-CH
2
-COO-CH=CH
2
.
HƯỚNG DẪN GIẢI
Tóm tắt:
CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -11-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

4
X/CH
d = 6,25
20 g X
300ml dd KOH 1M
Dd
cô cạn
28 g rắn

M
X
= 16.6,25 = 100 → n
X
=
20

0,2( )
100
mol
=

n
KOH
= 0,3.1 = 0,3 (mol)
RCOOR’ + KOH → RCOOK + R’OH
0,2 0,2 0,2
• Nhận thấy KOH dư nên chất rắn thu được gồm:
RCOOK: 0,2 mol
KOH : 0,1 (mol)




• Do đó: (R + 83) 0,2 + 56.0,1 = 28 → R = 29 ( C
2
H
5
-) → Este dạng CH
3
CH
2
COOR’
Hay: 73 + R’ = 100 → R’ = 27 ( CH
2
= CH-)


ðÁP ÁN D

CÂU 4
(Cð 2008): Xà phòng hố hồn tồn 22,2 gam hỗn hợp gồm hai este HCOOC
2
H
5
và
CH
3
COOCH
3
bằng dung dịch NaOH 1M (đun nóng). Thể tích dung dịch NaOH tối thiểu cần dùng là:
A. 400 ml. B. 300 ml. C. 150 ml. D. 200 ml.
HƯỚNG DẪN GIẢI
Tóm tắt:
22,2 g hh
HCOOC
2
H
5
CH
3
COOCH
3
NaOH 1MV min
+
?

Nhận thấy 2 este này là đồng phân của nhau, chúng là este đơn chức nên tỉ lệ số mol phản ứng

của este so với KOH là 1:1 → n(KOH) = n(este) =
22,2
0,3
74
=
(mol)
→ V
KOH
= 0,3 (lit) = 300 (ml)

ðÁP ÁN B


CÂU 5 (ðH A 2007): Xà phòng hóa 8,8 gam etyl axetat bằng 200 ml dung dịch NaOH 0,2M. Sau khi
phản ứng xảy ra hồn tồn, cơ cạn dung dịch thu được chất rắn khan có khối lượng là
A. 8,56 gam. B. 3,28 gam. C. 10,4 gam. D. 8,2 gam.
HƯỚNG DẪN GIẢI
3 2 5
CH COOC H
NaOH
8,8
n = = 0,1(mol)
88
n = 0,2*0,2 = 0,04(mol)

3 2 5 3 2 5
CH COOC H + NaOH CH COONa + C H OH
→
este NaOH
n > n

→ este dư nên
3
CH COONa NaOH
n = n = 0,04 (mol)

Khi cơ cạn chất rắn thu được chính là muối nên m
muối
= 0,04*82 = 3,28 (g)
 ðÁP ÁN B
CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -12-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

*
Chú ý: Khi cơ cạn: ancol và este bay hơi hết, chất rắn là muối. Nếu NaOH dư cũng sẽ tạo chất rắn
CÂU 6 (ðH B 2007): X là một este no đơn chức, có tỉ khối hơi đối với CH
4
là 5,5. Nếu đem đun
2,2 gam este X với dung dịch NaOH (dư), thu được 2,05 gam muối. Cơng thức cấu tạo thu gọn của X
là
A. HCOOCH
2
CH
2
CH
3
. B. C
2
H

5
COOCH
3
.

C. CH
3
COOC
2
H
5
. D. HCOOCH(CH
3
)
2
HƯỚNG DẪN GIẢI
CTPT este: C
n
H
2n
O
2

Ta có: 14n + 32 = 5,5x16 = 88 → n = 4 → C
4
H
8
O
2

este
1 2 1 2
2,2
n = 0,025( )
88
R COOR + NaOH R COONa + R OH
0,025 0,025
mol=
→

Mặt khác: (R
1
+ 67)0,025 = 2,05 → R
1
= 15 (CH
3
) → CH
3
COOC
2
H
5


ðÁP ÁN C

CÂU 7 (Cð 2011): Cho m gam chất hữu cơ đơn chức X tác dụng vừa đủ với 50 gam dung dịch
NaOH 8%, sau khi phản ứng hồn tồn thu được 9,6 gam muối của một axit hữu cơ và 3,2 gam một
ancol. Cơng thức của X là:
A. CH

3
COOC
2
H
5
B. C
2
H
5
COOCH
3

C. CH
2
=CHCOOCH
3
D. CH
3
COOCH=CH
2
HƯỚNG DẪN GIẢI
RCOOR’ + NaOH
→
RCOONa + R’OH
n
RCOONa
= n
R’OH
= n
NaOH

= 0,1 (mol)
→ M
R’OH
= 32 (CH
3
OH) và M
RCOONa
= 96 (C
2
H
5
COONa)

ðÁP ÁN B
CÂU 8 (Cð 2013): Este X có cơng thức phân tử C
4
H
8
O
2
. Cho 2,2 gam X vào 20 gam dung dịch
NaOH 8%, đun nóng, sau khi phản ứng xảy ra hồn tồn, thu được dung dịch Y. Cơ cạn Y thu được 3
gam chất rắn khan. Cơng thức cấu tạo của X là:
A. CH
3
COOCH
2
CH
3
. B. HCOOCH(CH

3
)
2
.
C. HCOOCH
2
CH
2
CH
3
. D. CH
3
CH
2
COOCH
3
.
HƯỚNG DẪN GIẢI
n
este
= 0,025 (mol); n
NaOH
= 0,04 (mol)
RCOOR’ + NaOH
o
t C
→
RCOONa + R’OH
→ NaOH dư: 0,04 – 0,025 = 0,015 (mol)
Chất rắn bao gồm: RCOONa (0,025 mol) và NaOH dư (0,015 mol):

