SKKN MỘT VÀI BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CÔNG TÁC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC

SKKN MỘT VÀI BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CÔNG TÁC GIÁO DỤC
ĐẠO ĐỨC HỌC SINH TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC
I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI :
-Từ xa xưa cha ông ta rất coi trọng về đạo đức, các qui định chuẩn mực.
Bất cứ việc gì cũng có trên, có dưới, có tôn tri, trật tự. Trong giáo dục đạo
đức luôn được đặt lên hàng đầu: “Tiên học lễ hậu học văn". Hồ Chủ Tich
đã dạy: ”Dạy cũng như học phải chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo
đức cách mạng, là cái gốc quan trọng, nếu không có đạo đức cách mạng
thì tài cũng vô dụng”. Do đó trong nhà trường giáo dục đạo đức là một
công tác rất quan trọng nhằm đạt mục tiêu giáo dục tiểu học là: ”Hình
thành cho học sinh những cơ sở ban đầu sự phát triển đúng đắn và lâu
dài, về tình cảm, trí tuệ, và các kĩ năng cơ bản để học tiếp trung học hoặc
đi vào cuộc sống lao động”.
-Như chúng ta biết, nhiệm vụ của nhà trường là giáo dục cho học
sinh ở hai mặt chính: Đức dục và Trí dục. Đức dục và Trí dục phải được
tiến hành song song và đồng bộ.
-Giáo dục Đức dục là việc giáo dục cho học sinh nhân cách sống,
biết yêu quê hương, đất nước, con người, biết cách cư xử lễ phép với mọi
người xung quanh, sống và làm việc theo pháp luật, hiểu và tôn trọng tập
tục truyền thống của cha ông, biết điều hay lẽ phải tránh những thói hư tật
xấu, biết thương yêu giúp đỡ người kém may mắn hơn
-Theo đà phát triển đi lên của xã hội, đạo đức của học sinh cũng có
1
nhiều thay đổi. Theo nhận định chung thì đạo đức của thanh thiếu niên
đặc biệt là ở học sinh sa sút rất nhiều. Chúng ta vẫn thấy học sinh nói tục
chửi thề, có em hỗn láo với cha mẹ, thầy cô, đánh nhau, trốn học … Đạo
đức học sinh ngày càng đi xuống bởi nhiều lý do, nguyên nhân chủ yếu là
do cơ chế kinh tế thị trường làm cho mọi người trong xã hội bận rộn
nhiều với công việc, với những toan tính để làm giàu mà lãng quên đi một
việc hết sức quan trọng là gần gũi giáo dục nhân cách cho con cái trong
gia đình. Mặt khác có lẽ do chúng ta chưa tìm ra những biện pháp tốt có

hiệu quả trong việc giáo dục các chuẩn mực đạo đức cho học sinh khi xã
hội ngày càng phát triển và thay đổi như hiện nay. Do đó một nhiệm vụ
hết sức quan trọng đặt ra cho nhà trường là: song song với việc giáo dục
Trí dục phải nghiên cứu, tìm hiểu thực tế đối tượng để tìm ra những biện
pháp tốt nhất, những kinh nghiệm giáo dục có hiệu quả để phổ biến rộng
rãi mọi nơi để cùng nhau giáo dục lớp trẻ trở thành những người tốt, có
ích cho xã hội .
-Ngoài ra phong trào Đội là phong trào thu hút nhiều học sinh nhất,
ở đây học sinh được rèn luyện, vui chơi trong một tập thể đầy tình thương
của bè bạn thầy cô. Hoạt động Đội là hoạt động phong phú với nhiều hình
thức, mang tính trực quan sinh động phù hợp và thu hút học sinh. Do đó
các hoạt động Đội mang tính giáo dục cao và đầy hiệu quả trong việc
hình thành và phát triển nhân cách học sinh.
-Vai trò giáo dục đạo đức học sinh còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu
tố như gia đình và xã hội. Nhưng không phải trường nào cũng có sự phối
kết hợp nhịp nhàng 3 yếu tố: Gia đình, nhà trường và xã hội. Đặc biệt
2
hiện nay Đảng và nước đang trong thời kì thực hiện việc xã hội hóa giáo
dục. Làm thế nào để chúng ta nâng cao chất lượng giáo dục từ việc phối
hợp đồng bộ các môi trường này.
