THỰC HÀNH ĐO BƯỚC SÓNG ÁNH SÁNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GIAO THOA

Tiết 49 ppct ngày soạn:28-2-2009
THỰC HÀNH
ĐO BƯỚC SĨNG ÁNH SÁNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GIAO THOA
I . MỤC TIÊU.
- Quan sát hệ vân giao thoa tạo bởi khe Y-âng, sử dụng chùm sáng laze.
- Đo bước sóng ánh sáng.
II. CHUẨN BỊ.
1. Giáo viên.
- Nhắc HS chuẩn bò bài theo các nội dung ở phần báo cáo thực hành trong SGK.
- chuẩn bò 5-6 bộ dụng cụ TN. Mỗi bộ gồm có :
+ Nguồn phát laze + máy biến thế nguồn.
+ Hệ ba khe Y-âng khác nhau có ghi sẵn khoảng cách giữa hai khe.
+ Giá thí nghiệm có sẵn thước đo khoảng cách D từ hai khe đến màn.
+ Một màn quan sát có sẵn thước mm để đo khoảng vân i.
2. Học sinh.
- Đọc kỹ bài thực hành để xác đònh rõ mục đích và quy trình thực hành.
- Trả lời các câu hỏi cuối bài để đònh hướng bài thực hành.
- Lập sẵn bảng 1 để ghi kq theo mẫu ở phần báo cáo thực hành.
III. TIẾN TRÌNH THỰC HÀNH.
Hoạt động 1 ( 10 phót): Xác đònh mục đích của bài thực hành và cơ sở lí thuyết.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG CƠ BẢN BỔ SUNG
Tia laze là một chùm sáng song
song, đơn sắc, kết hợp. Khi chiếu
chùm tia laze vng góc với màn
chắn P có hai khe hẹp song song
F
1
, F
2
(H.40.1), F
1

, F
2
trở thành hai
nguồn đồng bộ phát sóng ánh sáng
về phía trước. Cách P một khoảng
D, ta đặt màn quan sát E song
song với P. Các sóng ánh sáng từ
F
1
, F
2
gặp nhau sẽ giao thoa với
nhau, trên màn E xuất hiện hệ vân
màu hồng gồm những dải sáng, tối
xen kẽ.
- Khoảng vân i (khoảng cách giữa
hai vân sáng, hoặc hai vân tối liên
tiếp) liên hệ với a và D theo cơng
thức nào ?
- Từ CT trên, hãy suy ra CT tính
bước sóng
λ
?
 Đo khoảng cách a giữa hai khe
(cho sẵn),đo khoảng cách D và
khoảng vân i, ta tính được bước
sóng λ của tia laze.
HS nhớ lại hiện tượng giao thoa
AS, cùng tham gia với GV.
-Học sinh trả lời.

a
D
i
λ
=
-Học sinh trả lời.

D
ia
=
λ
HS lắng nghe, ghi nhận.
I. Mục đích:
Đo bước sóng ánh sáng bằng
phương pháp giao thoa.
Từ CT :
D
i
a
λ
=

=>
ia
D
λ
=
Đo i, a, D ta sẽ xác định được
bước sóng lam đa.

nD
aL
=
λ
Hoạt động 2 ( 8 )’ : Giới thiệu dụng cụ thí nghiệm.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG CƠ BẢN BỔ SUNG
- GV giới thiệu dụng cụ TN
đồng thời chỉ cho hs biết tác
dụng của từng dụng cụ một.
- HS quan sát, ghi nhận tác
dụng của từng dụng cụ.
II. DỤNG CỤ THÍ NGHIỆM.
+ Nguồn phát laze + máy
biến thế nguồn.
+ Hệ ba khe Y-âng khác
nhau có ghi sẵn khoảng cách
giữa hai khe.
+ Giá thí nghiệm có sẵn
thước đo khoảng cách D từ hai
khe đến màn.
+ Một màn quan sát có sẵn
thước mm để đo khoảng vân i.
Hoạt động 3 ( 22 )’ : Các bước tiến hành thí nghiệm.
Hoạt động 4 ( 5 )’ : Củng cố – dặn dò :
Yêu cầu hs về nhà :
- Nắm vững mục đích thí nghiệm.
- CT tính Khoảng vân i :
n
L
i =

- CT tính bước sóng AS :
nD
La
D
ia
==
λ
HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG CƠ BẢN BỔ SUNG
Bước 1 : Lắp ráp dụng cụ thực
hành.
 GV hướng dẫn hs lắp ráp dụng
cụ thực hành như H 29.2.
Bước 1:Các bước tiến hành TN
 GV hướng dẫn hs thực hiện
các bước tiến hành thí nghiệm.
Các nhóm chú ý quan sát và
lắp ráp dụng cụ TH theo như
hướng dẫn.
Các nhóm chú ý quan sát và
lắng nghe các bước tiến
hành thí nghiệm theo như
hướng dẫn.
III. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH.
1. Lắp ráp dụng cụ thực hành.
- Bố trí nguồn phát tia lase, hệ 3
khe Y-âng, màn quan sát trên
giá thí nghiệm theo thứ tự như
hình 29.2.
- Nối dây từ nguồn lase vào

