CHUYÊN 1: “Chuyn ngi con gái Nam Xng” – Nguyn D.
Theo admin Hc vn lp 9 – CH -
A.Kin thc trng tâm:
1. Cm nhn v đp truyn thng và s phn oan nghit ca ngi ph n Vit Nam
trong xư hi phong kin qua nhân vt V Nng.
2. Phân tích giá tr hin thc và nhân đo
3. Nm đc thành công ngh thut.
B.Phân tích:
* Khái quát v tác gi, tác phm:
- Nguyn D là gng mt ni bt ca vn hc Vit Nam th k XVI.
- Vi tp truyn ngn “Truyn kì mn lc” ông thc s đư mang đn cho nn
vn hc dân tc mt “Thiên c kì bút” có kh nng lay đng lòng ngi bi giá tr mi
mt ca nó.
- “Chuyn ngi con gái Nam Xng” là thiên th 16 và là thiên tiêu biu trong tp sáng
tác này. Qua câu chuyn v cuc đi và cái cht thng tâm ca V Nng, “Chuyn
ngi con gái Nam Xng” th hin nim cm thng đi vi s phn oan nghit ca
ngi ph n Vit Nam di ch đ phong kin, đng thi khng đnh v đp truyn
thng ca h. Tác phm là mt áng vn hay, thành công v ngh thut dng truyn, miêu
t nhân vt, kt hp t s vi tr tình.
1. V đp truyn thng và s phn oan nghit ca ngi ph n:
a. V đp truyn thng:
- M đu tác phm, tác gi đư có li gii thiu bao quát v V Nng “Tính đư thu
m nt na li thêm t dung tt đp” to n tng v mt chân dung ph n hoàn ho.
- Sau đó ông đi sâu miêu t v đp tâm hn, phm cht ca nhân vt trong các mi
quan h khác nhau, trong các tình hung khác nhau.
* Trc ht V Nng là ngi ph n thu chung, son sc trong tình ngha v
chng:
- Trong cuc sng v chng, bit Trng Sinh vn có tính đa nghi, nên nàng luôn
“gi gìn khuôn phép, không tng đ lúc nào v chng phi đn tht hòa”. Nàng luôn gi
cho tình cm gia đình đm m, yên vui. Nàng là mt ngi v hin thc, khôn khéo, nt
na đúng mc!
- Hnh phúc êm m tng bn lâu, không ng đt nc xy ra binh bin, Trng Sinh
phi đu quân ra trn biên i xa xôi. Bui tin chng đi lính, V Nng rót chén ru
đy, dn dò chng nhng li tình ngha, đm thm, thit tha: “ Chàng đi chuyn này,
thip chng dám mong đc đeo n hu, mc áo gm tr v quê c, ch xin ngày v mang
theo đc hai ch bình yên, th là đ ri”. c mong ca nàng tht bình d, li l du
dàng y, chng t nàng luôn coi trng hnh phúc gia đình mà xem thng mi công danh
phù phim. Nàng cm thông trc nhng ni vt v gian lao mà chng s phi chu đng:
“Ch e vic quân khó liu, th gic khôn lng.Gic cung còn ln lút, quân triu còn
gian lao, ri th ch tre cha có, mà mùa da chín quá kì, khin thip ôm ni quan hoài,
m già trin miên lo lng.”.Qua li nói du dàng, nàng cng bc l ni khc khoi nh
chng ca mình: “Nhìn trng soi thành c, li sa son áo rét, gi ngi i xa, trông liu
r bưi hoang, li thn thc tâm tình, thng ngi đt thú! Dù có th tín nghìn hàng,cng
s không có cánh hng bay bng”. úng là li nói, cách nói ca mt ngi v ht mc
thùy m, du dàng. Trái tim y giàu lòng yêu thng, bit chu đng nhng th thách, bit
đi ch đ yên lòng ngi đi xa, tht đáng trân trng bit bao!
