SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI
TRƯỜNG THPT BÌNH SƠN
Mã số:
(Do HĐKH Sở GD&ĐT ghi)
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN XÂY DỰNG MÔ HÌNH CÂU LẠC BỘ
“KỸ NĂNG SỐNG” TẠI TRƯỜNG THPT BÌNH SƠN
Người thực hiện: LẠI THỊ VÂN ANH
Lĩnh vực nghiên cứu:
- Quản lý giáo dục
- Phương pháp dạy học bộ môn:
- Lĩnh vực khác: Hoạt động sinh hoạt ngoại khóa
Có đính kèm: Các sản phẩm không thể hiện trong bản in SKKN
Mô hình Đĩa CD (DVD) Phim ảnh Hiện vật khác
(các phim, ảnh, sản phẩm phần mềm)
Năm học: 2013-1014
SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC
––––––––––––––––––
I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN
1. Họ và tên: LẠI THỊ VÂN ANH
2. Ngày tháng năm sinh: 08 -02-1982
3. Nam, nữ : Nữ
4. Địa chỉ: Trường THPT Bình Sơn – Long Thành – Đồng Nai
5. Điện thoại: (CQ)/ ; ĐTDĐ: 01682362304
6. Fax: E-mail:
7. Chức vụ: Giáo viên
8. Nhiệm vụ được giao (quản lý, đoàn thể, công việc hành chính, công việc
chuyên môn, giảng dạy môn, lớp, chủ nhiệm lớp,…): Giảng dạy bộ môn Giáo Dục
Công Dân và Chủ nhiệm lớp.
9. Đơn vị công tác: Trường THPT Bình Sơn – Long Thành – Đồng Nai.
II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO
- Học vị (hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ) cao nhất: cử nhân
- Năm nhận bằng: 2005
- Chuyên ngành đào tạo: Tâm Lý Giáo Dục
III. KINH NGHIỆM KHOA HỌC
- Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Giảng dạy GDCD
Số năm có kinh nghiệm: 6 năm
- Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây:
TIỂU LUẬN :
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN XÂY DỰNG MÔ HÌNH CÂU LẠC BỘ
“KỸ NĂNG SỐNG” TẠI TRƯỜNG THPT BÌNH SƠN
I . LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Cuộc sống ngày càng trở nên hối hả,cuốn theo đó,con người ngày càng có nhiều
nhiệm vụ và mục tiêu phải hoàn thành.Cuộc sống tất bật ấy đã khiến nhiều người cảm
thấy mệt mỏi và đôi lúc không thể kiểm soát được đời sống của mình.Những lúc
ấy,không ít người tự hỏi “ Cuộc sống là gì và làm thế nào để có được một cuộc sống
như mong muốn ?”.
Mượn lời của Lewis.L.Dunnington để gợi mở cho câu tự vấn nêu trên, Theo Lewis : “
Ýnghĩa của cuộc sống không phải ở chỗ ta có thái độ với nó ra sao; không phải ở chỗ
điều gì xảy ra với ta,mà ở chỗ ta phản ứng với những điều đó như thế nào.”
Điều này hoàn toàn đúng.Nếu con người có kiến thức,có thái độ tích cực mới đảm bảo
được 50% sự thành công, 50 % còn lại là những kỹ năng cần cho cuộc sống mà chúng
ta thường gọi là kĩ năng sống. Đây là những kĩ năng mềm của một cá nhân mà nhờ có
nó,một cá nhân có thể hòa nhập và khẳng định vị trí của mình trong một tập thể, xa
hơn là một cộng đồng , một xã hội.
Thiếu kĩ năng sống,con người không thể tiếp cận với môi trường xung quanh,hòa
nhập cũng như khẳng định mình.Cho dù chúng ta có tố chất thông minh,nhưng sự
thông minh đó nếu không có môi trường để thể hiện thì cũng dần bị lụi tắt. Vì thế
những tố chất tự thân chỉ là điều kiện cần mà chưa đủ ,nếu thiếu các kĩ năng mềm để
giúp bạn khẳng định mình trong cuộc sống. Liên kết với những nghiên cứu về những
thành công của con người,các kết quả nghiên cứu đã chỉ ra rằng: khi ta càng trưởng
thành,chỉ số IQ (Intelligence Quotient) không còn là vấn đề cơ bản để quyết định sự
thành đạt ,mà đó là chỉ số EQ ( Emotinal Intelligence Quotient ) và chỉ số SQ (Social
Intelligence Quotient). Chính kĩ năng sống quyết định chỉ số EQ và SQ của chúng ta.
Đó là cách chúng ta hòa đồng với mọi người,để hòa nhập,để được ủng hộ,để được
đồng cảm,đó là tính nhân văn trong con người chúng ta với những xúc cảm lành mạnh
giúp làm chủ hoàn cảnh,bình tĩnh và tự tin.
Xét từ góc độ xã hội,sự hình thành và phát triển kĩ năng sống đã trở thành một yêu
cầu quan trọng của nhân cách con người hiện đại. Đặc biệt là đối với các công dân trẻ
Việt Nam hiện nay,khi thực tế cuộc sống phản ánh ngày càng có nhiều biểu hiện tiêu
cực,lệch chuẩn trong một bộ phận học sinh – sinh viên như vấn nạn bạo lực học
đường,sự lạnh lùng vô cảm trước nỗi đau của người khác,sự ỷ lại, thiếu thích nghi,
thiếu nghị lực sống, không biết quý trọng tính mạng bản thân…
Chính vì những lí do thiết thực nêu trên,bản thân tôi – người viết tiểu luận này nhận
thức được rằng mình cần phải có môt hành động thực tế góp phần vào hoạt động giúp
học sinh trường THPT Bình Sơn, nơi tôi gắn bó với công tác giảng dạy sáu năm qua,
có một môi trường sinh hoạt đều đặn để giúp trang bị cho các em một số kĩ năng sống
cần thiết phù hợp với lứa tuổi và là hành trang cho các em khi bước vào cuộc sống sau
khi ra trường. Nên trong bài viết này, tôi mạn phép đề cập đến kế hoạch xây dựng mô
hình Câu Lạc Bộ Kĩ Năng Sống dành cho học sinh trung học phổ thông. Đối tượng
tiếp nhận trực tiếp mô hình Câu Lạc Bộ này là học sinh trường THPT Bình Sơn thuộc
xã Bình Sơn,huyện Long Thành, Đồng Nai.
II. CƠ SỞ LÍ LUẬN
Trong phần cơ sở lí luận, người viết trình bày khái quát những vấn đề lí luận cơ bản
cần thiết để người đọc dễ dàng hình dung và nắm bắt nội dung của bài tiểu luận.Các lí
luận được đề cập đến bao gồm : Khái niệm về Kĩ năng sống – Giáo dục kĩ năng sống ;
phân loại kĩ năng sống,và các nội dung giáo dục kĩ năng sống cho học sinh THPT;
bên cạnh đó,người viết cũng đề cập sơ qua các đặc điểm tâm sinh lí ở lứa tuổi học
sinh THPT. Từ đó làm nền tảng lí luận cho việc xây dựng kế hoạch Câu Lạc Bộ Kĩ
Năng Sống sẽ được trình bày ở phần sau.
1. KHÁI NIỆM
1.1. KĨ NĂNG SỐNG
Thuật ngữ kĩ năng sống – Giáo dục kĩ năng sống đã xuất hiện từ lâu,đặc biệt là ở
những nước phát triển.Tuy nhiên ở Việt Nam ,thuật ngữ này mới được dung phổ biến
trong mười năm gần đây.
Thuật ngữ Kĩ Năng Sống được người Việt Nam biết đến bắt đầu từ chương trình của
UNICEF (1996) với tên gọi “ Giáo dục kĩ năng sống để bảo vệ sức khỏe và phòng
chống HIV/AIDS cho thanh thiếu niên trong và ngoài nhà trường.”. Tham gia chương
trình còn có ngành Giáo dục và Hội Chữ Thập Đỏ.
