kinh nghiệm nghe tiếng anh tốt

Kinh nghi m nghe TI NG ANH (NGO I NG ) ệ Ế Ạ Ữ
trong nh ng tr ng i l n nh t c a chúng ta khi h c m t ngo i ng là chúng taữ ở ạ ớ ấ ủ ọ ộ ạ ữ
quá…thông minh & có quá nhi u kinh nghi m.ề ệ
Quá thông minh: vì mình ko th nào ch p nh n nghe m t câu mà mình ko hi u:ể ấ ậ ộ ể
c n ph i hi u m t câu nói gì tr c khi nghe ti p câu th 2, n u ko thì mình koầ ả ể ộ ướ ế ứ ế
bu n nghe ti p.ồ ế
Quá kinh nghi m: Cu c đ i đã d y ta ko nghe nh ng gì ng i khác nói mà chệ ộ ờ ạ ữ ườ ỉ
hi u nh ng gì mà n i dung chuy n t i. N u ko hi u n i dung, ta ko th l p l iể ữ ộ ể ả ế ể ộ ể ặ ạ
l i ng i kia. Vì th mà trong giai đo n đ u h c ngo i ng m i l n nghe 1 câuờ ườ ế ạ ầ ọ ạ ữ ỗ ầ
ti ng Anh thì trong đ u ph i d ch ra đ c ti ng Vi t thì m i yên tâm, ko thì…ế ầ ả ị ượ ế ệ ớ
câu y vô nghĩa.ấ
Nh ng đó là l i h c sinh ng ng c chi u.Tôi bi t 6 ngôn ng , trong đó có 3ư ố ọ ữ ượ ề ế ữ
ngôn ng thành th o nghe nói đ c vi t: Vi t-Anh-Pháp, tôi th y r ng trong cácữ ạ ọ ế ệ ấ ằ
ngôn ng tôi bi t thì, 1 cách khách quan, nghe và nói ti ng Vi t là khó nh t(vì ữ ế ế ệ ấ ở
ph ng tây, ko có ngôn ng nào mà mình đ i cao đ c a m t t thì nghĩa t yươ ữ ổ ộ ủ ộ ừ ừ ấ
l i thay đ i: ma-má-mà-m -mã-m ). Nh ng các b n,cũng nh tôi, đ u ko cóạ ổ ạ ả ư ạ ư ề
v n đ gì c v i cái sinh ng khó vào b c nh t yấ ề ả ớ ữ ậ ấ ấ
Tuy nhiên, các th y cô d y chúng ta nghe nói ti ng Vi t ch ng ph i là nh ng vầ ạ ế ệ ẳ ả ữ ị
chuyên viên ngôn ng nh các th y cô ngo i ng mà ta h c t i các tr ng. Th yữ ư ầ ạ ữ ọ ạ ườ ầ
d y ti ng Vi t chúng ta là t t c nh ng ng i quanh ta t ngày ta ra đ i: chaạ ế ệ ấ ả ữ ườ ừ ờ
m , anh ch , hàng xóm, b n bè…nghĩa là đ i đa s nh ng ng i ch a có m tẹ ị ạ ạ ố ữ ườ ư ộ
gi s ph m nào c , th m chí ko có m t khái ni m nào v văn ph m ti ngờ ư ạ ả ậ ộ ệ ề ạ ế
Vi t. Th mà ta nghe ti ng Vi t tho i mái và nói nh sáo. Còn ti ng Anh thì koệ ế ế ệ ả ư ế
th nh th đ c. y là vì đ i v i ti ng Vi t, chúng ta h c theo ti n trình tể ư ế ượ Ấ ố ớ ế ệ ọ ế ự
nhiên, còn ngo i ng thì ta h c theo ti n trình ph n t nhiên.ạ ữ ọ ế ả ự
T lúc sinh ra chúng ta đã NGHE m i ng i nói ti ng Vi t chung quanh(màừ ọ ườ ế ệ
ch ng bao gi ta ph n đ i:"tôi ch ng hi u gì c , đ ng nói n a" M i sinh thìẳ ờ ả ố ẳ ể ả ừ ữ ớ
bi t gì mà hi u & ph n đ i).Sau m t th i gian dài t 9 tháng đ n 1 năm, ta m iế ể ả ố ộ ờ ừ ế ớ
