câu hỏi và đáp án ôn thi tốt nghiệp môn quản lý kinh tế

1

CÂU HỎI VÀ ĐÁP ÁN ÔN THI TỐT NGHIỆP MÔN QUẢN LÝ KINH TẾ
Đổi mới quản lý nhà nước về kinh tế phù hợp với kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa ở nước ta
trả lời:
Ngày nay, trong điều kiện cạnh tranh và hội nhập quốc tế, quản lý kinh tế là mối
quan tâm hàng đầu của các nước, các quốc gia. ở nước ta từ khi thực hiện đường lối
đổi mới của Đảng và Nhà nước, các nội dung quản lý kinh tế của nhà nước cũng đã
và đang đổi mới sâu sắc và triệt để theo hướng ngày càng khẳng định cơ chế thị
trường có sự quản lý của nhà nước theo định hướng XHCN.
Quá trình phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN cần phải tăng cường
vai trò quản lý nhà nước về kinh tế nhằm phát huy những mặt tích cực của cơ chế thị
trường, giữ vững bản chất của chế độ XHCN, đạt được mục tiêu của chế độ XHCN
và đồng thời khắc phục những mặt hạn chế tiêu cực của cơ chế thị trường, quá trình
đổi mới quản lý nhà nước về kinh tế được hình thành từ đại hội VI, được tổng kết
thực tiễn qua các Đại hội VII, Đại hội VIII và Đại hội IX. Qua quá trình đổi mới
chung ta đã thu được một số thành tựu quan trọng; giữ vững được ổn định chính trịxã hội; đảm bảo kinh tế tăng trưởng khá; đưa nước ta ra khỏi khủng hoảng...góp phần
to lớn vào thành cơng của công cuộc đổi mới. Tuy nhiên, quản lý nhà nước về kinh tế
ở nước ta hiện nay đang đứng trước những thời cơ và thách thức to lớn. Trước tình
hình đó địi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên và đặc biệt là cán bộ lãnh đạo, quản lý ở các
cấp cần phải học tập nghiên cứu vai trò , chức năng quản lý nhà nước về kinh tế, quá
trình đổi mới nhà nước về kinh tế và các giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả
quản lý nhà nước về kinh tế.
1. Bản chất, vai trò của QLNN trong nền kinh tế thị trường
Phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN là quá trình khách quan, hợp quy
luật và là một nội dung cơ bản của công cuộc đổi mới, cải cách ở các nước XHCN
trước đây, trong đó có nước ta. Tuy nhiên, đây cũng là một q trình khó khăn, phức
tạp vì phải đổi mới cả cơ cấu kinh tế, cơ chế quản lý, tổ chức bộ máy quản lý và con
người, đổi mới tư duy, phong cách và đường lối cũ đã ăn sâu vào từng con người. Do
đó, đổi mới thành cơng hay khơng lại phụ thuộc vào sự lãnh đạo của Đảng và quản lý