Khái niệm kĩ năng sống thực sự được hiểu với nội hàm đầy đủ và đa dạng sau hội
thảo “Chất lượng giáo dục kĩ năng sống” do Unesco tài trợ được tổ chức từ 23-25 /
10/2003 tại Hà Nội.
Vậy kĩ năng sống là gì ?
- Trước tiên, chúng ta cần xác định kĩ năng là năng lực thực hiện một hoạt động
nào đó của con người.
- Đứng ở những góc nhìn khác nhau,có những quan niệm khác nhau về kĩ năng
sống:
• Theo tổ chức Văn hóa – Khoa học và Giáo dục của Liên Hiệp Quốc ( UNESCO) :
Kĩ Năng Sống (KNS) là kĩ năng tự quản bản thân và kĩ năng xã hội để cá nhân tự
lực trong cuộc sống học tập và làm việc hiệu quả. KNS gắn với bốn mục tiêu quan
trọng của giáo dục trong thời đại mới là : Học để biết – Học để làm người – Học
để sống và tương tác với người khác – Học để làm.
• Theo tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO) : Kĩ năng sống là những kĩ năng thiết thực
mà con người cần có để có cuộc sống an toàn,khỏe mạnh.
• Từ điển Wikipedia định nghĩa : Kĩ năng sống là tập hợp các kĩ năng của con người
có được thông qua việc học hoặc trải nghiệm trực tiếp trong cuộc sống, dùng để
giải quyết những vấn đề mà con người thường phải đối mặt trong cuộc sống hàng
ngày.
Từ ba định nghĩa nêu trên,có thể thấy các quan niệm đều gặp nhau ở điểm chung : Kĩ
Năng Sống là những kĩ năng cần có cho hành vi lành mạnh cho phép con người đối
mặt với những thách thức của cuộc sống hàng ngày. Kĩ năng sống phải được hình
thành qua hoạt động thực tế,trải nghiệm trực tiếp.
Tóm lại,chúng ta có thể hiểu : Kĩ năng sống là những cách hành xử giúp mỗi cá nhân
hòa nhập vào môi trường tự nhiên và xã hội; giúp cá nhân ứng phó hiệu quả với
những yêu cầu,thách thức của cuộc sống thường ngày,giúp họ hình thành các mối
quan hệ,phát triển những nét nhân cách tích cực thuận lợi cho sự thành công trong học
đường và trong cuộc sống.
1.2. GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG
Giáo dục KNS là giáo dục cách sống tích cực trong xã hội hiện đại,là xây dựng những
hành vi lành mạnh và thay đổi những hành vi, thói quen tiêu cực trên cơ sở giúp
người học có cả kiến thức, giá trị,thái độ và các kĩ năng thích hợp.
Giáo dục KNS có mục tiêu chính là làm thay đổi hành vi của người học từ thói quen
thụ động,có thể gây rủi ro,mang lại hệ quả tiêu cực chuyển thành những hành vi mang
tính xây dựng,tích cực và có hiệu quả để nâng cao chất lượng cuộc sống của cá nhân
và góp phần phát triển bền vững cho xã hội.
Một thực tế cần phải nhìn thẳng và đối diện về hệ thống giáo dục hiện nay ở nước ta
nhìn chung vẫn chưa tập trung vào sự thay đổi hành vi và thường ở mức mong muốn
thay đổi về kiến thức. Do đó việc tiếp cận và rèn luyện kĩ năng sống tới học sinh là
một chặn đường khó khăn phía trước,không thể chỉ kì vọng sự thành công trong một
sớm một chiều. Tuy nhiên trước sự cần thiết việc trang bị KNS trong nhịp sống hiện
đại này,các tổ chức, đoàn thể, cá nhân những người có tâm với giáo dục vẫn tiếp tục
từng bước hỗ trợ hình thành KNS nơi thế hệ trẻ.
1.3 NGUYÊN TẮC GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG
Để đảm bảo chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng giáo dục KNS nói
riêng,những người làm công tác giái dục cần chú ý xem xét tới các yếu tố sau :
• Trung tâm của hoạt động giáo dục là tương tác giữa người dạy và người học. Để
cho việc thực hiện chương trình có hiệu quả, giáo viên cần phải thay đổi cách dạy,
phong cách học và sử dụng các dạng khác nhau của phương pháp tương tác để
khích lệ sự tham gia của người học.
• Cần phải coi trọng môi trường giáo dục,không chỉ trong nhà trường mà còn ở gia
đình và trong cộng đồng. Vì giáo dục KNS là cách thức tiếp cận dựa trên cá nhân
và khả năng hành động của người đó.
• Sự thay đổi về hành vi bao giờ cũng khó khăn hơn thay đổi về nhận thức,do đó
cùng với việc thực hiện giáo dục KNS, trong giáo dục còn phải chú ý đến khâu
giám sát và đánh giá kết quả KNS của người học.
1.4 PHÂN LOẠI KĨ NĂNG SỐNG
Mỗi quan điểm về KNS thường đưa đến một cách phân loại KNS khác nhau.
Theo UNESCO, Kĩ Năng Sống được phân thành 3 nhóm kĩ năng :
- Đọc / viết/ tính toán - Kĩ năng liên nhân cách
-KN thương lượng,từ chối
-Kĩ năng thấu hiểu
-KN hợp tác,làm việc nhóm
-KN ủng hộ,biện hộ,bênh vực.
-KN ra quyết định
-KN tư duy có phê phán
-KN tăng cường kiểm soát bên trong
-KN quản lí cảm xúc
-KN ứng xử khi bị căng thẳng.
* Theo UNICEF: Kĩ năng sống cũng được phân thành 3 nhóm
- KN giao tiếp
- KN đàm phán/ từ chối
- KN quan hệ XH
- KN làm việc nhóm
-KN thấu cảm
-KN tuyên truyền,vận động.
-KN ra quyết định.
-KN suy nghĩ có phán đoán.
-KN tư duy sáng tạo.
-KN quản lí căng thẳng.
KN CƠ BẢN KN CHUNG
KN TRONG TỪNG
T/H CỤ THỂ.
Nhóm KN XÃ HỘI
Nhóm KN phát
triển nhận thức
Nhóm KN đối phó
với cảm xúc –làm chủ
bản thân.
-KN quản lí cảm xúc.
-KN tự điều chỉnh.
• Theo WHO, KNS được chia thành hai nhóm :
Trong đó bao gồm các yếu tố sau đây :
+ Tự nhận thức ; Tư duy sáng tạo;
+ Tư duy bình luận và phê phán;
+ Cách đưa ra quyết định; Giải quyết vấn đề;
+ KN giao tiếp ứng xử với người khác,
+ Kĩ năng ứng phó với các tình huống căng thẳng và cảm xúc,
+ Biết cảm thông;
+ Giao tiếp hiệu quả và biết cách thương thuyết.
Nhìn chung, dù phân loại theo tiêu chí nào thì chúng ta cũng nhận thấy có một chuỗi
các kĩ năng luôn được coi là cần thiết cho mỗi người và cần được trang bị cho cá nhân
trong cuộc sống .
1.5 CÁC NỘI DUNG GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THPT.
Do đặc điểm của xã hội hiện nay nên sự hình thành và phát triển kĩ năng sống trở
thành một yêu cầu quan trọng đối với cá nhân và là tiêu chí về nhân cách con người
hiện đại.Như chúng ta đã biết,khoản cách giữa nhận thức và hành động luôn khá lớn.
