Tài liệu ngữ văn ôn thi đại học full

NGỮ VĂN ÔN THI ĐẠI HỌC FULL
A-Kinh nghiệm thi môn Ngữ Văn
Các giáo viên có nhiều năm kinh nghiệm chia sẻ với thí sinh những lưu ý quan trọng về cách làm
bài thI môn Ngữ văn để đạt kết quả cao nhất.
Môn văn: phải biết tổng hợp vấn đề
Theo dõi các đề thi tuyển sinh ĐH môn văn nhiều năm gần đây,
chúng ta thấy nội dung đề thi thường nằm trong chương trình ngữ
văn lớp 11, 12 gồm chương trình cơ bản và nâng cao. Trong đó thí
sinh cần chú ý một số nội dung.
Câu 1 là phần kiểm tra kiến thức, thường xoay quanh năm tác giả:
Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh, Tố Hữu, Nam Cao, Nguyễn Tuân,
Xuân Diệu. Câu hỏi thường yêu cầu làm rõ ý nghĩa nhan đề của tác
phẩm, tình huống truyện, phong cách sáng tác, nêu giá trị nhân đạo
của tác phẩm, so sánh các giai đoạn văn học… Đây là câu lý thuyết
nên thí sinh cần làm chính xác, rõ ràng những kiến thức trong sách
giáo khoa. Tuy nhiên, không đơn giản chỉ có vậy mà thí sinh cần trình
bày cả cách hiểu, cảm nhận của mình về vấn đề đó.
Câu 2: luôn là câu nghị luận xã hội. Đề thường xoay quanh các chủ
đề tư tưởng – đạo lý và những hiện tượng trong đời sống. Lưu ý,
trong khi làm bài, tuy phần giải thích rất quan trọng, nhưng nếu cảm
thấy từ ngữ đó có thể nêu được khái niệm mà không thể nào giải
thích được thì chỉ nên nêu nội dung chung, để tránh trường hợp giải
thích sai. Bởi vì khi đã giải thích sai, mọi việc lập luận hoặc mô tả sau
đó đều đi sai hướng. Hãy nhớ thêm rằng tuy đề tài mênh mông,
nhưng tất cả đều có một mục đích là giúp chúng ta sống tốt hơn và
có ích hơn.
Câu 3: đây là phần nghị luận văn học (câu 3a, 3b) và là nội dung có
số điểm nhiều nhất, nhưng rất nhiều học sinh thường chỉ tập trung
vào chương trình 12 và bỏ hẳn chương trình 11, hoặc chỉ học văn
xuôi và hoàn toàn bỏ phần thơ. Thí sinh không nên học tủ như thế
mà nên học tất cả những tác phẩm chính có trong chương trình thi.

Các kiểu đề thường gặp như sau: phân tích giá trị nhân đạo của
tác phẩm, cảm nhận về hình tượng văn học, bình giảng một đoạn
thơ, bài thơ; so sánh các hình tượng văn học trong cùng một tác
phẩm hoặc hai tác phẩm khác nhau, phân tích tác phẩm hoặc một
hình tượng để làm rõ một vấn đề nào đó…
Ngoài ra, những tác phẩm về cảm hứng thế sự sau năm 1975 cần
luyện tập kỹ, vì phần lớn thí sinh rất lúng lúng khi tiếp cận đề tài này.
Với những đề liên quan đến hai tác phẩm của hai tác giả, thí sinh
không chỉ cần có kỹ năng phân tích thơ mà phải có khả năng tổng
hợp khái quát được vấn đề. Những bài làm được điểm cao ở câu
này là những bài có vốn kiến thức văn học, có kỹ năng làm bài tốt và
có tư duy khái quát, tổng hợp vấn đề. Ngoài ra thí sinh cũng cần có
những cảm xúc về nét đẹp trong văn học. - GV NGUYỄN ĐỨC
HÙNG
* Bố trí thời gian hợp lý: Theo kinh nghiệm của nhiều thầy cô cho
biết, các thí sinh thậm chí là học sinh giỏi đều hay mắc phải lỗi về bố
trí thời gian không hợp lý nên khi hết giờ vẫn chưa làm xong hoặc
cuống cuồng viết vội vài dòng kết luận cụt ngủn. Và những bài làm
như thế sẽ bị đánh giá thấp dẫn đến kết quả không khả quan.
Để tránh được lỗi đó, các thí sinh cần đọc kỹ đề thi một lượt, xác
định điểm và thời gian làm cho từng câu. Đối với phần hỏi về tác giả,
tác phẩm (2 điểm) các bạn nên làm trong khoảng 30 phút. Bởi vì đây
là phần kiểm tra kiến thức cơ bản nên thí sinh cần học thuộc và nắm
chắc những ý chính mà câu hỏi yêu cầu, tránh lan man, dài dòng.
Đối với câu nghị luận các bạn cũng chỉ dành từ 30 – 45 phút để triển
khai ý và viết, còn lại dành thời gian để làm câu tự luận vì đây là
phần chiếm số lượng điểm khá lớn. (Cần lưu ý phải lập dàn ý sơ giản
hoặc chi tiết trước khi viết bài để tránh thiếu ý, trình tự các ý lộn xộn
và lạc đề.
Tiếp đến cần xác định đầy đủ yêu cầu của đề thi về các phương diện

như kiểu bài: xác định xem đề bài yêu cầu sử dụng kỹ năng nghị luận
nào: trình bày, giải thích, chứng minh, bình giảng, phân tích, so sánh
hay kiểu bài tổng hợp đòi hỏi kết hợp nhiều kĩ năng nghị luận).
* Đối tượng và nội dung nghị luận: Đề bài yêu cầu giải quyết vấn
đề gì? Phạm vi kiến thức và dẫn chứng: Để giải quyết vấn đề đó, cần
huy động và sử dụng những kiến thức và dẫn chứng nào cho phù
hợp và có sức thuyết phục cao nhất).Đồng thời, xác định nội dung và
hình thức trình bày bài viết. Điều này sẽ giúp bài văn không bị lạc đề,
xa đề. Các bạn cũng cần vận dụng nhuần nhuyễn các kiểu bài sau:
- Các kiểu bài phân tích văn học thường có trong đề thi là: Phân tích
tác phẩm hoặc một đoạn tác phẩm, phân tích hình tượng nhân vật,
phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật, phân tích các vấn đề văn
học, phân tích chi tiết nghệ thuật và nhan đề tác phẩm.
- Còn bình giảng văn học chỉ khám phá những điểm nút, những từ
ngữ chìa khoá, những mạch ngầm để mở đường thưởng thức văn
bản, chứ không che lấp hay thay thế văn bản nghệ thuật. Khi bình
giảng, cần chú ý tới những chỗ trống, chỗ lạ hoá, khác thường trong
văn bản, đặc biệt là cách cấu tạo hình tượng, các chi tiết giàu ý
nghĩa, các từ ngữ dùng đắt hoặc kết hợp đặc biệt.
Từ chỗ độc đáo đặc thù đó, tìm đến mạch lạc bên trong của bài thơ,
bài văn, khám phá mối liên hệ không gian, thời gian, cách cảm nhận
riêng của tác giả cũng như cấu tứ, bố cục của tác phẩm.
- Khi bình giảng thơ, để hệ thống ý của bài văn được chặt chẽ, điều
quan trọng nhất là phải hiện ra cấu trúc của đoạn thơ, bài thơ. Đối
với các bài thơ, đoạn thơ có sử dụng hình thức lặp cấu trúc, liệt kê,
điệp từ như Tâm tư trong tù, Việt Bắc, Đất nước của Nguyễn Khoa
Điềm thì khi bình giảng, để tránh bài viết lặp lại một cách nhàm chán,
tuyệt đối không được bình từng dòng, mà phải nhóm các chi tiết,
hình ảnh thành một hệ thống, rồi mới giảng và bình về hệ thống ấy.
Chẳng hạn, 9 dòng đầu của đoạn thơ Đất nước (Nguyễn Khoa

Điềm), có sự lặp đi, lặp lại của điệp khúc“Đất Nước đã có…”, “Đất
Nước có trong…”, “Đất Nước bắt đầu…”, “Đất Nước lớn lên…”, “Đất
Nước có từ…” cho thấy nhà thơ trầm tư suy ngẫm về thời điểm ra
đời của Đất Nước (gồm các dòng 1,3,9), quá trình lớn lên (dòng 4)
và phạm vi tồn tại của Đất Nước (dòng 2).
Vì vậy, khi bình giảng đoạn thơ này, cần chú ý nhóm các dòng thơ
1,3,9 thành một ý, dòng 4 là một ý và dòng 2 là một ý. Từ “ngày đó”
là phép thế đại từ có ý nghĩa thay thế cho các dòng 5,6,7,8, nên để
hiểu được ý nghĩa dòng thơ thứ 9, cần hiểu được các dòng thơ trước
đó.
MỘT SỐ MỞ BÀI THAM KHẢO
1. Xây dựng một hình tượng nhân vật đã khó, nhưng để nhân vật đó có sức lay động
và chiếm trọn trái tim người đọc còn khó hơn. Ấy vậy mà nhà thơ/nhà văn … đã làm
được điều đó. Nhân vật “ABC/XYZ” của ông đã ghi dấu ấn sâu đậm trong lòng người
đọc về hình ảnh của một ( tùy đề bài yêu cầu phân tích nhân vật nào thì khái quát
nhân vật đó)
ví dụ:
1. người nông dân chân chất hiền lành, bị những rào cản của xã hội thực dân-phong
kiến tha hóa và biến chất đẩy đến bước đường cùng
2. người phụ nữ ba nổi bẩy chìm lênh đênh số kiếp trên con đường đi tìm hạnh phúc
và bứt mình khỏi những rào cản tăm tối.
3. số phận éo le, hoàn toàn mờ nhạt trong cái bộn bề, sóng gió bấp bênh của cuộc
sống…
Note: Cái này vân dụng cho tất cả các bài văn yêu cầu phân tích nhân vật
2. Thời gian vẫn trôi đi và bốn mùa luôn luân chuyển. Con người chỉ xuất hiện một lần
trong đời và cũng chỉ một lần ra đi mãi mãi vào cõi vĩnh hằng. Nhưng những gì là thơ,
là văn, là nghệ thuật đích thực thì vẫn còn mãi mãi với thời gian. T ác phẩm
“ABC/XYZ” của nhà văn/ nhà thơ….là một trong số những tác phẩm nghệ thuật như
thế.
Đặc biệt là trích đoạn….( nếu người ta yêu cầu phân tích đoạn trích)