- Khi xa chng, V Nng ngày ngày đi ch, ngóng trông đn thn thc “Gi trn tm
lòng thy chung, son st”, “tô son đim phn tng đư nguôi lòng, ngõ liêu tng hoa
cha h bén gót”. Ni nh thng dài theo nm tháng “Mi khi thy bm ln đy
vn,mây che kín núi,thì ni bun góc b chân tri không th nào ngn đc”. Nàng va
thng chng, va nh chng, va thng xót cho chính mình đêm ngày phi đi mt
vi ni cô đn vò võ. Tâm trng nh thng đau bun y ca V Nng cng là tâm
trng chung ca nhng ngi chinh ph trong mi thi lon lc xa nay:
"… Nh chàng đng đng đng lên bng tri
Tri thm thm xa vi khôn thu
Ni nh chàng đau đáu nào xong…"
(Chinh ph ngâm)
-> Th hin tâm trng y, Nguyn D va cm thông vi ni đau kh ca V Nng, va
ca ngi tm lòng thy chung, thng nh đi ch chng ca nàng.
- Khi hnh phúc gia đình có nguy c tan v: V Nng ra sc cu vưn, hàn gn. Khi
ngi chng trút cn ghen bóng gió lên đu, V Nng đư ra sc thanh minh, phân trn.
Nàng đư vin đn c thân phn và tm lòng ca mình đ thuyt phc chng “Thip vn
con k khó đc nng ta nhà giàu cách bit ba nm gi gìn mt tit ” Nhng li
nói nhún nhng tha thit đó cho thy thái đ trân trng chng, trân trng gia đình nhà
chng, nim tha thit gìn gi gia đình nht mc ca V Nng.
- Ri nhng nm tháng sng chn làng mây cung nc sung sng nàng vn không
nguôi ni thng nh chng con. Va gp li Phan lang, nghe Lang k v tình
cnh gia đình nàng đư a nc mt xót thng. Mc dù đư nng li th sng cht vi
Linh Phi nhng nàng vn tìm cách tr v vi chng con trong giây lát đ nói li đa t
tm lòng chng. Rõ ràng trong trái tim ngi ph n y, không bn chút thù hn, ch có
s yêu thng và lòng v tha.
* V Nng còn là ngi con dâu hiu tho vi m chng, mt ngi m hin đy
tình yêu thng con.
- Trong ba nm chng đi chin trn, mt mình nàng va làm con va làm cha va làm
m đ chm sóc phng dng m chng, nuôi dy con th.
- Vi m chng, nàng là mt cô con dâu hiu tho. Chng xa nhà, nàng đư thay chng
phng dng m chu đáo. Khi bà m nàng đư thuc thang l bái thn pht và ly nhng
li khôn khéo đ khuyên rn đ bà vi bt ni nh thng con. n khi bà mt, nàng đư
ht li thng xót, ma chay t l cn trng ht nh vi cha m đ ca mình. Cái tình y
qu có th cm thu c tri đt cho nên trc lúc cht ngi m già y đư trng tri
nhng li yêu thng, đng viên, trân trng con dâu “Sau này, tri xét lòng lành, ban cho
phúc đc ging dòng ti tt, con cháu đông đàn, xanh kia quyt chng ph lòng con nh
con đư chng ph m".
- Vi con th nàng ht sc yêu thng, chm chút. Sau khi xa chng đy tun, nàng sinh
bé n, mt mình gánh vác c giang sn nhà chng nhng cha khi nào nàng chnh
mng vic con cái. Chi tit nàng ch bóng mình trên vách và bo đó là cha n cng xut
phát t tm lòng ca ngi m : đ con trai mình bt đi cm giác thiu vng tình cm ca
ngi cha.
=> Nguyn D đư dành cho nhân vt mt thái đ yêu mn, trân trng qua tng trang
truyn, t đó khc ha thành công hình tng ngi ph n vi đy đ phm cht tt
đp.
b. S phn oan nghit:
- V Nng đư làm tròn bn phn ca mt ph n, ngi v, ngi m, ngi con,
cng v nào nàng cng làm rt hoàn ho. Nàng đúng là ngi ph n lí tng ca gia
đình. Nàng xng đáng đc hng hnh phúc nhng hnh phúc đư không mm ci vi
nàng.
- Ngày Trng Sinh tr v cng là lúc bi kch cuc đi nàng xy ra. Câu chuyn ca bé
n, đa con trai va lên ba tui, v “ mt ngi đàn ông đêm nào cng đn” đư làm cho
Trng Sinh nghi ng. Vi bn tính hay ghen cng thêm tính gia trng, tht hc,
Trng Sinh đi x vi v ht sc tàn nhn. Giu bit li con nói, Trng Sinh đư “
mng nhic nàng và đánh đui đi” mc cho V Nng ht sc phân trn, mc cho “hàng
xóm can ngn cng chng n thua gì”. Nàng đau kh đn xé lòng “nay đư bình ri trâm
gưy, mây tnh ma tan, sen r trong ao, liu tàn trc gió”, “khóc tuyt bông hoa rng
cung, kêu xuân cái én lìa đàn, nc thm bun xa…” Bi kch dâng tràn đn đnh đim,
V Nng phi tìm đn cái cht đ chng minh cho s trong sch ca chính mình! Còn
gì đn đau, còn gì bi thng hn th???
