Đại học quốc gia Hà nội
Viện việt nam học và khoa học phát triển
Nguyễn Dương Liễu
LÀNG NGHỀ KHẢM TRAI CHUYÊN MỸ (PHÚ XUYÊN- HÀ
TÂY) VÀ VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG LÀNG NGHỀ
Luận văn thạc sĩ
Hà nội - 2009
Đại học quốc gia Hà nội
Viện việt nam học và khoa học phát triển
Nguyễn Dương Liễu
LÀNG NGHỀ KHẢM TRAI CHUYÊN MỸ (PHÚ XUYÊN- HÀ
TÂY) VÀ VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG LÀNG NGHỀ
Chuyên ngành: Việt Nam học
Mã số: 60 31 60
Luận văn thạc sĩ
Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS VŨ VĂN QUÂN
Hà nội - 2009
i
Mục lục
Mở đầu 1
1. Lý do chọn đề tài 1
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 3
3. Mục tiêu nghiên cứu 4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4
5. Phương pháp nghiên cứu và cơ sở tài liệu 5
5.1.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi. 5
5.1.2. Phương pháp phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm. 5
5.1.3 Phương pháp liên ngành 6
5.1.4. Phương pháp tổng hợp, phân tích, thống kê 6
6. Đóng góp của đề tài 6
7. Cấu trúc của luận văn 7
Chương 1. Vài nét về làng nghề khảm trai chuyên mỹ 8
1.1. Vài nét về làng nghề Việt Nam và vùng Hà Tây cũ 8
1.1.1 Khái niệm làng nghề 8
1.1.2. Vài nét về làng nghề Việt Nam 10
1.1.3. Vài nét về làng nghề vùng Hà Tây (cũ) 11
1.2. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên 12
1.2.1. Vị trí địa lý 12
1.2.2. Địa hình, đất đai 13
1.2.3. Sông ngòi 13
1.2.4. Khí hậu 14
1.3. Cơ cấu hành chính và dân cư 15
1.3.1. Cơ cấu hành chính 15
1.3.2. Dân cư 15
1.4. Lịch sử hình thành làng Chuyên Mỹ 16
1.4.1. Quá trình lịch sử và cư dân 16
1.4.2. Quá trình hình thành làng nghề khảm trai Chuyên Mỹ 18
1.5 Tiểu kết chương 1 24
Chương 2. Thực trạng phát triển nghề khảm trai Chuyên Mỹ 25
2.1. Quy mô sản xuất 25
2.1.1. Thiết bị 26
2.1.2. Nguyên liệu 28
ii
2.1.3. Quy trình 31
2.2. Hình thức tổ chức sản xuất 36
2.2.1. Hợp tác xã 36
2.2.2. Công ty trách nhiệm hữu hạn 37
2.2.3. Hộ gia đình 38
2.3. Sản phẩm và tiêu thụ sản phẩm 39
2.3.1. Các loại sản phẩm 39
2.3.2. Tiêu thụ sản phẩm 41
2.4. Lao động 43
2.4.1. Số lượng lao động 44
2.4.2. Chất lượng lao động 45
2.4.3. Dạy nghề và đào tạo nghề 46
2.5 Tiểu kết chương 2 47
Chương 3. Tác động của nghề khảm trai đến đời sống và vấn đề phát triển bền vững
làng nghề 49
3.1. Tác động của nghề khảm trai đến đời sống cư dân Chuyên Mỹ 49
3.1.1. Tác động đến đời sống kinh tế 49
3.1.2. Tác động đến đời sống văn hóa - xã hội 68
3.2. Vấn đề phát triển bền vững làng nghề khảm trai Chuyên Mỹ 76
3.2.1. Hiện trạng môi trường làng nghề 76
3.2.2. Phương pháp khắc phục khó khăn để hướng tới phát triển bền vững làng nghề 79
3.3 Tiểu kết chương 3 84
Kết luận 86
Tài liệu tham khảo 89
iii
Danh mục hình
Hình 3.1: Thu nhập của các ngành kinh tế ở Chuyên Mỹ (2000 - 2008) 52
Hình 3.2. 53
- 2008) 54
Hình 3.4. C - 2008) 55
ngành - 2008) 56
Hình 3.6. C 59
Hình 3.7. - 62
Danh mục bảng
Bảng 2.1. Quy trình các khâu của nghề khảm trai 35
50
D nhau 52
64
n mài 66
66
71
71
Danh mục bản đồ
Nam11b
.12b
.51b
Danh mục chữ viết tắt
TTCN: Tiu th công nghip
HTX: Hp tác xã
TNHH: Trách nhim hu hn
1
Mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
V , là
có
ngày nay
, nông thôn.
