Kinh nghiệm làm công tác thư viện trường học phân loại sách

Kinh nghiệm làm công tác th viên trờng học
Một số kinh nghiệm làm công tác th viện trờng học
Phơng pháp mô tả sách - phân loại sách
Phần I - Đặt vấn đề
Th viện trờng học là một bộ phận trọng yếu không thể thiếu đ-
ợc. Bằng phơng tiện sách báo, đang góp phần làm tốt việc chăm
sóc và giáo dục thế hệ trẻ ngay từ tuổi ấu thơ cho đến lúc trởng
thành, góp phần quyết định chất lợng và không ngừng nâng cao
năng lực giảng dạy của giáo viên, mở rộng kiến thức và xây dựng
thói quen tự học, tự nghiên cứu cho học sinh. Đứng trớc những
nhiệm vụ to lớn của công cuộc cải cách giáo dục hiện nay để nâng
cao chất lợng giáo dục toàn diện.
Từ mục đích yêu cầu vai trò của th viện trong trờng học hoạt
động chủ yếu của giáo viên và học sinh là giảng dạy và học tập.
Cả hai hoạt động này đều phải sử dụng sách báo. Vì vậy tổ chức
th viện trong nhà trờng nhằm thoả mãn nhu cầu về sách, báo cho
giáo viên và học sinh là một yêu cầu khách quan không thể thiếu
đợc. Th viện còn giúp các em xây dựng đợc phơng pháp học tập
và phong cách làm việc khoa học, biết sử dụng sách báo trong th
viện. Đồng thời tham gia tích cực vào việc bồi dỡng t tởng chính
trị và xây dựng nếp sống văn hoá mới trong nhà trờng.
Đối với yêu cầu trên tôi nhận thấy đối tợng phục vụ của Th
viện bao gồm tất cả mọi thành viên trong nhà trờng: giáo viên,
học sinh, . Trong từng loại đối t ợng có sự thuần nhất tơng đối về
yêu cầu phục vụ. Trong những đặc điểm về tâm sinh lý lứa tuổi
của học sinh để mợn sách, báo cho phù hợp.
Phần II
I- Nội dung:
Xuất phát từ yêu cầu trên có thể nói lịch sử Th viện gắn liền với
lịch sử phân loại sách, không thể tởng tợng đợc một th viện hình
thành và hoạt động mà không phân loại toàn bộ su tập của mình

Ngi thc hin: Nguyễn Thị Thuỷ Trang
1
Kinh nghiệm làm công tác th viên trờng học
theo từng bộ môn khoa học. Nói một cách chính xác, phân loại ấn
phẩm là cơ sở cho một hoạt động của th viện, tài sản của th viện là
sách, báo, tài liệu thể hiện một cách suy tởng, sáng kiến, phát
minh và thành tựu của con ngời trên nhiều lĩnh vực tri thức khác
nhau
Yêu cầu phân loại tài liệu chứa trong th viện có từ thời xa xa
trong lịch sử Ai Cập cổ đại, cùng với sự tiến bộ của văn minh
nhân loại, sự đòi hỏi phân loại sách ngày càng đợc quan tâm hơn.
Phân loại sách hay phân loại ấn phẩm gắn liền với công tác mô
tả ấn phẩm, sắp xếp mục lục và tổ chức kho sách trong th viện.
Trên cơ cở đó mỗi quyển sách, mỗi tài liệu bổ sung vào Th viện đ-
ợc đặt cho một tên gọi mới phân biệt với toàn bộ ấn phẩm khác.
Phân loại sách là khâu cuối cùng để một ấn phẩm ra mắt bạn
đọc với những yêu cầu cụ thể và khoa học. Phân loại sách đóng
một vai trò rất quan trọng trong các khâu kỹ thuật. Nghiệp vụ th
viện, quyết định việc hình thành mục lục phân loại. Mục lục chủ
đề và công tác phục vụ bạn đọc. Từ đó thông tin giáo dục bạn đọc
ngoài lớp học.
Từ đó đặc điểm tình hình của nhà trờng là vùng nông thôn, nh-
ng với sự giáo dục tuyên truyền các em đã hiểu rõ mục đích yêu
cầu của Th viện giúp các em hiểu rộng hơn. Trong những năm qua
Th viện đã tổ chức thu hút giáo viên và học sinh đọc sách, báo đạt
tỷ lệ cao
- Đối với giáo viên đạt 100% trở lên
- Đối với học sinh đạt 70% trở lên
Với những nội dung đặt ra ở trên tôi xin trình bày về cách phân
loại sách và mô tả ấn phẩm trong th viện.