-Hiện nay trong công cuộc đổi mới đất nước, việc Đảng và Nhà Nước
luôn quan tâm hàng đầu là đổi mới giáo dục. Đảng ta đã nhận định giáo
dục là quốc sách, là nền tảng của xã hội. Một đất nước muốn phát triển về
lâu dài thì việc đầu tư vào giáo dục là việc nên làm.
II/ MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI :
- Nhằm đánh giá lại việc giáo dục đạo đức ở các trường tiểu học trong
những năm qua có những ưu, khuyết như thế nào về mục tiêu, nội dung,
phương pháp, cách đánh giá.
- Tìm ra những nguyên nhân tại sao việc giáo dục đạo đức ở các trường
tiểu học hiện nay chưa đáp ứng được sự mong muốn của xã hội.

- Đánh giá lại kết quả của việc nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học
sinh trong những năm gần đây. Việc phối kết hợp các môi trường giáo
dục trong và ngoài nhà trường có ảnh hưởng như thế nào đến việc nâng
cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh.
- Đưa ra một số giải pháp trong việc quản lý nâng cao chất lượng giáo
dục đạo đức học sinh. Đổi mới phương pháp giáo dục đạo đức hiện nay
nhằm nâng cao chất lượng việc giáo dục đạo đức học sinh hơn nữa.
V/ NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI :
3
+ Có nên chăng một số em học sinh học lực giỏi và thông minh nhưng lại
vô kỉ luật luôn vi phạm những nội qui nhà trường, đánh nhau, chửi tục…
và cuối cùng bỏ học vì quá ham chơi. Tham gia cùng đối tượng xấu phá
làng, phá xóm.
+ Và tại sao hiện nay tình trạng đạo đức học sinh đang xuống cấp trầm
trọng. Như không biết chào hỏi thầy cô, nói tục, đánh nhau, trộm cắp,
không vâng lời bố mẹ thầy cô. Một số không nhỏ học sinh lười biếng học
bài, trốn học đi chơi, say mê trò chơi điện tử… Và rồi số phận những em
đó sẽ đi vào con đường phạm pháp, bị tù tội. Hoặc là vô công rồi nghề,
tương lai đói nghèo, lạc hậu. vv…Và những khuyết điểm trên của học
sinh trên chúng ta có thể khắc phục được hay không? Nhiệm vụ của đề tài
này là đi giải quyết vấn đề đó!.
+ Nguyên nhân :
-Học sinh vi phạm đạo đức là do học sinh chưa được giáo dục đến nơi
đến chốn. Người ta nói :”Nhân chi sơ, tính bổn thiện” Bước chân chào
đời học sinh như tờ giấy trắng. Theo dòng thời gian trên tờ giấy trắng đó
là những hoa văn kiến thức khoa học, là những kinh nghiệm sống, là
những lời hay, ý đẹp hay là những vết đen nham nhở của thói hư tật xấu
tất cả đều do chúng ta: Phụ huynh, thầy cô giáo và những người làm công
tác giáo dục vẽ nên.
-Trong nhà trường hiện nay một số trường mãi lo cung cấp kiến thức cho

học sinh mà quên hẳn việc giáo dục đạo đức cho học sinh. Nhiều nghịch
lý đã diễn ra như học sinh không rành tiếng Việt mà lại biết hai, ba ngoại
4
ngữ. Phong tục, tập quán tốt đẹp người Việt không gìn giữ mà lại chạy
theo cách sống thực dụng phương Tây. Phụ huynh chưa quan tâm, coi
trọng đến việc giáo dục đức giáo dục đạo đức cho con em mình, chỉ biết
cuộc sống hiện tại, chỉ biết lo cho bản thân mình.
-Khi nước ta áp dụng nền kinh tế thị trường thì xã hội phần nào bị đồng
tiền chi phối, gần như tất cả mọi người đều chạy theo đồng tiền. Nhiều
giáo viên vì đồng tiền mà bán rẻ nhân cách của mình. Từ đó vị trí người
thầy trong xã hội bị giảm đi. Khi mà ở nhà trường, ai có tiền thì mua được
tất cả từ điểm thi, vị trí ngồi, trường tốt vv… thì ở học sinh cũng hình
thành những hành vi, suy nghĩ xấu.