2

của Nhà nước. Như vậy, trong quá trình chuyển đổi sang cơ chế thị trường như khi cơ
chế thị trường đã được xây dựng đồng bộ, vai trò quản lý kinh tế của nhà nước không
hề bị suy giảm mà càng tăng thêm. Cần nhận thức rằng, tăng cường vai trị quản lý
nhà nước về kinh tế khơng có nghĩa là nắm tất cả,c an thiệp vào tất cả mọi hoạt động
kinh tế của toàn xã hội mà trái lại nhà nước phải nắm những lĩnh vực những khâu,
thực hiện những công việc quan trọng nhát mà thị trường và nhân dân không làm
được, biết sử dụng cơ chế thị trường một cách không khéo để phcuj vụ cho mục tiêu
quản lý của mình, biết phát huy những mặt tích cực của cơ chế thị trường và hạn chế
mặt tiêu cực của cơ chế đó, biết « nắm những cái cần nắm và buông những cái cần
buông », phát huy động lực của sự phát triển, xử lý những bất chắc và tình huống mới
nảy sinh, đảm bảo cho cơ chế thị trường ra đời đồng bộ và vận hành thông suốt, thúc
đẩy kinh tế phát triển. Như vậy, vai trò của nhà nước trong bước chuyển đổi sang cơ
chế thị trường hết sức quan trọng và nặng nề vừa phải tiến hành đổi mới, cách thức
điều hành từ chỗ trước đây vốn quen với cơ chế cũ sang cách thức điều hành, quản lý
theo cơ chế mới, nguyên tắc mới nhằm liên tục hoàn thiện phương pháp, vừa phát
triển theo hướng cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Quan trọng và khó khăn
nhất là nhà nước phải xác định được phương hướng, nguyên tắc, lộ trình cải cách cho
phù hợ và nâng cao năng lực để có đủ khả năng quản lý nền kinh tế đang chuyển đổi
đã hồn tồn khác với nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung trước đây. Đồng thời với
định hướng xã hội chủ nghĩa của mơ hình kinh tế đã được Đảng và nhân dân ta lựa
chọn, nhà nước phải thực hiện vai trò làm người đại diện cho nhân dân để quản lý
nền kinh tế vì lợi ích của đất nước và nhân dân, là người phải chịu trách nhiệm về tài
sản công hữu, đồng thời là một tổ chức chịu sự lãnh đạo của Đảng, thực hiện thể chế
hóa, cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng thành pháp luật, chính sách và biến
các đường lối đó thành hiện thực nhằm thực hiện mục tiêu kinh tế- xã hội do Đảng đề
ra, thực hiện định hướng XHCN của nền kinh tế.

2.

Vai trò của Nhà nước XHCN trong quản lý nền kinh tế thị trường

Nhà nước tạo môi trường để phát triển thị trường; Nhà nước bảo hộ các chủ thể
kinh tế kinh doanh hợp pháp; nhà nước dùng các công cụ điều tiết vĩ mô nền kinh tế.
Tăng cường vai trị QLNN về kinh tế khơng có nghĩa là nhà nước nắm tất cả mọi


3

hoạt động kinh tế của toàn xã hội mà trái lại nhà nước phải nắm những lĩnh vực,
những khâu, thực hiện những công việc quan trọng nhất mà thị trường và nhân dân
không làm được, biết sử dụng cơ chế thị trường một cách khôn khéo để phục vụ cho
mục tiêu quản lý của mình, biết phát huy những mặt tích cực của cơ chế thị trường và
hạn chế mặt tiêu cực của cơ chế đó, phát huy động lực của sự phát triển kinh tế, xử lý
những bất trắc và tình huống mới nảy sinh, đảm bảo cho cơ chế thị trường ra đời
đồng bộ và vận hành thông suốt, thúc đẩy phát triển kinh tế.
Như vậy, vai trò của nhà nước trong bước chuyển đổi sang cơ chế thị trường hết
sức quan trọng và nặng nề vì:
- Vừa phải tiến hành đổi mới cách thức điều hành, quản lý theo cơ chế mới,
nguyên tắc mới nhằm thiết lập mối quan hệ giữa nhà nước thị trường doanh nghiệp,
vừa phải liên tục hồn thiện phương pháp, cơng cụ và kỹ thuật điều hành trong điều
kiện vừa chuyển đổi, vừa hội nhập, vừa phát triển theo hướng CNH HĐH đất nước.
Quan trọng và khó khăn nhất là nhà nước phải xác định phương hướng, nguyên tắc,
lộ trình cải cách cho phù hợp và nâng cao năng lực để có đủ khả năng quản lý nền
kinh tế đang chuyển đổi đã hồn tồn khác với nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung
trước đây.
- Với định hướng XHCN của mơ hình kinh tế đã được Đảng và nhân dân ta lựa
chọn, nhà nước phải thực hiện vai trò là người đại diện cho nhân dân để quản lý nền

kinh tế vì lợi ích của đất nước và nhân dân, là người phải chịu trách nhiệm về tài sản
công hữu, đồng thời là một tổ chức chịu sự lãnh đạo của Đảng, thực hiện thể chế hóa,
cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng thành pháp luật, chính sách và biến các
đường lối đó thành hiện thực nhằm thực hiện mục tiêu kinh tế-xã hội do Đảng đề ra,
thực hiện định hướng XHCN của nền kinh tế.
3. Các chức năng QLNN trong nền kinh tế thị trường
Chức năng QLNN về kinh tế là những nhiệm vụ tổng quát, mà nhà nước phải thực
hiện để phát huy vai trò và hiệu lực của mình. Chức năng quản lý nhà nước về kinh tế
do bản chất của nhà nước, do yêu cầu của nhiệm vụ chính trị, kinh tế-xã hội và tình
hình kinh tế- xã hội của từng giai đoạn lịch sử quy định. Các chức năng QLNN về
kinh tế quy định vị trí của mỗi cơ quan trong hệ thống QLNN về kinh tế.