II- Ph ơng pháp phân loại sách:
1) Yêu cầu phân loại: Khi phân loại phải tra bảng phân loại.
2) Phơng pháp chung: Gồm 2 bớc
+ Bớc 1: Xác định đợc ngành khoa học trớc khi phân loại ấn phẩm
đó. Và luôn luôn tự trả lời câu hỏi ngành khoa học nào?
+ Bớc 2: Xác định đợc ngành khoa học rồi đi sâu nghiên cứu mổ
xẻ nó ra và luôn đặt câu hỏi nó nằm ở đâu trong ngành khoa học
đó. ở đại mục hay nhỏ hơn đại mục là phân mục và các chi tiết
nhỏ hơn. Qua hai phơng pháp trên đợc chia làm hai giai đoạn.
Ngi thc hin: Nguyễn Thị Thuỷ Trang
2
Kinh nghiệm làm công tác th viên trờng học
a) Giai đoạn 1: Giai đoạn phân tích nội dung: Là giai đoạn
nghiên cứu ấn phẩm để nắm chắc nội dung của ấn phẩm đã đề cập
đến. Muốn vậy phải tiến hành các biện pháp nh sau:
+ Nghiên cứu trang tên sách: Nó bao gồm có tên tác giả. Sau tác
giả là tên tác phẩm, đến nhà xuất bản, phải nghiên cứu cả 3 loại
trên.
Ví dụ: Nhà xuất bản Lao động Kim Đồng. Nó mang tính chất
công nhân. Kim Đồng phục vụ cho Thiếu nhi.
+ Nghiên cứu lời giới thiệu: Mục lục chính văn giúp cho ta nắm đ-
ợc về nội dung của quyển sách nói về vấn đề gì? Nếu lời giới
thiệu không đợc thì tìm phần mục lục, giúp ta nắm đợc khá chi
tiết các phần chơng của sách, thấy không chắc chắn thì phải
nghiên cứu phần chính văn, là chủ yếu nắm chắc chắn về nội dung
của sách, tuỳ theo yêu cầu cụ thể để có thể nghiên cứu một phần,
một chơng của quyển sách đó.
b) Giai đoạn 2: Xác định vị trí của ấn phẩm trong khung phân
loại. Khi đã nắm đợc nội dung của giai đoạn 1 ta cần suy nghĩ
xem ấn phẩm ấy thuộc về môn loại nào trong phân loại. Khi xác

định đợc môn loại rồi ta tiếp tục tìm đến các mục và phân mục
nhỏ hơn. Xác định đợc rồi ta chọn ký hiệu đó.
Ví dụ: Kế hoạch hoá nền kinh tế quốc dân Liên bang Nga
Phân tích: Thuộc nhóm xã hội chính trị: KH: 3
3 Sách xã hội chính trị
30-
31-
32-
33 33(x) x là ký hiệu Nga
c) Giai đoạn 3: Quá trình phân loại sách đợc chấm dứt ở giai đoạn
này, là giai đoạn quyết định đa ký hiệu vào sách góc trái trên cùng
của học sinh.
III- Mô tả ấn phẩm:
Là việc lựa chọn các dẫn hiệu đặc trng của một ấn phẩm
trình bày chúng theo những quy tắc nhất định giúp bạn đọc có
khái niệm về ấn phẩm trớc khi đợc tiếp xúc trực tiếp với ấn phẩm
đó. Nội dung mô tả bao gồm các yếu tố mô tả đợc chia thành 6
khu vực:
+ Khu vực tên trang sách: dấu gạch chéo /
Ngi thc hin: Nguyễn Thị Thuỷ Trang
3
Kinh nghiệm làm công tác th viên trờng học
+ Khu vực lần xuất bản và khoản ghi lần xuất bản: dấu chấm
gạch ngang . _ ; khoản khi lần xuất bản có ý nghĩa quyển sách đó
gạch ngang . _ ; khoản khi lần xuất bản có ý nghĩa quyển sách đó
gạch ngang . _ ; khoản khi lần xuất bản có ý nghĩa quyển sách đó
có ghi lần xuất bản, IN lần thứ 1, 2, 3, v.v. cũng dùng dấu chấm
gạch ngang.
+ Địa chỉ xuất bản: Bao gồm nơi xuất bản, tên nhà xuất bản,
năm xuất bản. Nơi xuất bản thể hiện dấu ; Tên nhà xuất bản thể

hiện dấu .: (Ví dụ: H.:)
Năm xuất bản thể hiện dấu (Ví dụ: 1999 )
+ Chi tiết số liệu: Bao gồm số trang, khoản ghi minh hoạ và
khổ sách. Số trang dùng dấu : (Ví dụ: 120Tr:)
Khổ sách dùng dấu (Ví dụ: 21cm )
+ Tùng th dùng dấu đóng ngoặc mở ngoặc ( ) Ví dụ:
(Sgv)
+ Khu vực phụ chú: Có nghĩa ghi dòng trên cùng đầu trang
sách.
Ví dụ: Có 1 quyển sách ghi trên bìa: Bộ giáo dục và Đào tạo
Ví dụ minh hoạ: Sách mỹ thuật 5 (Sách giáo viên)
Ta muốn rõ ví dụ trên thì đi vào sơ đồ sau:
Ngi thc hin: Nguyễn Thị Thuỷ Trang
4
Nguyễn Quốc Toản
Mỹ thuật 5 / Nguyễn
Quốc Toản IN lần thứ 3 H .:
Giáo dục, 1995 96 Tr:
Minh hoạ ; 21 cm (Sgv)
Bộ Giáo dục và Đào tạo
Tiêu đề mô tả
Tên sách chính=Tên sách sóng
đôi : chi tiết bổ sung cho tên sách /
Khoản ghi tác giả Khoản ghi lần xuất
bản Nơi XB .: Nhà xb , Năm XB
Số trang:Minh hoạ,khổ sách,TLkèm theo
(Tùng th})