-Ở các trường tiểu học vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa không có đầy
đủ cơ sơ,û vật chất, để tổ chức các phong trào giáo dục đạo đức cho học
sinh. Học sinh còn thiếu những hoạt động có tính tập thể, cộng đồng và
sự va chạm, làm quen dần với môi trường cuộc sống hàng ngày cần thiết
để có thể phát triển, rèn luyện tư cách đạo đức trong mỗi bản thân mình.
Giáo viên chưa có kinh nghiệm để nâng cao việc giáo dục đạo đức cho
học sinh. Chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã
hội để nâng cao khả năng giáo dục đạo đức cho học sinh.
+ Hướng giải quyết :
Muốn nâng cao chất lượng đạo đức ở học sinh tiểu học thì nhiệm vụ của
đề tài này là :
- Đưa ra phương pháp quản lý công tác giáo dục đạo đức học sinh có hiệu
5
quả.
- Nghiên cứu các phương pháp giảng dạy trên lớp của giáo viên
chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng đạo đức của học sinh.
- Cải tiến các công tác hoạt động phong trào của liên đội trong

trường. Cách thức phối hợp với các tổ chức đoàn, đội … ở địa
phương, huyện , tỉnh tạo nhiều sân chơi cho học sinh va chạm, làm
quen với cuộc sống. Hình thành và phát triển nhân cách.
- Phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội để nâng cao
khả năng giáo dục đạo đức cho học sinh. Cung cấp kiến thức,
phương pháp cho phụ huynh nhằm rèn luyện, giáo dục đạo đức của
con em mình.
C. NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI.
I/ Cơ Sở Lý Luận :
+ Các khái niệm:
Đạo đức: Là phép tắc về quan hệ giữa con người với con người, giữa cá
nhân với tập thể. Là những chuẩn mực hành vi đạo đức của con người.
Giáo dục đạo đức: Là những tác động có hệ thống để con người có phẩm
chất tốt đẹp, biết những phép tắc về quan hệ giữa con người với con
người, giữa cá nhân với tập thể.
Giáo dục đạo đức học sinh: Là những tác động có hệ thống của những
6
người làm công tác giáo dục lên đối tượng là học sinh để học sinh có
phẩm chất tốt đẹp, biết những phép tắc về quan hệ giữa con người với con
người, giữa cá nhân với tập thể. Trở thành người công dân có ích cho đất
nước. Là cung cấp cho học sinh những chuẩn mực hành vi đạo đức, cũng
như rèn luyện các em nên người.
Quản lý công tác giáo dục đạo đức học sinh: Là tổ chức, điều khiển
hoạt động giáo dục đạo đức học sinh trong đơn vị mình quản lý, cụ thể là
nhà trường tiểu học.
+ Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh tiểu học :
Ở lứa tuổi học sinh tiểu học tâm sinh lý học sinh bắt đầu hình thành và
phát triển. Học sinh rất hiếu động, hay bắt chước, dễ thích nghi với môi
trường sinh hoạt. Học sinh thường bắt chước những hành vi của người
lớn. Nên trong việc hình thành nhân cách đạo đức học sinh phụ thuộc rất

nhiều vào người lớn. Chúng ta thường thấy ở trẻ nhỏ xuất hiện nhữõng
hành vi xấu mà chúng ta không dạy cho chúng (Nói tục, chửi thề). Tất cả
do học sinh tình cờ nghe được từ người lớn xung quanh vàø bắt chước
theo. Ở trường học đối với học sinh tất cả những gì thầy cô dạy, những
hành vi của thầy cô học sinh đều cho là đúng nhất. Đối với chúng thầy cô
luôn là thần tượng, là pháp lý. Ngoài ra ở trường học sinh được sống
trong môi trường tập thể, sự va chạm giữa cộng đồng cùng trang lứa cũng
là một cách hình thành đạo đức ở các em. Do đó nhà trường là nơi giáo
dục đạo đức học sinh tốt nhất. Mà muốn có được những thân tre mọc
thẳng để làm rường cột nước nhà ngay từ bây giờ chúng ta phải biết uốn
nắn những búp măng. Vì ở lứa tuổi nhỏ chúng ta không rèn luyện các
7
hành vi đạo đức cho học sinh thì sau này lớn lên khi những thói hư tật xấu
đã nhiễm vào học sinh thì chúng ta không thể uốn nắn các em được nữa
và sản phẩm chúng ta làm ra lại là sản phẩm hỏng. Đây là điều mà ngành
giáo dục không bao giờ cho phép.