4

Một là, chức năng tạo lập môi trường và điều kiện cho hoạt động kinh doanh:
Nhà nước đảm bảo môi trường ( chính trị, pháp luật, xã hội...) thuận lợi, bình đẳng
cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Nhà nước ban hành và đảm bảo việc thi hành
pháp luật, bảo đảm các điều kiện và nguyên tắc cơ bản như quyền sở hữu, tự do kinh
doanh, xử lý tranh chấp theo pháp luật, bảo đảm một xã hội lành mạnh, có văn hóa...
Với chức năng này, nhà nước có vai trò như một bà đỡ giúp cho các cơ sở sản xuất
kinh doanh nói cách khác là nhà nước có chức năng tạo ra các dịch vụ công về môi
trường chính trị, pháp lý, an ninh, thủ tục quản lý, điều kiện kinh doanh, thơng tin, an
tồn xã hội....phục vụ cho xã hội.
Trong cơ chế thị trường, muốn có một môi trường sản xuất - kinh doanh ổn định,
tiến bộ, cần phải có bàn tay của nhà nước từ việc ban hành và bảo đảm thi hành pháp
luật đến bảo đảm các điều kiện và nguyên tắc căn bản như quyền sở hữu, tự do kinh
doanh, xử lý tranh chấp theo pháp luật, bảo đảm một xã hội lành mạnh có văn hóa...
Hai là, chức năng định hướng và hướng dẫn phát triển kinh tế:
Trong nền kinh tế có sự quản lý của nhà nước nhà kinh doanh và các tổ chức kinh

tế được tự chủ kinh doanh nhưng không thể nắm hết được tình hình và xu hướng vận
động của thị trường. Vì vậy, họ thường chạy theo thị trường một cách bị động, dễ gây
ra thua lỗ, thất bại và đổ vỡ gây thiệt hại chung cho nền kinh tế. Do đó, nhà nước có
chức năng định hướng phát triển kinh tế và hướng dẫn các nhà kinh doanh, các tổ
chức kinh tế hoạt động theo các mục tiêu chung của đất nước.
Nhà nước định hướng và hướng dẫn bằng các cơng cụ như chiến lược, quy hoạch,
chính sách, kế hoạch, thông tin và các nguồn lực của nhà nước. Nhà nước cần sử
dụng cách thức tác động gián tiếp mang tính chất mềm dẻo, uyển chuyển, vừa đảm
bảo tính tự chủ các cơ sở kinh tế, vừa đảm bảo mục tiêu chung.
Ba là, chức năng tổ chức thực hiện
- sắp xếp tổ chức lại các đơn vị kinh tế. Trong đó quan trọng và cấp thiết hơn là
sắp xếp, củng cố lại các doanh nghiệp nhà nước, tổ chức các vùng kinh tế, các khu
công nghiệp, khu chế xuất....để tạo nên cơ cấu kinh tế hợp lý.
- Tổ chức lại hệ thống quản lý, sắp xếp lại các cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế
từ trung ương đến địa phương, đổi mới thể chế thủ tục hành chính, sắp xếp lại cán bộ


5

công chức quản lý nhà nước và quản lý doanh nghiệp...
Bốn là, chức năng điều tiết
Trong khi điều hành nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, nhà nước vừa phải
tuân thủ và vận động các quy luật khách quan của kinh tế thị trường- phát huy mặt
tích cực của cơ chế thị trường, vừa điều tiết, chi phối hoạt động theo định hướng của
nhà nước, bảo đảm cho kinh tế phát triển ổn định, cơng bằng và có hiệu quả.
Để điều tiết, nhà nước sử dụng hàng loạt các biện pháp bao gồm các chính sách,
các địn bẩy kinh tế, các cơng cụ tài chính, thuế, tín dụng...
Năm là, chức năng kiểm tra, kiểm soát
Nhà nước thực hiện chức năng kiểm tra, kiểm soát nhằm thiết lập trật tự, kỷ cương
trong hoạt động kinh tế, phát hiện và ngăn ngừa các hiện tượng vi phạm pháp luật, sai