- Tht ra, ni bt hnh ca V Nng không phi bt đu tn bi kch này. Ni bt hnh
đn vi V Nng t khi nàng chp nhn cuc hôn nhân vi Trng Sinh. T đu, ta đư
nhn ra đây là mt cuc hôn nhân không bình đng. V Nng vn “ con k khó, đc
nng ta nhà giàu”, còn Trng Sinh mun ly đc V Nng ch cn “ nói vi m
đem trm lng vàng ci nàng v làm v”. S cách bc y cng thêm cái th ca ngi
chng, ngi đàn ông trong ch đ nam quyn phong kin đư khin cho Trng Sinh t
cho mình cái quyn đánh đui v không cn có chng c rõ ràng. Trong nhng ngày làm
dâu nhà h Trng, V Nng cng đâu hnh phúc hn gì! Nàng phi luôn chu đng s
xét nét “ phòng nga quá sc” ca chng.
- Ly chng không đc bao lâu thì nim vui “nghi gia nghi tht” ca V Nng b mt
đi bi chng “có tên trong s lính đi vào loi đu”. Nàng thiu ph tui xuân còn phi
phi đư phi gánh chu ni bun “chic bóng nm canh” ca đi ngi chinh ph.
Mt bing tô ming càng bing nói
Sm li chiu dòi dõi nng song
Nng song lung ngn ng lòng
Vng chàng đim phn tô hng vi ai
(Chinh ph ngâm khúc)
- Ri gánh nng gia đình chng cng thêm noi cô đn vì phòng không gi chic đư bào
mòn tui xuân ca V Nng. Ta có th cm nhn đc ni vt v ca nàng qua nhng
vn điu ca dao c:
Có con phi kh vì con
Có chng phi gánh giang sn nhà chng”
Hình nh s phn ca nhng ngi ph n trong xư hi phong kin ngày xa đu
có chung ni bt hnh nh th!
- phn sau ca câu chuyn, ta thy V Nng đc sng sung sng di Thy cung,
đc k cn vi Linh Phi, v vua bin Nam Hi nhng không vì th mà ta thy nàng
hnh phúc. Và làm sao có th hng th hnh phúc cho đc khi quyn làm m,làm v
ca nàng vnh vin không còn? Bi kch vn đeo bám theo V Nng vào tn chn Thy
cung huyn bí. Ngi đc càng cm thy xót xa hn khi nghe câu nói ca nàng cui
truyn: “ a t tình chàng, thip chng tr v nhân gian đc na”. Âm dng đư cách
tr đôi đng. Hnh phúc b tan v khó lòng hàn gn li đc. Kt thúc câu chuyn bi đát
này là mt khong vng mênh mông, m mt… ng sau yu t hoang đng, câu
chuyn v nàng V Nng mang đm tính hin thc và thm đm tinh thn nhân đo.
2. Giá tr hin thc và nhân đo:
a. Giá tr hin thc:
- V giá tr hin thc,tác phm đư đ cp ti s phn bi kch ca ngi ph n di ch
đ phong kin thông qua hình tng nhân vt V Nng. Vn là ngi con gái xut thân
t tng lp bình dân thu m, nt na ; t dung tt đp. Khi chng đi lính. V Nng mt
mình va chm sóc, thuc thang ma chay cho m chng va nuôi con, đm đang, tn
tình, chu đáo. ri khi chàng Trng tr v, ch vì câu nói ngây th ca bé n mà
trng Sinh đư nghi ng lòng thu chung ca v. T ch nói bóng gió xa xôi, ri mng
chi, ht hi và cui cùng là đui V Nng ra khi nhà, Trng Sinh đư đy V Nng
ti bc đng cùng qun và b tc, phi chn cái cht đ t minh oan cho mình.