biến thế nguồn ( 6V – DC).
2. Các bước tiến hành TN.
- Cắm phích điện từ máy biến
thế vào ổ điện xoay chiều ~
220V. Bật cơng tắc K trên
nguồn phát tia lase ta nhận
được chùm tia laze màu đỏ.
- Điều chỉnh vị trí màn chắn P
(chứa hệ 3 khe Y-âng)sao cho
chùm tia laze chiếu thẳng góc
đúng vào hệ khe Y-âng bất kỳ.
- Màn quan sát E đặt cách P
khoảng 1,5 đến 2m. Điều
chỉnh, dịch chuyển giá đỡ G
sao cho chùm tia laze chiếu
đúng vào màn E và vng góc
với màn. Quan sát hệ vân giao
thoa xuất hiện trên màn.
- Xem lại cho chắc các bước tiến hành TN.
- Đọc thêm SGK để nắm vững yêu cầu bài thực hành.
- Chuẩn bị sẵn mẫu báo cáo thực hành.
IV. RÚT KINH NGHIỆM.


Tiết ppct : 50
THỰC HÀNH
ĐO BƯỚC SĨNG ÁNH SÁNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GIAO THOA(tt)
I. MỤC TIÊU.
II. CHUẨN BỊ.
III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC.

Ho¹t ®éng 1 ( 5 phót) : ỉn ®Þnh tỉ chøc. KiĨm tra bµi cò.
Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn Ho¹t ®éng cđa häc sinh
- y/c lớp trưởng báo cáo sỉ số .
- y/c hs tr¶ lêi vỊ mùc ®Ých thùc hµnh, c¸c bíc tiÕn hµnh.
- GV đánh giá và cho điểm.
- Lớp trưởng báo cáo sỉ số .
- 2-3 hs trả lời. Các hs khác NX câu trả lời của bạn.
Ho¹t ®éng 2 ( 36 phót) : Bµi míi: TiÕn hµnh thÝ nghiƯm thùc hµnh.
Yêu cầu: N¾m ®ỵc c¸c bíc tiÕn hµnh thÝ nghiƯm, lµm thÝ nghiƯm, ghi kÕt qu¶.
Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn Ho¹t ®éng cđa häc sinh
- u cầu các nhóm l¾p ®Ỉt thÝ nghiƯm.
- GV :
+ Híng dÉn lại c¸c nhãm gặp khó khi l¾p ®Ỉt thÝ nghiƯm.
+ KiĨm tra c¸ch l¾p ®Ỉt, HD c¸ch l¾p cho ®óng.
- u cầu các nhóm lµm TN theo c¸c bíc.
- Híng dÉn c¸c nhãm ®äc vµ ghi kÕt qu¶ lµm TN.
+/ Đo khoảng cách D từ mp chứa 2 khe đến màn và ghi
kq vào bảng 1.
+/ Đánh dấu vị trí của 2 vân sáng bất kỳ trên màn E
phân bố trên n khoảng vân.(n tùy chọn từ 2 đến 6
khoảng).Sau đó tiến hành đo khoảng cách L giữa hai vân
sáng đã được đánh dấu ở ngồi cùng, ghi vào bảng 1.
+/ Khoảng vân i tính theo CT :

n
L
i =
+/ Bước sóng của chùm tia laze được tính theo cơng
thức:

nD
La
D
ia
==
λ
- KiĨm tra kÕt qu¶ c¸c nhãm,HD t×m kÕt qu¶ cho chÝnh x¸c
→
y/c hs lµm Ýt nhÊt 3 lÇn trë lªn.
- TÝnh to¸n ra kÕt qu¶ theo yªu cÇu cđa bµi :
+ Tính giá trị TB của bước sóng
λ
?
- TiÕn hµnh l¾p ®Ỉt TN.
- TiÕn hµnh lµm THN theo c¸c bíc.
- §äc vµ ghi kÕt qu¶ TN theo hướng dẫn.
- Lµm Ýt nhÊt 3 lÇn trë lªn.
- TÝnh to¸n ra kÕt qu¶ theo yªu cÇu cđa bµi.
+
Dn
aL
=
λ
+ Tính sai số tỉ đối của bước sóng
λ
?
+ Tính sai số tuyệt đối trung bình của bước sóng
λ
?
→

Trong quá trình học sinh tiến hành thí nghiệm, giáo
viên theo dõi cách tiến hành và xử lý số liệu của từng
nhóm để hướng dẫn kòp thời.
- Nhắc nhở hs các công việc cần làm :
+ Thao tác cẩn thận để kết quả được chính xác.
+ Làm ít nhất 3 lần rồi lấy giá trò trung bình các lần đo.
+ TÝnh to¸n ra kÕt qu¶ theo yªu cÇu cđa bµi.
+ Nêu nhận xét theo yêu cầu ( Nếu có).
+
D
D
L
L
a
a ∆
+
∆
+
∆
=
∆
=
λ
λ
δ
+
λδλ
.=∆
- B¸o c¸o thÝ nghiƯm theo mẫu trong SGK.
Ho¹t ®éng 3( 2 phót) : Nhận xét buổi thùc hµnh.

Ho¹t ®éng 4 ( 2 phót) : Củng cố – dặn dò:
- Yêu cầu các nhóm hoàn thành bài thực hành và nộp vào tiết sau.
- Xem trước bài “ Các loại quang phổ”.
IV. RÚT KINH NGHIỆM.