3. Có một nhà văn đã nói rằng : "Không có câu chuyện cổ tích nào đẹp bằng chính
cuộc sống viết ra". Hiện thực cuộc sống được xem như là cái nền cho những cảm
hứng nghệ thuật chắp cánh và đâm chồi. Chính vì vậy mà bức tranh hiện thực cuộc
sống và con người trong tác phẩm ABC/XYZ của nhà văn/nhà thơ gây ấn tượng đặc
biệt sâu đậm trong lòng người đọc…
Và nhân vật Y được phác họa như …( coi lại những nhân vật hay gặp phải đã liệt kê ở
cái 1)
4. Nếu là con chim chiếc lá
Thì chim phải hót, lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình"
Một nhà thơ đã từng viết như vậy song chỉ đến khi đọc tác phẩm ABC/XYZ của nhà
văn/ nhà thơ…, tiếp xúc với các nhân vật trong tác phẩm, đặc biệt là nhân vật… ta
mới cảm nhận sâu sắc hơn về lẽ Cho và Nhận trong đời.
5. Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta đã góp thêm những trang
vàng vào lịch sử dân tộc. Đã có rất nhiều văn nghệ sẽ đã có được cảm hứng sáng tác
từ đề tài này. Chính vì vậy đây cũng là giai đoạn văn học có nhiều thành công góp
phần làm rạng rỡ nền văn học nước nhà.
”…….” Của nhà văn/ nhà thơ ……… là một trong những đóng góp như vậy.
Hình ảnh của những người lính quả cảm, kiên cường, ngày đêm chiến đấu bảo vệ đất
nước/ Nhân vật chính trong tác phẩm ( tên) …đã thật sự để lại dấu ấn sâu sắc trong
lòng người đọc
(Note: Mở bài như thế này chỉ áp dụng với các bài văn viết về chiến tranh, người lính),
ví dụ: Tây Tiến,…
6. Từ ngàn đời nay văn chương đã dành bao nhiêu lời đẹp ý hay để nói về người mẹ,
về tình mẫu tử, nhưng đề tài quen thuộc ấy vẫn ko bao giờ là chuyện xưa cũ. Với tuổi
ấu thơ, người mẹ, tình mẹ lại luôn gắn liền với lời ru. Dòng sữa & lời hát ru ngọt ngào
của mẹ đã nuôi đứa trẻ lớn lên “Sữa nuôi phần xác, hát nuôi phần hồn”(Nguyễn Duy).
Tình mẹ & ý nghĩa của lời ru đối với cuộc đời mỗi con ng đã được nhà thơ …… gửi
gắm trong những vần thơ nhẹ nhàng mà đậm chất triết lí: ( Tên bài thơ)

Note: Cái này dành cho gia đình, quê hương, Mẹ, Cha…
7. Quê hương là gì hả mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu
Quê hương là gì hả mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều
(Đỗ Trung Quân)
Trong trái tim mỗi con người luôn có một khoảng dành riêng cho quê hương, tình cảm
ấy dạt dào cháy bỏng & có sức sống mãnh liệt, bền bỉ. Đặc biệt trong hoàn cảnh khó
khăn, nguy hiểm, tình cảm ấy càng tỏa sáng rạng ngời. Với ngòi bút sắc sảo chân thực
cùng tâm hồn đồng cảm sâu sắc, nhiều nhà văn VN hiện đại đã khắc họa thành công
hình ảnh con ng VN có tình yêu làng quê tha thiết. Nhưng có lẽ thành công hơn cả là
nhà văn…. Với nhân vật……
8. Chúng ta đã gặp không ít những số phận người phụ nữ bi thương trong các tác
phẩm văn học Việt Nam, đó là một nàng Vũ Nương oan khuất, một nàng Kiều bi kịch,
một Chị Dậu tủi hờn Nhưng khi tiếp cận với dòng văn học cách mạng, vẫn những
người phụ nữ ngày xưa ấy lại trỗi dậy mạnh mẽ đứng dậy làm chủ đời mình. Một
trong những nhân vật văn học nữ tiêu biêu biểu là nhân vật…. của nhà văn/ nhà
thơ…
Note: Cái này áp dụng cho Truyện Kiều, Chiếc Thuyền Ngoài Xa, Vợ Chồng A-phủ….
9. Trong vô số những nạn nhân của xã hội phong kiến có một tầng lớp mà hết thảy
các nhà văn nhân đạo đều đau sót trân trọng và tập chung viết về họ đó là người phụ
nữ. trong số những tác phẩm viết về đề tài này nổi bật nhất phảI kể đến tác phẩm….
10. Khi “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố và “Bước đường cùng” của Nguyễn Công Hoan ra
đời, tôi chắc ít ai nghĩ rằng, thân phận người nông dân dưới ách đế quốc phong kiến
lại có thể có một nỗi khổ nào hơn những nỗi khổ của chị Dậu, anh Pha. Nhưng khi
…… (tên nhân vật) bước ra từ những trang sách của nhà văn…… , thì người ta mới
nhận ra rằng đây là hiện thân đầy đủ những gì gọi là khốn khổ, tủi nhục nhất của
người dân cùng ở một nước thuộc địa
Note: Áp dụng cho Chí Phèo ( Nam Cao), hay những tác phẩm viết về thân phận con
người bị áp bức, bóc lột.



Hội những người học khối D1
Nhà thơ Tố Hữu
AD:Lê Nguyễn
1 Tiểu sử: (1920-2002)
- Tên thật là Nguyễn Kim Thành, quê ở làng Phù Lai, nay thuộc xã Quảng Thọ, huyện
Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế.
- xuất thân trong 1 gia đình nhà nho nghèo. Song thân của TH rất say mê sưu tầm ca
dao, tục ngữ.
- Quê hương xứ Huế thơ mộng, nổi tiếng vùng văn hóa phong phú và gia đình đã góp
phần quan trọng và việc hình thành hồn thơ của TH.
- Mồ côi mẹ từ năm 12t, 1năm sau ông vào học trường Quốc học Huế.
- Năm 1937, TH giác ngộ CM.
- 1938, TH được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Từ đó sự nghiệp thơ ca của
ông gắn liền với sự nghiệp CM.
-4/1939, TH bị thực dân Pháp bắt giam.
-3/1942 ông vượt ngực Đắc Lay (kon tum) ra Thanh Hóa và tiếp tục hoạt động CM.
- CM 8/1945,TH làm Chủ tịch ‡y ban khởi nghĩa ở Huế.
- Kháng chiến toàn quốc bùng nổ, TH được điều động làm Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa 1
thời gian rồi lên Việt Bắc công tác ở cơ quan TƯ Đảng đặc trách về văn hóa, văn nghệ.
- trong 2cuộc kháng chiến và cho đến 1986, TH liên tục giữ những cương vị trọng yếu
trong bộ máy Đảng và Nhà nước: ‡y viên Bộ chính trị Đảng cộng sản VN, Bí thu TƯ
đảng, Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng.
-1994 được tặng thưởng Huân chương sao vàng
-1996 được tặng thưởng HCM về VH nghệ thuật
-1999 được tặng giải thưởng VN ASEAN.
=> Ở TH, con người chính trị và con người nhà thơ thống nhất chặt chẽ với nhau làm
1, sự nghiệp thơ gắn liền với sự nghiệp CM, TH được coi là" con chim đầu đàn của thơ
CM VN"

2. Nét chính trong phong cách NT thơ TH:
*** Nội dung:
a/ Thơ TH là thơ trữ tình chính trị:
- Con đường thơ của TH bắt đầu cùng lúc với quá trình giác ngộ CM của nhà thơ nên
quá trình sáng tác gắn bó mật thiết với quá trình hoạt động CM.
- Lí tưởng cộng sản là ngọn nguồn mọi cảm hứng NT của thơ TH.
- TH làm thơ là hoạt động CM nhằm tuyên truyền giáo dục đấu tranh cho thắng lợi của
lí tưởng CM.
- Lí tưởng, thực tiễn đời sống CM và những mục tiêu, nhiệm vụ CM đã chi phối quan
niệm NT(đề tài, chủ đề, nhân vật trữ tình; ).
=> TH là nhà thơ của lẽ sống, của tình cảm, là niềm vui lớn của con người VN và cuộc
sống CM, do vậy TH là 1 thi sĩ - chiến sĩ.
B/ Thơ TH mang đậm tính sử thi:
- cái tôi trữ tình trong thơ TH là cái tôi - chiến sĩ, cái tôi - công dân, cái tôi nhân danh
dân tộc, CM.
- nhân vật trữ tình là những con người đại diện cho những phẩm chất của giai cấp,
dân tộc, thậm chí mang tầm vóc lịch sử và thời đại( anh giải phóng quân, Nguyễn Văn
Trỗi, em Lượm, )
-Thơ TH thể hiện những vấn đề cốt yếu của đời sống CM và vận mệnh của dân tộc.
Cảm hứng chủ yếu là cảm hứng lịch sử - dân tộc.
C/ Thơ TH có giọng điệu tâm tình ngọt ngào:
- Cách xưng hô với đối tượng trò chuyện rất gần gũi, thân mật (bạn đời ơi, ) cho đến
cả thiên nhiên đất nước (đất nước ta ơi ).
- TH tuyên truyền, vận động CM, nói chuyện chính trị bằng giọng tâm tình.
- giọng tâm tình ngọt ngào còn liên quan đến "chất Huế" cuả hồn thơ TH.
*** NT biểu hiện trong thơ TH mang tính dân tộc đậm đà:
- Về thể loại: TH đã sử dụng thành công các thể thơ truyền thống của dân tộc:
thơ lục bát: Việt Bắc, Kính gửi cụ Nguyễn Du,
thơ 7 chữ: Quê mẹ, Bác ơi
- Về ngôn ngữ:

TH đã sử dụng từ ngữ và lối nói quen thuộc của dân tộc, những ước lệ, những so sánh
ví von.
TH có tài trong việc sử dụng từ láy, dùng vần, các thanh điệu, nhịp thơ tạo thành nhịp
điệu phong phú trong thơ.
Những nét chính phong cách nghệthuật Nam Cao
Vài nét vềNam Cao (0,5 điểm)
- Nam Cao (1917 – 1951) là một trong những nhà văn xuất sắc
của văn học hiện đại Việt Nam. Ông viết không nhiều, và thành
tựu chủyếu là ởtruyện ngắn.
- Trước cách mạng tháng Tám, sáng tác của Nam Cao tập trung
trên hai đề tài: người nông dân nghèo và người trí thức nghèo
trong xã hội cũ. Mỗi tác phẩm của ông đều thểhiện một dấu ấn tài
năng, một phong cách nghệthuật độc đáo.
Những nét chính phong cách nghệthuật Nam Cao (1,5 điểm)
- Nam Cao đặc biệt quan tâm đời sống tinh thần con người, luôn
có hứng thú khám phá “con người trong con người”. Trong sáng
tác, ông có khuynh hướng đi sâu vào thế giới nội tâm của con
người. Ông có biệt tài phân tích tâm lý nhân vật.
- Nam Cao sửdụng nhiều ngôn ngữ độc thoại, đối thoại và lối kết
cấu tâm lý phóng túng, linh hoạt, đảo lộn trật tựthời gian, không
gian trần thuật.
- Tác phẩm Nam Cao giàu tính triết lý và có giọng điệu riêng:
dửng dưng lạnh lùng mà đầy xót xa thương cảm, đằm thắm yêu
thương.
Tác gia Hồ Chí Minh
AD:KYO
I/Vài nét về tiểu sử (1890 – 1969)
- Quê quán làng Kim Liên huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An
- Thuở nhỏ Người học trường quốc học Huế
- 1911 Người ra đi tìm đường cứu nước