phạm chính sách, bảo vệ tài sản quốc gia và lợi ích của nhân dân, góp phần tăng
trưởng kinh tế và từng bước thực hiện công bằng xã hội.
Ở nước ta, trong điều kiện chuyển sang nền kinh tế thị trường còn sơ khai, tình
trạng rối loạn, tự phát, vơ tổ chức cần phải đề cao chức năng kiểm tra, kiểm soát của
nhà nước.
Mối quan hệ giữa các chức năng quản lý nhà nước về kinh tế
Quản lý nhà nước về kinh tế có 5 chức năng cơ bản là: chức năng tạo lập môi
trường và điều kiện cho hoạt động kinh doanh; chức năng định hướng và hướng dẫn
phát triển kinh tế; chức năng tổ chức; chức năng kiểm tra. Năm chức năng có mối
quan hệ chặt chẽ và tác động hỗ trợ lẫn nhau. Quá trình quản lý NN về kinh tế phải
đồng thời thực hiện cả 5 chức năng, khơng coi nhẹ hoặc xem nhẹ chức năng nào.
Ví dụ: chức năng tạo lập môi trường tốt, tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế
phát triển, đồng thời cũng tạo cho chức năng kiểm tra, kiểm soát điều chỉnh, tạo điều
kiện cho các chức năng khác tốt hơn và ngược lại các chức năng khác bảo đảm tác
động ngược lại chức năng tạo lập môi trường hoặc chức năng định hướng ( quy
hoạch, kế hoạch) tạo cho mức tăng tổ chức thực hiện tốt..góp phần phát triển kinh tếxã hội phát tiển.
4. Quá trình đổi mới quản lý nhà nước về kinh tế ở nước ta
trước đổi mới (1986); do yêu cầu xây dựng nền kinh tế theo chế độ công hữu phi


6

hàng hóa và được quản lý theo cơ chế kế hoạch hóa tập trung nên nhà nước quản lý
tuyệt đối toàn bộ đời sống kinh tế- xã hội, nhà nước nắm và chi phối toàn bộ hoạt
động kinh tế của đất nước và khơng chỉ thực hiện tồn bộ các chức năng quản lý nhà
nước về kinh tế mà còn làm chức năng trực tiếp quản lý sản xuất, can thiệp sâu vào
hoạt động sản xuất kinh doanh các đơn vị kinh tế cơ sở.
Với cơ chế quản lý đó đã thực hiện được những mục tiêu kinh tế và chính trị- xã
hội quan trọng, thể hiện được tính ưu việt của CNXH trên nhiều mặt. Tuy nhiên, với
cơ chế quản lý đó cũng bộc lộ nhiều khuyết tật, về cơ bản là triệt tiêu động lực phát

triển nền kinh tế trì trệ, rơi vào tình trạng khan hiếm, dẫn tới khủng hoảng kinh tế-xã
hội. Cịn nhà nước thì bao biện, làm thay đổi thị trường và xã hội, dẫn tới bộ máy
cồng kềnh, quan liêu, quản lý kém hiệu lực và hiệu quả. Thực trạng đó buộc nhà
nước phải đổi mới quản lý kinh tế và đổi mới quản lý nhà nước về kinh tế.
Từ khi đổi mới đến này nước ta tiến hành đổi mới toàn diện từ năm 1986, Đại hội
VII, VIII,IX, Đảng ta tiếp tục phát triển quan điểm đổi mới đó. Trong q trình
chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường vai trò quản lý nhà nước về kinh tế không hề
bị suy giảm mà ngày càng tăng lên trong nền kinh tế thị trường hoạt động kinh tế do
thị trường và xã hội đảm nhận, nhà nước chỉ tập trung thực hiện những chức năng
quản lý chủ yếu nhất mà thị trường và xã hội không làm được và làm không tốt.
4.1.