+ Những vấn đề lý luận khác:
-Chủ tịch Hồ Chí Minh có nói:”Hiền dữ phải đâu là tính sẵn, phần
nhiều do giáo dục mà nên”. Qua đó ta thấy vai trò, nhiệm vụ của ngành
giáo dục nói riêng và của xã hội nói chung đối với công tác giáo dục đạo
đức học sinh là then chốt. Bản tính mỗi cá nhân không phải là cái có sẵn
mà là do giáo dục. Giáo dục rèn luyện cho học sinh những hành vi nhỏ
nhất như: đi, đứng, nói năng, sinh hoạt, giao tiếp… Đến những yêu cầu
lớn lao như: lý tưởng, lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội…
-Việc giáo dục đạo đức học sinh là một quá trình lâu dài, liên tục, có rất
nhiều phương pháp, trong nhiều môi trường khác nhau. Trong quá trình
sống học sinh bị tác độïng nhiều từ môi trường sống, từ các cộng đồng,
tập thể, bạn bè, người thân mà các em tiếp xúc. Ngoài ra học sinh còn bị
ảnh hưởng bởi tác động tự phát mà trẻ bắt gặp hết sức đa dạng ở ngoài
đời như phim ảnh, ti vi, băng đĩa, internet vv…

-Gia đình là tế bào xã hội, là nơi mỗi cá nhân ra đời, lớn lên và hình thành
nhân cách. Gia đình là một môi trường giáo dục đạo đức tốt nhất cho học
sinh. Cha ông ta nói “Cha nào, con đó”. Khả năng giáo dục của gia đình
là rất lớn, đứa trẻ ra đời nhận sự giáo dục đầu tiên từ gia đình. Từ những
câu hát ru của mẹ khi còn nằm trên nôi đến sự dạy dỗ của bố mẹ đến khi
8
trưởng thành. Trẻ không những bị tác độïng của người lớn mà còn tác
động ngược lại bố mẹ và các thành viên trong gia đình. Khả năng hình
thành nhân cách ở học sinh chủ yếu thông qua các hoạt động giao lưu, tập
thể và nhóm, trong sự tiếp xúc hàng ngày của học sinh đối với môi trường
xung quanh.
-Học sinh đạo đức tốt hay xấu đều do tác động của hệ thống giáo dục. Do
đó nhà trường, các tổ chức ở địa phương, gia đình là môi trường tốt nhất
giáo dục đạo đức học sinh. Vậy chúng ta phải biết kết hợp hài hòa ba môi
trường giáo dục này nhằm phát huy tốt nhất khả năng giáo dục toàn diện.
Bản chất của việc kết hợp 3 môi trường này là tạo ra một môi trường và
điều kiện thích hợp đểû giáo dục đúng đắn, mà trong đó tất cả các mối
quan hệ ở các lĩnh vực của đời sống xã hội đều mang tính chất chuẩn
mực. Điều đó không những hình thành nhân cách ởû học sinh mà tạo ra
điều kiện vật chất, tinh thần thuận lợi cho việc giáo dục của nhà trường và
gia đình.
-Nhiệm vụ giáo dục của chúng ta hiện nay là giáo dục giáo dục cho học
sinh phát triển toàn diện về: “Đức, Trí, The,Å Mỹ”, hình thành các kỹ
năng, kỹ xảo nhằm giúp học sinh dễ hòa đồng với cuộc sống sau này. Và
đặc biệt là giáo dục đạo đức cho học sinh là điều tối quan trọng. Đây là
khả năng giúp học sinh có nhân cách tốt, có những phẩm chất tốt đẹp và
có khả năng làm chủ mình trong cuộc sống hàng ngày. Không làm hại
đến người khác, không gây ảnh hưởng xấu cho xã hội.
II/ Quá trình thực hiện các biện pháp quản lý GDĐĐ (giáo dục đạo
9

đức).
1. Công tác quản lý GDĐĐ học sinh trong nhà trường.
1.1Ban giám hiệu (BGH) quản lýGDĐĐ qua công tác chủ nhiệm của
giáo viên.
Giáo viên chủ nhiệm (GVCN) là người trực tiếp nắm rõ đặc điểm tâm
sinh lý trẻ. Là người hiểu rõ trẻ hơn ai hết như câu hát “Mẹ của em ở
trường là cô giáo mến yêu”. Việc hình thành nhân cách và những hành vi
tốt, xấu của học sinh đều phụ thuộc vào quá trình giáo dục của
GVCNù. Như học sinh đánh nhau, trốn học, không học bài, làm bài,
nghịch ngợm vv…GVCN đều nắêm rất rõ.