0,025(R + 67) + 0,015.40 = 3 → R = 29 (C
2
H
5
) → R’ là CH
3


ðÁP ÁN D
CÂU 9 (ðH A 2013): Chất nào sau đây khi đun nóng với dung dịch NaOH thu được sản phẩm có
anđehit?
A. CH
3
-COO-C(CH
3
)=CH
2
. B. CH
3
-COO-CH=CH-CH
3
.
C. CH
2
=CH-COO-CH
2
-CH
3
. D. CH
3

-COO-CH
2
-CH=CH
2
.
CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -13-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

CÂU 10 (ðH B 2007): Thủy phân este có cơng thức phân tử C
4
H
8
O
2
(với xúc tác axit), thu được 2
sản phẩm hữu cơ X và Y. Từ X có thể điều chế trực tiếp ra Y. Vậy chất X là

A. rượu metylic. B. etyl axetat. C. axit fomic. D. rượu etylic
CÂU 11 (ðH B 2010): Hợp chất hữu cơ mạch hở X có cơng thức phân tử C
6
H
10
O
4
. Thủy phân X tạo
ra hai ancol đơn chức có số ngun tử cacbon trong phân tử gấp đơi nhau. Cơng thức của X là:
A. CH
3

OCO-CH
2
-COOC
2
H
5
. B. C
2
H
5
OCO-COOCH
3
.
C. CH
3
OCO-COOC
3
H
7
. D. CH
3
OCO-CH
2
-CH
2
-COOC
2
H
5
.

CÂU 12 (ðH B 2010): Thuỷ phân este Z trong mơi trường axit thu được hai chất hữu cơ X và Y (M
X

< M
Y
). Bằng một phản ứng có thể chuyển hố X thành Y. Chất Z khơng thể là
A. metyl propionat B. metyl axetat
C. etyl axetat D. vinyl axetat
CÂU 13 (Cð 2013): Hợp chất X có cơng thức phân tử C
5
H
8
O
2
, khi tham gia phản ứng xà phòng hóa
thu được một anđehit và một muối của axit cacboxylic . Số đồng phân cấu tạo thỏa mãn tính chất trên
của X là
A. 3. B. 2. C. 5. D. 4.
CÂU 14 (ðH B 2013): Este nào sau đây khi phản ứng với dung dịch NaOH dư, đun nóng khơng tạo ra
hai muối?
A. C
6
H
5
COOC
6
H
5
(phenyl benzoat). B. CH
3

COO−[CH
2
]
2
−OOCCH
2
CH
3
.
C. CH
3
OOC−COOCH
3
. D. CH
3
COOC
6
H
5
(phenyl axetat).
CÂU 15 (Cð 2010): Thuỷ phân chất hữu cơ X trong dung dịch NaOH (dư), đun nóng, thu được sản
phẩm gồm 2 muối và ancol etylic. Chất X là:
A. CH
3
COOCH
2
CH
3
B. CH
3

COOCH
2
CH
2
Cl
C. ClCH
2
COOC
2
H
5
D. CH
3
COOCH(Cl)CH
3

CÂU 16 (ðH B 2012): Thủy phân este X mạch hở có cơng thức phân tử C
4
H
6
O
2
, sản phẩm thu được
có khả năng tráng bạc. Số este X thỏa mãn tính chất trên là:
A. 4 B. 3 C. 6 D. 5
CÂU 17 (ðH A 2007): Một este có cơng thức phân tử là C
4
H
6
O

2
, khi thuỷ phân trong mơi
trường axit thu được axetanđehit. Cơng thức cấu tạo thu gọn của este đó là

A. CH
2
=CH-COO-CH
3
. B. HCOO-C(CH
3
)=CH
2
.


C. HCOO-CH=CH-CH
3
. D. CH
3
COO-CH=CH
2
.
CÂU 18 (ðH A 2009): Xà phòng hóa một hợp chất có cơng thức phân tử C
10
H
14
O
6
trong dung dịch
NaOH (dư), thu được glixerol và hỗn hợp gồm ba muối (khơng có đồng phân hình học). Cơng thức của

ba muối đó là:
A. CH
2
=CH-COONa, HCOONa và CH≡C-COONa.
B. CH
3
-COONa, HCOONa và CH
3
-CH=CH-COONa.
C. HCOONa, CH≡C-COONa và CH
3
-CH
2
-COONa.
D. CH
2
=CH-COONa, CH
3
-CH
2
-COONa và HCOONa.
HƯỚNG DẪN GIẢI

• Tính độ bất bảo hòa có:
2*10 14 2
4
2
− +
Ω = =

•
Hợp chất có 4
π
gồm: 3
π
ở 3 nhóm muối -COONa và có 1
π
ở gốc → Loại A và C
CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -14-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

• Muối khơng có đồng phân hình học → loại B

ðÁP ÁN D
CÂU 19
(ðH A 2009): Chất hữu cơ X có cơng thức phân tử C
5
H
8
O
2
. Cho 5 gam X tác dụng vừa hết
với dung dịch NaOH, thu được một hợp chất hữu cơ khơng làm mất màu nước brom và 3,4 gam một
muối. Cơng thức của X là
A. CH
3
COOC(CH
3

)=CH
2
. B. HCOOC(CH
3
)=CHCH
3
.
C. HCOOCH
2
CH=CHCH
3
D. HCOOCH=CHCH
2
CH
3
.
HƯỚNG DẪN GIẢI
• C tạo ancol khơng no và D tạo andehit nên tác dụng Br
2
→ Loại C và D
• Tìm KLPT muối:
RCOONa X
RCOONa
5
n = n = 0,05 (mol)
100
3,4
M = = 82 = R + 67 R = 1 (H)
0,05
=

⇒ ⇒
→ Loại A

ðÁP ÁN B
CÂU 20 (Cð 2007): Cho chất X tác dụng với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sau đó cơ cạn
dung dịch thu được chất rắn Y và chất hữu cơ Z. Cho Z tác dụng với AgNO
3
(hoặc Ag
2
O) trong
dung dịch NH
3
thu được chất hữu cơ T. Cho chất T tác dụng với dung dịch NaOH lại thu được chất Y.
Chất X có thể là:
A. HCOOCH=CH
2
. B. CH
3
COOCH=CH
2
.