- 1919 Gửi bản yêu sách của nhân dân An Nam đến hội nghị hòa bình ở Véc-xây
- 1920 dự đại hội Tua và trở thành một trong những thành viên sáng lập ra Đảng cộng
sản Pháp.
- Từ 1923 – 1941 Người trở về trực tiếp lãnh đạo phong trào CM trong nước
- 13/08/1942 trên đường sang TQ Người bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam.
- 1943 Người trở về nước trực tiếp lãnh đạo CM =>> 1945 cuộc khởi nghĩa đã diễn ra
thành công.
- 02/09/1945 tại quảng trường Ba Đình Người đã đọc bản Tuyên ngôn Độc lập
- 1946 Người được bầu làm chủ tịch nước VNDCCH
=> Chủ tịch Hồ Chí Minh La nhà yêu nước, nhà CM vĩ đại đồng thời cũng là nhà văn
hóa lớn.
II/Quan điểm sáng tác
1, Văn chương là vũ khí đấu tranh cách mạng
- Lúc sinh thời người không có ý định sẽ trở thành nhà văn, nhà thơ, nhưng trên con
đường hoạt động CM Người nhận ra rằng: Văn chương phục vụ rất đắt lực cho cuộc
đấu tranh. Người khẳng định rằng: “Văn học nghệ thuật là một mặt trận, anh, chị, em
nghệ sĩ là chiến sĩ trên mặt trận đó.”
Nay ở trong thơ nên có thép
Nhà thơ cũng phải biết xung phong
2/Văn chương phải mang tính chân thật và dân tộc
- Người yêu cầu người nghệ sĩ phải miêu tả cho hay, cho chân thật, hiện thực phong
phú của đời sống.
- Phải có ý thưc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, tránh những lối viết cầu kì, xa
lạ.
- Đề cao sự sáng tạo của người nghệ sĩ.
3/ Hồ Chí Minh đặc biệt chú ý đến mục đích, đối tượng, hình thức
- Người đặt vấn đề:
+ Viết cho ai? (Đối tượng)
+ Viết để làm gì? (Mục đích)
+ Viết như thế nào? (Hình thức)

- Người luôn nhấn mạnh ý thức và vai trò của người cầm bút.
III/ Sự nghiệp văn học
1, Văn chính luận
- Sáng tác với mục đích đấu tranh chính trị, thể hiện nhiệm vụ CM qua các trặng
đường lịch sử, mang tính chiến đấu hết sức mạnh mẽ.
- Những áng văn chính luận viết bằng lí trí sáng suốt, trí tuệ, sắc sảo, lời văn ngắn
gọi, súc tích.
- Tiêu biểu: “Bản án chế độ thức dân Pháp” lên án chính sách tàn bạo của TD Pháp,
kêu gọi người nô lệ đoàn kết đâu tranh.
- “Tuyên ngôn Độc lập” là áng văn chính luận mẫu mực, tiêu biểu.
- “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến”
2/Truyện và kí
- Được viết bằng lối văn sắc sảo, cô đọng, ý tưởng thâm thúy, kín đáo, trí tuệ, sâu sắc
viết theo lối văn vừa truyền thống vừa hiện đại.
- Truyện kí của Người có tính chiến đấu và nghệ thuật trào phúng sắc bén.
- Tiêu biểu:
+ Lời than vãn của bà Trưng Trắc
+ Vi hành
+ Những chò lố của Varen hay Phan Bội Châu
3/ Thơ ca
- Đây là lĩnh vực quan trọng trong sáng tác văn chương của Người
- Tác phẩn “Nhật kí trong tù” (Ngục trung nhật kí) được sáng tác (1942 -1943) gồm
134 bài thơ tứ tuyệt viết bằng chữ Hán
- Nội dung: Phơi bày bộ mặt xấu xa, tàn bạo của chế độ nhà tù Tưởng Giới Thạch và là
bức chân dung tự họa về con người có tâm hồn, dũng khí có trí tuệ lớn.
- Là sự kết hợp giữa bút pháp cổ điển và hiện đại
- Kết hợp giữa trong sáng giản dị, thâm trầm sâu sắc
- Thơ HCM và thơ chữ Hán của HCM phản ánh tâm hồn và nhân cách của người chiến
sĩ.
=> Sự nghiệp văn học khá phong phú và đa dạng, nhiều thể loại mang tầm vóc tư

tưởng lớn.
IV/ Phong cách nghệ thuật
1/Văn chính luận
- Bộc lộ 1 tư duy sắc sảo, giàu trí thức văn hóa, gắn liền với lí luận thực tiễn
- Lập luận chặt chẽ, lí lẽ đanh thép, luận cứ tiêu biểu, văn phong sắc sảo =>> Giàu
tính chiến đấu.
- Giọng văn đa dạng khi hì hùng hồn, đanh thép, khi thì ôn tồn lặng lẽ thấu tình đạt lí.
2/Truyện và kí
- Chất trí tuệ và tính hiện đại là nét đặc sắc trong thể loại truyện và kí, cách tạo ra
mâu thuẫn là bật cười, châm biếm, sắc sảo, thâm thúy và tinh tế.
- Cách tạo ra tình huống độc đáo, trí tuệ còn thể hiện ở ngôn ngữ hóm hỉnh, hài hước.
3/ Thơ ca
- Bút pháp uyển chuyển, linh hoạt
- Phong cách thơ chia làm 2 loại:
+ Thơ ca nhằm mục đích tuyên truyền
- Được viết như một bài diễn ca, dễ nhớ, dễ thuộc
- Giàu màu sắc dân gian
+Thơ nghệ thuật:
- Thơ người nó ít hiều nhiều, là loại thơ có màu sắc thanh đạm, có âm thanh trầm
lắng.
=>> Ý ở ngoài lời
- Phong cách thơ Bác là sự kết hợp hài hoài giữa bút pháp cổ điển và hiện đại được
thể hiện qua ngôn ngữ giản dị, hàm xúc, tú thơ độc đáo.
- Bút pháp chấm phá, như ghi lấy linh hồn của tạo vật
=>> Phong cách nghệ thuật của HCM rất đa dạng, phong phú về nội dung, thể loại
nhưng thống nhất cách viết ngắn gọn, trong sáng, giản dị, sử dụng linh hoạt các thủ
thuật nghệ thuật
Nguyễn Tuân
Nguyễn Tuân là cây bút xuất sắc của nền văn học Việt Nam cả trước và sau Cách mạng. Trước
Cách mạng, Nguyễn Tuân nổi tiếng với các tác phẩm: Vang bóng một thời, Chiếc lư đồng mắt

cua, Chùa Đàn… sau cách mạng nhà văn để lại dấu ấn sâu sắc qua một số tùy bút: Hà Nội ta
đánh Mỹ giỏi, Sông Đà… Chữ người tử tù là tác phẩm đặc sắc nhất của Nguyễn Tuân trích trong
tập Vang bóng một thời. Nổi bật trong tác phẩm Chữ người tử tù đó chính là hình tượng người
anh hùng Huấn Cao mang vẻ đẹp tài hoa và khí phách anh hùng lẫm liệt khiến mỗi lần gấp
trang sách lại ta không thể nào quên.
Là nhà văn “duy mỹ”, suốt đời đi tìm cái đẹp, Nguyễn Tuân đã thổi hồn vào những trang viết
mang đến cho người đọc bao hình tượng đẹp. Tập truyện Vang bóng một thời có lẽ là nơi hội tụ
những nét đẹp cao quý: thú uống trà đạo, thú chơi thư pháp, thả thơ, đánh thơ…Gắn liền với
những thú chơi tao nhã ấy là những con người tài hoa bất đắc chí. Chữ người tử tù là tác phẩm
đặc sắc của Nguyễn Tuân trích trong tập truyện ấy và Huấn Cao là nhân vật được ông miêu tả
đặc sắc nhất. Đó là anh hùng thời loạn hội tụ những phẩm chất tài năng: khí phách hiên ngang
– thiên lương trong sáng – tài hoa uyên bác. Huấn Cao là một nguyên mẫu lịch sử có thật của
thế kỉ XIX, là hiện thân của võ tướng – người anh hùng của cuộc khởi nghĩa Mỹ Lương, một nhà
thơ, nhà thư pháp Cao Bá Quát lững lẫy một thời. Qua ngòi bút tài hoa của Nguyễn Tuân,
nguyên mẫu lịch sử này đã tự nhiên đi vào trang văn và hiện lên lung linh sáng tỏa trên từng
con chữ.
Sinh thời Cao Bá Quát có hai câu thơ sáng ngời nghĩa khí:
Thập cổ luân giao cầu cổ kiếm
Nhất sinh đê thủ bái mai hoa
(Mười năm lặn lội tìm gươm báu
Chỉ biết cúi đầu trước cành hoa mai)
Ngay từ đầu tác phẩm, Huấn Cao đã hiện lên như ánh hào quang phủ kín cả bầu trời tỉnh Sơn.
Qua lời trò chuyện của quản ngục và thơ lại ta thấy tiếng tăm của Huấn Cao đã nổi như cồn.
Điều làm cho bọn ngục quan phải kiêng nể không chỉ là tài viết chữ đẹp mà còn là “tài bẻ khóa,
vượt ngục” của ông Huấn. Tuy nhiên, đây không phải là trò của bọn tiểu nhân vô lại đục tường
khoét vách tầm thường mà là hình ảnh của một người anh hùng ngang tàng, một nam tử Hán
đại trượng phu “Đỉnh thiên lập địa” không cam chịu cảnh tù đày áp bức, muốn bứt phá gông
cùm xiềng xích để thoát khỏi vòng nô lệ. Huấn Cao mang cốt cách ngạo nghễ, phi thường của
một bậc trượng phu. Những kẻ theo học đạo Nho thường thể hiện lòng trung quân một cách
mù quáng. Nhưng trung quân để rồi “dân luống chịu lầm than muôn phần” thì hóa ra là tội đồ

của đất nước. Ông Huấn đã lựa chọn con đường khác: con đường đấu tranh giành quyền sống
cho người dân vô tội. Bị triều đình phán xét là kẻ tử tù phản nghịch, tội xử chém, là “giặc cỏ”
nhưng trong lòng nhân dân lao động chân chính ông lại là một anh hùng bất khuất, một kẻ
ngang tàng “chọc trời khuấy nước” sống ngoài vòng cương tỏa, lững lẫy chẳng khác gì 108 vị
anh hùng Lương Sơn Bạc ở Trung Hoa năm xưa. Tuy chí lớn của ông không thành nhưng ông
vẫn hiên ngang bất khuất, lung linh sáng tỏa giữa cuộc đời.
Trước uy quyền của nhà lao, con người ấy càng sáng tỏa. Trò tiểu nhân thị oai, dọa dẫm của
bọn tiểu lại giữ tù càng làm cho ông thêm phần ngang ngạo. Ông vẫn giữ thái độ bình thản,
xem thường, dỗ gông, phủi rệp, hóm hỉnh đùa vui. Huấn Cao “cúi đầu thúc mạnh đầu thang
gông xuống đất đánh thuỳnh một cái” làm vỡ tan đi chốn trang nghiêm của chốn ngục tù. Đó là
thái độ ngang tàng, bất chấp luật pháp của một xã hội dơ bẩn.
Người xưa thường nói “Nhất nhật tại tù thiên thu tại ngoại” (Một ngày ở trong tù bằng nghìn
thu ở ngoài). Thay vì buồn rầu, chán nản “gậm một mối căm hờn trong cũi sắt” thì ông lại thản
nhiên nhận rượu thịt và ăn uống no say coi như một việc vẫn làm trong cái hứng sinh bình.
Chứng tỏ ông nào xem nhà tù là chốn ngục tăm tối mà chỉ xem nhà tù như một chốn dừng chân
để nghỉ ngơi “Chạy mỏi chân thì hẵng ở tù”.
Đối với quản ngục, Huấn Cao rất: lạnh lùng, khinh bạc xưng hô "ta - ngươi", miệt thị hạ nhục
“Ngươi bảo ta cần gì, ta chỉ cần ngươi đừng đặt chân vào đây nữa”. Cách trả lời ngang tàng,
ngạo mạn đầy trịch thượng như vậy là bởi vì Huấn Cao vốn hiên ngang, kiên cường; “đến cái
chết chém cũng còn chẳng sợ nữa là ” Ông không thèm đếm xỉa đến sự trả thù của kẻ đã bị
mình xúc phạm. Huấn Cao rất có ý thức được vị trí của mình trong xã hội, ông biết đặt vị trí của
mình lên trên những loại dơ bẩn “cặn bã” của xã hội. “Bần tiện bất năng di, uy vũ bất năng
khuất”. Nhân cách của Huấn Cao quả là trong sáng như pha lê, không hề có một chút trầy xước
nào. Theo ông, chỉ có “thiên lương” , bản chất tốt đẹp của con người mới là đáng quý. Có lẽ
chính vì vậy mà khi nghe tin xử trảm: ông vẫn thản nhiên, không sợ hãi, chỉ khẽ mỉm cười, bất
chấp cái chết, coi thường cái chết.
Bên cạnh dũng khí ngất trời của một bậc hảo hán, vẻ đẹp của Huấn Cao còn là vẻ đẹp của con
người tài hoa. Ông có tài viết chữ đẹp. Trong thị hiếu thẩm mĩ của người xưa, ở Việt Nam cũng
như ở Trung Quốc, viết chữ đẹp là cả một nghệ thuật cao quý (Thư pháp). Chơi chữ đẹp là một
thú chơi thanh tao. Tài viết chữ đẹp của Huấn Cao do đó là biểu hiện của nét đẹp của văn hoá