Do đó ngay từ đầu năm học BGH yêu cầu GVCN phải thường xuyên chú
ý đến hành vi của từng học sinh. Qua công việc hàng ngày của GVCN
như kiểm tra việc học, thực hiện nội qui trường, lớp của học sinh GVCN
sẽ biết đánh giá về mặt đạo đức của từng học sinh. Từ đó kịp thời uốn nắn
sửa chữa khi học sinh có thái độ, hành vi đạo đức không tốt. VD: Khi có
một học sinh đi học trễ, hay không thuộc bài thì giáo viên chủ nhiệm là
người biết rõ trước nhất và phải kịp thời có biện pháp giáo dục (nhắc
nhở…) để các em thay đổi ý thức, hành vi của mình là không đi học trể
nữa.
Đặc biệt công tác chủ nhiệm là khâu quan trọng nhất trong việc GDĐĐ
cho học sinh. Ngay từ đầu năm học BGH yêu cầu GVCN phải tìm hiểu
được hoàn cảnh, cá tính của từng học sinh, có sổ kế hoạch, sổ chủ nhiệm
để theo dõi và phổ biến nhiệm vụ của người học sinh, nội qui của trường,
10
của lớp, của đội đến từng học sinh để học sinh thực hiện tốt. Lấy đó làm
khuôn mẫu, chuẩn mực chung để đánh giá đạo đức học sinh hàng ngày.
Hàng tuần, hàng tháng BGH tiến hành kiểm tra công tác chủ nhiệm, kiểm
tra hồ sơ của GVCN về theo dõi hạnh kiểm học sinh. Yêu cầu giáo viên
chủ nhiệm phải có sổ theo dõi học sinh cá biệt, trong đó có biện pháp giáo
dục đã sử dụng. Nếu hồ sơ không đẩy đủ, không cập nhật được các mục

theo dõi sẽ bị nhắc nhở, hoặc cảnh cáo.
Đối với học sinh có những hành vi vi phạm nghiêm trọng, hoặc giáo dục
nhiều lần tại lớp không có hiệu quả thì BGH yêu cầu GVCN phải mời em
đó lên văn phòng để TPT đội và BGH kết hợp giáo dục.
Để GVCN chú ý hơn về đạo đức học sinh BGH gắn liền trách nhiệm của
GVCN với từng hành vi đạo đức của học sinh. VD: Nếu trong tuần, tháng
có học sinh của GVCN nào vi phạm đạo đức nghiêm trọng thì GVCN sẽ
bị trừ điểm trong thi đua.
1.2BGH quản lý việc GDĐĐ cho học sinh qua các môn học.
Như ta đã biết một trong những chức năng của quá trình dạy học là truyền
thụ tri thức và hình thành phẩm chất đạo đức cần thiết cho học sinh, bất
cứ một bài học nào ở trường phổ thông cũng có tính giáo dục sâu sắc, sự
hiệu quả của mỗi giờ dạy còn phụ thuộc vào cách truyền thụ của giáo
viên. Và để GVCN làm tốt việc này BGH đã quan tâm theo dõi việc thực
hiện giảng dạy các bộï môn của giáo viên như sau:
a. Đối với môn Đạo đức
11
Chương trình môn Đạo đức được xem là một phương tiện quan trọng để
thực hiện nhiệm vụ giáo dục tư tưởng, tình cảm, pháp luật cho học sinh
một cách trực tiếp, hoàn chỉnh và sâu sắc. BGH yêu cầu giáo viên khi dạy
môn Đạo đức là làm cho những tri thức đạo đức, những chuẩn mực về
hành vi đạo đức có trong bài học được thấm sâu, bền vữõng, trở thành kĩ
năng sống, thói quen hàng ngày của mỗi học sinh. Muốn vậy giáo viên
phải có phương pháp dạy thích hợp với bộ môn, phải chú tâm đi sâu tìm
hiểu đặc trưng bộ môn. Ở đây đòi hỏi khả năng tự học của giáo viên rất
lớn. Để giáo viên làm tốt việc này BGH luôn kiểm tra việc tự bồi dưỡng
kiến thucư của giáo viên thông qua kiểm tra giờ dạy trên lớp, thông qua
việc học bồi dưỡng thường xuyên chu kì III, hàng tháng, hàng tuần kiểm
tra vở tự học của giáo viên. Tổ chức tốt việc học bồi dưỡng thường xuyên
ngay tại trường.