NÓI nh ng ti ng nói đ u tiên(t ng ch m t),mà ko hi u mình nói gì. Vài nămữ ế ầ ừ ữ ộ ể
sau vào l p m u giáo m i h c Đ C, r i vào l p 1 (6 năm sau khi b t đ u nghe)ớ ẫ ớ ọ Ọ ồ ớ ắ ầ
m i t p VI T. Lúc đó, dù ch a bi t vi t thì mình đã nghe đ c t t c nh ng gìớ ậ Ế ư ế ế ưọ ấ ả ữ

ng i l n nói r i (k c đi u mình ch a hi u).Nh v y, ti n trình h c ti ngườ ớ ồ ể ả ề ư ể ư ậ ế ọ ế
Vi t c a chúng ta là Nghe-Nói-Đ c-Vi t. Giai đo n dài nh t là nghe & nói, r iệ ủ ọ ế ạ ấ ồ
sau đó t v ng t thêm vào mà ta ko bao gi b th i gian h c t ng . Và ngừ ự ự ờ ỏ ờ ọ ừ ữ ữ
pháp (hay văn ph m) thì đ n c p 2 m i h c qua loa, mà khi xong trung h c thì taạ ế ấ ớ ọ ọ
đã quên h t 90% r i.ế ồ
Nh ng ti n trình ta h c ti ng Anh (hay b t c ngo i ng nào) thì hoàn toànư ế ọ ế ấ ứ ạ ữ
ng c l i.ượ ạ
Th nhìn l i xem: Tr c tiên là vi t m t s ch và ch a thêm nghĩa ti ng Vi tử ạ ướ ế ộ ố ữ ư ế ệ
n u c n. Và k t đó, h c càng nhi u t v ng càng t t, k đ n là h c vănế ầ ể ừ ọ ề ừ ự ố ế ế ọ
ph m, r i l y t v ng ráp vào cho đúng v i văn ph m mà VI T thành câu! R iạ ồ ấ ừ ự ớ ạ Ế ồ
loay hoay s a cho đúng lu t! Sau đó thì t p Đ C các ch y trúng đ c ch ngử ậ ậ Ọ ữ ấ ượ ừ
nào hay ch ng y, và nhi u khi l i đ c m t âm ti ng Anh b ng m t âm ti ngừ ấ ề ạ ọ ộ ế ằ ộ ế
Vi t (vd: fire, fight, five, file…đ u đ c đ c là ‘phai’). Sau đó m i t i giai đo nệ ề ượ ọ ớ ớ ạ
NÓI, mà ‘nói’ đây có nghĩa là Đ c L n Ti ng nh ng câu mình vi t trong đ uọ ớ ế ữ ế ầ
mình, mà ko th c m c ng i đ i tho i có hi u 'message' c a mình hay ko vìắ ắ ườ ố ạ ể ủ
mình ch lo là nói có sai văn ph m hay ko. Lúc b y gi m i khám phá r ngỉ ạ ấ ờ ớ ằ
nh ng câu mình vi t thì ai cũng hi u, nh khi mình nói thì ch có mình và…ữ ế ể ư ỉ
Th ng Đ hi u thôi, còn ng i b n x (ti ng Anh) thì ‘huh -huh’ dài c nhượ ế ể ườ ả ứ ế ổ ư
c cò! Th là h c nói b ng cách s a đ i phát âm nh ng t nào ch a chu n choổ ế ọ ằ ử ổ ữ ừ ư ẩ
đ n khi ng i khác có th hi u đ c.ế ườ ể ể ượ
Sau th i gian dài th t dài, mình khám phá r ng mình t ng bi t ti ng Anh & nóiờ ậ ằ ừ ế ế
ra thì ng i khác hi u tàm t m, nh ng khi h nói thì mình ko nghe đ c gì cườ ể ạ ư ọ ượ ả
(nghĩa là nghe ko hi u gì c ). Lúc b y gi m i t p NGHE & r i đành b cu c vìể ả ấ ờ ớ ậ ồ ỏ ộ
c g ng m y cũng ko hi u đ c nh ng gì ng i ta nói.ố ắ ấ ể ượ ữ ườ
V n đ là đó: chúng ta đã h c ti ng Anh ng c v i ti n trình t nhiên, vì quáấ ề ở ọ ế ượ ớ ế ự