một thời. "Chữ ông Huấn Cao đẹp lắm, vuông lắm". Đẹp đến mức người ta khát khao, ngưỡng
vọng "có được chữ ông Huấn mà treo là có một báu vật trên đời". Tuy nhiên, ông lại là người có
ý thức giữ gìn cái đẹp, có lòng tự trọng: “ Ta nhất sinh không vì vàng ngọc hay quyền thế mà ép
mình viết câu đối bao giờ”. Nỗi khổ của quản ngục là có Huấn Cao trong tay, dưới quyền mình
nhưng lại không thể nào có được chữ ông Huấn. Quản ngục và Huấn Cao là hai con người ở hai
thế giới cách biệt, đối lập nhau: Quản ngục đại diện cho thế lực nhà tù, nắm giữ pháp luật;
Huấn Cao là kẻ tử tù . Huấn Cao là người sáng tạo cái đẹp; quản ngục là người yêu quý cái đẹp
lại là người bị ông trời “chơi ác, đem đày ải những cái thuần khiết vào giữa một đống cặn bã”.
Trên bình diện xã hội họ là hai kẻ đối lập nhưng trên bình diện nghệ thuật họ lại là tri âm tri kỷ.
Tình huống truyện là ở chỗ ấy, cả hai kẻ lại gặp nhau trong cảnh éo le này.
Lúc hiểu được tấm lòng viên quản ngục: Ông Huấn “lặng nghĩ”, “mỉm cười”, ngạc nhiên “ta cảm
cái tấm lòng biệt nhỡn liên tài thiếu chút nữa ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ”. Lời
nói rất chân tình, xúc động. Điều này cho thấy Huấn Cao là một người hiên ngang, khí phách
nhưng cũng rất có nghĩa khí. Không thể phụ một “thanh âm trong trẻo chen lẫn giữa một bản
đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn xô bồ”.
Hai con người đồng nhất tỏa sáng trong đêm cho chữ “Một cảnh tượng xưa nay chưa từng có”.
Nguyễn Tuân đã dồn hết bút lực của mình vào cảnh này. Nhà văn đã huy động vốn ngôn ngữ,
tâm huyết và tài năng của mình dồn tụ lại trong một không khí cổ xưa hoành tráng của nghệ
thuật thanh cao: VIẾT THƯ PHÁP.
Nhà văn dựng cảnh thật tài tình và đầy dụng ý nghệ thuật. Thủ pháp tương phản làm nên cảnh
cho chữ bi tráng chưa từng thấy. Đó là sự đối lập giữa bóng tối và ánh sáng; giữa sự dơ bẩn
của xã hội nhà tù và thiên lương trong sáng, khí phách rạng ngời. Tương phản giữa bó đuốc
sáng rực trên vách nhà với đêm đen thăm thẳm; tương phản giữa vuông lụa trắng, thoi mực
thơm và tường nhà, đất đầy mạng nhện, đầy phân chuột, phân gián. “Ở đây sự đối lập giữa ánh
sáng và bóng tối cứ giằng co nhau quyết liệt. Bóng tối quánh đặc như muốn nuốt tươi ánh
sáng. Nhưng không, ánh sáng ở đây vẫn ngời chói vẫn ngời tỏ, sáng rực, chứ không như ánh
sáng leo lét, buồn rầu của ngọn đèn con chị Tý và ánh sáng rực tỏa, chói lọi như đoàn tàu rồi lại
chìm vào hư không của bóng đêm trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ” của Thạch Lam. Song xét
sâu xa hơn thì ánh sáng đó không chỉ đơn thuần mang ý nghĩa sắc màu vật lý mà ánh sáng đó
mang sắc màu ý nghĩa nhân sinh đậm nét: ánh sáng của sự lương tri, của nhân tâm, của thiên

lương trong sáng đã chiến thắng bóng tối của cường quyền, bạo lực. Sự chiến thắng đó là điều
tất yếu sẽ xảy ra, bởi vì mọi cái thiện, cái cao cả, chính nghĩa cuối cùng sẽ chiến thắng. Với ánh
sáng ấy đã cảm hóa con người một cách mạnh mẽ, nâng đỡ những con người có đức, mến mộ
cái tài, nhưng yếu ớt trở về cuộc sống lương thiện Sự chiến thắng đó là bản hùng ca, ca ngợi
chữ tâm của con người thiên lương” (Lưu Thế Quyền)
Viết thư pháp là nơi thư phòng thư sảnh sạch sẽ thoáng mát, có hoa có nguyệt, có men rượu
cay nồng. Nhưng khung cảnh thường thấy ấy lại không hiện diện nơi đây. Ở đây, sự dơ bẩn,
phàm tục được hiện hữu rất rõ: “một buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, đất
bừa bãi phân chuột, phân gián”. Sự nhem nhuốc, phàm tục lên đỉnh điểm. Nhưng sự xuất hiện
của phiến lụa, của thoi mực thơm đã xua tan đi mùi ô uế. Nhưng sự ô uế dần dần biến mất, bởi
“Cái đẹp là địa hạt của sự sống, cái đẹp đã lên ngôi thay thế cho cái xấu xa, thấp hèn, cái đẹp
nâng đỡ con người”. Vì thế dù “Cổ đeo gông chân vướng xiềng” nhưng ông Huấn vẫn tung
hoành ngang dọc cái khát khao của đời mình lên từng vuông lụa trắng. Đó là thái độ uy nghi,
đường hoàng, một thái độ của “hùm thiêng” khi đã “sa cơ” mà chẳng hèn chút nào. Thái độ ấy,
đúng là “Thân thể ở trong lao - Tinh thần ở ngoài lao”. Người tù ấy đã ngự trị nơi bóng tối này
với một dáng vóc uy nghi, lẫm liệt thật đường hoàng làm cho bọn quản lý nhà ngục phải khiếp
sợ, kính nể: “viên quản ngục lại vội khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ đặt
trên phiến lụa” và “thầy thơ lại gầy gò run run bưng chậu mực”. Nét chữ của ông như rồng bay
phượng múa, thiên lương của ông tỏa sáng lồng lộng chốn ngục tù. Tài hoa và thiên lương và
khí phách đã hợp nhất thành Huấn Cao. Dũng và Mỹ hợp thể làm nên bức tranh cho chữ sáng
ngời. Kỳ lạ thay, trong cảnh cho chữ này, pháp luật và uy quyền của nhà tù đã bị sụp đổ. Uy
quyền và bạo lực giờ đây đã tan biến, nó bị khuất phục bởi cái đẹp, cái thiên lương. Ở đó không
còn tử tù và quản ngục, thơ lại. Ở đó chỉ còn những con người yêu quý và biết thưởng thức cái
đẹp. Cái xấu xa, cái ác, cái chết chóc nhường chỗ cho cái đẹp, cái bất tử. “Điều đó cho thấy rằng
trong nhà tù tăm tối, hiện thân cho cái ác, cái tàn bạo đó, không phải cái ác, cái xấu đang thống
trị mà chính cái Đẹp, cái Dũng, cái Thiện, cái cao cả đang làm chủ. Với cảnh cho chữ này, cái
nhà ngục tăm tối đã đổ sụp, bởi vì không còn kẻ phạm tội tử tù, không có quản ngục và thư lại,
chỉ có người nghệ sĩ tài hoa đang sáng tạo cái đẹp trước đôi mắt ngưỡng mộ sùng kính của
những kẻ liên tài, tất cả đều thấm đẫm ánh sáng thuần khiết của cái đẹp, cái đẹp của thiên
lương và khí phách. Cũng với cảnh này, người tử tù đang đi vào cõi bất tử”.

Lời khuyên của Huấn Cao đối với quản ngục lại một lần nữa khẳng định cái đẹp, cái thiên lương
của con người: “Ở đây lẫn lộn ta khuyên thầy Quản nên thay chốn ở đi. Chỗ này không phải là
nơi để treo một bức lụa với những nét chữ vuông vắn, tươi tắn nó nói lên cái hoài bão tung
hoành của một đời con người”. Lời khuyên của Huấn Cao đã khẳng định rằng: cái đẹp, cái thiên
lương không bao giờ và không khi nào lại có thể chung sống với cái xấu, cái ác: “Ở đây khó giữ
thiên lương cho lành vững được và rồi cũng nhen nhuốm mất cả cái đời lương thiện đi”. Một lời
khuyên thật thiện tâm, thiện ý của Huấn Cao đã làm cho viên quản ngục cảm động: “vái người
tù một vái, chắp tay nói một câu mà dòng nước mắt rỉ vào kẽ miệng làm cho nghẹn ngào: - Kẻ
mê muội này xin bái lĩnh”. Câu nói : “Kẻ mê muội này xin bái lĩnh” đã cho thấy rằng: cái đẹp, cái
thiện, cái tài hoa đã chiến thắng tuyệt đối. Cái đẹp của nghệ thuật đã xóa nhòa mọi khoảng
cách và ranh giới đưa con người đến với nhau trong vẻ đẹp Chân – Thiện – Mỹ.
Thành công của Chữ người tử tù là ở cách tạo tình huống truyện độc đáo. Hai kẻ lúc đầu là đối
lập, sau lại thống nhất hài hòa, cùng tỏa sáng hào quang. Nghệ thuật kể chuyện, cấu trúc tình
tiết, lời thoại và độc thoại, khắc họa tính cách nhân vật đặc sắc. Nguyễn Tuân đã sử dụng một
loạt từ Hán Việt rất đắt (pháp trường, tử tù, tử hình, nhất sinh, bộ tứ bình, bức trung đường,
lạc khoản, thiên hạ, thiên lương, lương thiện, v.v ) tạo nên màu sắc lịch sử, cổ kính, bi tráng.
Đúng Nguyễn Tuân là bậc thầy về ngôn ngữ, rất lịch lãm uyên bác về lịch sử, về xã hội. Đúng
như lời Vũ Ngọc Phan đã nói: " văn Nguyễn Tuân không phải thứ văn để người nông nổi
thưởng thức".