C. HCOOCH
3
. D. CH
3
COOCH=CH-CH
3
HƯỚNG DẪN GIẢI
X + NaOH

c
o
â

c
a
ï
n
Rắn Y + chất hữu cơ Z
AgNO
3
/NH
3
chất hữu cơ T
NaOH
(1)
(2)
(3)

 Từ (1) ta thấy X là este, Y là muối và Z là anđehit (do tráng gương) → X có dạng là
R
1
COOCH=CHR
2

 Từ (2) → T là muối amoni
 Từ (3) → T và Z phải có cùng số ngun tử cacbon
ðể thỏa mãn các điều kiện trên ta chọn X là: CH
3
COOCH=CH

2

Y(CH
3
COONa); Z(CH
3
CHO) và T(CH
3
COONH
4
)

ðÁP ÁN B

CÂU 21 (Cð 2007): Este X khơng no, mạch hở, có tỉ khối hơi so với oxi bằng 3,125 và khi tham gia
phản ứng xà phòng hố tạo ra một anđehit và một muối của axit hữu cơ. Có bao nhiêu cơng thức cấu
tạo phù hợp với X? (Cho H = 1; C = 12; O =16)
A. 2. B. 5. C. 3. D. 4
HƯỚNG DẪN GIẢI
M
X
= 32.3,125 = 100
 Khi phản ứng với dung dịch NaOH tạo anđehit → este dạng R
1
COOCH=CHR
2

Ta có: R
1
+ R

2
+ 70 = 100 → R
1
+ R
2
= 30
+ Khi R
1
= H thì R
2
= 29 (C
2
H
5
):
CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -15-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

HCOOCH=CH-C
2
H
5
HCOOCH=C CH
3
CH
3

+ Khi R

1
= CH
3
thì R
2
= 15 (CH
3
) → CH
3
COOCH=CH-CH
3

+ Khi R
1
= C
2
H
5
thì R
2
= 1 (H) → C
2
H
5
COOCH=CH
2

Vậy có 4 CTCT phù hợp với este X

ðÁP ÁN D

CÂU 22 (Cð 2008): Hai chất hữu cơ X
1
và X
2
đều có khối lượng phân tử bằng 60 đvC. X
1
có khả
năng phản ứng với: Na, NaOH, Na
2
CO
3
. X
2
phản ứng với NaOH (đun nóng) nhưng khơng phản
ứng Na. Cơng thức cấu tạo của X
1
, X
2
lần lượt là:
A. CH
3
-COOH, CH
3
-COO-CH
3
. B. (CH
3
)
2
CH-OH, H-COO-CH

3
.

C. H-COO-CH
3
, CH
3
-COOH. D. CH
3
-COOH, H-COO-CH
3
HƯỚNG DẪN GIẢI
Tóm tắt:
X
1
X
2
M = 60
+ Na, NaOH, Na
2
CO
3
+ NaOH(t
o
C)
Không td với Na

Nhận xét:
• X
1

có khả năng phản ứng với Na, NaOH, Na
2
CO
3
→ X
1
là axit → Loại B và C
• X
2
khơng tác dụng Na → Loại C
• X
1
và X
2
có KLPT bằng nhau nên loại A

ðÁP ÁN D
CÂU 23 (Cð 2008): Chất hữu cơ X có cơng thức phân tử C
4
H
6
O
4
tác dụng với dung dịch NaOH
(đun nóng) theo phương trình phản ứng:
C
4
H
6
O

4
+ 2NaOH → 2Z + Y.
ðể oxi hố hết a mol Y thì cần vừa đủ 2a mol CuO (đun nóng), sau phản ứng tạo thành a mol
chất T (biết Y, Z, T là các hợp chất hữu cơ). Khối lượng phân tử của T là
A. 44 đvC. B. 58 đvC. C. 82 đvC. D. 118 đvC
HƯỚNG DẪN GIẢI
• Theo đề bài thì X là este nhị chức và Y là ancol nhị chức.
• Este X thủy phân trong NaOH tạo ra 2 muối giống nhau mà este chỉ có 4C nên → Y là etilen
glicol HOCH
2
-CH
2
OH → T là (CHO)
2
( M = 58)

ðÁP ÁN B
CÂU 24 (Cð 2009): Cho m gam hỗn hợp gồm hai chất hữu cơ đơn chức, mạch hở tác dụng vừa đủ với
dung dịch chứa 11,2 gam KOH, thu được muối của một axit cacboxylic và một ancol X. Cho tồn bộ
X tác dụng hết với Na thu được 3,36 lít khí H
2
(ở đktc). Hai chất hữu cơ đó là
A. một este và một axit B. một este và một ancol
C. hai axit D. hai este
HƯỚNG DẪN GIẢI
n
KOH
= 0,2(mol)
• Sản phẩm tạo thành có một ancol → Loại C
CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn

ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -16-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

• Nếu 2 este → n
ancol
= n
KOH
= 0,2 →
2
H
n
= 0,1 # 0,15 → Loại D
• Nếu là 1este và 1 axit → n
ancol
< 0,2 →
2
H
n
< 0,1 (mol) # 0,15 → Loại A

ðÁP ÁN B
CÂU 25 (Cð 2008): Một hỗn hợp X gồm hai chất hữu cơ đơn chức. Cho X phản ứng vừa đủ với
500 ml dung dịch KOH 1M. Sau phản ứng, thu được hỗn hợp Y gồm hai muối của hai axit cacboxylic
và một rượu (ancol). Cho tồn bộ lượng rượu thu được ở trên tác dụng với Na (dư), sinh ra 3,36 lít
H
2
(ở đktc). Hỗn hợp X gồm
A. một axit và một este. B. một este và một rượu.
C. hai este. D. một axit và một rượu