Xã hội hiện đại có những biến động dồn dập,cùng với sự bùng nổ thông tin,các em
tiếp cận với đủ thứ tác động xấu –tốt.Những gì trẻ được dạy bảo trong gia đình và tác
động của xã hội rất khác nhau (trẻ so sánh qua bạn bè, qua truyền thông,phim
ảnh…).Với nhịp sống hối hả,đa phần các bậc phụ huynh vô tình để các em ngày càng
đối mặt với nhiều việc phải quyết định một mình, nên nêú chỉ biết điều hay lẽ phải
không thì chưa đủ,mà các em phải có khả năng hành động theo nhận thức.
Vì thế, việc giáo dục KNS cho các em là rất cần thiết,để giúp trẻ điều chỉnh nhận thức
giá trị,thái độ và thay đổi hành vi của mình.Qua cách lĩnh hội KNS mà các em biết
mình là ai,mình muốn gì,có mục đích gì trong cuộc sống, biết dung hòa giữa cái tôi cá
nhân và cái chung của cộng đồng, có những lựa chọn quyết định đúng trước những
biến cố do cuộc sống đưa đến.
Do vậy các em cần được dạy các nội dung KNS phù hợp với lứa tuổi. Với độ tuổi học
sinh THPT,những KNS cốt lõi cần hình thành và phát triển bao gồm các kĩ năng sau :
+ Kĩ năng tự nhận thức. + Kĩ năng giao tiếp hiệu quả.
+ Kĩ năng đương đầu với cảm xúc . + Kĩ năng hợp tác.
+Kĩ năng đặt mục tiêu. + Kĩ năng kiên định.
KĨ NĂNG TÂM LÍ –XÃ HỘI
KĨ NĂNG CÁ NHÂN
+Kĩ năng ra quyết định. +Kĩ năng làm việc nhóm/hợp tác.
+Kĩ năng lựa chọn nghề.
Bên cạnh việc học cách để làm chủ cuộc sống,con người cần biết nên sống như thế
nào,nên trong nội dung giáo dục KNS cũng cần trang bị cho các em hệ thống nền tảng
giá trị sống rõ rang vững chắc.Thiếu nền tảng giá trị sống,con người dễ bị ảnh hưởng
bởi những giá trị vật chất. Những giá trị sống tích cực là chiếc neo giúp chúng ta ổn
định,vững chắc giữa những biến động của cuộc đời.
Sau đây là 12 giá trị sống đã được UNESCO công nhận và được phổ biến hơn 100
nước trên thế giới. Các giá trị sống cốt lõi bao gồm :
+ Hòa Bình. +Trung Thực. +Khoan dung
+Tôn trọng. +Khiêm tốn. +Hợp tác.
+Yêu thương. +Trách nhiệm +Tự do.
+Hạnh phúc. +Giản dị. +Đoàn kết.
1.6. ĐẶC ĐIỂM TÂM SINH LÍ CỦA HỌC SINH THPT
Học sinh THPT_lứa tuổi từ 15-18,thời kì chuyển tiếp từ tuổi vị thành niên sang giai
đoạn đầu của tuổi thanh niên.
Trong thời đại ngày nay,hoạt động lao động và hoạt động xã hội ngày càng phức tạp
nên những tác động đó ít nhiều có ảnh hưởng đến sự phát triển tâm sinh lí lứa tuổi
này.Sự phát triển tâm lí của tuổi thanh niên không chỉ phụ thuộc vào giới hạn tuổi,mà
còn phụ thuộc vào điều kiện xã hội như vị trí của các em trong xã hội;khối lượng tri
thức tiếp nhận,kĩ năng, kĩ xảo mà họ nắm được và thực tế cho thấy hiện nay, thời gian
học tập của các em ngày càng kéo dài,nó làm cho sự trưởng thành thực sự về mặt xã
hội càng đến chậm,cho nên ở phương diện A nào đó các em được coi là người
lớn,nhưng ở phương diện B kia thì lại còn tính trẻ con,bồng bột.Điều đó làm cho tâm
lí học sinh phổ thông có nhiều diễn biến phức tạp. Tuy nhiên,có thể khái quát một
cách ngắn gọn về những đặc điểm tâm sinh lí nói chung của HS THPT như sau :
Tuổi HS THPT là quá trình về thể chất đã hoàn thiện về căn bản,các cơ quan,các bộ
phận của cơ thể cũng như các chức năng của nó dần dần trở nên cân đối hoàn thiện.Ở
lứa tuổi 15-18,các em có sức khỏe và sức chịu đựng tốt hơn tuổi thiếu niên.
Trong mối quan hệ với các thành viên trong gia đình,các em thấy được quyền hạn và
trách nhiệm của bản thân với gia đình.Ở tuổi này,môi trường hoạt động chính là nhà
trường,hoạt động học tập phức tạp và yêu cầu cao hơn so với tuổi thiếu niên,từ đó đòi
hỏi tính tự giác, tính tích cực độc lập hơn trước rất nhiều. Ngoài ra, học sinh THPT và
các hoạt động xã hội đã được mở rộng hơn,ảnh hưởng của XH đến các em rất mạnh
mẽ,các em được xã hội trao cho một số quyền công dân như quyền bầu cử, nghĩa vụ
quân sự,nghĩa vụ lao động…
Thái độ học tập của học sinh THPT có những chuyển biến rõ rệt,các em ý thức được
rằng mình đang đứng trước ngưỡng cửa của cuộc sống tự lập,nên hứng thú và khuynh
hướng nghề nghiệp đã có phần ổn định hơn lứa tuổi thiếu nhi và thiếu niên.
Ở học sinh THPT,tính chủ định được phát triển mạnh mẽ ở tất cả các quá trình nhận
thức. Các em đã có khả năng nhận thức vấn đề một cách đúng đắn và sâu sắc hơn.
Trong quan hệ giao tiếp, sự giao tiếp với những người lớn tuổi hơn hoặc nhỏ tuổi hơn
chiếm một vị trí không lớn. Ngược lại, mối quan hệ với bạn bè đồng trang lứa được
mở rộng và chiếm vị trí quan trọng hơn hẳn. Trong tập thể,các em thấy được vị trí
trách nhiệm của mình và các em cảm thấy mình cần cho tập thể. Khi giao tiếp với
nhóm bạn,nảy sinh hiện tượng “phân cực” : yêu mến bạn này và ghét bỏ bạn kia. Điều
này làm cho các em phải suy nghĩ về tính cách của mình và tìm cách điều chỉnh bản
thân.
Cần phải nói thêm rằng, ở tuổi học sinh THPT, tâm lí các em đã xuất hiện một thứ
tình cảm đặc biệt – Tình yêu nam nữ. Tình yêu nam nữ ở tuổi thanh niên THPT tạo
nhiều cảm xúc : căng thẳng, hồi hộp, sợ bị từ chối,vui sướng khi được đáp lại tình
cảm. Tình yêu ở lứa tuổi này,về cơ bản là tình cảm trong sang lành mạnh. Người lớn
cần có một thái độ trân trọng và tế nhị,song cũng không được thờ ơ,lãnh đạm,để một
mặt giúp các em hiểu và có thái độ đúng đắn trong quan hệ tình cảm với bạn khác
giới,trang bị cho các em những kĩ năng biết kiềm chế cảm xúc bản thân.
Sự tự ý thức là một đặc điểm nổi bật trong sự phát triển nhân cách học sinh THPT.
Các em ý thức rõ về cá tính của mình,về những khác biệt của mình so với người
khác. Thanh niên THPT có khả năng đánh giá sâu sắc hơn và tốt hơn thiếu niên về
những phẩm chất, mặt mạnh, mặt yếu của chính mình và của người khác.
III. KẾ HOẠCH – NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG CÂU LẠC BỘ “KỸ NĂNG
SỐNG” Ở TRƯỜNG THPT BÌNH SƠN.