  !"#$"%&#'()*+" ,) /0#1$"23"4560"7"*+"
8#095:;5<':#,#;="45,"4,;>?""+;@
- VH vận động và phát triển dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
- VH tồn tại và phát triển trong hoàn cảnh lịch sử đặc biệt: kháng chiến
chống thực dân Pháp và đế quốc Mĩ kéo dài 30 năm, xây dựng CNXH ở
miền Bắc.
- Đ/k giao lưu văn hoá chỉ giới hạn trong một số nước xã hội chủ nghĩa
(Liên Xô, Trung Quốc).
A 51;5B5#,##C"4D,55E0F"*!5!"5G;H0#C"4#I:
*+"8#095:;5<':#,#;="45,"4,;>?""+;@

Chia ba giai đoạn. Mỗi giai đoạn có đặc điểm riêng và thành
tựu nhất định.
:. G/đoạn 1945 –1954 (kháng chiến chống PhápJ
- Tập trung phản ánh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, ca ngợi Tổ
quốc và quần chúng ND, kêu gọi tinh thần đoàn kết toàn dân, biểu dương
những tấm gương quên mình vì nước.
- Thơ, truyện, kịch, kí, lí luận văn học đạt nhiều thành tựu.
- Tác giả - tác phẩm tiêu biểu: Việt Bắc - Tố Hữu, Tây Tiến – Quang
Dũng, Đôi mắt - Nam Cao, Đất nước đứng lên - Nguyên Ngọc, Truyện Tây
Bắc - Tô Hoài,…
KG/đoạn 1955–1964 (xây dựng CNXH ở miền Bắc và đấu tranh
thống nhất đất nước)
- Ca ngợi cuộc sống mới, con người mới và sự đổi đời. Nỗi đau chia cắt
hai miền đ/ nước và khát vọng thống nhất đất nước.
- Truyện ngắn, tiểu thuyết, thơ có những thành tựu mới, kịch nói phát
triển.
- Tác giả - tác phẩm tiêu biểu: Mùa lạc - Nguyễn Khải, Gió lộng - Tố
Hữu, Ánh sáng và phù sa - Chế Lan Viên, Người lái đò sông Đà - Nguyễn
Tuân,…
#G/đoạn 1965–1975 (kháng chiến chống đế quốc Mĩ)L
MTập trung viết về cuộc chống Mĩ, ca ngợi tinh thần yêu nước và chủ
nghĩa anh hùng CM.
- Văn xuôi, thơ, kịch nói và nhiều công trình phê bình, lí luận có giá trị
xuất hiện.
- Tác giả - tác phẩm tiêu biểu: Những đứa con trong gia đình - Nguyễn
Thi, Rừng xà nu – Nguyễn Trung Thành, Dấu chân người lính - Nguyễn
Minh Châu, Mặt đường khát vọng – NKĐ, Ra trận, Máu và hoa - Tố Hữu,…
N *!D"5O#"4B"48""P"4>C#>0F;#QK$"#I:*+"8#
095:;5<':#,#;="45,"4,;>?""+;@)5E "4>1>C#
>0F;"! >2R#-S;%!T:"5E8"4"U5V

a) Nền VH v/động theo hướng CM hoá, gắn bó sâu sắc với vận mệnh
chung của đất nước.
b) Nền văn học hướng về đại chúng
c) Nền văn học chủ yếu mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng
mạn.
Đặc điểm thứ nhất là đặc điểm quan trọng nhất chi phối những đặc điểm
còn lại.
 EWK!X"4B"48"*7YX"26"4'(50*!#WZ"4%."4;="
#I:"7"[@
MKhuynh hướng sử thi: được thể hiện trong vh ở các mặt sau:
+ 75!0L Tập trung phản ánh những vấn đề có ý nghĩa sống còn của đất
nước: Tổ quốc còn hay mất, tự do hay nô lệ.
\"*]5#O"L là những con người đại diện cho phẩm chất và ý chí
của dân tộc; gắn bó số phận cá nhân với số phận đất nước; luôn đặt lẽ sống
của dân tộc lên hàng đầu.
\^_0*+" mang giọng điệu ngợi ca, trang trọng và đẹp tráng lệ, hào
hùng.
\42_0#`;Ka5 có tầm nhìn bao quát về lịch sử, dân tộc và thời đại
- Cảm hứng lãng mạn:Tuy còn nhiều khó khăn gian khổ, nhiều mất mác,
hy sinh nhưng lòng vẫn tràn đầy mơ ước, vẫn tin tưởng vào tương lai tươi
sáng của đất nước. Cảm hứng lãng mạn đã nâng đỡ con người VN vượt lên
mọi thử thách hướng tới chiến thắng.
5!"5G#QK$"#I:@MAbbb
- Từ 1975 nhất là từ năm 1986, VHVN vận động theo hướng dân chủ
hóa, mang tính nhân bản, nhân văn. Văn học phát triển đa dạng hơn về thủ
pháp nghệ thuật, đề cao cá tính sáng tạo của nhà văn, mang tính chất hướng
nội, quan tâm nhiều đến số phận cá nhân trong những hoàn cảnh phức tạp
đời thường.
- Tác giả - tác phẩm tiêu biểu: Đàn ghita của Lor-ca – Thanh Thảo, Ai
đặt tên cho dòng sông – Hoàng Phủ Ngọc Tường, Chiếc thuyền ngoài xa –

Nguyễn Minh Châu, Hồn Trương Ba, da hàng thịt – LQV,…
cdLefg^hi[jk

lEm"K!X"4B"48"T:">0F;',"45,##I:nO0"
- HCM coi văn học là vũ khí chiến đấu lợi hại, phụng sự đắc lực cho sự
nghiệp CM. Nhà văn cũng phải có tinh thần xung phong như người chiến sĩ
ngoài mặt trận.
- HCM luôn chú trọng tính chân thật và tính dân tộc của vh. Nhà văn cần
tránh lối viết cầu kì xa lạ, chú phát huy cốt cách dân tộc, ngôn từ phải chọn
lọc.
- Người đặc biệt coi trọng mục đích, đối tượng thưởng thức rồi mới lựa
chọn nội dung và hình thức. Người luôn đặt ra những câu hỏi: Viết cho ai?
Viết để làm gì? Viết cái gì? Viết như thế nào?
@Em"K!X"4B"48"'G"409D*+"#2Q"4#I:nO0"
HCM đã để lại một sự nghiệp vh lớn lao về tầm vóc, đa dạng về thể
loại
M+"#O"%]"L nhằm mục đích đấu tranh chính trị. Điển hình như:
Bản án chế độ thực dân Pháp, Tuyên ngôn độc lập, Lời kêu gọi toàn quốc
kháng chiến
MEX9"*!YOLTố cáo tội ác của TDP và phong kiến tay sai, đề cao
những tấm gương yêu nước. Chủ yếu viết bằng tiếng. Điển hình như: Lời
than vãn của bà Trưng Trắc, Vi hành, Những trò lố hay Varen và Phan Bội
Châu
- Q#:L Là lĩnh vực nổi bật, phản ánh khá phong phú tâm hồn và nhân
cách cao đẹp của người chiến sĩ CM trong nhiều hoàn cảnh khác nhau. Điển
hình như: Nhật kí trong tù, Thơ HCM, Thơ chữ Hán HCM
o Em"K!X"4B"48"D "4#,#"495]5#I:nO0".
HCM có phong cách nghệ thuật độc đáo, đa dạng. Ở mỗi loại Người
lại có phong cách riêng:
M+"#O"%]"L ngắn gọn, súc tích, lập luận chặt chẽ, lí lẽ đanh thép,

bằng chứng đầy thuyết phục, giàu tính luận chiến và đa dạng về bút pháp.
MEX9"YOrất hiện đại, thể hiện tính chiến đấu mạnh mẽ và nghệ thuật
trào phúng sắc bén chủ động và sáng tạo. Tiếng cười tuy nhẹ nhàng, hóm
hỉnh nhưng thâm thuý, sâu cay.
MQ#:thể hiện sâu sắc vẻ đẹp tâm hồn của Bác. Chia làm 2 loại:
+ Thơ tuyên truyền CM: giản dị, dễ nhớ, dễ thuộc, mang màu sắc d/g
hiện đại.
+ Thơ nghệ thuật bằng chữ Hán: mang đặc điểm thơ cổ phương
Đông, có sự kết hợp hài hoà giữa màu sắc cổ điển với bút pháp hiện đại,
giữa chất trữ tình và tính chiến đấu
 !"#$"E:>_0*!;p#>O#',"45,##I:K$"X""4q"/#
%]D
ML Ngày 19/ 8/ 1945 chính quyền thủ đô về tay nhân dân. Ngày 26.
8, chủ tịch HCM từ chiến khu Việt Bắc về tới HN. Tại căn nhà số 48, phố
Hàng Ngang, Người soạn thảo bản TNĐL. Ngày 2/9/1945 tại Quảng trường
Ba Đình - HN trong hoàn cảnh: thù trong giặc ngoài, vận mệnh Tổ quốc
ngàn cân treo sợi tóc Người đã thay mặt Chính phủ lâm thời nước VNDCCH
đọc bản TNĐL, trước 50 vạn đồng bào.
- L Tuyên bố nền độc lập, tự do của dân tộc, khai sinh ra nước VN
dân chủ cộng hòa. Bác bỏ dứt khoát luận điệu xảo trá và ngăn chặn âm mưu
xâm lược nước ta của TDP, đ/quốc Mỹ. Tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của
ND thế giới đối với sự nghiệp chính nghĩa của dt
b  K0?5>r052R"4*!40,5E&st"4u:*+"K$"J#I:K$"X"
"4q"/#%]DV
- Giá trị lịch sử: TNĐL là một văn kiện có giá trị lịch sử to lớn: tuyên bố
chấm dứt chế độ thực dân phong kiến ở nước ta và mở ra kỉ nguyên độc lập
tự do của dân tộc và khẳng định quyết tâm bảo vệ nền độc lập, tự do ấy.
- Giá trị văn học: Bản tuyên ngôn là một bài văn chính luận ngắn gọn,
súc tích, lập luận chặt chẽ, đanh thép, lời lẽ hùng hồn và đầy sức thuyết phục
- áng văn bất hủ.

- Giá trị tư tưởng: kết tinh l/tưởng đấu tranh g/phóng d/tộc và t/thần yêu
chuộng độc lập, tự do.
(Nếu câu hỏi là ý nghĩa vb thì bỏ những chữ “giá trị ls, giá trị vh, giá
trị tư tuởng. Còn lại viết hếtJ
M Đối tượng hướng đến:TNĐL không chỉ hướng tới đồng bào cả nước
mà còn hướng tới nhân dân toàn thế giới và đặc biệt là: thực dân Pháp, đế
quốc Mỹ cùng các nước Đồng minh.
 0$05O#*m': K$"X""4q"/#%]D#I:095:;%=0;v
>`Kw"4*09#5EO#xy":0K$"Tuyên ngôn Độc lập#I:z*!Tuyên
ngôn Nhân quyền và Dân quyền#I:#,#;="4i,DV
- Trong bản Tuyên ngôn Độc lập, Hồ Chí Minh trích dẫn hai bản Tuyên
ngôn của Mỹ và của Pháp để làm căn cứ pháp lý cho bản Tuyên ngôn của
Việt Nam.
- Đó là những Tuyên ngôn tiến bộ, có tính chân lý được cả thế giới thừa
nhận.
- Mặt khác Người tranh thủ sự ủng hộ của Mỹ và phe Đồng minh. Người
trích Tuyên ngôn của Pháp để
sau đó buộc tội Pháp lợi dụng lá cờ, tự do, bình đẳng, bác ái đến cướp nước
ta, làm trái với tinh thần tiến bộ của chính bản Tuyên ngôn Nhân quyền và
Dân quyền của Cách mạng Pháp
{e|  }  ~)  g  •€    •f  c‚
•ƒ„Mi…†j
AEm"K!X"P"4"‡5#QK$"*75,#40$i=;+"n"4
M PVĐ (1906 – 2000) quê ở Quãng Ngãi. Ông tham gia CM từ rất sớm, có nhiều
cống hiến cho đất nước trong hai cuộc kh/ch chống Pháp và chống Mĩ, từng giữ những
chức vụ quan trọng trong Trung ương Đảng.
- Phạm Văn Đồng không chỉ là nhà hoạt động chính trị, ông còn là nhà giáo dục tâm
huyết và một nhà lý luận văn hóa văn nghệ lớn, có những đóng góp to lớn về lĩnh vực văn
hóa nghệ thuật, góp phần vào sự phát triển của nền văn học nước nhà.
- T/phẩm tiêu biểu: HCM một con người, một dân tộc; NĐC, ngôi sao sáng trên bầu