HƯỚNG DẪN GIẢI

hh X
(Hai chất hc
đơn chức)
+500ml KOH 1M
đủ
2 muối + rượu
+ Na
dư
3,36 (lit) H
2

• Do hỗn hợp Y chứa 2 muối của 2 axit cacboxylic → loại B và D
• Giả sử hỗn hợp X là 2 este đơn chức thì sau khi tác dụng với dung dịch KOH
n(ancol) = n(KOH) = 0,5 (mol)
cho ancol tác dụng với Na:
ROH + Na → RONa +
1
2
H
2

0,5 (mol) → 0,25 (mol) #
3,36
0,15
22,4
=

→ Loại C

 ðÁP ÁN A
CÂU 26 (ðH A 2009) : Xà phòng hóa hồn tồn 66,6 gam hỗn hợp hai este HCOOC
2
H
5
và
CH
3
COOCH
3
bằng dung dịch NaOH, thu được hỗn hợp X gồm hai ancol. ðun nóng hỗn hợp X với H
-
2
SO
4
đặc ở 140
0
C, sau khi phản ứng xảy ra hồn tồn thu được m gam nước. Giá trị của m là
A. 18,00. B. 8,10. C. 16,20. D. 4,05.
HƯỚNG DẪN GIẢI
HCOOC
2
H
5
và CH
3
COOCH
3
cùng CTPT C
3

H
6
O
2
n
hh este
=
66,6
74
=0,9 (mol)
RCOOR’+ NaOH→ RCOONa + R’OH
0,9(mol) 0,9 (mol)
2R’OH → R’
2
O + H
2
O
0,9 0,45 (mol)
→
2
H O
m
= 0,45 . 18 =8,1(gam)

ðÁP ÁN B
CÂU 27 (ðH A 2009): Xà phòng hóa hồn tồn 1,99 gam hỗn hợp hai este bằng dung dịch NaOH thu
được 2,05 gam muối của một axit cacboxylic và 0,94 gam hỗn hợp hai ancol là đồng đẳng kế tiếp
nhau. Cơng thức của hai este đó là
A. HCOOCH
3

và HCOOC
2
H
5
. B. C
2
H
5
COOCH
3
và C
2
H
5
COOC
2
H
5
.
CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -17-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:


C. CH
3
COOC
2
H

5
và CH
3
COOC
3
H
7
. D. CH
3
COOCH
3
và CH
3
COOC
2
H
5
HƯỚNG DẪN GIẢI
• Hai este là đồng đẳng kế tiếp và thuộc dãy este no, đơn hở
• Áp dụng ðL BTKL: m
hh este
+ m
NaOH
= m
muối
+ hh
ancol

→ m
NaOH

= 0,94 + 2,05 - 1,99 = 1(g) → n
NaOH
= 0,025(mol)
(C
3
H
6
O
2
) 74 <
este
1,99
M = 79,6
0,025
=
< 88 (C
4
H
8
O
2
)

ðÁP ÁN D

CÂU 28 (ðH A 2010): Thuỷ phân hồn tồn 0,2 mol một este E cần dùng vừa đủ 100 gam dung dịch
NaOH 24%, thu được một ancol và 43,6 gam hỗn hợp muối của hai axit cacboxylic đơn chức. Hai axit
đó là
A. HCOOH và CH
3

COOH B. CH
3
COOH và C
2
H
5
COOH
C. C
2
H
5
COOH và C
3
H
7
COOH D. HCOOH và C
2
H
5
COOH
HƯỚNG DẪN GIẢI
• Lập tỷ lệ:
NaOH
E
n
0,6
3
n 0,2
= =
→ Este 3 chức( tạo bởi ancol 3 chức và 2 axit đơn chức)

(R’COO)
2
ROOCR’’ + 3NaOH → 2R’COONa + R’’COONa + R(OH)
3

0,2(mol) 0,4 (mol) 0,2 mol
• Khối lượng hỗn hợp muối: (R’ + 67)0,4 + (R’’ + 67)0,2 = 43,6
→ 2R’ + R’’ = 17 → R’ = 1 (H) và R’’ = 15 (CH
3
)

ðÁP ÁN A
CÂU 29 (ðH A 2011): Este X được tạo thành từ etylen glicol và hai axit cacboxylic đơn chức. Trong
phân tử este, số ngun tử cacbon nhiều hơn số ngun tử oxi là 1. Khi cho m gam X tác dụng với
dung dịch NaOH (dư) thì lượng NaOH đã phản ứng là 10 gam. Giá trị của m là :
A. 14,5. B. 17,5. C. 15,5. D. 16,5.
HƯỚNG DẪN GIẢI
Este X là nhị chức nên có 4 ngun tử O → X có 5 ngun tử C, cơng thức của X là :

0,125
←
←←
← 0,25 (mol)
→ m
X
= 0,125.132 = 16,5 (gam)
 ðÁP ÁN D

CÂU 30 (ðH B 2012): Este X là hợp chất thơm có cơng thức phân tử là C
9

H
10
O
2
. Cho X tác dụng với
dung dịch NaOH, tạo ra hai muối đều có phân tử khối lớn hơn 80. Cơng thức cấu tạo thu gọn của X là
A. CH
3
COOCH
2
C
6
H
5
B. HCOOC
6
H
4
C
2
H
5

C. C
6
H
5
COOC
2
H

5
D. C
2
H
5
COOC
6
H
5
HƯỚNG DẪN GIẢI
• Loại A và C vì chỉ thu được 1 muối
• Loại B vì tạo ra muối HCOONa (M = 68 < 80)
 ðÁP ÁN D
CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -18-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:


CÂU 31 (ðH B 2011): Khi cho 0,15 mol este đơn chức X tác dụng với dung dịch NaOH (dư), sau khi
phản ứng kết thúc thì lượng NaOH phản ứng là 12 gam và tổng khối lượng sản phẩm hữu cơ thu được
là 29,7 gam. Số đồng phân cấu tạo của X thỏa mãn các tính chất trên là:
A. 4 B. 5 C. 6 D. 2
HƯỚNG DẪN GIẢI
Tỷ lệ:
NaOH
X
n
0,3
2

n 0,15
= =
mà X là este đơn chức → este được tạo bởi phenol
RCOOR’

+
2NaOH

o
t C
→

RCOONa
+
R
’ONa
+
H
2

O

0,15 0,3 0,15 0,15 0,15
Bả
o
tồ
n kh
ố
i l
ượ

ng:
m
este
+ m
NaOH
= m
muối
+
2
H O
m

→
m
este
= 29,7 + 0,15.18 – 12 = 20,4
gam

→
M
este
=
20,4
136
0,15
=

(
C
8

H
8
O
2
)

→
Các

đ
ồ
ng

phân
c
ủa

X:

CH3-COO-
C
6
H
5
và

HCOO–
C
6
H

4

–
CH
3

(có 3
đ
ồ
ng

phân
o,
p
, m)
→

T
ổ
ng
c
ổ
ng
có 4
đp
.


ðÁP ÁN A

CÂU 32 (Cð 2011): ðể
xà phòng hố hồn tồn 52,8 gam h
ỗ
n h
ợ
p hai este no,
đơ
n ch
ứ
c , m
ạ
ch h
ở
là
đồ
ng phân c
ủ
a nhau c
ầ
n v
ừ
a
đủ
600 ml dung d
ị
ch KOH 1M. Bi
ế
t c
ả
hai este này

đề
u khơng tham gia
ph
ả
n
ứ
ng tráng b
ạ
c. Cơng th
ứ
c c
ủ
a hai este là

A.
CH
3
COOC
2
H
5
và HCOOC
3
H
7

B.
C
2
H

5
COOC
2
H
5
và C
3
H
7
COOCH
3

C.
HCOOC
4
H
9
và CH
3
COOC
3
H
7
D.
C
2
H
5
COOCH
3

và CH
3
COOC
2
H
5
HƯỚNG DẪN GIẢI
RCOOR’ + NaOH
→

RCOONa + R’OH
n
hh
= n
KOH
= 0,6 (mol)

→
este
52,8
M = 88
0,6
=
(C
4
H
8
O
2
). Do 2 este khơng t

rá
ng g
ươ
ng nên
loạ
i A (
vì có
HCOOC
3
H
7
)
 ðÁP ÁN D
CÂU 33 (ðH B 2012):

ð
un
nó
ng m gam h
ỗ
n h
ợ
p X g
ồ
m
cá
c ch
ấ
t
có cù

ng
loạ
i
nhó
m ch
ứ
c v
ớ
i 600 ml
dung
dị
ch NaOH 1,15M, thu
đượ
c dung
dị
ch Y ch
ứ
a mu
ố
i
củ
a m
ộ
t axit cacboxylic
đơ
n ch
ứ
c v
à
1,54

gam h
ơ
i Z g
ồ
m
cá
c ancol. Cho
tồ
n b
ộ
Z
tá
c
dụ
ng v
ớ
i Na d
ư
, thu
đượ
c 5,04 lit H
2
(
đ
ktc). Cơ
cạ
n dung
dị
ch Y, nung
nó

ng ch
ấ
t r
ắ
n thu
đượ
c v
ớ
i CaO cho
đế
n
khí phả
n
ứ
ng
xả
y ra
hồ
n
tồ
n, thu
đượ
c 7,2
gam m
ộ
t ch
ấ
t
khí
.

Giá trị củ
a m
là
:

A.
40,60
B.
22,60
C.
34,30
D.
34,51
HƯỚNG DẪN GIẢI
Nhận thấy:
X
là
este
đơ
n ch
ứ
c nên ancol
cũ
ng
đơ
n ch
ứ
c:
n
ancol

= n
RCOONa
= n
NaOH (pư)
= 2.

2
H
n
= 0,45 (mol)
→
n
NaOH (dư)
= 0,6.1,15 – 0,45 = 0,24 (mol)
RCOONa + NaOH
o
CaO,t C
→
Na
2
CO
3
+ RH
0,45
0,24 0,24
(mol)
CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -19-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

M
RH
=
7,2
30
0,24
=
(C
2
H
6
)
Bảo tồn khối lượng: m + 0,45.40 = 0,45.96 + 1,54 → m = 40,6 (g)

ðÁP ÁN A

CÂU 34 (Cð 2011): Hợp chất hữu cơ X có cơng thức phân tử là C
4
H
8
O
3
. X có khả năng tham gia
phản ứng với Na, với dung dịch NaOH và phản ứng tráng bạc. Sản phẩm thuỷ phân của X trong mơi
trường kiềm có khả năng hồ tan Cu(OH)
2
tạo thành dung dịch màu xanh lam. Cơng thức cấu tạo của
X có thể là:
A. CH

3
CH(OH)CH(OH)CHO B. HCOOCH
2
CH(OH)CH
3

C. CH
3
COOCH
2
CH
2
OH. D. HCOOCH
2
CH
2
CH
2
OH
HƯỚNG DẪN GIẢI
• X có khả năng tham gia phản ứng với Na, với dung dịch NaOH và phản ứng tráng bạc → Loại
A, C
• Sản phẩm thuỷ phân của X trong mơi trường kiềm có khả năng hồ tan Cu(OH)
2
tạo thành
dung dịch màu xanh lam→ Ancol tạo thành có 2 nhóm OH gần nhau → Loại D
 ðÁP ÁN B
CÂU 35 (Cð 2011): ðể phản ứng hết với một lượng hỗn hợp gồm hai chất hữu cơ đơn chức X và Y
(M
x