Ở các trường phổ thông Việt Nam hiện nay,số lượng các câu lạc bộ (CLB) học sinh
thường không lớn và hoạt động của CLB cũng không thực sự đa dạng phong phú,nhất
là ở những trường vùng nông thôn,vùng sâu xa.Nguyên nhân là do tâm lí “lo học là
chính” của đa phần học sinh ở cả nông thôn và thành thị,tâm lí dè dặt,e ngại không
dám thể hiện mình trước tập thể.Ngoài ra,cũng vì nhà trường thiếu sáng tạo trong việc
tổ chức các hoạt động cho học sinh,học sinh chưa quen với việc tự đứng ra tổ chức
hoạt động của một CLB.
Tuy nhiên,thực tế qua sự trải nghiệm cùng các em trong một số hoạt động do Đoàn
thanh niên phát động như hội trại, hội diễn văn nghệ,đố em, hội thao v v…, bản thân
các giáo viên và ban giám hiệu trường tôi nhận thấy ngoài quá trình tham gia hoạt
động học tập ở trường, học sinh trường THPT Bình Sơn nói riêng và học sinh ở các
trường THPT nói chung luôn có nhu cầu muốn khẳng định,muốn được thể hiện,mong
muốn khám phá các năng lực bản thân và muốn muốn phát triển những năng lực sở
trường của mình về một số lĩnh vực nào đó. Nhưng do các em chưa có nhiều sân chơi
thường niên, hoặc chưa có môi trường thích hợp để phát huy khả năng của mình.
Vì vậy, việc xây dựng mô hình CLB học sinh trong trường phổ thông là một hoạt
động thiết thực, vì thông qua CLB có thể tổ chức nhiều hoạt động đa dạng về
phương pháp,phong phú về nội dung, đem lại quyền hưởng thụ văn hóa-văn nghệ,
quyền nghỉ ngơi, vui chơi, giải trí tích cực cho học sinh,rèn luyện cho học sinh kỹ
năng tự giác tham gia vào quá trình quản lí, sang tạo, phát triển kỹ năng sống góp
phần giúp học sinh thành công trong cuộc sống sau này.
Trong năm học 2013-2014, BGH trường THPT Bình Sơn, đoàn trường và các giáo
viên chuyên Anh có tâm huyết đã hỗ trợ học sinh của trường thành lập CLB Tiếng
Anh tạo điều kiện cho học sinh đam mê tiếng Anh có môi trường giao lưu và rèn
luyện kĩ năng ngoại ngữ, nhưng do là lần đầu tiên tổ chức CLB và cũng là do đặc thù
của CLB nên sau một thời gian hoạt động, việc tiếp tục duy trì CLB chưa thành công .
Đứng trước khó khăn và thách thức của mô hình CLB tiên phong đó.Trong năm học
2014-2015,tôi và một số anh chị em cộng tác viên cũng là đồng nghiệp trong trường
có kế hoạch xây dựng mô hình CLB “KỸ NĂNG SỐNG”, tạo môi trường tích cực để
học sinh tham gia trải nghiệm và trang bị những kỹ năng sống cần thiết cho bản thân
trong cuộc sống. Dự kiến khi hoạt động đi vào quỹ đạo ổn định thì nhóm giáo viên trẻ
chúng tôi sẽ trở về đúng vị trí của mình là hỗ trợ cho học sinh – chính các em mới là
chủ thể vận hành CLB.
1. TIÊU CHÍ – MỤC ĐÍCH – NỘI DUNG – HÌNH THỨC HOẠT ĐỘNG
CLB KỸ NĂNG SỐNG.
1.1. TIÊU CHÍ THÀNH LẬP CLB
Một mô hình CLB học sinh hoạt động có hiệu quả cẩn đáp ứng những tiêu chí sau :
- Có nội quy,điều lệ,kế hoạch hoạt động rõ rang.
- HS tự nguyện,tự giác tham gia trên cơ sở ý thức được ích lợi của CLB mang
đến cho cá nhân các em.
- Thể hiện được tính chủ động của học sinh.
- CLB chịu sự chỉ đạo định hướng của một tổ chức đoàn thể trong nhà trường.
- GV người có kinh nghiệm đóng vai trò người cố vấn,giám sát,đánh giá hoạt
động.
1.2. MỤC ĐÍCH XÂY DỰNG CLB KỸ NĂNG SỐNG
CLB rèn luyện kỹ năng sống góp phần giáo dục học sinh có nhận thức đúng về vai
trò,tầm quan trọng của việc học hỏi rèn luyện các kĩ năng sống,biết cách sử dụng các
kỹ năng sống để nâng cao chất lượng cuộc sống.
1.3. ĐẶC ĐIỂM HỌC SINH TRƯỜNG THPT BÌNH SƠN
Học sinh từ độ tuổi 15- 18,tập trung ở ba khối lớp với hơn 1000 học sinh. Nhìn chung,
các em cũng bộc lộ những đặc điểm tâm sinh lý chung của lứa tuổi đầu thanh niên
như đã trình bày ở phần cơ sở lí luận.
Bên cạnh đó,do đặc thù trường nằm ở vùng nông thôn,phần lớn học sinh ngoài giờ
học trên trường,các em sẽ tranh thủ thời gian phụ giúp ba mẹ, nên thời gian cũng như
không gian vui chơi giải trí lành mạnh của các em cũng hạn hẹp.
Trường tuyển sinh theo cơ chế xét tuyển nên thành phần học sinh khá đa dạng,địa bàn
cư trú của các em tập trung từ rất nhiều xã như Bình Sơn, Cẩm Đường, An Viễng, Xã
lộ 25, Thừa Đức v v… nên ít nhiều các em cũng gặp khó khăn trong việc sinh hoạt
cộng đồng và học tập.
1.4. NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG CỦA CLB
Như đã đề cập, hiện nay phần lớn phụ huynh và xã hội vẫn chưa có sự thay đổi cách
nhìn về việc học,nếp suy nghĩ cố hữu “tập trung vào việc học là chính”,nên dù ở nông
thôn hay thành thị các bậc phụ huynh cũng vẫn hết mực ưu tiên cho lịch học văn hóa
của con mình, vô hình chung các em như những robot được lập trình với những thời
khóa biểu học chính khóa, học trái buổi,học phụ đạo v v…Nên cần lắm một điểm
dừng chân cho các em ở vùng nông thôn sau một tuần miệt mài chạy theo bài vở. Vì
vậy HS trường THPT Bình Sơn sẽ làm quen với mô hình CLB “KỸ NĂNG SỐNG”
do Đoàn trường THPT Bình Sơn phối hợp với GV và HS tổ chức trong năm học
2014-2015 bao gồm các nội dung chính được phân phối thành chủ đề sinh hoạt theo
từng tháng :
NHÓM CÁC KỸ NĂNG SỐNG THỜI GIAN THỰC HIỆN
- Kỹ năng kết bạn. Tháng 9
- Kỹ năng học bằng đa giác quan Tháng 10
- Kỹ năng suy nghĩ tích cực-duy trì
thái độ lạc quan.
Tháng 11
- Kỹ năng giao tiếp – lắng nghe
tích cực.
Tháng 12
- Kỹ năng thuyết trình. Tháng 1
- Kỹ năng tìm kiếm sự giúp đỡ Tháng 2
- Kỹ năng giải quyết vấn đề và ra
quyết định
Tháng 3
- Kỹ năng xác định giá trị Tháng 4
- Kỹ năng tư duy sáng tạo. Tháng 5
- Kỹ năng điều chỉnh nhận thức và
hành vi.
Tháng 6 +7+8
1.5. HÌNH THỨC TỔ CHỨC
Qua chủ đề sinh hoạt của từng tháng,những thành viên chủ lực của CLB sẽ vận dụng
linh hoạt các hình thức để xây dựng thành một kịch bản rèn luyện KNS hoàn chỉnh
tương ứng với từng kỹ năng cần trang bị cho học sinh – những người tham gia CLB,
như :
- Tổ chức một ban biên tập phụ trách bản tin CLB KNS.