Thành tựu của đổi mới quản lý nhà nước về kinh tế

Sau hơn hai mươi năm thực hiện chủ trương đổi mới quản lý nhà nước về kinh tế,
nước ta đã đạt được một số thành tựu quan trọng: nhà nước ta đã phát huy vai trò,
quản lý kinh tế- xã hội, đổi mới quản lý kinh tế nhưng vẫn giữ vững ổn định chính
trị- xã hội, tăng trưởng kinh tế khá, đưa nước ta ra khỏi khủng hoảng, đổi mới cơ chế,
chính sách quản lý kinh tế và điều hành, xử lý các tình huống có kết quả tốt.Nhà nước
cũng đã đổi mới hệ thống kinh tế nhà nước, đổi mới hệ thống tổ chức bộ máy nhà
nước , đổi mới và xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức quản lý nhà nước phù hợp với
cơ chế mới.....Do đó, đã góp phần to lớn vào phát triển kinh tế- xã hội và thành công
của công cuộc đổi mới về các chức năng cụ thể, từ khi đổi mới, nhà nước đã thực
hiện thành công các nội dung sau đây:
Một là, kịp thời ban hành từng bước đua vào cuộc sống một hệ thống luật pháp khá


7

đầy đủ, vận hành và phát triển tạo khung pháp lý cơ bản cho nền kinh tế.

Hai là, huy động được nguồn lực tài chính khá lớn để chủ động đầu tư phát triển
các lĩnh vực kết cấu hạ tầng cơ bản như giao thông, điện, nước, thông tin liên lạc.
Ba là, chuyển đổi các cách thức định hướng, hướng dẫn từ kiểu trực tiếp trước đây
sang kiểu gián tiếp: nhà nước chủ yếu quản lý kinh tế vĩ mô, tăng cường sử dụng các
chính sách kinh tế như tài chính, tiền tệ.
Bốn là, trong q trình phát triển, nhà nước thực hiện điều tiết thành công, đảm
bảo các tiêu chí cơng bằng xã hội trong điều kiện trình độ phát triển kinh tế còn thấp.
Năm là, bước đầu làm quen và từng bước đổi mới các phương pháp kiểm tra, kiểm
soát phù hợp với điều kiện thị trường.
4.2. Hạn chế của đổi mới quản lý nhà nước về kinh tế
Thứ nhất, quản lý nhà nước chưa ngang tầm với đòi hỏi của thời kỳ mới, chưa phát
huy đầy đủ mặt tích cực và hạn chế được tính tự phát, tiêu cực của kinh tế thị trường.
Thứ hai, hệ thống pháp luật, cơ chế chính sách chưa đồng bộ và nhất quán, thực
hiện chưa nghiêm.
Thứ ba, quản lý các lĩnh vực tài chính, ngân hàng, giá cả, kế hoạch hóa thương
mại, phân phối thu nhập, đất đai, vốn và tài sản của nhà nước chưa tốt và chậm đổi
mới.
Thứ tư, tổ chức bộ máy quản lý nhà nước còn nặng nề quan hệ phân công và hợp
tác chưa rõ ràng cịn nhiều vướng mắc; tình trạng tham nhũng, lãng phí, quan liêu
phân tán cục bộ còn nghiêm trọng, cán bộ và cơng chức nhà nước cịn nhiều hạn chế
cả về trình độ năng lực và phẩm chất, chưa tương xứng với yêu cầu của nhiệm vụ.
Thứ năm, cải cách hành chính tiến hành chậm, hiệu quả thấp.
4.3. Nguyên nhân của tình hình trên đây có nhiều, nhưng chủ yếu do:
- Nước ta đang trong quá trình đổi mới cái cũ chưa xóa bỏ hết, cái mới chưa ra đời
đồng bộ, việc xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân và quản lý nền
kinh tế đang chuyển sang kinh tế thị trường là công việc mới mể vừa phải làm vừa
tìm tịi, rút kinh nghiệm.
- Việc đổi mới hệ thống tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về kinh tế trong điều
kiện cụ thể của nước ta, vừa thiếu cơ sở lý luận khoa học nên khi thực hiện còn