< M
Y
) cần vừa đủ 300 ml dung dịch NaOH 1M. Sau khi phản ứng xảy ra hồn tồn thu được 24,6
gam muối của một axit hữu cơ và m gam một ancol. ðốt cháy hồn tồn lượng ancol trên thu được
4,48 lít CO
2
(đktc) và 5,4 gam H
2
O. Cơng thức của Y là :
A. CH
3
COOC
2
H
5
B. CH
3
COOCH
3

C. CH
2
=CHCOOCH
3
D. C
2
H
5
COOC
2

H
5
HƯỚNG DẪN GIẢI
Nhận xét: X là axit RCOOH và Y là este RCOOR’
n
NaOH
= n
RCOONa
= 0,3 (mol)→ M
RCOONa
=
3
24,6
82 (CH COONa)
0,3
=
2 2
H O CO
n > n
→ Ancol no, đơn hở → C
ancol
=
2
2 2
CO
2 5
H O CO
n
2 C H OH
n n

= →
−


ðÁP ÁN A

CÂU 36 (Cð 2011): Este X no, đơn chức, mạch hở, khơng có phản ứng tráng bạc. ðốt cháy 0,1 mol X
rồi cho sản phẩm cháy hấp thụ hồn tồn vào dung dịch nước vơi trong có chứa 0,22 mol Ca(OH)
2
thì
vẫn thu được kết tủa. Thuỷ phân X bằng dung dịch NaOH thu được 2 chất hữu cơ có số ngun tử
cacbon trong phân tử bằng nhau. Phần trăm khối lượng của oxi trong X là:
A. 43,24% B. 53,33% C. 37,21% D. 36,36%
HƯỚNG DẪN GIẢI
• Este X no, đơn chức, mạch hở: C
n
H
2n
O
2

• Khi cho CO
2
vào dung dịch Ca(OH)
2
vẫn cho kết tủa có nghĩa là có tạo muối trung hòa CaCO
3
.
Do đó:
2

OH
CO
n
0,44
1 1 n < 4,4
n 0,1.n
−
< ⇔ < ⇔

• Thuỷ phân X bằng dung dịch NaOH thu được 2 chất hữu cơ có số ngun tử cacbon trong phân
tử bằng nhau → C
2
H
4
O
2
hoặc C
4
H
8
O
2

• Este X khơng có phản ứng tráng bạc→ Loại C
2
H
4
O
2
(HCOOCH

3
)
CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -20-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

Vậy X là C
4
H
8
O
2
( %
O
= 36,36%)

ðÁP ÁN D
CÂU 37 (Cð 2012): Hóa hơi hồn tồn 4,4 gam một este X mạch hở, thu được thể tích hơi bằng thể
tích của 1,6 gam khí oxi (đo ở cùng điều kiện). Mặt khác, thủy phân hồn tồn 11 gam X bằng dung
dịch NaOH dư, thu được 10,25 gam muối. Cơng thức của X là
A. C
2
H
5
COOCH
3
. B. CH
3
COOC

2
H
5
. C. C
2
H
5
COOC
2
H
5
. D. HCOOC
3
H
7
.
HƯỚNG DẪN GIẢI
2 2
X O X O
1,6
V = V n = n 0,05 (mol)
32
⇔ = =

→ M
X
=
4,4
88
0,05

=
→ CTPT của X là C
4
H
8
O
2

RCOOR’ + NaOH
→
RCOONa + R’OH
n
RCOONa
= n
este
=
11
0,125 (mol)
88
= → M
RCOONa
=
10,25
82
0,125
=
→ muối CH
3
COONa
CTCT của X là

CH
3
COOC
2
H
5
.
 ðÁP ÁN B

CÂU 38 (ðH B 2009): Este X (có khối lượng phân tử bằng 103 đvC) được điều chế từ một ancol đơn
chức (có tỉ khối hơi so với oxi lớn hơn 1) và một amino axit. Cho 25,75 gam X phản ứng hết với 300
ml dung dịch NaOH 1M, thu được dung dịch Y. Cơ cạn Y thu được m gam chất rắn. Giá trị m là:
A. 29,75 B. 27,75 C. 26,25 D. 24,25
HƯỚNG DẪN GIẢI
ðặt CTTQ của X là: (NH
2
)
m
R(COOR’)
n

• M
R’OH
>32 → R’OH khơng thể là CH
3
OH
• Do M
X
= 103 → m = n = 1 ; R’ là -C
2

H
5
; R là -CH
2
- → Vậy CTCT X là: NH
2
-CH
2
COOC
2
H
5
• n
NaOH
= 0,3 và n
X
= 0,25 → NaOH dư 0,05 mol
NH
2
CH
2
COOC
2
H
5
+ NaOH
→
NH
2
CH

2
COONa + C
2
H
5
OH;
0,25 0,25 0,25 0,25
• m
rắn
= 0,25*97 + 0,05*40 = 26,25 (g)

ðÁP ÁN C
CÂU 39 (ðH A 2013): Hợp chất X có thành phần gồm C, H, O chứa vòng benzen. Cho 6,9 gam X vào
360 ml dung dịch NaOH 0,5 M (dư 20% so với lượng cần phản ứng) đến phản ứng hồn tồn, thu
được dung dịch Y. Cơ cạn Y thu được m gam chất rắn khan. Mặt khác, đốt cháy hồn tồn 6,9 gam X
cần vừa đủ 7,84 lít O
2
(đktc), thu được 15,4 gam CO
2
. Biết X có cơng thức phân tử trùng với cơng thức
đơn giản nhất. Giá trị của m là
A. 13,2 B. 12,3 C. 11,1 D. 11,4
HƯỚNG DẪN GIẢI
o
cô cạn
x y z
t C
x y z 2 2 2
6,9 (g) X(C H O ) + 360 (ml) NaOH 0,5M (dư
20%) dd m(g) rắn?