- Xây dựng hoạt cảnh –văn nghệ, các cuộc thi tài.
- Tọa đàm – thảo luận.
- Xây dựng những kịch bản tình huống bằng video clip do chính HS tham gia
diễn xuất
- V v…
2 . MÔ HÌNH LÝ THUYẾT XÂY DỰNG CLB KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC
SINH THPT BÌNH SƠN
2.1. MỤC TIÊU
Giáo dục KNS giúp học sinh đạt được những mục tiêu sau :
• Các em trở nên tự tin,tự lập,biết làm chủ bản thân,biết thích ứng với hoàn cảnh và
ứng phó với những tình huống khó khăn trong cuộc sống hang ngày.
• Các em học cách sống biết chia sẻ, chăm sóc, lắng nghe,quan tâm và có trách
nhiệm với bản thân,gia đình,bạn bè, xã hội.
• Các em cảm thấy sẵn sang tự tin khi tiếp nhận các thử thách mới.
• Các em biết hướng đến những suy nghĩ tích cực,biết tự ra quyết định và lựa chọn
những hành vi đúng đắn trong mọi tình huống.
• Các em nhận biết những hoàn cảnh không an toàn,biết cách giữ an toàn cho mình
trước những cạm bẫy trong XH hiện đại.
• Tự nâng cao kiến thức cho bản thân về sức khỏe và xã hội.
2.2 . ĐỐI TƯỢNG
Những học sinh quan tâm đến việc tiếp nhận và rèn luyện kỹ năng sống.
2.3. CÔNG TÁC TỔ CHỨC
2.3.1 Thành lập ban cố vấn
Số lượng : 5 người
Gồm các thành phần sau : 1 thành viên trong BGH, 1 GV trong ban chấp hành
Đoàn thanh niên của trường, 1 cộng tác viên giảng dạy kỹ năng sống, 2 GV hỗ trợ
về tổ chức các hoạt động KNS.
2.3.2 Thành lập ban chủ nhiệm CLB
Do đặc thù về giáo dục KNS,nên thời gian đầu ban chủ nhiệm CLB đồng thời cũng
là những thành viên trong ban cố vấn ( trừ BGH và cộng tác viên), kết hợp với các
tình nguyện viên là những học sinh năng nổ, nhiệt tình, sang tạo,có óc tổ chức,tài
lãnh đạo,được chọn từ đại diện của cả 3 khối lớp.
Phân công trách nhiệm,xác định rõ nhiệm vụ từng thành viên trong ban chủ nhiệm
CLB.
2.3.3 Xây dựng điều lệ,nội quy hoạt động CLB
- Soạn thảo nội quy hoạt động của CLB.
- Công khai nội quy,bản điều lệ của CLB.
2.3.4 Xây dựng bản tin của CLB.
- Bản tin là nơi các thành viên CLB chia sẻ,đóng góp ý tưởng, bày tỏ thái độ đối
với hoạt động của CLB.
- Bản tin CLB cần được cập nhật thông tin định kỳ vào một ngày nhất định trong
tuần, qua đó các thành viên tham gia CLB nắm được những kiến thức cơ bản về
KNS để sẵn sang tâm thế cho những hoạt động được tổ chức trong buổi sinh hoạt
của CLB.
2.3.5 Xây dựng kế hoạch và lựa chọn nội dung hoạt động của CLB trong
suốt năm học.
- Thời lượng sinh hoạt : 2 buổi/tháng
- Thời gian : Sáng Chủ nhật của tuần thứ hai và tuần thứ tư mỗi tháng.
- Địa điểm : Tùy nội dung chủ đề và hình thức thể hiện mà địa điểm sinh hoạt có
thể là trong hội trường hoặc ngoài trời.
- Nội dung chủ đề :
NHÓM CÁC KỸ NĂNG SỐNG THỜI GIAN THỰC HIỆN
- Kỹ năng kết bạn. Tháng 9
- Kỹ năng học bằng đa giác quan Tháng 10
- Kỹ năng suy nghĩ tích cực-duy trì
thái độ lạc quan.
Tháng 11
- Kỹ năng giao tiếp – lắng nghe
tích cực.
Tháng 12
- Kỹ năng thuyết trình. Tháng 1
- Kỹ năng tìm kiếm sự giúp đỡ Tháng 2
- Kỹ năng giải quyết vấn đề và ra
quyết định
Tháng 3
- Kỹ năng xác định giá trị Tháng 4
- Kỹ năng tư duy sáng tạo. Tháng 5
- Kỹ năng điều chỉnh nhận thức và
hành vi.
Tháng 6 +7+8
3 . CÁCH THỨC XÂY DỰNG CÁC CHỦ ĐỀ GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG
Sau đây là hai ví dụ đơn cử cho việc lên một kịch bản sinh hoạt CLB “Kỹ Năng
Sống”. Được dùng trong tháng sinh hoạt tháng 9 và tháng 10.
1. CHỦ ĐỀ THÁNG 9_KỸ NĂNG KẾT BẠN
1.1. Công tác chuẩn bị
- Lập kế hoạch tổ chức buổi ra mắt CLB.
- Phân công trách nhiệm đến từng cá nhân.
- Xác định thời gian tổ chức CLB.
- Thông báo rộng rãi đến từng thành viên CLB.
- Đưa ra yêu cầu về chất lượng,thời gian hoàn thành.
- Tổ chức giám sát- đánh giá,điều chỉnh hoạt động theo chương trình nội
dung đã định.
1.2. Hướng dẫn thực hiện hoạt động
Chủ đề sinh hoạt tháng 9 là “ kỹ năng kết bạn” . Chủ đề này thích hợp với thời điểm
các em bước vào năm học mới, khối lớp 10 còn bỡ ngỡ với trường mới, bạn mới,
khối lớp 11 và 12 được dịp mở rộng mối quan hệ bạn bè.
Như đã đề cập ở phần trên, ở tuổi HS THPT quan hệ bạn bè chiếm vị trí quan trọng
trong quá trình phát triển tâm lý của các em, nên việc lựa chọn kỹ năng kỹ năng kết
bạn là chủ đề sinh hoạt đầu tiên của CLB chắc chắn sẽ tạo sự chú ý và tham gia của
học sinh
• Thông điệp :
Tình bạn ở tuổi đầu thanh niên có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Từ tình bạn chân thành
sẽ cho phép các em đối chiếu được những thể nghiệm, ước mơ, lí tưởng,các em học
được cách nhận xét đánh giá bản thân mình. Thông qua học hỏi kỹ năng kết bạn,các
em sẽ có những hiểu biết và thái độ tích cực trong giao lưu kết bạn.Có kỹ năng ứng
phó với những mối quan hệ nguy hiểm hoặc không lành mạnh trong giao tiếp kết bạn.
• Tài liệu và phương tiện hỗ trợ
- Các mẫu tin in sẵn – nội dung xoay quanh vai trò của tình bạn, kỹ năng kết bạn.
(Dán ở bản tin CLB trước một tuần sinh hoạt chính thức)
- Hai tiểu phẩm ngắn về những tình huống cảnh giác khi kết bạn ngoài môi
trường học đường và khu xóm.
- Các trò chơi sinh hoạt tập thể tương tác cộng đồng.
• Các hoạt động cụ thể
TUẦN SINH HOẠT THỨ 1 /THÁNG 9
Mục tiêu hướng tới :
- Tạo một sân chơi giao lưu kết bạn cho học sinh,tăng sự tự tin nói trước đám
đông, giảm sự rụt rè và xóa khoản cách cách biệt về giới.
- Thực hành những kỹ năng kết bạn.
+ HOẠT ĐỘNG CỤ THỂ
HOẠT ĐỘNG 1
Tổ chức trò chơi tương tác _làm quen.