8

vướng mắc hiệu quả và tác dụng còn hạn chế, vừa thiếu trách nhiệm và kiên quyết tự
đổi mới, tự chỉnh đốn của các cơ quan quản lý nhà nước để đảm bảo sự trong sạch và
nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý.
- Sự lãnh đạo của Đảng đối với việc đổi mới và kiện toàn bộ máy quản lý nhà nước
cịn nhiều hạn chế.
5. Phương hướng hồn thiện quản lý nhà nước phù hợp với nền kinh tế thị
trường định hướng XHCN trong thời gian tới.
Quản lý nhà nước về kinh tế ở nước ta đang đứng trước những thời cơ và thách
thức lớn. Chúng ta đã có kinh nghiệm và kết quả của gần 20 năm đổi mới đang đứng
trước xu thế mở cửa hội nhập và hợp tác quốc tế; nhưng khủng hoảng kinh tế khu vực
và thế giới; việc nhà nước phải tự đổi mới, tự cải cách, hệ thống quản lý càng trở nên
phức tạp hơn; sự cạch tranh quốc tế ngày càng gay gắt tất cả các yếu tổ đó địi hỏi
quản lý nhà nước về kinh tế phải tiếp tục đổi mới một cách toàn diện. yêu cầu đặt ra
là phải tiếp tục đổi mới quản lý nhà nước để nhà nước thực sự của dân, do dân, vì dân
dưới sự lãnh đạo của Đảng, bộ máy nhà nước trong sạch vững mạnh, hoạt động có
hiệu lực, hiệu quả; cán bộ, cơng chức nhà nước thực sự là công bộc của dân, làm tốt
công tác quản lý kinh tế xã hội.
5.1. Nhận thức và xử lý tốt mối quan hệ giữa nhà nước với nhân dân, giữa sự lãnh
đạo của Đảng và quản lý nhà nước về kinh tế, giữa quản lý nhà nước và quản lý
doanh nghiệp
- Cần khẳng định rằng nhân dân là người chủ đích thực và cao nhất của đất nước,
nhà nước là đại diện của nhân dân để quản lý đất nước, do nhân dân bầu ra và chịu sự
giám sát của nhân dân. Do đó, nhà nước phải tôn trọng quyền làm chủ của dân, phục
vụ dân, còn nhân dân phải chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật, chính là sự bảo vệ
quyền làm chủ của mình.
- Cần nhận thức và phân biệt rõ chức năng lãnh đạo của Đảng và chức năng quản
lý nhà nước. Đảng lãnh đạo kinh tế bằng đường lối chính sách và bằng phương pháp

giáo dục, thuyết phục, còn nhà nước thể chế hóa đường lối chính sách của Đảng
thành pháp luật, quản lý, điều hành kinh tế, trong đó có cả những biện pháp gián tiếp
sự tự nguyện, tự giác. Thông qua nhà nước, đảng đưa đường lối, chính sách của Đảng


9

vào cuộc sống, như vậy Đảng phải tăng cường lãnh đạo nhà nước nhưng không làm
thay nhà nước và tạo điều kiện để phát huy tính chủ động và nâng cao hiệu quả quản
lý, điều chỉnh của nhà nước.
- Đối với các doanh nghiệp, nhà nước có chức năng và trách nhiệm quản lý nhà
nước về kinh tế, không can thiệp trực tiếp vào hoạt động kinh doanh của các doanh
nghiệp. Riêng các doanh nghiệp nhà nước, tùy theo sự phân cấp và ủy quyền của
chính phủ và các bộ, cơ quan thuộc chính phủ và ủy ban nhân dân địa phương có
trách nhiệm đại diện sở hữu nhà nước đối với doanh nghiệp trên một số chức năng
nhất định nhưng phải tôn trọng quyền tự chủ, không can thiệp sâu vào hoạt động kinh
doanh của doanh nghiệm.
5.2. Thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức và hoạt động của bộ
máy quản lý nhà nước về kinh tế
- Nâng cao hiệu lực quản lý thống nhất của nhà nước trung ương đi đôi với phân
cấp quản lý cho địa phương. Để thực hiện nguyên tắc này, nhà nước trung ương chỉ
tập trung quản lý ở tầm chiến lược, chính sách quốc gia, chương trình, quy hoạch, kế
hoạch, các chính sách kinh tế lớn có tác dụng chung cho tồn bộ nền kinh tế. Cịn
chính quyền địa phương có trách nhiệm và thẩm quyền quyết định những vấn đề của
địa phương, đặc biệt là kế hoạch đầu tư cho các khu vực công cộng, thu chi ngân
sách, về tổ chức và nhân sự hành chính địa phương, xử lý các vụ việc hành chính.
- Tăng cường phối hợp quản lý theo ngành và theo lãnh thổ. Các ngành trung ương
có trách nhiệm quản lý theo ngành trên phạm vi cả nước bao gồm tất cả các thành
phần kinh tế. Chính quyền địa phương có trách nghiệm quản lý toàn bộ hoạt động
kinh tế trên phạm vi lãnh thổ.