thông minh và có quá nhi u kinh nghi m. Ti n trình y là Vi t-Đ c-Nói-Nghe! ề ệ ế ấ ế ọ
Vì th , mu n nghe & nói ti ng Anh, chuy n đ u tiên là ph i quên đi kinhế ố ế ệ ầ ả
nghi m & trí thông minh, đ tr l i tr ng thái ‘s sinh & con nít’, đ ng s d ngệ ể ở ạ ạ ơ ừ ử ụ
quá nhi u ch t xám đ phân tích, lý lu n, d ch thu t!ề ấ ể ậ ị ậ
Và đây là bí quy t đ Nghe:ế ể

A. Nghe th đ ng:ụ ộ
1-‘T m’ ngôn ng . Nghe ko c n hi u: Hãy nghe! Đ ng hi u. ắ ữ ầ ể ừ ể
B n chép vào CD m t s bài ti ng Anh. M i bài có th dài t 1 đ n 5 phút.ạ ộ ố ế ỗ ể ừ ế
Khi nào b n nhà 1 mình, m các bài đó ra v a đ nghe và c l p đi l p l i mãiạ ở ở ừ ủ ứ ặ ặ ạ
ra r nh âm thanh n n su t ngày. B n ko c n đ ý đ n nó. B n c làm vi cả ư ề ố ạ ầ ể ế ạ ứ ệ
c a mình, đánh răng, r a m t, h c bài làm bài, vào internet…v i ti ng l i nh iủ ử ặ ọ ớ ế ả ả
c a bài ti ng Anh. (th m chí, trong lúc b n ng cũng có th đ cho nó nói).ủ ế ậ ạ ủ ể ể
Tr ng h p b n có CD player, USB player hay iPod, thì đem theo đ m ngheườ ợ ạ ể ở
khi mình có th i gian ch t, vd: di chuy n lâu gi trên xe, đ i ai hay đ i đ nờ ế ể ờ ợ ợ ế
phiên mình t i phòng m ch.ạ ạ
Công vi c ‘t m ngôn ng ’ này r t quan tr ng, vì cho ta nghe đúng v i t ng âmệ ắ ữ ấ ọ ớ ừ
c a m t ngôn ng l . Tai chúng ta b t r t nhanh m t âm quen, nh ng lo i trủ ộ ữ ạ ắ ấ ộ ư ạ ừ
nh ng âm l . Vd: N u b n nghe câu: ‘m t tr i m c cánh khi chim voi truy c pữ ạ ế ạ ặ ờ ọ ậ
chén chó’, m t câu hoàn toàn vô nghĩa, nh ng b o b n l p l i thì b n l p l iộ ư ả ạ ặ ạ ạ ặ ạ
đ c ngay, vì b n đã quá quen v i các âm y. Nh ng khi 1 ng i nói 1 câu b ngượ ạ ớ ấ ư ườ ằ
ch ng y âm (nghĩa là 11 âm/v n), trong ngôn ng b n ch a t ng h c, và b oừ ấ ầ ữ ạ ư ừ ọ ả
b n l p l i thì b n ko th nào l p l i đ c, và b o r ng…ko nghe đ c! (B nạ ặ ạ ạ ể ặ ạ ượ ả ằ ượ ạ
có đi c đâu. V n đ là tai b n không nh n ra đ c các âm) L i 't m ngôn ng 'ế ấ ề ạ ậ ượ ố ắ ữ
đó ch là v n đ làm quen đôi tai & sau m t th i gian (lâu đ y ch ko ph i vàiỉ ấ ề ộ ờ ấ ứ ả
ngày) b n s b t đ c các âm c a ti ng Anh, và th y r ng âm y r t d nghe,ạ ẽ ắ ượ ủ ế ấ ằ ấ ấ ễ
nh ng hoàn toàn khác v i âm Vi t. Đ ng n n lòng vì lâu ngày mình v n ko phânư ớ ệ ừ ả ẫ
bi t âm: hãy nh r ng b n đã t m ngôn ng ti ng Vi t ít ra là 9 tháng liên t cệ ớ ằ ạ ắ ữ ế ệ ụ
ngày đêm tr c khi m mi ng nói đ c ti ng nói đ u tiên và hi u đ c m t haiướ ở ệ ượ ế ầ ể ượ ộ
ti ng ng n c a cha m ; và sau đó l i ti p t c 't m ngôn ng ' Vi t cho đ n 4, 5ế ắ ủ ẹ ạ ế ụ ắ ữ ệ ế