- Ngoài ra, truyn còn phn ánh hin thc v xư hi phong kin Vit Nam vi nhng biu
hin bt công vô lí. ó là mt xư hi dung túng cho quan nim trng nam khinh n, đ
cho Trng Sinh – mt k tht hc, v phu ngang nhiên chà đp lên giá tr nhân phm
ca ngi v hin thc nt na.
+ Xét trong quan h gia đình, thái đ và hành đng ca Trng Sinh ch là s ghen tuông
mù quáng, thiu cn c (ch da vào câu nói vô tình ca đa con ba tui, b ngoài tai mi
li thanh minh ca v và li can ngn ca hàng xóm).
+ Nhng xét trong quan h xư hi : hành đng ghen tuông ca Trng Sinh không phi là
mt trng thái tâm lí bt phát trong cn nóng gin bt thng mà là h qu ca mt loi
tính cách – sn phm ca xư hi đng thi.
- Tuy nhiên, nu Trng Sinh là th phm trc tip gây nên cái cht ca V Nng thì
nguyên nhân sâu xa là do chính xư hi phong kin bt công – xư hi mà đó ngi ph
n không th đng ra đ bo v cho giá tr nhân phm ca mình, và li buc ti, g ti
cho ngi ph n bt hnh y li ph thuc vào nhng câu nói ngây th ca đa tr ba
tui (li bé n). ó là cha k ti mt nguyên nhân khác na : do chin tranh phong
kin – dù không đc miêu t trc tip, nhng cuc chin tranh y đư tác đng hoc trc
tip hoc gián tip ti s phn tng nhân vt trong tác phm (ngi m su nh con mà
cht; V Nng và Trng Sinh phi sng cnh chia lìa; bé n sinh ra đư thiu thn
tình cm ca ngi cha và khi cha tr v thì mt m). ây là mt câu chuyn din ra đu
th k XV (cuc chin tranh xy ra thi nhà H) đc truyn tng trong dân gian, nhng
phi chng qua đó, tác phm còn ngm phê phán cuc ni chin đm máu trong xư hi
đng thi (th k XVI).
b. Giá tr nhân đo:
* Nhn đnh khái quát v t tng nhân đo trong vn hc:
- Vn hc là mt hot đng sáng to ca con ngi nhm khám phá và khng đnh nhng
giá tr ca đi sng, nhm vn ti nhng điu tt đp và hoàn thin ca con ngi và
cuc đi. T tng nhân đo thng là mt t tng ln thm nhun trong nhng nn
vn hc tin b, trong nhng tác phm vn hc u tú.
- Nói ti t tng nhân đo là nói ti thái đ ca nhà vn trong cách khám phá đi sng
và con ngi . Nhà vn đư nhìn thy nhng bt công, nghch cnh, nghch lí đi vi con
ngi và th phm ca nó; nhà vn th hin s quan tâm, nim cm thng sâu sc đi
vi nhng con ngi phi chu áp bc,kh đau, thit thòi; th hin thái đ cm ghét, lên
án, t cáo nhng cái xu, cái ác. Quan trng hn, nhà vn khng đnh và ca ngi v đp
ca con ngi, th hin nim tin vào cái đp, vào công lí, hng ti nhng gii pháp đem
li hnh phúc cho con ngi…
- Giá tr nhân đo thng không tách ri giá tr hin thc( phi kh ngi ta mi thng;
phi bt công, ngang trái ngi ta mi lên án, t cáo) và luôn đc làm sáng rõ, thuyt
phc trong nhng tìm tòi, sáng to v ngh thut.
* Giá tr nhân đo trong “Chuyn ngi con gái Nam Xng”:
- Trân trng v đp ca ngi ph n thông qua hình tng nhân vt V Nng.
- Th hin nim tin vào điu tt đp: cao giá tr nhân ngha “ hin gp lành” qua kt
thúc phn nào có hu, th hin c m ngàn đi ca nhân dân.
- Qua s phn nhiu thit thòi, bt hnh ca ngi ph n trong xư hi phong kin có
nhiu bt công ( Bi kch ca V Nng ):
+ Ct lên ting nói t cáo xư hi đư chà đp lên quyn sng, quyn hng hnh phúc ca
con ngi.
+ Th hin nim cm thông, thng xót cho s phn oan trái.