trời VNDT,
N K0?5*!;p#>O#',"45,#)40,5E&#I:K!0*0?5
{4Xˆ"m"0F‰„
MHoàn cảnh sáng tác: Viết nhân dịp kỉ niệm 75 năm ngày mất của Nguyễn Đình
Chiểu (3/7/1888). Tác phẩm được đăng trên Tạp chí Văn học tháng 7/1963. Hoàn cảnh
đất nước: từ 1960 Mĩ leo thang bắn phá miền Bắc, lê máy chém khắp miền Nam. Đây là
giai đoạn lsử đầy đau thương của CMVN
MMục đích sáng tác: Bằng cách nghị luận xác đáng chặt chẽ, xúc động, thiết tha, hình
ảnh ngôn từ đặc sắc, bài viết trước hết là để tưởng nhớ NĐC, người con trung nghĩa của
đất nước để nhớ lại lời thề thiêng liêng của Người “sống đánh giặc, thác cũng đánh
giặc”; kế đến là để định hướng, điều chỉnh cách nhìn nhận, đánh giá về thơ văn NĐC,
nhất là những giá trị tinh thần lớn lao của thơ văn NĐC đối với thời đại bấy giờ và ngày
nay. Đồng thời cổ vũ đấu tranh chính trị, khơi dậy tinh thần yêu nước thương nòi, đấu
tranh chống đế quốc Mỹ.
- Ý nghĩa văn bản: Khẳng định ý nghĩa cao đẹp của cuộc đời và sự nghiệp của
Nguyễn Đình Chiểu: cuộc đời của một chiến sĩ phấn đấu hết mình cho sự nghiệp đấu
tranh giải phóng dân tộc, sự nghiệp văn học của ông được coi là một minh chứng hùng
hồncho địa vị và tác dụng to lớn của văn học nghệ thuật cũng như trách nhiệm của người
cầm bút đối với dân tộc, đất nước.
Še[•‹Œ
Em"K!X"P"4"‡5#O"*7#/#>_0*!'G"409D',"45,#
#I::"4‹•"4
- Quang Dũng (1921-1988) tên khai sinh là Bùi Đình Diệm, quê ở Hà Tây.
- Quang Dũng là một nghệ sĩ đa tài: làm thơ, viết văn, vẽ tranh, soạn nhạc. Nhưng
Quang Dũng được biết đến nhiều là một nhà thơ. Thơ Quang Dũng hồn hậu, phóng
khoáng, đậm chất lãng mạn và tài hoa. Các tác phẩm chính: Mây đầu ô, Thơ văn Quang
Dũng…
 Em"K!X !"#$"',"45,#K!05QX0?"#I::"4
‹•"4
- Tây Tiến vừa chỉ hướng hành quân, vừa là tên một đơn vị quân đội

được thành lập đầu năm 1947.
- Tây Tiến có "09;*p phối hợp với bộ đội Lào, bảo vệ biên giới Việt –
Lào, đồng thời đánh tiêu hao lực lượng quân đội Pháp ở Thượng Lào cũng
như ở miền tây Bắc Bộ Việt Nam. &:K!">1"4T" và hoạt động của
đoàn quân TT khá rộng nhưng chủ yếu là ở biên giới Việt – Lào. 0?"'u
X0?" phần đông là thanh niên, học sinh, trí thức Hà Nội, chiến đấu
trong những  !"#$"40:"YŽ50?5r" về vật chất, bệnh sốt rét hoành
hành dữ dội. Tuy vậy, họ sống EU5%=#T:"*!#0?">UEU5x•"4#$;.
- Quang Dũng là đại đội trưởng ở đơn vị Tây Tiến từ đầu năm 1947, rồi
chuyển sang đơn vị khác. Rời đơn vị cũ chưa bao lâu, tại Phù Lưu Chanh,
Quang Dũng viết bài thơ Nhớ Tây Tiến. Khi in lại, tác giả đổi tên bài thơ là
Tây Tiến. Tây Tiến là một bài thơ xuất sắc, có thể xem là một kiệt tác của
Quang Dũng, xuất hiện ngay trong thời gian đầu của cuộc kháng chiến
chống thực dân Pháp
l C#>0F;"Ž0K]5#I:K!05QX0?"V
- Cảm hứng lãng mạn: Tác phẩm đã bày tỏ mạch cảm xúc tràn trề của cái
tôi trữ tình - nỗi nhớ nồng nàn bao bọc cả bài thơ. Sử dụng nhiều hình ảnh
gây ấn tượng mạnh, phát huy cao độ trí tưởng tượng khiến cho bài thơ có
nhiều so sánh liên tưởng độc đáo. Đối tượng miêu tả có nhiều nét phi
thường, thiên nhiên Tây Bắc vừa hùng vĩ, dữ dội, vừa thơ mộng trữ tình,
hoang sơ mà ấm áp, người lính Tây Tiến hào hoa, mộng mơ, lãng mạn. Sử
dụng rộng rãi thủ pháp đối lập: đối lập về hình ảnh, thanh điệu, tính cách của
người lính TT.
- Âm hưởng bi tráng: “bi” là đau buồn, “tráng” là khỏe khoắn, mạnh mẽ.
Tác phẩm có âm hưởng bi
tráng thường không né tránh những chuyện xót xa, đau lòng nhưng bao giờ
cũng đưa đến những xúc cảm mạnh mẽ, rắn rỏi. Tác giả đã nhắc đến những
khó khăn gian khổ trong những cuộc hành quân, nói đến những mất mác, hi
sinh, nhưng trong cái đau thương ấy đã hàm chứa những nét đẹp hùng. Bi
mà không luỵ. Cái bi được thể hiện bằng một giọng điệu, âm hưởng, màu

sắc tráng lệ, hào hùng.
- Chất lãng mạn hoà hợp với chất bi tráng, tạo nên vẻ đẹp độc đáo của bài
thơ.
@/0x"4st"4u:*+"K$"J*!"495]5#I:K!05QTây Tiến
#I::"4‹•"4
- Nội dung: Bài thơ đã khắc hoạ thành công hình tượng người lính Tây
Tiến trên nền cảnh núi rừng miền Tây hùng vĩ, dữ dội. Hình tượng người
lính Tây Tiến mang vẻ đẹp lãng mạn, đậm chất bi tráng sẽ luôn đồng hành
trong trái tim và trí óc của mỗi chúng ta.
- Nghệ thuật: bút pháp lãng mạn, sử dụng rộng rãi thủ pháp đối lập cùng
những sáng tạo về hình ảnh, ngôn ngữ và giọng điệu.
•c•[‘
o. Y,0T,5"P"40FK0?5*7#/#>_0*!# ""42_0r
PV
M Tố Hữu (1920 – 2002 ) tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành quê ở Thừa
Thiên – Huế. Xuất thân trong một gia đình có truyền thống thơ ca, ca dao -
dân ca xứ Huế. Chính gia đình, quê hương và thời đại đã góp phần quan
trọng trong việc hình thành và nuôi dưỡng tâm hồn thơ Tố Hữu.
MTố Hữu tham gia hoạt động cách mạng từ rất sớm. Năm 1938, ông được
kết nạp vào Đảng Cộng sản. Năm 1939, ông bị thực dân Pháp bắt. Năm
1942, ông vượt ngục tiếp tục hoạt động cách mạng. Năm 1945, Tố Hữu tham
gia lãnh đạo khởi nghĩa ở Huế. Trong hai cuộc kh/chiến chống Pháp và
chống Mĩ, cho đến 1986, ông từng giữ nhiều chức vụ cao trong bộ máy lãnh
đạo của Đảng và Nhà nước.
M Tố Hữu nhận giải nhất Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam 1954 – 1955
(tập thơ Việt Bắc), Giải thưởng ASEAN (1996), Giải thưởng Hồ Chí Minh
về văn học nghệ thuật (1996).
 1;5B5#,##C"4>2_"45QrPV
JTừ ấy (1937-1946)L là tập thơ đầu tay. Tác phẩm là tiếng reo vui của
một thanh niên giác ngộ lí tưởng, quyết hy sinh phấn đấu cho lí tưởng cách

mạng. Tập thơ được chia làm 3 phần: Máu lửa, Xiềng xích, Giải phóng. Một
số bài thơ tiêu biểu: Từ ấy, Tâm tư trong tù, Nhớ đồng
AJ Việt Bắc (1946-1954)L là bản hùng ca của cuộc kháng chiến chống
Pháp gian lao mà anh dũng của dân tộc. Tập thơ tập trung ca ngợi Đảng, Bác
Hồ, quần chúng công nông binh kháng chiến Một số bài thơ tiêu biểu:
Lượm, Hoan hô chiến sĩ Điện Biên, Việt Bắc, Tập thơ VB là một trong
những thành tựu xuất sắc của thơ ca giai đoạn kháng chiến chống Pháp.
NJ Gió lộng (1955-1961)L Ca ngợi công cuộc xây dựng CNXH ở miền
Bắc, hướng tình cảm đến miền Nam ruột thịt với ý chí thống nhất đất nước.
Đây là thời kỳ tràn đầy sức sống và niềm vui, tập thơ phơi phới tinh thần
lãng mạn cách mạng. Một số bài thơ tiêu biểu: Bài ca xuân 61, Ba mươi năm
đời ta có Đảng, Em ơi Ba Lan,
J Hai tập Ra trận (1962-1971), Máu và hoa (1972-1977)L Ca ngợi, cổ vũ
cuộc chiến đấu chống đế quốc Mỹ, tập thơ mang đậm tính chính luận, thời sự
và chất sử thi. Một số bài thơ tiêu biểu: Bác ơi!, Kính gửi cụ Nguyễn Du, Mẹ
Suốt, Tuổi 25, (Xẻ dọc Trường Sơn dậy tương lai).
J Một tiếng đờn (1992) và Ta với ta (1999)Lviết khi đất nước bước vào
thời kỳ đổi mới, nhà thơ thể hiện những suy ngẫm, chiêm nghiệm về cuộc
sống, về lẽ đời. Giọng thơ thấm đượm chất suy tư.
Ab >C#>0F;D "4#,#"495]55QrPV
. Về nội dungL
- Thơ Tố Hữu mang tính 5EP5m"M#O"5E& rất sâu sắc. Mọi sự kiện
ch/trị qua trái tim nhạy cảm và cảm hứng ng/thuật của nhà thơ đều kết tinh
thành những bài thơ đặc sắc, gợi cảm.
- Thơ Tố Hữu mang >];5O"'(50: đề tài là những sự kiện chính trị
lớn, những vấn đề có ý nghĩa toàn dân. Cảm hứng chủ đạo là cảm hứng: lịch
sử - dân tộc. Con người có phẩm chất phi thường, anh hùng.
- Những điều đó được thể hiện qua 408"45Q;:"45O"#U55;5m"
"485"4! .
A Về nghệ thuậtL thơ Tố Hữu mang 5O"x"5/#EU5>];>! (“tính