năm n a!ữ
2-Nghe v i hình nh đ ng.ớ ả ộ
N u có gi thì xem m t s tin t c b ng ti ng Anh (1đi u khuyên: đ ng xemế ờ ộ ố ứ ằ ế ề ừ
ch ng trình ti ng Anh c a các đài VN, ít ra là giai đo n đ u, vì x ng ngônươ ế ủ ạ ầ ướ
viên VN, ph n l n, nói r t g n v i âm VN (k c pronunciation), nên mình dầ ớ ấ ầ ớ ể ả ễ
quen nghe, và t đó l tai mình l i h ng, v sau l i khó nghe ng i b n x nóiừ ỗ ạ ỏ ề ạ ườ ả ứ

ti ng Anh, th là ph i h c l i l n th hai). Các hình nh đính kèm làm cho taế ế ả ọ ạ ầ ứ ả
‘hi u’ đ c ít nhi u n i dung b n tin, mà không c n ph i ‘d ch’ t ng câu c aể ượ ề ộ ả ầ ả ị ừ ủ
nh ng gì x ng ngôn viên nói. B n s yên tâm h n, sau khi nghe 15 phút tin t c,ữ ướ ạ ẽ ơ ứ
t tóm l c l i, thì th y r ng mình đã n m b t đ c ph n chính y u c a n iự ượ ạ ấ ằ ắ ắ ượ ầ ế ủ ộ
dung b n tin. Và đây là cách th 2 đ t m ngôn ng .ả ứ ể ắ ữ
B.Nghe ch đ ng.ủ ộ
1.B n tin special english:ả
-Thu m t b n tin, và nghe l i r i chép ra nhi u ch ng nào hay ch ng n y…nhộ ả ạ ồ ề ừ ừ ấ ớ
là đ ng tra c u t đi n hay tìm hi u nghĩa v i. Đoán nghĩa trong n i dung câu,ừ ứ ự ể ể ộ ộ
và nh l i âm thanh c a t , hay c m t đó, sau này t nó s rõ nghĩa, n u tr điớ ạ ủ ừ ụ ừ ự ẽ ế ở
tr l i hoài.ở ạ
(Ngày x a, trên đài VOA, sau m i ch ng trình tôi th ng nghe m t c m tư ỗ ươ ườ ộ ụ ừ
t ng t nh : statue, statute hay statu gì đó, mà ko bi t vi t th nào, tuy v nươ ự ư ế ế ế ẫ
hi u đ i lo i là: hãy đ i đ y đ nghe ti p. Mãi sau này tôi m i bi t r ng thu tể ạ ạ ợ ấ ể ế ớ ế ằ ậ
ng r t quen thu c y là 'stay tuned', nh ng m t th i gian dài, chính t c a chữ ấ ộ ấ ư ộ ờ ả ủ ữ
y đ i v i tôi ko thành v n đ )ấ ố ớ ấ ề
2.Chăm chú nghe l i m t s bài mình t ng nghe trong giai đo n ‘t m ngôn ng ’ạ ộ ố ừ ạ ắ ữ
-L y l i script c a nh ng bài mình t ng nghe, đ c l i và nh l i trong t ngấ ạ ủ ữ ừ ọ ạ ớ ạ ưở
t ng l i đ c mà mình t ng nghe nhi u l n. ượ ờ ọ ừ ề ầ
Sau đó x p b n script và nghe l i đ hi u. L n này: t nhiên mình s nghe rõế ả ạ ể ể ầ ự ẽ
t ng ti ng và hi u. Tr ng h p không hi u m t t hay c m t , thì g ng l p l iừ ế ể ườ ợ ể ộ ừ ụ ừ ắ ặ ạ
nhi u l n đúng nh mình đã nghe, sau đó l t l i script đ so sánh.ề ầ ư ậ ạ ể
3.M t s bài Audio: nghe nhi u l n, tr c khi đ c script. Sau đó, đ c l i script,ộ ố ề ầ ướ ọ ọ ạ
ch y u ki m tra nh ng t mình đã nghe ho c đoán, ho c nh ng t mà mình cóủ ế ể ữ ừ ặ ặ ữ ừ