- Công tác chuẩn bị trước : Yêu cầu cung cấp danh sách cụ thể về số lượng – tên
họ- đơn vị lớp của những thành viên muốn tham gia sinh hoạt CLB
- Địa điểm sinh hoạt : Ngoài trời.
- Thời lượng sinh hoạt : linh động
A. Trò chơi “GIỚI THIỆU TÊN”
Mục đích : Làm quen, Giải trí, Động não.
Số lượng người tham gia : Không hạn chế.
Mức độ hành động : Thấp
Thời lượng : 3 -5 phút
Chỉ dẫn chơi :
- Bước 1 : Các thành viên kết thành một vòng tròn. Theo yêu cầu của quản trò,3
thành viên đứng cạnh nhau phải nhanh chóng hỏi và nhớ tên của nhau.
- Bước 2 : Quản trò đã có trong tay danh sách tên các thành viên tham gia. Quản
trò gọi tên một bạn nào đó,lập tức hai bạn ngồi hai bên bạn được gọi tên sẽ hô
lớn “CÓ”. Và tiếp tục quản trò sẽ gọi lần lượt hết danh sách.
- Luật chơi : Bạn được gọi trúng tên mà hô “Có” sẽ bị phạt. cả hai bạn ở hai
bên,nếu chậm trễ hoặc làm sai cũng bị phạt.
Tương tác thông tin :
Sau trò chơi thứ nhất, quản trò thu nhận thông tin từ người chơi qua câu hỏi :
- Trong kỹ năng làm quen,việc hỏi tên và nhớ tên bạn có quan trọng không?
- Trò chơi này rèn luyện cho các em những kỹ năng nào cần trong giao tiếp ?
B. Trò chơi “ GHÉP TÊN”
Mục đích : Làm quen, Giải trí, Động não.
Số lượng người tham gia : Không hạn chế.
Mức độ hành động : Thấp
Thời lượng : 3 -5 phút
Chuẩn bị : Danh sách thành viên tham gia CLB (mỗi người một bản)
Trò chơi này là dịp để HS có thể gây cười bằng cách ghép tên của nhau để có
những từ mới,qua đó cũng giúp họ nhớ tên nhau trong buổi đầu khóa học.
Chỉ dẫn chơi :
Bước 1 : Chia nhóm (4tv/nhóm). Phát cho thành viên tham gia CLB mỗi nhóm 1
danh sách.
Bước 2 : Ghép các tên người có trong danh sách để thành cụm từ có nghĩa.
Vd: Thanh Bình + Hương Trà = Bình trà.
Bước 3 : Bắt đầu chơi trong 3 phút. Ghi ra giấy những tên ghép được.
Bước 4: Nhóm trình bày kết quả, nhóm nào được nhiều từ ghép có nghĩa,vui nhộn
=> thắng cuộc. Từ danh sách vừa ghép tên đó => Quản trò yêu cầu các nhóm cũ
tách thành những nhóm mới theo tên đã ghép.
Tương tác thông tin :
Sau trò chơi thứ hai , quản trò thu nhận thông tin từ người chơi qua câu hỏi :
- Bầu không khí vui vẻ có giúp điều kiện kết bạn của các em thuận lợi ?
- Khi hướng tới mục tiêu chung ( yêu cầu của trò chơi),thì sự xa lạ ban đầu của
các em đã thay đổi như thế nào ? => Em rút ra được điều gì từ hoạt động này ?
C. Trò chơi thứ ba: “ MIẾNG GHÉP ĐỊNH MỆNH”
Mục đích : tạo sự thoải mái,vui tươi,làm quen.
Vật dụng : mỗi người một tờ giấy trắng- viết
Số lượng : không hạn chế.
Thời lượng : 5-7 p’
Chỉ dẫn chơi :
Bước 1 : Các nhóm mới lập từ lần chơi trước,nhớ tên của các thành viên trong
nhóm mình.
Bước 2 : Mỗi người tự bạch bằng cách ghi những thông tin cá nhân một cách
trung thực vào tờ giấy. ( gồm các t.tin sau : )
+ Họ tên + Ngày sinh + Chiều cao + Cân nặng
+ Sở thích : Loài hoa, Màu sắc, Phim ảnh, Ca nhạc, Thể thao …
+ Ước mơ nghề nghiệp :
Bước 3 : Thu lại các mẩu giấy đã ghi thông tin , trộn đều, và phát ngẫu nhiên cho
mỗi người một bản. Sau đó, nhiệm vụ của mỗi người là giới thiệu về người bạn có
tên trong mẫu giấy ( Đọc to t/tin trong giấy), so với sở thích của bản thân, có
những điểm tương đồng.
Bước 4 : Quản trò là cầu nối, quan sát t.tin, ai có nhiều điểm tương đồng với người
bạn trong giấy,sẽ được quà tinh thần của BTC. ( Bí mật bước 4 này,đến khi hết
lượt chơi )
Tương tác thông tin :
Qua trò chơi này,mà một số bạn có bản tính rụt rè sẽ gián tiếp biết thêm t.tin của
người muốn kết bạn. Đồng thời các thành viên trong nhóm mới cũng biết thêm
t.tin về bạn trong nhóm qua lời giới thiệu của những người khác.
Một kỹ năng khai thác t.tin trong kết bạn là thông qua kênh giao lưu trung gian(
từ những người bạn khác). Điều này sẽ tạo sự ngạc nhiên,ấn tượng cho người
mà mình muốn kết bạn.
TỒNG KẾT HOẠT ĐỘNG 1
Cần lưu ý trong kỹ năng kết bạn :
Để giao tiếp thành công, chúng ta cần hiểu rõ đối tượng giao tiếp, mục đích giao tiếp,
cần thể hiện rõ sự chân thành, tôn trọng người khác.
Lắng nghe tích cực trong giao tiếp,bầu không khí vui vẻ,cởi mở trong giao tiếp giúp
chúng ta hiểu rõ vấn đề, khuyến khích người nói,thể hiện sự tôn trọng khi giao lưu kết
bạn.
TUẦN SINH HOẠT THỨ 2/THÁNG 9
Mục tiêu hướng tới :
- Thực hành những kỹ năng kết bạn.
- Trang bị những kỹ năng ứng phó với những tình huống nguy hiểm, tiêu cực
trong quan hệ giao lưu –kết bạn.
+ HOẠT ĐỘNG CỤ THỂ
HOẠT ĐỘNG 2
- Khởi động : ( bằng một trò chơi tập thể)
Thực hành kỹ năng kết bạn :
Bước 1 :Quản trò yêu cầu tách nhóm ( 10 người/nhóm),các tv trong nhóm ngồi
đối diện nhau,trong thời gian ngắn nhất,1 người phải khai thác lấy được thông
tin của 9 tv còn lại.( gồm : họ tên, sinh nhật, sở thích, thói quen,ghét gì, thích gì
.)
Bước 2 : Yêu cầu 1 đến 2 người thuộc 2 nhóm khác nhau, thực hành một cuộc
hội thoại, mục đích làm quen và giới thiệu cho nhau về các bạn trong nhóm của
mình.
Tương tác thông tin :
- Khi quan sát cuộc hội thoại,các em nhận thấy để việc giao tiếp diễn ra tự tin
,cởi mở,cần những yếu tố gì từ người tham gia giao tiếp ?
Kỹ năng ứng phó với những tình huống nguy hiểm,tiêu cực trong giao lưu –kết
bạn.
Những tiến bộ kỹ thuật của thời hiện đại cung cấp cho chúng ta nhiều phương tiện để
mở rộng giao tiếp. Một trong những tiện nghi đó là Internet. Và như chúng ta đã biết,
qua online chúng ta có thể quen biết và kết thân với rất nhiều người ở những chân trời
khác. Sự thuận lợi dĩ nhiên là có nhưng điều nguy hại không phải là không có. Chính
vì vậy, trước khi phiêu lưu vào một cuộc hẹn hò online đầy cạm bẫy và những bất
ngờ, bạn nên thận trọng và cảnh giác, bởi lẽ bạn không bao giờ biết được "đối tác"
của mình là ai, và mục tiêu đích thực của họ là gì.