dân tộc” là bản sắc riêng biệt, độc đáo của dân tộc) được biểu hiện qua hai
yếu tố:
- Sử dụng nhuần nhuyễn các thể thơ dân tộc (lục bát, song thất lục bát,
thơ bảy chữ dễ đi vào lòng ng)
- Ng/ngữ thơ (dùng từ ngữ, cách nói dân gian, phát huy tính nhạc phong
phú của T/Việt, các BPTT, sử
dụng chất liệu ca dao, tục ngữ, thành ngữ)
A  !"#$"',"45,#K!05Q095cB# t"4u:#I:*+"
K$"sK!05QJV
- Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, hiệp định Giơ-ne-vơ kí kết, hòa bình
được lập lại, đất nước bước sang thời kì mới. Tháng 10/1954, những người
kháng chiến dời căn cứ từ miền núi trở về miền xuôi, Trung ương Đảng và
Chính phủ rời chiến khu Việt Bắc về lại Thủ đô Hà Nội, nhân sự kiện có tính
chất lịch sử này, Tố Hữu sáng tác bài thơ Việt Bắc. Bài thơ này nằm trong
tập thơ Việt Bắc (1946-1954).
- Ý nghĩa văn bản: Bài thơ Việt Bắc là bản anh hùng ca về cuộc kháng
chiến, bản tình ca về nghĩa tình cách mạng và kháng chiến.
AA.  K0?5Y?5#U>C#K095#I:> ="5EO#095cB#
Bài thơ Việt Bắc sử dụng m"5Z#>r0>,D40: xX" quen thuộc
trong ca dao – dân ca giữa người ra đi và người ở lại, giữa người cán bộ và
người dân Việt Bắc qua #CD>=05<ta *!mình. Lối hát đối đáp và cách cấu
tứ này rất thường thấy trong ca dao, dân ca:
- Mình về có nhớ ta chăng
Ta về ta nhớ hàm răng mình cười.
Trong bài thơ, nhà thơ Tố Hữu đã vận dụng hình thức trên một cách linh
hoạt, đạt hiệu quả cao. Mình có khi chỉ người cán bộ miền xuôi, ta chỉ nhân
dân Việt Bắc:
Mình về mình có nhớ ta
Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nông.
Nhưng có khi mình lại chỉ người người ở lại, ta lại là người đi:

Ta đi ta nhớ những ngày
Mình đây ta đó đắng cay ngọt bùi.
Trong trường hợp khác sự vận dụng mình – ta còn linh hoạt hơn
Mình đi mình lại nhớ mình
Nguồn bao nhiêu nước, nghĩa tình bấy nhiêu.
Có thể thấy việc thay đổi liên tục ý nghĩa biểu đạt của hai từ ta và mình là
một sự sáng tạo độc đáo của nhà thơ. Hai từ này đã hình thành một cuộc đối
đáp thật sự giữa người đi và kẻ ở, cũng có khi đó là sự phân thân tự vấn của
người đi để đáp lại nghĩa tình sâu nặng của kẻ ở. Chính sự đa dạng này giúp
tác giả nói được cái riêng của mình và cái chung của bao người vừa thân
mật, vừa kín đáo và trang trọng, sau nữa đã tạo cảnh tiễn biệt dùng dằng
thương nhớ và làm cả bài thơ dài không bị nhàm chán.
AN "/0x"4*!"495]5#IX?#I:K!05Q095cB#
a) Nội dung: Tái hiện một thời kháng chiến chống Pháp gian khổ mà anh
hùng, nghĩa tình gắn bó thắm thiết của những người kháng chiến với Việt
Bắc, với nhân dân, đất nước. Qua đó, tình cảm thuỷ chung truyền thống của
dân tộc được nâng lên thành tình cảm thời đại, đó là ân tình cách mạng - một
cội nguồn sức mạnh quan trọng tạo nên thắng lợi của cách mạng và kháng
chiến.
b) Nghệ thuật: Đậm đà tính dân tộc: thể thơ lục bát truyền thống được sử
dụng nhuần nhuyễn, kết cấu đối đáp thường thấy trong ca dao được sử dụng
sáng tạo, cặp đại từ nhân xưng mình – ta với sự biến hoá linh hoạt, những
biện pháp tu từ quen thuộc được sử dụng: so sánh, ẩn dụ, nhân hoá, hoán
dụ… Đoạn trích cũng mang chất sử thi đậm nét khi tác giả tạo dựng được
hình tượng kẻ ở, người đi đại diện cho tình cảm của cả cộng đồng.
’“”[e|€••
A Em"K!X"4B"48"*75,#40$4Xˆ" :07;
MNguyễn Khoa Điềm sinh 1943. Quê ở tỉnh Thừa Thiên - Huế. Xuất thân
trong một gia đình trí thức có truyền thống yêu nước và cách mạng.
- Thơ Nguyễn Khoa Điềm giàu chất suy tư, xúc cảm dồn nén, mang màu

sắc chính luận. Năm 2000 được Giải thưởng nhà nước về VHNT. Tác
phẩm: Đất ngoại ô, Mặt đường khát vọng,…
A  K0?5 !"#$"',"45,##I:> ="5EO#{Đất Nước„s5EO#
E2_"4#: Mặt đường khát vọngM4Xˆ" :07;JVEm"K!Xt
"4u:#I:> ="5EO#
MLĐoạn trích “Đất Nước” thuộc phần đầu chương V của trường ca
Mặt đường khát vọng. Trường ca Mặt đường khát vọng được Nguyễn Khoa
Điềm hoàn thành ở chiến khu Trị Thiên năm 1971, in lần đầu năm 1974.
Viết về sự thức tỉnh của thế hệ trẻ đô thị vùng tạm chiếm miền Nam về non
sông đất nước, về sứ
mệnh của thế hệ mình, xuống đường đấu tranh hòa nhịp với cuộc chiến
chống Mỹ.
M–"4u:*KL Đoạn trích thể hiện cách cảm nhận mới về Đất Nước, qua
đó khơi dậy lòng yêu nước, tự hào dân tộc, tự hào về nền văn hóa đậm đà
bản sắc Việt Nam.
Al ‡5>C#'B##I:> ="5EO#{Đất Nước„s5EO#5E2_"4#:Mặt đường khát
vọngM4Xˆ" :07;J>2R#K0F09""25?"! V–"4u:*+"K$"V
- Bài thơ là sự cảm nhận, phát hiện Đất Nước trong một cái nhìn tổng hợp và toàn vẹn
ở những phương diện: không gian (địa lý), thời gian (lịch sử) và bản sắc văn hóa. Đoạn
trích sử dụng sáng tạo các chất liệu văn hoá, văn học dân gian và rất thích hợp với việc
thể hiện tư tưởng “Đất Nước nhân dân” (ĐN của dân, do nhân dân làm ra).
A@ Em"K!X"/0x"4*!"495]5#I:> ="5EO#U526##I:
4Xˆ" :07;V
- Nội dung: Đoạn trích thể hiện cái nhìn mới mẻ về Đất Nước của nhà thơ
Nguyễn Khoa Điềm qua nhiều phương diện: lịch sử, địa lý, văn hóa,… Đất
Nước là sự hội tụ và kết tinh bao công sức và khát vọng của nhân dân. Nhân
dân là người làm ra Đất Nước.
- Nghệ thuật: Sự độc đáo đầy phóng túng của thể thơ tự do, giọng
thơ trữ tình - chính luận, sự vận dụng những chất liệu của văn hoá và
văn học dân gian (ngôn từ, hình ảnh bình dị, dân dã, giàu sức gợi) làm sáng tỏ thêm

tư tưởng Đất Nước của Nhân dân.
—[Š˜
AoEm"K!X"P"4"‡5#O"*75,#40$"™"
- Xuân Quỳnh (1942- 1988) tên khai sinh là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh.
Quê ở tỉnh Hà Tây. Xuất thân trong một gia đình công chức. Xuân Quỳnh
từng là diễn viên múa sau chuyển sang sáng tác vh.
- Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ tiêu biểu nhất của thế hệ các
nhà thơ trẻ thời chống Mĩ. Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng của một tâm hồn
phụ nữ nhiều trắc ẩn, vừa hồn nhiên, tươi tắn, vừa chân thành, đằm thắm và
luôn da diết trong khát vọng về hạnh phúc đời thường.
- Tác phẩm chính: Tơ tằm - Chồi biếc (in chung 1963), Hoa dọc chiến
hào (1968), Gió Lào cát trắng (1974), Hoa cỏ may (1989),… Năm 2001,
XQ được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
At"4u:":">7K!05Q{Sóng„
“Sóng” là hình tượng đẹp của thiên nhiên. Các thi nhân thường mượn
hình tượng sóng để biểu đạt những sắc thái tình cảm của mình: buồn mênh
mang, vui bất tận, hay tình yêu ào ạt của con người… Sóng là hình tượng
trung tâm của bài thơ gắn liền với sức sống và vẻ đẹp của tâm hồn nhà thơ,
vừa là biểu tượng cho tình yêu nồng ấm, dào dạt, tha thiết, bền bĩ và vĩnh
hằng.
Nb  !"#$"',"45,#K!05Q{Sóng„[*!# K0?5t
"4u:*+"K$"
Bài thơ “Sóng” được sáng tác năm 1967 trong chuyến đi thực tế ở vùng
biển Diêm Điền (Thái Bình), lúc đó XQ mới 25 tuổi trẻ trung, yêu đời. Đây
là một bài thơ đặc sắc viết rất hay về tình yêu, rất tiêu biểu cho phong cách
thơ Xuân Quỳnh.
–"4u:*+"K$"LVẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu
hiện lên qua hình tượng sóng: tình yêu thiết tha, nồng nàn, đầy khát vọng và
sắt son chung thuỷ, vượt lên mọi giới hạn của đời người.
N"/0x"4*!"495]5#QK$"#I:K!05Q{Sóng„

- Nội dung: Bài thơ là sự cảm nhận về tình yêu từ hình tượng sóng với tất
cả những sắc thái, cung bậc (nỗi nhớ, sự thủy chung, trắc trở) và cả khát
vọng vĩnh cửu hóa tình yêu của một tâm hồn phụ nữ luôn chân thành, khát
khao hạnh phúc.
- Nghệ thuật: Thể thơ năm chữ, nhịp điệu thơ đa dạng, linh hoạt tạo nên
âm hưởng của những con sóng: lúc dạt dào sôi nổi, lúc sâu lắng dịu êm rất
phù hợp với việc gởi gắm tâm tư sâu kín và những trạng thái tình cảm phức
tạp của tâm hồn. Cấu trúc bài thơ được xác lập theo kiểu đan xen giữa hình
tượng sóng-bờ, anh-em cũng góp phần làm nên nét đặc sắc cho bài thơ.
NALt"4u:K0F52R"4#I:W52R"4'1"4*!;r0T:"940P:
:0m"52R"4{sóng„*!{em„5E "4K!05Q{Sóng„#I:"™".
- Tựa đề bài thơ là “Sóng”. Đây cũng chính là hình tượng trung tâm của
bài thơ. Xuân Quỳnh đã nối tiếp
truyền thống trong thơ ca là lấy sóng để hình dung tình yêu, đem sóng nước
so sánh với sóng tình: “Sóng tình dường đã xiêu xiêu/ Xem trong âu yếm có
chiều lả lơi” (Nguyễn Du). Dù tiếp nối truyền thống văn học nhưng “sóng”
của Xuân Quỳnh vẫn có những nét độc đáo riêng. Có thể nói, cả bài thơ là
những con sóng tâm tình của một người phụ nữ được khơi dậy khi đứng
trước biển cả, đối diện với những con sóng muôn trùng. Tác giả nói với
mình, nói với người về tình yêu trẻ trung nồng nhiệt gắn với khát vọng hạnh
phúc muôn thuở của con người.
- Trong bài thơ còn có một hình tượng trữ tình nữa, đó là “em” (“em”
cũng là “sóng” mà “sóng” cũng là “em”). “Sóng” là một hình tượng ẩn dụ, là
sự hóa thân của cái tôi trữ tình của nhà thơ. “Sóng” và “em” vừa hòa nhập
làm một, lại vừa phân đôi ra để soi chiếu vào nhau. Tâm hồn của người phụ
nữ đang yêu soi vào sóng để thấy rõ lòng mình, nhờ sóng biểu hiện những
trạng thái của lòng mình. Với hình tượng “sóng”, Xuân Quỳnh đã tìm đuợc
một cách thể hiện xác đáng vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình
yêu. Cấu trúc song hành này tạo thành chiều sâu nhận thức và nét độc đáo
riêng cho bài thơ.