3. Thành công v ngh thut:
- Xây dng đc ct truyn có phm vi khái quát đc hin thc xư hi và đi sng (
chuyn Trng Sinh đi lính, cnh ng neo đn ca ngi ph trong thi lon lc, cuc
hôn nhân sp đt, thói gia trng ca ngi đàn ông phong kin…); to đc tình hung
đn gin mà đc sc làm ni bt đc tính cht éo le, bi kch trong cuc đi ngi ph n
thi xa; làm rõ đc cái tr trêu vi hnh phúc ca con ngi.
- Miêu t tính cách nhân vt mt cách sc so, già dn. Nhân vt V Nng hin lên rõ
nét c v đc tính và thân phn. Vic nàng tr cái cái bóng nói là chng đ d con, cái
cht ca nàng và vic nàng tr v trên sông… tuy không nhiu chi tit nhng đ gây n
tng v mt V Nng chung thy, tit lit nhng v tha… Nhân vt Trng Sinh cng
đc khc ha khá đin hình vi tính ghen tuông và gia trng đn mc h đ…
- Vic vn dng linh hot các loi hình ngôn ng: đi thoi, đc thoi cùng s kt hp
nhun nguyn gia yu t thc và k o cng góp phn làm nên thành công cho tác
phm, to n tng sâu sc trong lòng đc gi.
C – bài thng gp:
1. Phm cht và s phn ngi ph n thi phong kin qua nhân vt V Nng
trong “Chuyn ngi con gái Nam Xng” ca Nguyn D.
2: Cm nhn v v đp nhân vt V Nng trong vn bn “Chuyn ngi con gái
Nam Xng” ca Nguyn D.
3: Suy ngh v s phn ngi ph n thi phong kin qua nhân vt V Nng
trong “Chuyn ngi con gái Nam Xng” ca Nguyn D.
D – Cha đ:
1: Tham kho phn B.1
2: Tham kho phn B.1.a.
Chú ý khi cm nhn v v đp ca nhân vt, cng nên nói v s phn. Tuy nhiên, v đp
là chính, cn phân tích sâu. Còn s phn là ph, nên ch nói qua trong my dòng.
3: Theo cô Hoàng Th Vnh – GV trng THCS ng Hi.
I.M bài:
Ngi ph n luôn là đ tài quen thuc đc h hin trong vn hc thi trung đi. Vit v
h, H Xuân Hng đư rt thành ông vi bài th “Bánh trôi nc”, đi thi hào Nguyn
Du vi kit tác “TruynKiu” và Nguyn D - hc trò ca Nguyn Bnh Khiêm vi
“Chuyn ngi con gáiNam Xng” – thiên th 16 ca “Truyn kì mn lc”. Qua nhân
vt V Nng, câu chuyn đem đn bao suy tu, trn tr cho ngi đc v thân phn ca
ngi ph n trong xư hi phong kin đy bt công.
II. Thân bài:
1. Khái quát ( Dn dt vào bài):
- “Chuyn ngi con gái Nam Xng” xoay quanh v cuc đi và s phn bi thm ca
V Nng – ngi con gái nhan sc, đc hnh. Nàng ly chng là Trng Sinh, con nhà
hào phú nhng ít hc, có tính đa nghi và hayghen. Cuc sng gia đình đang êm m thì
Trng Sinh phi đu quân đi lính.Chàng đi đy tun,V Nng sinh con trai, ht lòng
nuôi dy con, chm sóc, lo ma chay cho m già chu đáo và thy chung đi chng. êm
đêm, nàng thng tr bóng mình trên vách và nói vi con đó là cha ca bé. Gic tan,
Trng Sinh tr v, tin li con nh, nghi ng v tht tit, nhc m, đánh đui nàng đi.
Phn ut, V Nng nhy xung sông Hoàng Giang t vn. Qua câu chuyn k, ta thy
ngi ph n là nn nhân ca xư hi phong kin bt công. Cuc đi ca h là mt chui
dài nhng kh đau, bt hnh.