5.3. Đẩy mạnh cải cách nền hành chính nhà nước.
- Tiếp tục xây dựng hoàn chỉnh hệ thống pháp luật kinh tế, bao gồm hệ thống luật
và văn bản pháp quy nhằm tạo khn khổ pháp lý cho việc hình thành đồng bộ các
yếu tố thị trường theo định hướng XHCN; đổi mới cơng tác kế hoạch hóa đảm bảo
phù hợp và định hướng được nền kinh tế thị trường đang trong bước sơ khai qua
nhiều biến động. Xây dựng và hồn chỉnh các chính sách kinh tế và xã hội, trong đó
quan trọng nhất là chính sách tài chính- tiền tệ...


10

- Cải cách một bước thủ tục hành chính cả về quy chế tổ chức và tổ chức thực hiện,
giảm đến mức tối đa các thủ tục, quy chế và tình trạng quan liêu, sách nhiễu và phiền
hà đối với nhân dân và các doanh nghiệp.
- Sắp xếp lại và trấn chỉnh tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về kinh tế, đảm bảo
cho bộ máy tinh gọn, đủ khả năng quản lý và xử lý tốt các vấn đề nảy sinh trong nền
kinh tế thị trường, tập trung vào chức năng quản lý kinh tế vĩ mô, giảm dần đi tới xóa
bỏ chế độ chủ quan đối với doanh nghiệp nhà nước.
5.4. Đẩy mạnh đấu tranh chống tệ quan liêu tham nhũng
Quan liêu và tham nhũng đi liền với nhau như hình với bóng, là căn bệnh vốn có
của nhà nước nói chung. Riêng ở nước ta đang trong thời kỳ đổi mới, cơ chế quản lý
tập trung quan liêu bao cấp chưa hồn tồn xóa bỏ, cơ chế thị trường có sự quản lý
của nhà nước ra đời chưa đồng bộ là điều kiện tốt cho tệ quan liêu, tham nhũng phát
triển, vừa cản trở sự phát triển của đất nước, vừa làm mất uy tín và làm suy yếu hiệu
lực quản lý của nhà nước. Do đó đấu tranh kiên quyết xóa bỏ tệ quan liêu, tham
nhũng trở thành một nhiệm vụ cấp bách trước mắt của toàn đảng, toàn dân.
Đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng cần chú trọng các biện pháp sau:
- Phát huy quyền làm chủ thực sự của nhân dân trong hoạt động kinh tế và tham
gia quản lý kinh tế, trong việc phát hiện tố cáo, đấu tranh chống quan liêu, tham
nhũng.

- Bổ sụng, hồn thiện cơ chế chính sách quản lý kinh tế phù hợp với quy định của
luật của cơ chế thị trường theo định hướng XHCN. Mọi thể chế, quy định phải minh
bạch rõ ràng, dễ hiểu công khai cho mọi người có thể nắm bắt, thực hiện, kiểm tra,
kiểm sốt.
- Đẩy mạnh cải cách hành chính, tiếp tục sắp xếp lại bộ máy quản lý nhà nước về
kinh tế tinh gọn, xóa bỏ các thủ tục phiền hà, nâng cao trách nhiệm phục vụ của các
cơ quan công quyền và công chức nhà nước.
- Đề cao kỷ cương phép nước, xử lý nghiêm các cán bộ, công chức phạm tội tham
nhũng, làm giàu bất chính, đồng thời nghiêm trị những người vu cáo, làm mất danh
dự và uy tín của cán bộ cơng chức quản lý nhà nước.


11