BGH yêu cầu giáo viên dạy môn Đạo đức đúng theo lịch báo giảng, dạy
nghiêm túc không qua loa, không xem nhẹ môn này. Một số GVCN
trường không chú tâm đến môn đạo đức, lên lớp chỉ chú trọng dạy hai
môn Toán và Tiếng việt. BGH luôn quán triệt đến từøng giáo viên trong
việc thực hiện giảng dạy môn Đạo đức. BGH tổ chức mở chuyên đề cho
các khối về môn Đạo đức để tất cả giáo viên nắm bắt. Đưa ra các phương
pháp dạy học theo hướng tích cực nhằêm gây hứng thú cho học sinh như
thảo luận nhóm, đóng kịch, phỏng vấn vv… và lên kế hoạch dự giờ các
giáo viên. Kiểm tra tập của học sinh để xem GVCN có dạy môn Đạo đức
đúng theo lịch báo giảng không.
b. Đối với các môn khác
12
Các môn học khác như Tiếng việt, Tự nhiên xã hội, An toàn giao thông
vv…đều có tri thức giáo dục trong từng bài học. Do đó nhiệm vụ của giáo
viên phải làm sao cung cấp những tri thức về các hành vi đạo đức này cho
các em. VD: Ơû môn Tiếng việt giáo dục cho học sinh lòng yêu quê
hương, yêu đất nước, con người thông qua từng nội dung môn học. Môn
Lịch sử cần giáo dục cho học sinh về truyềøn thống hào hùng của dân
tộc, biết ơn Đảng, Bác Hồ. Giáo dục học sinh tinh thần đấu tranh anh
dũng, bất khuất của nhân dân ta.
Trong việc dạy các bộ môn BGH yêu cầu giáo viên ngoài việc cung cấp
kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo thì việc giáo dục tư tưởng, thái độ, tình cảm cho
học sinh là rất quan trọng. BGH đánh giá giờ dạy của giáo viên đạt hay
không đều phụ thuộc vào yếu tố này. Nếu giáo viên nào không có bước
giáo dục học sinh trong bài dạy thì tiết học đó không được đánh giá cao,
chắc chắn không đạt tiết dạy giỏi.
1.3BGH quản lý công tác GDĐĐ cho học sinh qua hoạt động đội TNTP.
Phong trào Đội là phong trào thu hút nhiều học sinh nhất, ở đây học sinh
được rèn luyện, vui chơi trong một tập thể đầy tình thương của bè bạn
thầy cô. Hoạt động Đội là hoạt động phong trào, phong phú và nhiều hình

thức, mang tính trực quan sinh động phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu
học và có sức thu hút học sinh. Do đó Tổng phụ trách (TPT) với các hoạt
động Đội luôn mang tính giáo dục cao và đầy hiệu quả. Để vận dụng
công tác đội và vai trò TPT đội trong việc GDĐĐ cho học sinh BGH đã
thực hiện các biện pháp quản lý như sau:
13
a. BGH tạo điều kiện tốt cho TPT hoạt động:
Hiện nay một số trường BGH chưa coi trọng công tác đội và vai trò TPT
đội trong việc giáo dục đạo đức học sinh cũng như tổ chức các hoạt động
cho nhà trường. Thường thường những giáo viên nào yếu kém chuyên
môn, thiếu bằng cấp không có khả năng dạy học thì BGH đưa qua làm
công tác đội, để ngồi chơi xơi nước và cuối cùng là phong trào trường đó
không có. Nhiều TPT đội không có năng khiếu tổ chức, sinh hoạt, hoặc
tuổi trên 50 cũng gặp nhiều khó khăn trong công tác phong trào. Rất
nhiều hiệu trưởng không biết công việc của TPT đội là làm gì nên không
có khả năng kiểm tra, đôn đốc hoạt động đội cho tốt thêm. Ở trường nhiều
TPT đội luôn bị hiệu trưởng sai làm các công việc khác như: bảo vệ, văn
thư, dạy thay…Vậy muốn hoạt động phong trào đi lên, việc GDĐĐ nhà
trường có hiệu quả, công việc của BGH là:
-BGH phải tìm được một TPT giỏi có khả năng tổ chức các hoạt động
phong trào cho nhà trường, giỏi về chuyên môn đội, nhiệt tình công tác.