2. Phân tích:
a, Ngi ph n là nn nhân ca ch đ nam quyn:
- Cng ging nh s phn ca bao ngi ph n trong xư hi phong kin, V Nng đư
phi chu s ràng buc bi nhng l giáo kht khe, ngt nghèo. Bit nàng “tính đư thùy
m nt na,li thêm t dung tt đp” cho nên Trng Sinh mn vì dung hnh nói vi m
xin trm lng vàng ci v. ây là mt cuc hôn nhân không bình đng, bi l nó không
phi là s rung đng ca hai trái tim cùng mt nhp mà là do s sp đt mang tính cht
mua bán. S sp đt ca con nhà giàu, lm tin nhiu ca, mun gì đc ny, sp đt cho
con nhà khó “cha m đt đâu thì con phi ngi đó”.Cuc hôn nhân có s cách bc giàu
nghèo đư khin V Nng luôn luôn mc cm“thip vn con k khó đc nng ta nhà
giàu”. Dù V Nng có luôn gi gìn khuôn phép thì cuc sng v chng y vn tim n
nguy c tan v và sau này cng là cái th đ Trng Sinh đc đoán, gia trng, đi x
vi v mt cách v phu,thô bo.
- Trng Sinh vn ít hc, li có tính đa nghi và hay ghen, do vy s nghi k, ng vc làm
mm mng ca s bt hòa đư sn trong gia đình. ri, sau ba nm xa cách, khi tr v
tng Trng Sinh s mang li hnh phúc cho gia đình thì cng li là lúc ti ha p
xung cuc đi V Nng. Ch vì li nói ngây th ca bé n: “Ô hay! Ông cng là cha
tôi ? Mà ông li bit nói ch không ging nh cha tôi trc kia…”, làm cho Trng
Sinh ng vc, hiu lm v h hng. Dù V Nng có tha thit giưi bày, có ht li phân
trn đ chng hiu rõ tm lòng mình, dù h hàng làng xóm có ht lòng khuyên can và
bin h cho nàng thì Trng Sinh cng không h đm xa ti,mà ch mt mc nghi oan
cho v. Ri t ch “la um lên cho h gin”, Trng Sinh đư mng nhic, đui v đi. Phi
chng, xư hi phong kin vi ch đ nam quyn đc đoán, vi thói “trng nam khinh n”
bám cht vào huyt qun đư dung túng,cho phép ngi đàn ông đc quyn coi thng,
r rúng và đi x thô bo vi ngi ph n? Thng nh chng là th, li b chng rung
ry, gt b. Gi gìn khuôn phép, rt mc thy chung li b coi là tht tit, chu ting
nhuc nh…Nàng không hiu vì sao b đi x bt công, b mng nhic và đui đi, không
có quyn đc t bo v ngay c khi có h hàng làng xóm bênh vc và bin bch
cho.Hnh phúc gia đình, thú vui nghi gia nghi tht, nim khao khát ca c đi nàng đư tan
v, tình yêu không còn “bình ri trâm gưy, mây tnh ma tan, sen r trong ao, liu tàn
trc gió”, c ni đau kh ch chng đn hóa đá trc đây,cng không còn có th có li
đc na. Tht vng đn tt cùng, cuc hôn nhân đư không có cách nào hàn gn ni, V
Nng đành mn sông Hoàng Giang ra sch ni oan nhc, giưi b tm lòng trong
trng ca mình. Li than ca nàng nh li nguyn xin thn sông chng giám ni oan
khut và đc hnh ca nàng: “K bc mnh này duyên phn hm hiu, chng con ry b,
điu đâu bay buc, ting chu nhuc nh, thn sông có linh, xin ngài chng giám. Thip
nu đoan trang gitit, trinh bch gìn lòng, vào nc xin làm ngc M nng, xung đt
xin làm c ngu m. Nhc bng lòng chim d cá, la chng di con, di xin làm mi
cho cá tôm, trên xin làm cm cho diu qu và xin chu khp mi ngi ph nh".
-> Qua tác phm,ta thy V Nng đư nhiu ln gng gng đ vt lên s phn nhng
cuc đi nàng không thoát khi là nn nhân ca ch đ nam quyn đc đoán, chà đp và
c hip con ngi.
-> Cái cht ca V Nng thc cht là do b chng bc t - mt cái cht đy oan c. Vy
mà, Trng Sinh thy nàng t tn ch mt chút đng lòng mà không h ân hn, day dt.