HS được xem hai tiểu phẩm ngắn (do nhóm kịch của CLB diễn), lấy ý tưởng từ việc
kết bạn trên mạng và những hệ lụy từ phương thức kết bạn đó .
Tương tác thông tin :
Tóm lại : Sau đây là những bước thận trọng chúng ta cần phải có khi mở rộng giao
tiếp qua internet.
- Bạn nên thẳng thắn và thành thật khi cho biết bạn muốn gì qua việc giao tiếp này:
một cuộc vui chơi qua đường hay để tiến tới hôn nhân, một tình bạn lâu dài hay chỉ là
cho qua thì giờ nhàn rỗi.
- Dùng một địa chỉ email khác với địa chỉ bạn thường dùng và chỉ giao tiếp qua email
mới này
- Trình bày cho "đối tác" thấy rõ về những điều bạn thích, về cá tính và nhân cách đặc
biệt của bạn, về lý lịch cũng như những sở thích riêng tư. Tuy nhiên không cần thiết
phải khoa trương về những thành đạt của mình, những nơi bạn từng thăm viếng cũng
như về những nhân vật mà bạn quen biết.
- Nên thận trọng khi cung cấp những thông tin cá nhân. Đừng bao giờ tiết lộ những
điều riêng tư về nơi bạn sinh sống hay làm việc, hay cho biết số điện thoại nhà trừ khi
bạn nắm chắc lý lịch người kia.
- Đừng bao giờ quá nóng lòng muốn gặp mặt nếu bạn chưa sẵn sàng. Nếu bạn quyết
định gặp một người nào đó, thì phải chọn nơi công cộng, thanh thiên bạch nhật và cho
một người thân nào đó biết về chương trình của bạn. Và bạn cũng cần báo cho phía
bên kia biết giới hạn thời gian tiếp xúc với nhau, thí dụ 30 phút để chuyện trò, uống
cà phê, để rồi bạn có thể kiếu từ hoặc ở lại tiếp tục nếu thấy có hứng thú và an toàn.
Tóm lại trong mọi giao tiếp nên tin ở lý trí và cảm quan sáng suốt của mình.
2. CHỦ ĐỀ THÁNG 10_KỸ NĂNG HỌC BẰNG ĐA GIÁC QUAN.
Chủ đề sinh hoạt tháng 10 là Kỹ năng học bằng đa giác quan. Chủ đề này thích hợp
với thời điểm các em bước vào năm học mới được hơn 1 tháng, thành viên tham gia
CLB được cung cấp những kỹ năng học đạt hiệu quả cao.
• Thông điệp :
“ Học nhanh hay học chậm – cùng một bộ não,chỉ khác nhau ở cách học.”
• Tài liệu và phương tiện hỗ trợ :
- Các bản tin về p.pháp học hiệu quả, các gương sáng thành công điển hình về
việc chọn p.p học đúng.
- Các bài tập rèn luyện kỹ năng ghi nhớ, lưu trữ, sắp đặt t.tin vào bộ não.
- Giấy – bút …
• Các hoạt động cụ thể
TUẦN SINH HOẠT THỨ 1 /THÁNG 10
Mục tiêu hướng tới :
- HS được cung cấp những kỹ năng học tập hiểu quả.
+ HOẠT ĐỘNG CỤ THỂ
Hoạt động 1 : Giúp HS tự tin vào năng lực học tập của bản thân.
+ Phỏng vấn : Khi nào bạn bắt đầu ôn bài cho kì thi cuối kì hoặc cuối năm ?
Bạn ôn thi bằng cách nào ? kể chi tiết từng bước trong cách ôn thi của
bạn?
Kết quả thi cử có khiến bạn hài lòng và yên tâm về cách học của bạn đang theo đuổi ?
+ Thực nghiệm nhỏ :
Nếu bạn thường xuyên bị nghe những lời phàn nàn từ gia đình – bạn bè – thầy cô đại
loại như : “Bạn là một đứa ham chơi”, “ Em không thể làm được việc gì cả.” , “Con
quá lười biếng.” Hãy trung thực và chân thành chia sẻ câu hỏi sau dành cho bạn : “
BẠN TIN NHỮNG ĐIỀU HỌ NÓI VỀ BẠN LÀ ĐÚNG ?”
Một câu hỏi đặt ra là : “ PHẢI CHĂNG BỘ NÃO ĐẦN ĐỘN HAY CHƯA ĐƯỢC
RÈN LUYỆN TỐT ?”
Do bạn chưa được cung cấp một số t.tin hữu ích sau đây, đây là một phát hiện của
các nhà nghiên cứu về não trong suốt 50 năm.
Não người được cấu tạo từ hàng tỉ no-ron thần kinh, sức mạnh xử lí thông tin của một
no-ron một máy vi tính. Bộ lưu trữ t.tin của một no-ron cũng vô cùng lớn vì mỗi tế
bào não bao hàm một bộ gene hoàn hảo của chính chúng ta,đủ để làm một phiên bản
con người thứ hai của bạn.
Vậy ai cũng có lượng no-ron như nhau,điều gì làm nên sự khác biệt về trí thông minh
con người ? học sinh này thông minh hơn học sinh kia? Lời giải đáp nằm ở sự liên kết
các no-ron. Mỗi khi bạn thực hiện một hành động mới,não bộ sẽ bị kích thích và tạo
thành liên kết no-ron.
Cùng thực hành một thực nghiệm sau :
+ Bạn hãy khoanh tay trước ngực ! ( Việc này dễ hay khó ? )
(Tiếp theo)
+ Bạn hãy thay đổi hướng khoanh tay của bạn. (vd : tay phải đặt phía trên => đổi
thành tay trái đặt phía trên và ngược lại.) ( lặp đi lặp lại 2 -3 lần,quan sát xem hướng
đặt tay mình đúng yêu cầu kg ?)
Phỏng vấn : Bạn thấy việc thực hiện yêu cầu thứ hai dễ kg ?
Bạn có thấy chút bối rối lúc mới đầu đổi hướng kg ?
Kết nối thông tin : Thực nghiệm nhỏ đó có liên quan đến hoạt động não bộ.
- Lý do tại sao lần đầu tiên bạn khoanh tay dễ dàng mà không cần suy nghĩ ? Vì
bạn đã làm hành động đó rất nhiều lần,não đã hình thành các nhóm noron liên
kết,giúp bạn làm việc đó thuần thục. Nên khi làm một hành động khác mà
trước đó ta không làm thường xuyên,chúng ta trở nên lóng ngóng,do não bộ
chưa hình thành các noron liên kết cho hành động đó.
THỰC HÀNH NHIỀU SẼ GIÚP TA LÀM MỘT VIỆC GÌ ĐÓ TỐT HƠN.
HOẠT ĐỘNG 2 : TỔ CHỨC TRÒ CHƠI LIÊN QUAN ĐẾN TƯ DUY.
Trò chơi luyện trí nhớ
+ Chuẩn bị : mỗi t/v có một tờ giấy và cây viết.
Người hướng dẫn có một danh sách những bức tranh đủ thể loại được
trình chiếu lần lượt cho HS.
+ Hướng dẫn chơi :
Yêu cầu người chơi nhắm mắt vào,tập trung hình dung ra các bức tranh theo lời đọc
gợi mở của quản trò.
Vd : (BT1) Sóng biển đang vỗ. (BT2) Cảnh mặt trời mọc sau một đêm mưa
lớn
(BT3) Con sư tử đuổi bắt một con sơn dương.