-BGH phải luôn tạo điều kiện tốt cho TPT công tác như: lên kế hoạch thu
quĩ đội đầu năm học, phân công lịch dạy sao có thời gian cho đội tổ chức
sinh hoạt. VD: Hàng tuần phân công một tiết sinh hoạt sao cho đội sinh
hoạt, mỗi ngày có 15 phút đầu giờ cho đội viên tự kiểm tra bài lẫn
nhau…
-Yêu cầu tất cả giáo viên phải phối hợp tốt với TPT đội để phát độâng các
phong trào thi đua trong nhà trường. Các phong trào đội đề ra lớp phải
thực hiện nghiêm túc, có đánh giá thi đua đối với giáo viên trong các
14

công tác này. VD: TPT tổ chức thi cắm hoa cho các lớp trong dịp 20/11.
nếu lớp nào không tham gia phong trào thì lớp không được lớp tiên tiến,
giáo viên bị trừ điểm thi đua.
-BGH chuẩn bị cơ sở vật chất như hệ thống phát thanh, phòng truyền
thống đội để TPT làm tốt công tác của mình.
-BGH đã tạo điều kiện cho TPT đội đi tập huấn công tác đội đầu năm để
TPT nâng cao nghiệp vụ chuyên môn, yêu cầu TPT học hỏi kinh nghiệm
tổ chức phong trào những trường bạn về áp dụng cho liên đội mình.
b. BGH kiểm tra thường xuyên công tác đội.
Ngoài ra muốn quản lý công tác đội tốt BGH cần phải tìm hiểu để biết về
công việc của TPT, về tổ chức đội, từ đó mới có biện pháp chỉ đạo, hộ trợ
cho phong trào đội. BGH thường xuyên phối hợp với hội động đội, thông
qua kế hoạch hoạt động đội cấp Huyện, hàng tháng, quí, năm để đánh giá
hoạt động đội trong nhà trường. Kiểm tra kế hoạch hoạt động năm, kế
hoạch tháng của liên đội, các phong trào đã tổ chức và tính hiệu quả của
nó. Kiểm tra các báo cáo gởi lên cấp trên có trung thực không cũng như
việc họp giao ban hàng tháng của TPT ở hội đồng đội.
BGH yêu cầu TPT đội phải mở các lớp bồi dưỡng đội cho đội viên và nhi
đồng trưởng thành, cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản của
đội. VD: như ý nghĩa cờ đội cờ tổ quốc, ý nghĩa chào tay, ý nghĩa khăn
quàng đỏ. Học sinh nắêm bắt các ngày lễ lớn và hiểu rõ ý nghĩa các ngày
lễ này. Và BGH kiểm tra thường xuyên bằng cách hỏi học sinh bất kì của
các lớp về kiến thức đội để xem TPT truyền đạt cho các em tốt hay
15
không? BGH hiệu giám sát chặt chẽ việc công nhận các chuyên hiệu của
đội đặc biệt các chuyên hiệu có nội dung giáo dục sâu sắc. VD: Chuyên
hiệu Nhà sử học nhỏ tuổi, chuyên hiệu An toàn giao thông, chuyên hiệu
Chăm học…
c. BGH theo dõi tốt công tác trực chấm của sao đỏ.
Việc kiểm tra các nội qui của nhà trường các hoạt động đội phụ thuộc

nhiều vào đội sao đỏ. Chỉ có đội sao đỏ mới theo dõi hết được các hoạt
động của các lớp.
BGH yêu cầu tổng phụ trách quán triệt đội ngũ sao đỏ làm công tác theo
dõi, chấm thi đua thật chính xác để tránh thắc mắc gây ồn ào trong giờ
chào cờ, tránh các hành vi ganh đua không lành mạnh. Các nội qui của
nhà trường đội sao đỏ kiểm tra chặt chẽ để chấm điểm thi đua và đọc
trước cờ hàng tuần. Đội ngũ sao đỏ phải là những em gương mẫu, có đạo
đức tốt. Học lực khá để khi công tác trực chấm không ảnh hưởng đến chất
lượng học tập.
d. BGH chỉ đạo TPT đội tổ chức tốt “Hòm thư giúp bạn”.