Kinh nghiệm làm công tác th viên trờng học
iV- Ký hiệu xếp giá của 3 bộ phận sách:

Sơ đồ chính của một tấm phích:
Ví dụ: Mô tả quyển sách: Bảng phân loại dùng cho Th viện
phổ thông:
1) Mô tả phích chính cho tên sách:
Ngi thc hin: Nguyễn Thị Thuỷ Trang
5
KHXG
KHML KHĐĐ


1- Sách giáo khoa: KH :
SĐKCB
GK
2 - Sách nghiệp vụ: KH :
ĐKCB
GV
3- Sách tham khảo, Kim Đồng:
SĐKCB
Đ
ĐKCB
TK
;
Bảng phân loại: Dùng cho Th}

viện phổ thông / Đỗ Hữu D} biên soạn
In lần thứ 3 H .: Giáo dục, 1995
148 Tr : 21 cm
H}ớng dẫn bảng phân loại Tr137148

B106P

TK
10
02
B106P+Đ450H
Kinh nghiệm làm công tác th viên trờng học
2) Mô tả phích bổ sung cho ngời biên soạn:
3) Mô tả phích chính cho phân loại:
Phần III Kết luận và kiến nghị
IV- Bài học rút ra:
Công tác phân loại, biên mục trong th viện trờng học thực tế
còn gặp một số khó khăn, vì sách, báo, tài liệu ngày càng nhiều,
các nhà xuất bản trong quá trình làm sách cha đạt đợc một số
thống nhất về thể thức trình bày trang tên sách, bìa sách, v.v gây
các nhà xuất bản trong quá trình làm sách cha đạt đợc một số
thống nhất về thể thức trình bày trang tên sách, bìa sách, v.v gây
các nhà xuất bản trong quá trình làm sách cha đạt đợc một số
Ngi thc hin: Nguyễn Thị Thuỷ Trang
6
Đỗ Hữu D

Bảng phân loại: Dùng cho Th}
viện phổ thông / Đỗ Hữu D} biên soạn
H .: 1995 148 Tr

Đ450H
TK
10
02
B106P+Đ450H
Bảng phân loại: Dùng cho Th}

viện phổ thông / Đỗ Hữu D} biên soạn
H .: Giáo dục, 1995
148 Tr : 21 cm

02

TK
10
02
B106P+Đ450H
Kinh nghiệm làm công tác th viên trờng học
thống nhất về thể thức trình bày trang tên sách, bìa sách, v.v gây
các nhà xuất bản trong quá trình làm sách cha đạt đợc một số
thống nhất về thể thức trình bày trang tên sách, bìa sách, v.v gây
lúng túng cho cán bộ th viện làm công tác chuyên môn phân loại.
Với sự bùng nổ của thông tin khoa học, kỉ thuật hiện nay, l-
ợng sách đa vào th viện nói chung và th viện trờng học nói riêng
ngày càng đa dạng và phức tạp, vấn đề xử lý kỷ thuật nghiệp vụ
sách trở nên nặng nề, chiếm nhiều thời gian và công sức của cán
bộ th viện. Những ví dụ cụ thể đa ra ở đây cha phải là tất cả các tr-
ờng hợp có thể gặp trong thực tế, và để giải quyết đợc tất cả sách,
báo bổ sung vào th viện, phải vận dụng chúng một cách thông
minh, sáng tạo trong quá trình làm việc. Chắc hẳn những chuyên
đề đa ra trong nội dung chi tiết và sự lựa chọn cách thức mô tả, ký
hiệu phân loại sách và cách định chủ đề cho mục lục trong th viện
trờng học còn có tính chủ quan.
Trên đây một vài suy nghĩ mà tôi đã rút ra đợc công tác phân
loại sách, mô tả ấn phẩm trong th viện trờng học. Tôi mạnh dạn
nêu ra để hội đồng xem xét bổ sung và những ý kiến đóng góp để

chuyên môn Th viện trờng học ngày càng hoàn thiện và phát triển.
Quảng Thuận, ngày 25 tháng 4 năm
2008
Ngời viết
Nguyễn Thị Thuỷ
Ngi thc hin: Nguyễn Thị Thuỷ Trang
7