Ngay c khi, đa con tr tay vào bóng chàng trên vách nói là cha, chàng hiu rõ ni oan
ca v thì cng coi là vic đư qua ri. Nh th, chuyn danh d , chuyn sinh mnh ca
ngi ph n b tùy tin đnh đot bi ngi chng, ngi đàn ông mà không có hành
lang đo lí, không đc d lun xư hi bo v, ch che. Ni oan ca V Nng đư vt
ra ngoài phm vi gia đình, là mt trong muôn vàn oan khut ca cái xư hi vùi dp thân
phn con ngi, nht là ngi ph n.Sng trong xư hi đy ry nhng oan trái, bt công,
quyn sng ca con ngi không đc đm bo, ngi ph n vi thân phn “bèo dt
mây trôi” có th gp bao nhiêu tai ha giáng xung bt kì lúc nào, vì nhng nguyên c vu
v không th tng tng. Rõ ràng, xư hi phong kin đư sinh ra bao Trng Sinh vi đ
uóc gia trng, đc đoán, là nguyên nhân sâu xa ca nhng đau kh mà ngi ph n
phi chu.
b. Ngi ph n là nn nhân ca chin tranh phi ngha:
- Không ch là nn nhân ca ch đ nam quyn đc đoán, ngi ph n còn là nn nhân
ca chin tranh phong kin. C cuc đi V Nng, ch vui thú nghi gia nghi tht vy mà
v làm v Trng Sinh, cuc sng v chng “sum hp cha tha tình chn gi,chia phôi
vì đng vic la binh”. Bui Trng Sinh ra đi, m già bn rn, v tr đng bng mang
d cha cha khuyn luyn s th ri s ra sao đư khin mi ngi có mt đó đu phi
a hai hàm l: “Chàng đi chuyn này, thip chng dám mong đc đeo n hu, mc áo
gm tr v quê c,ch xin ngày v mang theo đc hai ch bình yên, th là đ ri. Ch e
vic quân khó liu, th gic khôn lng. Gic cung còn ln lút, quân triu còn gian
lao,ri th ch tre cha có, mà mùa da chín quá kì, khin thip ôm ni quan hoài,m già
trin miên lo lng.”
- Nhng câu vn bin ngu, sóng đôi nh trái tim ngi v tr php phng lo s cho
ngi chng phi đi lính thú. Chin tranh xa cách, m già cng vì thng nh con mà
sinh bnh ri qua đi. Con th đc sinh ra không bit mt cha, v tr nh chng ch còn
bit tr vào bóng mình trên vách, bo là cha ca bé…Chính chin tranh làm cho gia đình
li tán, v chng xa cách dn đn hiu lm. Cng chính cái mi nghi ng không th g ra
y ca Trng Sinh đư tr thành nguyên nhân gây bt hnh cho cuc đi V Nng. Nu
không có chin tranh, Trng Sinh không b bt đi lính,thì đâu bé n không chu nhn
cha, thì đâu V Nng phi chu ni oan tày tri dn đn cái cht thng tâm. Rõ ràng,
chin tranh phong kin đư gây ra cnh sinh li và cng góp phn dn đn cnh t bit, làm
tan nát bao nhiêu gia đình.
=> Có th nói,sng trong xư hi phong kin bt công, V Nng cng nh bao ngi ph
n khác – ngi con gái bình dân trong “Bánh trôi nc”, Thúy Kiu, m Tiên trong
“Truyn Kiu” đu phi sng long đong, trôi dt, phi tìm đn cái cht gii ni oan c,
phi thoát khi cuc đi đy kh đau chn nhân gian. i thi hào Nguyn Du đư khái
quát v cuc đi, thân phn ngi ph n bng ting kêu đy ai oán:
“ au đn thay phn đàn bà
Li rng bc mnh cng là li chung”.
c. Tm lòng nhân đo ca Nguyn D:
- Vit v cuc đi và s phn bi thm ca V Nng, ca ngi ph n trong xư hi
phong kin, tác gi Nguyn D đư t cáo, lên án xư hi bt công, vô nhân đo,chà đp lên
quyn sng ca con ngi. ây cng là ting kêu thng đy nc mt, là s xót xa
thng cm ca tác gi trc ni oan khiên mà ngi ph n phi gánh chu.
III. Kt bài:
Qua “Chuyn ngi con gái Nam Xng”, ta xót xa thng cm cho ngi ph n bt
hnh trong xư hi xa bao nhiêu, ta càng cm gin cái xư hi thi nát, bt công đư đy
ngi ph n vào vòng oan trái by nhiêu. c tác phm, ta li càng thêm nâng niu, trân
trng cái tài, cái tâm ca ngi con huyn Thanh Min, Hi Dng dành cho nhng thân
phn bt bèo trong xư hi phong kin đng thi.