6,9 (g) X(C H O ) + 7,84 (lit) O 15,4 (g) CO + H O
+ → →
+ →

• Bảo tồn khối lượng cho pư đốt cháy:
CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -21-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

2
H O
m =
6,9 +
7,84
.32
22,4
- 15,4 = 2,7 (g)
→ n
H (X)
= 0,3 (mol)
n
C(X)
=
2
CO
n 0,35 (mol)
=
n
O(X)

=
6,9 0,3.1 0,35.12
0,15 (mol)
16
− −
=

•
Lập tỷ lệ: x : y : z = 0,35 : 0,3 : 0,15 = 7 : 6 : 3
→
CTPT của X là C
7
H
6
O
3

•
Số mol NaOH thực tế phản ứng:
0,36.0,5.100
0,15 (mol)
120
=

•
Tỷ lệ phản ứng:
NaOH
X
n
0,15

3
n 0,05
= =
→
X là HCOO–C
6
H
4
–OH
HCOO–C
6
H
4
–OH + 3NaOH
→
HCOONa + C
6
H
4
(ONa)
2
+ 2 H
2
O
0,05 (mol) →
→→
→ 0,05 0,05
• Chất rắn sau khi cơ cạn gồm: HCOONa, C
6
H

4
(ONa)
2
và NaOH dư ( 0,03 mol)
→ m
rắn
= 0,05. 68 + 0,05.154 + 0,03.40 =12,3 (g)

ðÁP ÁN B
CÂU 40 (ðH B 2013): Thủy phân hồn tồn m
1
gam este X mạch hở bằng dung dịch NaOH dư, thu
được m
2
gam ancol Y (khơng có khả năng phản ứng với Cu(OH)
2
) và 15 gam hỗn hợp muối của hai
axit cacboxylic đơn chức . ðốt cháy hồn tồn m
2
gam Y bằng oxi dư, thu được 0,3 mol CO
2
và 0,4
mol H
2
O. Giá trị của m1 là
A. 14,6. B. 11,6. C. 10,6. D. 16,2.
HƯỚNG DẪN GIẢI
• Thủy phân este X tạo 2 muối và 1 ancol → ancol Y là đa chức
• ðốt ancol Y có
2 2

H O CO
n n
> → ancol no, đa chức có :
C
ancol
=
2
2 2
CO
H O CO
n
n n
−
= 3→ ancol C
3
H
8
O
x

• Do ancol Y khơng hòa tan Cu(OH)
2
nên Y là propan-1,3-điol
Este (X) + 2NaOH
→
muối + C
3
H
8
O

2

0,2 ←
←←
← 0,1
• Bảo tồn khối lượng có: m
1
+ 0,2.40 = 15 + 0,1.76

→ m
1
= 14,6 (gam)

ðÁP ÁN A
Nếu bài tốn hỏi este X là gì ?
X có dạng: R
1
COOCH
2
-CH
2
-CH
2
OCOR
2

M
X
= 146 → R
1

+ R
2
= 16 ( R
1
= H và R
2
= CH
3
hoặc ngược lại)
CTCT của X: HCOOCH
2
-CH
2
-CH
2
OCOCH
3



CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -22-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

HIỆU SUẤT PHẢN ỨNG – HẰNG SỐ CÂN BẰNG

CÂU 1 (Cð 2008): ðun nóng 6,0 gam CH
3
COOH với 6,0 gam C

2
H
5
OH (có H
2
SO
4
làm xúc tác,
hiệu suất phản ứng este hố bằng 50%). Khối lượng este tạo thành là
A. 6,0 gam. B. 4,4 gam. C. 8,8 gam. D. 5,2 gam.
HƯỚNG DẪN GIẢI
Tóm tắt:
6g CH
3
COOH + 6 g C
2
H
5
OH
+H
2
SO
4
H = 50%
m este = ?

n(CH
3
COOH) =
6

0,1( )
60
mol
=
; n(C
2
H
5
OH) =
6
0,13( )
46
mol
=

CH
3
COOH + C
2
H
5
OH
2 4
H SO đặc
→
←
CH
3
COOC
2

H
5
+ H
2
O
n(este) = n(CH
3
COOH) = 0,1 (mol)
Do hiệu suất bằng 50% nên khối lượng este thu được:
0,1.88.50
4,4( )
100
g
=


ðÁP ÁN B CHÚ Ý:
Tỉ lệ mol các chất phản ứng là 1:1
→ nhẩm tính mà khơng cần viết PTPƯ

CÂU 2 (ðH A 2007): Hỗn hợp X gồm axit HCOOH và axit CH
3
COOH (tỉ lệ mol 1:1). Lấy 5,3 gam
hỗn hợp X tác dụng với 5,75 gam C
2
H
5
OH (có xúc tác H
2
SO

4
đặc) thu được m gam hỗn hợp este
(hiệu suất của các phản ứng este hố đều bằng 80%). Giá trị của m là:
A. 10,12. B. 6,48. C. 8,10. D. 16,20.
HƯỚNG DẪN GIẢI
Gọi số mol 2 axit bằng nhau là x → 46x + 60x = 5,3 → x = 0,05 (mol)
2 5
C H OH
5,75
n = = 0,125(mol)
46

+
o
H
2 5 2 5 2
t C
HCOOH + C H OH HCOOC H + H O
0,05 0,05 0,05
→
←
→ →

+
o
H
3 2 5 3 2 5 2
t C
CH COOH + C H OH CH COOC H + H O
0,05 0,05 0,05

→
←
→ →

→ Rượu etylic dư → m
este
= 0,05(74 + 88) = 8,1 (g)
Do hiệu suất cả 2 q trình đều bằng 80% nên: m
este thực tế
= 8,1*0,8 = 6,48 (g)

ðÁP ÁN B
CÂU 3 (Cð 2007): ðun 12 gam axit axetic với 13,8 gam etanol (có H
2
SO
4
đặc làm xúc tác) đến khi phản
ứng đạt tới
trạng thái cân bằng, thu được 11 gam este. Hiệu suất của phản ứng este hố là (Cho H = 1; C =
12; O = 16)
A. 55%. B. 50%. C. 62,5%. D. 75%
HƯỚNG DẪN GIẢI
Tóm tắt:
CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -23-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:

12g CH
3

COOH
13,8g C
2
H
5
OH
H
2
SO
4
t
o
C
11g este
H = ?