(BT4) Im lặng trong bóng tối. (BT5) Tiếng kêu hoảng hốt trong đêm
(BT6) Mưa trong rừng vắng. (BT7) Mùa thu Paris
Sau đó, người chơi ngồi viết ra tên từng bức tranh với những gì hình dung.Nếu làm
được nhiều hơn 6 bức tranh mỗi ngày => Trí nhớ dần tăng lên.
Trò chơi gọi tên các màu sắc:
Thách thức khả năng tập trung: Nhanh chóng đọc đúng tên các màu sắc cho mỗi từ
dưới đây mà không phải là của chính nó. Hãy thử nhiều lần để xem bạn có thể cải
thiện được không.
Theo các chuyên gia thì chúng ta sẽ đọc sai màu của các chữ bên dưới. Điều này là do
não phải của chúng ta nhìn vào màu mà đọc, trong khi não trái lại cứ nhìn vào chữ mà
đọc. Bạn hãy thử xem mình có bị sai không nhé!
TUẦN SINH HOẠT THỨ 2 /THÁNG 10
Mục tiêu hướng tới :
- HS được cung cấp những kỹ năng học tập hiểu quả.
+ HOẠT ĐỘNG CỤ THỂ
Trước khi cung cấp về 9 bước học hiệu quả, các em thử ngẫm lại trong suốt quá trình
học có đối mặt với những khó khăn sau đây không ? Liệt kê xem mình có bao nhiêu
khó khăn trong số đó.
Trí nhớ kém. => Thích trì hoãn công việc => Lười biếng.
Nghiện game,TV,Internet => Gặp khó khăn trong việc hiểu bài.
Dễ bị xao lãng. => Khả năng tập trung ngắn hạn.
Mơ màng trong lớp học. => Sợ thi cử.
Hay phạm lỗi do bất cẩn. => Chịu áp lực học hành từ gia đình.
Có quá nhiều thứ để học nhưng có quá ít thời gian.
Không có động lực học. => Dễ dàng bỏ cuộc.
Thầy cô dạy không lôi cuốn. => Không có hứng thú với môn học.
Giờ đây, em đã hiểu những vấn đề khó khăn đó, giờ là lên kế hoạc khắc phục nó.
Sau đây là 9 lưu ý để việc học có hiệu quả
1
2
LÊN KẾ HOẠCH
CỤ THỂ VÀ SẮP
XẾP THỜI GIAN
XÁC ĐỊNH MỤC
TIÊU RÕ RÀNG
3
4 5 6 7
8
9
Chúng ta vận dụng cách học bằng đa giác quan như thế nào ?
Theo một nghiên cứu về quá trình tiếp thu tri thức, nếu chúng ta biết tận dụng các
giác quan,hiệu quả mang lại như sau :
ĐỌC Nhớ được 10 % lượng thông tin
NGHE – ĐỌC Nhớ được 20 % lượng thông tin
ĐỌC – NGHE – NHÌN Nhớ được 50% lượng thông tin
ĐỌC – NGHE – NHÌN – THUYẾT
MINH
Nhớ được 70% lượng thông tin
ÁP DỤNG VÀO THỰC TẾ Nhớ được 90% lượng thông tin.
Thực nghiệm : Thông qua trò chơi luyện trí nhớ qua hình ảnh
Chuẩn bị : Một số bức tranh về trang trí nội thất, tranh hoa quả, tranh đồ vật.
Nhận diện hình ảnh:
Nghiên cứu kỹ bức ảnh trong 1 phút. Sau đó, không nhìn ảnh và kể ra những vật có
trong bức ảnh mà bạn có thể nhớ. Hãy thử lại lần thứ hai, nhưng trước khi bắt đầu,
HÀNH Đ ỘNG KIÊN
ĐỊNH
CÁCH
ĐỌC ĐỂ
NẮM
BẮT
T.TIN
GHI
CHÚ SƠ
ĐỒ TƯ
DUY
TRÍ NHỚ
SIÊU
ĐẲNG
ỨNG
DỤNG
LÝ
THUYẾT
VÀO
TĂNG TỐC CHO
KÌ THI
ĐI THI
bạn hãy hít một hơi thật sâu và tích cực tập trung vào bức ảnh. Bạn có thể làm tốt hơn
ở các lần sau?
IV. KẾT LUẬN
Tóm lại,kế hoạch thành lập CLB Kỹ Năng Sống chắc chắn tron thời gian đầu xây
dựng và đi vào hoạt động,chắc chắn sẽ gặp nhiều khó khăn và thiếu xót,nhưng tin
chắc trong những lần rút kinh nghiệm đó,CLB sẽ tồn tại lâu dài với ngôi trường
THPT Bình Sơn –Long Thành – Đồng Nai.
Có thể nhìn nhận thấy rằng đào tạo các kỹ năng sống cho học sinh là rất cần thiết.
Mỗi trường học cần có những chuyên viên về hoạt động này,và nên tổ chức dưới
nhiều hoạt động khác nhau giúp học sinh có thể học để biết – để hội nhập với thế giới.
Sự phối hợp giữa gia đình – nhà trường- xã hội là sợi chỉ đỏ xuyên xuốt quá trình rèn
luyện kỹ năng sống cho các em. Những người có trách nhiệm với công tác giáo dục
này cần lưu ý các giải pháp giáo dục sau đây và thực hiện cho đúng.
+ Hãy xác định rõ ràng những kỹ năng sống là gì và hướng dẫn trẻ biết vì sao nó rất
quan trọng trong cuộc sống hiện nay.
+ Hãy là tấm gương tốt cho trẻ.
+ Phân tích và làm mẫu cho trẻ biết.
+ Tạo động lực cho trẻ. + Hãy đặt niềm tin nơi trẻ.
MỤC LỤC
I . LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trang 1
II. CƠ SỞ LÍ LUẬN Trang 2
2. KHÁI NIỆM
2.1. KĨ NĂNG SỐNG
2.2. GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG
1.3 NGUYÊN TẮC GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG
1.4 PHÂN LOẠI KĨ NĂNG SỐNG
1.5 CÁC NỘI DUNG GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THPT.
1.6. ĐẶC ĐIỂM TÂM SINH LÍ CỦA HỌC SINH THPT
III. KẾ HOẠCH – NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG CÂU LẠC BỘ “KỸ NĂNG SỐNG” Ở TRƯỜNG
THPT BÌNH SƠN Trang 8
2. TIÊU CHÍ – MỤC ĐÍCH – NỘI DUNG – HÌNH THỨC HOẠT ĐỘNG CLB KỸ NĂNG
SỐNG Trang 9
2.1.TIÊU CHÍ THÀNH LẬP CLB
2.2.MỤC ĐÍCH XÂY DỰNG CLB KỸ NĂNG SỐNG
2.3.ĐẶC ĐIỂM HỌC SINH TRƯỜNG THPT BÌNH SƠN
2.4.NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG CỦA CLB
2.5.HÌNH THỨC TỔ CHỨC
2 . MÔ HÌNH LÝ THUYẾT XÂY DỰNG CLB KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THPT BÌNH
SƠN Trang 11
2.2 . MỤC TIÊU
2.2 . ĐỐI TƯỢNG
2.3. CÔNG TÁC TỔ CHỨC
2.3.1 Thành lập ban cố vấn
2.3.2 Thành lập ban chủ nhiệm CLB
2.3.3 Xây dựng điều lệ,nội quy hoạt động CLB
2.3.4 Xây dựng bản tin của CLB.
2.3.5 Xây dựng kế hoạch và lựa chọn nội dung hoạt động của CLB trong suốt năm học.
3 . CÁCH THỨC XÂY DỰNG CÁC CHỦ ĐỀ GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG Trang 13
IV. KẾT LUẬN Trang 24
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1/ Sách Hướng dẫn và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh trung học phổ thông –
NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội – 2012