Bài giảng nội khoa sỏi mật

S I M TỎ Ậ


I.GIẢI PHẪU VÀ SINH LÝ
1. ĐƯỜNG MẬT
-
Bắt đầu từ các tiểu quản mật trong gan đổ vào ống
mật nhỏ rồi vào ống mật lớn hơn. Các ống mật lớn
hơn này sẽ đổ vào ống gan phải và ống gan trái, rồi
2 ống này đổ vào ống gan chung ở rốn gan. Ống túi
mật hợp với ống gan chung tạo thành ống mật chủ
- Ống mật chủ dài 8 cm, đường kính 0,5-0,9 cm, đi
ngay phía sau D1 tá tràng, qua 1 rãnh trong đầu
tụy, rồi đổ vào D2 tá tràng chỗ bóng vater. Đầu
ngoài của ống tụy có thể hợp với ống mật chủ trước
khi cùng đổ vào bóng vater

I.GIẢI PHẪU VÀ SINH LÝ
2. TÚI MẬT
-
1 tạng rỗng hình quả lê, kích thước 4x8 cm, thể tích 30-50ml
-
Nằm trong hố ở bề mặt gan , ngay đường phân cách thùy
gan trái và thùy gan phải. Khi bò viêm cấp tính, túi mật giãn
ra làm đáy túi mật có thể tiếp cận với thành bụng phía trước
vùng hạ sườn phải gần sụn sườn thứ 9 và 10, làm xuất hiện
dấu hiệu Murphy (+). Ở phía sau, túi mật tiếp giáp với D1 và
D2 tá tràng, với góc gan của đại tràng. Khi viêm cấp, túi mật
căng dãn có thể tạo thành đường rò tự phát vào các tạng
rỗng này

I.GIẢI PHẪU VÀ SINH LÝ
2. DỊCH MẬT
- Mật, do tế bào gan sản xuất khoảng 600mL mỗi ngày
-
Thành phần gồm : nước, chất điện giải, muối mật,
cholesterol, phospholipids, bilirubin, và các chất hữu cơ
hoà tan khác
-
Túi mật dự trữ và cô đặc mật trong lúc đói.
-
Khoảng 90% nước và các chất điện giải được hấp thu
qua biểu mô túi mật, làm cho dòch mật chứa rất nhiều các
chất hữu cơ.
-
Sự phân tầng theo sự khác biệt về tỷ trọng được cho là
đóng vai trò quan rọng trong sự hình thành sỏi mật




2.ĐẠI CƯƠNG
● Sự hiện diện sỏi trong hệ thống đường mật.
● Sỏi được tạo thành từ sự kết tủa các thành phần không
hoà tan trong mật : cholesterol, các phân tử bilirubin đã
được trùng hợp ( polymerized), sắc tố mật, muối calcium và
proteins
● Ở phương Tây : đa số là sỏi Cholesterol được thành lập
trong túi mật. Thường gặp ở phụ nữ lớn tuổi, béo phì
● Ở Hoa kỳ, sỏi mật là 1 vấn đề sức khỏe quan trọng, có

khoảng 20% dân số bò sỏi mật
● Ở châu Á : đa số là sỏi sắc tố mật được thành lập trong
ống gan và đường dẫn mật, do giun và nhiễm trùng. Có thể
gặp ở người trẻ tuổi, BN bò huyết tán, đái tháo đường

2. ĐẠI CƯƠNG
● Có 3 loại sỏi: cholesterol, sắc tố đen, sắc tố nâu.
● Sỏi Cholesterol có thể rất to ( d> 2,5 cm), đơn độc, hay
là sỏi với thành phần hỗn hợp ( có >70% cholesterol),
nhiều sỏi, trơn láng và có nhiều góc cạnh. Sỏi được can-xi
hoá từ ngoại biên.
● Sỏi sắc tố đen và sỏi sắc tố nâu chứa ít hơn 25%
cholesterol, nhiều sỏi và không đồng đều. Thành phần sỏi:
polymerized bilirubin, muối calcium (bilirubinate, phosphate
và acid béo). Sỏi được can-xi hóa ở trung tâm
● Sỏi có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm

Phân loại sỏi mật
Cholesterol Sắc tố đen Sắc tố nâu
Vò trí TM, OM TM, OM OM
TP chính Cholesterol đồng phân sắc tố Calcium
Bilirubin Bilirubinate
Độ cứng Crystalline cứng mềm, dễ
vỡ
có nhân
% cản quang 15% 60% 0%
Có nhiễm trùng hiếm hiếm
thường
Bệnh khác có tán huyết, xơ gan tắc mật
mạn tính

từng phần