dM•š•^€•M•[•€
NN. Em"K!X"P"4"‡5#O"*75,#40$:"$ 
- Thanh Thảo sinh năm 1946. Tên khai sinh là Hồ Thành Công. Quê ở Quảng Ngãi.
- Thanh Thảo là một trong những nhà thơ trưởng thành trong những năm
cuối của cuộc kháng chiến chống Mĩ. Ông đã đem đến cho thơ ca thời đó
tiếng nói riêng ấn tượng và được coi là một trong số không nhiều cây bút
luôn nỗ lực cách tân thơ Việt với xu hướng đào sâu vào cái tôi nội cảm, tìm
cách biểu đạt mới qua hình thức thơ tự do, đem đến một mĩ cảm hiện đại cho
thơ bằng thi ảnh và ngôn từ mới mẽ. Thơ ông là tiếng nói của người trí thức
nhiều suy tư, trăn trở về vấn đề xã hội và thời đại và cũng đặc biệt quan tâm
đến những con người tài hoa nhưng có số phận ngang trái, bất hạnh như:
NĐC, CBQ, A-ra-gông, Lor-ca,…
- Tác phẩm tiêu biểu: Những người đi tới biển (1977), Dấu chân qua
trảng cỏ (1978), Khối vuông ru-bích (1985), Năm 2001, ông được tặng
Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
N K0?5)5F5Q)"=#5O"*!t"4u:*+"K$"#I:K!0
5Q{Đàn ghi ta của Lor-ca„#I::"$ 
- L Bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca rút trong tập Khối vuông ru-bích.
Đây là một trong những sáng tác tiêu biểu cho kiểu tư duy thơ Thanh Thảo:
giàu suy tư, mãnh liệt, phóng túng, nhuốm màu sắc tượng trưng- siêu thực.
Bài thơ lấy cảm hứng từ những giây phút bi phẫn trong cuộc đời của Lor-ca
và câu nói “khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn” (Ghi nhớ - Lor-ca) để
sáng tác bài thơ này.
- F5QL Bài thơ được viết theo thể thơ tự do với phong cách tượng
trưng có pha màu sắc siêu thực rất gần gũi với phong cách thơ Lor-ca: đề
nghị lối viết tự động, cho rằng thơ là mạch cảm xúc tuôn tràn nên dường như
không mạch lạc, hình ảnh mới lạ, không viết hoa đầu dòng, không ngắt câu.
- =#5O"L Bài thơ như giai điệu một bản nhạc, có phần nhạc đệm của
Ghi ta cùng với chuỗi âm li la li la li la… Mở đầu và kết thúc bài thơ gợi lên
tiếng vang giàu nhạc điệu, ngân nga trong lòng người đọc.

- –"4u:*KL Ca ngợi vẻ đẹp nhân cách, tâm hồn và tài năng của Lor-ca
– nhà thơ, nhà cách tân vĩ đại của văn học Tây Ban Nha và thế giới thế kỉ
XX.
N Em"K!Xt"4u:#5Q>75<L{khi tôi chết hãy chôn tôi với
cây đàn„
- Đây là câu thơ được rút từ bài thơ “Ghi nhớ” của Lor-ca, được nhà thơ
Thanh Thảo lấy làm lời đề
từ cho bài thơ “Đàn ghi ta của Lor-ca”. Câu thơ giống như lời di chúc
của Lor-ca khi tiên cảm về cái chết của mình.
- Sau khi chết, Lor-ca muốn được chôn cùng với cây đàn, điều đó cho
thấy: Tình yêu nghệ thuật của Lor-ca; Tình yêu thiết tha của người nghệ sĩ
Lor-ca với xứ sở quê hương TBN.
- Lor-ca biết thi ca của mình một ngày nào đó sẽ trở thành vật cản cho
những người đến sau, nên đã di chúc đối với những người làm nghệ thuật:
hãy biết chôn nghệ thuật của ông để sáng tạo, để đem đến những cái mới cho
nghệ thuật.
Nl. Em"K!Xt"4u:":">7K!05Q{Đàn ghi ta của Lor-ca„#I:
:"$ V
- Đàn ghi ta (hay còn gọi là Tây Ban cầm) là nhạc cụ truyền thống của
đất nước Tây Ban Nha. Nhan đề bài thơ gợi liên tưởng đến nền nghệ thuật
của đất nước TBN.
- Đàn ghi ta gắn liền với cuộc đời và sự nghiệp nghệ thuật của Lor-ca. Vì
vậy, hình ảnh đàn ghi ta ở nhan đề bài thơ tượng trưng cho khát vọng sáng
tạo nghệ thuật của Lor-ca.
- Nhan đề như một lời khẳng định của nhà thơ Thanh Thảo: Đàn ghi ta
của Lor-ca. Điều đó phần nào cho thấy niềm ngưỡng mộ và tấm lòng đồng
cảm của TT đối với người nghệ sĩ thiên tài.
N@.  K0?5"Wx"4)"4W5]5#I:K!05Q{Đàn ghi ta của Lor-ca„
#I:"!5Q:"$ .
/0x"4LBài thơ đã xây dựng được hình tượng Lor-ca với những khía cạnh khác

nhau: một nghệ sĩ tự do và cô đơn, một cái chết oan khốc, bi phẫn bởi những thế lực tàn
ác, một tâm hồn nghệ sĩ bất diệt. Lor-ca là một hình tượng bi tráng về người nghệ sĩ chân
chính trong một môi trường bạo lực thống trị đã sống và chết rất cao đẹp. Qua việc thể
hiện cái chết đau xót của Lor-ca, bài thơ còn là tiếng nói tri âm của Thanh Thảo với nghệ
thuật chân chính và nghệ sĩ Lor-ca.
A495]5L Hình thức nghệ thuật độc đáo: kết hợp hai yếu tố thơ và nhạc về kết
cấu; mang phong cách tượng trưng pha màu sắc siêu thực rất gần gũi với phong cách thơ
Lor-ca; Hình ảnh thơ phong phú, ngôn từ mới mẻ góp phần làm nên diện mạo phong phú
của thơ ca VN sau 1975.
“ƒ^›gd[e|Š
NoEm"K!X !"#$"',"45,#)t"4u:*+"K$"*!D "4#,#
"495]5#I:4Xˆ""T:5œXKa5Người lái đò Sông ĐàV
- L Người lái đò sông Đà được in trong tập tùy bút “Sông Đà”
(1960). Viết trong thời kì xây dựng CNXH ở miền Bắc. Đây là kết quả của
những chuyến đi thực tế đến Tây Bắc năm 1958 vừa để thỏa mãn thú phiêu
lãng, vừa tìm kiếm vẻ đẹp thiên nhiên và chất vàng mười “thứ vàng mười
được thử lửa” ở tâm hồn những con người lao động và chiến đấu vùng Tây
Bắc trong thực tiễn cuộc sống mới. “Người lái đò Sông Đà” đã khẳng định:
ông lái đò Lai Châu là hình tượng trung tâm của bài viết.
M–"4u:*KLTác giả đã giới thiệu, khẳng định, ngợi ca vẻ đẹp của thiên
nhiên và con người lao động ở miền Tây Bắc của Tổ quốc; thể hiện tình yêu
mến, sự gắn bó thiết tha của Nguyễn Tuân đối với đất nước và con người
Việt Nam.
N"4B"48"0FK0?5*7D "4#,#"495]5#I:4Xˆ"
"T:5œXKa5Người lái đò Sông Đà?
PCNT củaNguyễn Tuân qua tùy bút Người lái đò Sông Đà là rất độc
đáo: tài hoa, uyên bác, khai thác được kho cảm giác và liên tưởng phong phú
nhằm tìm ra những chữ nghĩa xác đáng nhất, có khả năng lay động người
đọc nhiều nhất. Người lái đò Sông Đà thể hiện rõ nét sở trường ở thể loại tùy
bút của ngòi bút Nguyễn Tuân.

b 4Xˆ"">.D,509"E:"P"4>C#>0F;"! #I:'q"4
!VP"45ID,D"495]5>C#'B#"! >GQ#4Xˆ""*]"
xp"4>F%!;"Ž0K]5"P"4D,509"#I:;m"V
- Viết về sông Đà, Ng/ Tuân phát hiện hai nét nổi bật nhất của sông Đà:
hung bạo và trữ tình.
- Để làm nổi bật tính chất hung bạo và trữ tình của con sông, t/g đã
v.dụng kết hợp nhiều BPNT:
+ Trước hết, phải kể đến nghệ thuật nhân hóa. Đá trên thác sông Đà
mai phục, bày “thạch trận” để tiêu diệt bất cứ con thuyền nào dám vượt
thác. Nước thì kêu rống lên, vào hùa với đá để đánh những miếng đòn “hiểm
độc nhất”.
+ Nghệ thuật trùng điệp và bút pháp trữ tình đã giúp Nguyễn Tuân thể
hiện rõ nét trữ tình của con sông “tuôn dài tuôn dài như áng tóc trữ tình”.
+ sử dụng nhiều cách so sánh những hình ảnh của đá, của nước, của thác,
con thuyền, người lái đò,… Qua ngòi bút của nhà văn, cuộc vượt thác như
một trận thủy chiến,…
c•k•žf€‹›g[€diš
Ÿ“ƒ
 –"4u:":">7K!0YO{Ai đã đặt tên cho dòng sôngV„#I:"W*
 !"4iI48#2_"4V
- Bài kí lí giải tên dòng sông bằng một huyền thoại mĩ lệ: “Người làng
Thành Chung có nghề trồng rau thơm. Ở đây kể lại rằng vì yêu quí con sông
xinh đẹp, nhân dân hai bờ sông đã nấu nước của trăm loài hoa đổ xuống
dòng sông cho làn nước thơm tho mãi mãi”. Huyền thoại ấy đã trả lời câu
hỏi: “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”. Rất có thể tác giả muốn khẳng đinh:
chính những người dân bình thường – những người sáng tạo ra văn hóa, văn
học, lịch sử “đã đặt tên cho dòng sông”.
- Đặt tiêu đề và kết thúc bằng câu hỏi “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” để
nhằm mục đích:
+ Lưu ý người đọc về cái tên đẹp của dòng sông: sông hương, sông thơm.

+ Nói lên khát vọng của con người muốn đem cái đẹp và tiếng thơm để
xây đắp v/hóa và l/sử cho qhđn.
+ Gợi lên niềm biết ơn đối với những người đã khai phá miền đất này,
niềm tự hào về qh. Mặt khác không thể trả lời vắn tắt trong một vài câu mà
phải trả lời bằng cả bài kí dài ca ngợi vẻ đẹp, chất thơ của dòng sông.
A!0"‡5#"4*75,#40$ !"4iI48#2_"4
- Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trí thức yêu nước, gắn bó mật thiết với
xứ Huế, có vốn hiểu biết sâu sắc trên nhiều lĩnh vực. Có sở trường về tuỳ
bút, bút kí