3
2 5
CH COOH
C H OH
12
n = = 0,2(mol)
60
13,8
n = = 0,3(mol)
46

+
o
H

3 2 5 3 2 5 2
t C
CH COOH + C H OH CH COOC H + H O
→
←

0,2 (mol) → 0,2 (mol)
m
este(LT)
= 0,2*88 = 17,6 (g)
11
H = *100 62,5%
17,6
=


ðÁP ÁN C
CÂU 4 (Cð 2010): Cho 45 gam axit axetic phản ứng với 69 gam ancol etylic (xúc tác H
2
SO
4
đặc), đun
nóng, thu được 41,25 gam etyl axetat. Hiệu suất của phản ứng este hố là:
A. 62,50% B. 50,00% C. 40,00% D. 31,25%
HƯỚNG DẪN GIẢI
n
axit
= 0,75 (mol) và n
ancol
= 1,5 (mol)

CH
3
COOH + C
2
H
5
OH
+ o
H , t C
→
←
CH
3
COOC
2
H
5
+ H
2
O
• Số mol ancol > số mol axit → ancol dư nên:
m
este

(lt)
= 0,75.88 = 66 (g)
• Hiệu suất phản ứng:
41,25
H = .100 62,5%
66

=


ðÁP ÁN A
CÂU 5 (ðH A 2007): Khi thực hiện phản ứng este hố 1 mol CH
3
COOH và 1 mol C
2
H
5
OH, lượng
este lớn nhất thu được là 2/3 mol. ðể đạt hiệu suất cực đại là 90% (tính theo axit) khi tiến hành
este hố 1 mol CH
3
COOH cần số mol C
2
H
5
OH là (biết các phản ứng este hố thực hiện ở cùng nhiệt
độ)
A. 0,342. B. 2,925. C. 2,412. D. 0,456.
HƯỚNG DẪN GIẢI

CHUYÊN ĐỀ 5: ESTE-LIPIT Bài giảng được đăng tải trên Website: www.hoahoc.edu.vn
ThS. LƯU HUỲNH VẠN LONG (Giảng viên Trường ðH Thủ Dầu Một- Bình Dương) -24-
“CHUN: Bồi dưỡng kiến thức – Luyện thi TN THPT – Cð & ðH mơn HĨA HỌC”
ðể tìm hiểu và đăng ký học, hãy liên lạc đến SðT: 0986.616.225 (T.Long). Email:




ðÁP ÁN B
CÂU 6 (ðH A 2012): ðốt cháy hồn tồn 7,6 gam hỗn hợp gồm một axit cacboxylic no, đơn chức,
mạch hở và một ancol đơn chức (có số ngun tử cacbon trong phân tử khác nhau) thu được 0,3 mol
CO
2
và 0,4 mol H
2
O. Thực hiện phản ứng este hóa 7,6 gam hỗn hợp trên với hiệu suất 80% thu được m
gam este. Giá trị của m là
A. 8,16. B. 4,08. C. 2,04. D. 6,12.
HƯỚNG DẪN GIẢI
• Axit no, đơn C
n
H
2n
O
2
khi đốt cho
2 2
H O CO
n = n
, mà đề bài cho
2 2
H O CO
n > n
→
ancol no, đơn.
n
ancol
= 0,4 – 0,3 = 0,1 (mol)→

C
<
2
CO
ancol
n
0,3
3
n 0,1
= =
→ Ancol là CH
3
OH hoặc C
2
H
5
OH

TH 1: CH
3
OH (0,1 mol) và C
n
H
2n
O
2
(x mol)
0,1 . 0,3 0,05
32.0,1 (14 32) 7,6 4
n x x

n x n
+ = =
⇔
+ + = =
 
 
 
(thỏa mãn) `
TH 2: C
2
H
5
OH (0,1 mol) và C
n
H
2n
O
2
(x mol)

0,1.2 . 0,3 0,05
46.0,1 (14 32) 7,6 2
n x x
n x n
+ = =
⇔
+ + = =
 
 
 

(loại do 2 chất cò cùng số C)
C
3
H
7
COOH + CH
3
OH
→
←
C
3
H
7
COOCH
3
+ H
2
O
0,05 → 0,1 → 0,05
⇒

• Khối lượng este thu được:
m = 0,05.102.0,8 = 4,08 gam.

ðÁP ÁN B
CÂU 7: Khi trộn 1 mol CH
3
COOH và 1 mol C
2

H
5
OH, lượng este lớn nhất thu được là 2/3 mol.
Khi tiến hành este hố 1 mol CH
3
COOH và 3 mol C
2
H
5
OH sẽ thu được số mol este là (biết các
phản ứng este hố thực hiện ở cùng nhiệt độ)
A. 4,4. B. 0,9 . C. 1,8 D. 0,1
HƯỚNG DẪN GIẢI

CÂU 8: ðể thu được 1,6 mol este E người ta thực hiện phản ứng este hóa từ 2 mol axit axetic và a
(mol) ancol etylic. Biết hằng số cân bằng của phản ứng này là 4 thì giá trị của a là:
A. 3,2. B. 2,8 . C. 6,4 D. 4,8
HƯỚNG DẪN GIẢI