, , àng quê. Tuy
,
,
có
kin
2
nghi
và có
cao giúp chúng g phát
- -
Theo
-
-
mai sau.
-
,
3
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
,
[21, tr. 12].
Làng nghề thủ công truyền thống Việt Nam , Làng nghề -
Phố nghề Thăng Long Hà Nội Làng nghề
Việt Nam và môi trường , Những bàn tay tài hoa của cha ông
, Hà Tây - Làng nghề, làng văn
Phong Châu
Nghề khảm trai ở làng Chuyên Mỹ, xã Chuyên
Mỹ, huyện Phú Xuyên, tỉnh Hà Tây
khóa
-
4
ch
-
3. Mục tiêu nghiên cứu
.
Thứ nhất:
.
Thứ hai:
Thứ ba: -
-
Thứ tư:
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
nó -
Hà Tây
5
k
.
au kh
5. Phương pháp nghiên cứu và cơ sở tài liệu
5.1. Phương pháp nghiên cứu
liên ngành
5.1.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi.
thôn
5.1.2. Phương pháp phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm.
n
6
5.1.3 Phương pháp liên ngành
-
-
5.1.4. Phương pháp tổng hợp, phân tích, thống kê
thông tin
-
-
5.2. Cơ sở tài liệu
-
-
-
hai là chính.
6. Đóng góp của đề tài
-
7
-
làng
- kinh
-
7. Cấu trúc của luận văn
Nvà K :
-
-
-
8
Chương 1
Vài nét về làng nghề khảm trai chuyên mỹ
1.1. Vài nét về làng nghề Việt Nam và vùng Hà Tây cũ
1.1.1 Khái niệm làng nghề
116/2006/TT-BNN, 18/12/2006
66/2006/-
7/7/2006
:
a) Nghề truyền thống
b) Làng nghề
.
c) Làng nghề truyền thống
,
:
-
-
-
-quy
-
- -
- -
9
-
-
- tên làng.
116 , khi
,
116,
. Tuy
inh là 35%). Theo
116 1492/1999/-
.
[86, tr. 31].
- C
- Có no,
-
-
ó ki
,
trên 95%
,
10
( 2000 )
72.6%
, n
, .
1.1.2. Vài nét về làng nghề Việt Nam
1.1.2.1. Số lượng
ông
[13, tr. 3-9]
[88, tr. 117].
1.1.2.2. Phân bố
cao vùng khác, có các trung
()
[87, tr. 16]
-
Trung BNam
1.1.2.3. Mức độ phát triển
11
t tr,
ngày càn
-
1.1.3. Vài nét về làng nghề vùng Hà Tây (cũ)
Hà Tây
-tHà Tây
() có 1.46
[14, tr. 15]
Hà Tây
[10, tr. 84]
Q Hà Tây
(c
-
1.1.3.1. Số lượng và loại nghề
t may- -
- -
12
. [33, tr. 127]
1.1.3.2. Thu nhập
-
-
-
-
-
1.2. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên
1.2.1. Vị trí địa lý
g Kim
sông
- K - -
-
13
-
-
-
- -
1.2.2. Địa hình, đất đai
[76, tr. 38], trung bình
1.2.3. Sông ngòi
14
là 1.100 - 250m (làng
Trung).
chính
1.2.4. Khí hậu
o, có
0
-16
0
C
85
mùa hè và mùa th
nô
khác. Vì là v
2
3
15
1.3. Cơ cấu hành chính và dân cư
1.3.1. Cơ cấu hành chính
[76, tr. 39]
.
-
- T
-
nh).
-
-
-
h.
-
Trong 7 thôn, có 2 thôn công giáo toàn tòng
1.3.2. Dân cư
là
h
, , .
.
16
. , ,
,
(
1.4. Lịch sử hình thành làng Chuyên Mỹ
1.4.1. Quá trình lịch sử và cư dân
[42, tr. 61]
-
.
Cho - Phù
Vân - Phú Nguyên - -
-
-
-
[65, tr. 583].
17
Theo sách Các tổng trấn xã danh bị lãm
[60, tr. 49]
[48, tr. 113]
[43, tr. 46-47]
[43, tr. 46-47]1945
B
[60, tr. 49]
,
[48, tr. 253, 274].
và Trung [43, tr. 46-47] [43, tr.
194]
18
1.4.2. Quá trình hình thành làng nghề khảm trai Chuyên Mỹ
b [41, tr. 98]
nh
[24, tr. 363-364].
làng Yên Khánh -
hì
[34, tr. 235],
[26, tr. 464].
[26, tr. 443] là
và
19
n v
trai , ph
chép:
l
[31, tr.120]
, m
trong xã
.
Nam.
Tông (1740 -
khéo tay. M
20
[9, tr. 54-55].
ng có
-
-
cùng nh
[31, tr. 122].