th phát âm l i nh ng ko hi u vi t và nghĩa th nào. Qua vi c này, nhi u khi taể ạ ư ể ế ế ệ ề
phát hi n r ng m t t mình r t quen thu c mà t x a đ n nay mình c in trí làệ ằ ộ ừ ấ ộ ừ ư ế ứ
ph i nói m t cách nào đó, thì th c ra c n ph i nói khác h n & phát âm nh thả ộ ự ầ ả ẳ ư ế
thì m i mong nghe đúng và nói cho ng i khác hi u. Sau đó, x p b n script &ớ ườ ể ế ả
nghe l i m t hai l n n a.(Vd: 2 ch tomb, bury khi x a tôi c đinh ninh là sạ ộ ầ ữ ữ ư ứ ẽ
phát âm là 'tôm-b( ), b ri', sau này nghe ch 'tum, beri' tôi ch ng hi u gì c dùơ ơ ữ ẳ ể ả

cho tôi nghe rõ ràng là tum, beri cho đ n khi xem script thì m i v l )ế ớ ỡ ẽ
4.H c hát ti ng Anh & hát theo trong khi nghe.ọ ế
Ch n m t s bài hát mà mình thích, tìm lyrics c a nó r i v a nghe v a nhìnọ ộ ố ủ ồ ừ ừ
lyrics. Sau đó h c thu c lòng & hát song song v i ca sĩ, g ng phát âm cũng nhọ ộ ớ ắ ư
gi t c đ & tr ng đ cho đúng. Khi nào bu n bu n cũng có th t hát choữ ố ộ ườ ộ ồ ồ ể ự
mình nghe (n u ko có gi ng t t và hát sai gi ng m t tí cũng ko sao, vì ch y u làế ọ ố ọ ộ ủ ế
t p phát âm, t c đ , tr ng đ và âm đi u ti ng Anh).ậ ố ộ ườ ộ ệ ế
Và nói cho đúng gi ng (qua hát) cũng là m t cách giúp mình sau này nh y tai h nọ ộ ạ ơ
khi nghe, vì th ng ngôn ng trong các bài hát khó nghe h n nh ng câu nói bìnhườ ữ ơ ữ
th ng r t nhi u.ườ ấ ề
Tr c khi t m d ng topic này, tôi mu n nói thêm 1 đi u.ướ ạ ừ ố ề
Có b n b o r ng hi n nay mình ch a hi u, nên c g ng nghe nhi u cũng vô ích,ạ ả ằ ệ ư ể ố ắ ề
đ mình h c thêm, khi nào có nhi u t v ng đ hi u r i thì lúc đó s t p ngheể ọ ề ừ ự ể ể ồ ẽ ậ
sau.
Nghĩ nh th là HOÀN TOÀN SAI. Chính vì b n ch a hi u nên m i c n ngheư ế ạ ư ể ớ ầ
nhi u h n nh ng ng i đã hi u. Mu n bi t b i thì ph i nh y xu ng n c, koề ơ ữ ườ ể ố ế ơ ả ả ố ướ
th l y lý do r ng vì mình ko th n i nên trên b h c cho h t lý thuy t r i thìể ấ ằ ể ổ ở ờ ọ ế ế ồ
m i nh y xu ng, & s bi t b i! Ch a bi t b i mà xu ng n c thì s u ngớ ả ố ẽ ế ơ ư ế ơ ố ướ ẽ ố
n c & ng p th đ y, nh ng ph i thông qua u ng n c & ng p th nh th thìướ ộ ở ấ ư ả ố ướ ộ ở ư ế
m i hy v ng bi t b i.ớ ọ ế ơ
Mu n bi t b i, thì ph i nh y xu ng n c & nh y khi ch a bi t b i. Chính vìố ế ơ ả ả ố ướ ả ư ế ơ
ch a bi t b i nên m i c n nh y xu ng n c.ư ế ơ ớ ầ ả ố ướ
Mu n bi t nghe & hi u ti ng Anh thì ph i nghe ti ng Anh, nghe khi ch a hi uố ế ể ế ả ế ư ể
gì c ! Và chính vì ch a hi u gì nên c n ph i nghe nhi u.ả ư ể ầ ả ề