Để phát hiện những hành vi đạo đức chưa tốt của học sinh để kịp thời uốn
nắn, điều chỉnh chúng ta phải dựa vào sự quan sát của học sinh, chỉ có
bạn bè cùng lớp, cùng xóm với nhau thì các em mới có điều kiện quan
sát, nắm bắt các hành vi của bạn mình. Ngoài ra có nhiều học sinh khi
phát hiện những bạn chưa tốt, có hành vi xấu nhưng các em không dám
nói với thầy cô để giáo dục bạn vì nhiều nguyên nhân. Cho nên BGH thực
hiện việc đặt một “Hòm thư giúp bạn” Yêu cầu học sinh phát hiện những
16
hành vi, vi phạm kỷ luật của các bạn ở nhà cũng như ở trường, những
hoàn cảnh khó khăn cần giúp đỡ của các bạn mà các em thấy, báo lại cho
thầy cô thông qua việc viết thư bỏû vào thùng…Hàng tuần TPT tổng hợp
các thư và đọc trước cờ những “Thư giúp bạn“ hay, phản ánh kịp thời
hành vi xấu của các bạn. VD: Những thư như sau:”Thưa thầy ở lớp em
có bạn N luôn ăn cắp đồ của hàng xóm chúng em nói hoài mà bạn không
nghe, nhờ thầy nói bạn ấy dùm. Hoặc” lớp em có bạn H mỗi lần đi học
luôn đòi mẹ cho 5000đ thì mới chịu đi”. Và TPT có biện pháp xử lý kịp
thời những thông tin đó.
g. BGH chỉ đạo TPT đội tổ chức tốt việc “Phát thanh măng non”.
-Phát thanh măng non là thông qua hệ thống loa đài, truyền đạt đến người
nghe những nội dung cần thông báo. Nó có tác dụng cung cấp cho người

nghe nghững kiến thức mới, giải thích, truyên truyền những nội dụng mà
người phát muốn tác động đến người nghe. Ngoài ra phát thanh còn mang
tính giải trí, và giáo dục cao đối với học sinh.
-Phát thanh Măng Non là một phong trào của đội mà hội đồng đội các cấp
đã đưa ra từ nhiều năm nay. Nhưng việc các trường có thực hiện, và thực
hiện nó có hiệu quả hay không là việc chúng ta cần phải xem xét lại. Các
trường còn bỏ ngỏ, không thực hiện, thậm chí đến việc mở nhạc cho các
em nghe 5 – 10 phút mỗi ngày cũng không làm được. Thì làm sao giáo
dục đạo đức cho học sinh được.
-Phát thanh măng non là một phong trào mang tính tuyên truyền, giáo dục
cao. Nó tác động rất sâu sắc đến tất cả các thành viên trong nhà trường.
17
Trong mỗi phong trào nếu chúng ta biết lợi dụng phát thanh để tuyên
truyền thì phong trào đó sẽ có hiệu quả hơn. Như chúng ta thấy ở các
nước ngoài các nhà làm chính trị luôn có những phương tiện truyền thông
riêng của mình (như truyền hình, tòa báo vv ) nhằm tuyên truyền đến
dân chúng, quan điểm, đường lối của mình.
-Chúng ta hay tự than trách tại sao học sinh chúng ta chỉ thuộïc và hay hát
những bài hát người lớn? Vì thật ra các em có được nghe những bài hát
thiếu nhi đâu? Những baì hát của người lớn có lời yêu đương nhảm nhí
thì lúc nào các em cũng đuợc nghe. Nếu như ngày nào ở trường chúng ta
cũng cho các em nghe những bản nhạc thiếu nhi, thì thử hỏi các em có
thuộc, và hát những bài hát thiếu nhi đó không? Nếu những hành vi xấu
của học sinh thường hay mắc phải, mà được nhắc nhở hàng ngày trên loa
đài của nhà trường thì hành vi xấu đó có giảm đi không? Câu trả lời chắc
chắn chúng ta ai cũng biết.
-Trường nào làm tốt việc Phát thanh măng non thì ở trường đó các phong
trào diễn ra sôi nỗi hơn, các tệ nạn ít xảy ra, và công tác giáo dục sẽ đạt
được hiệu quả cao. Do đó ngay từ đầu năm sau khi đội ổn định tổ chức
BGH đã thực hiện như sau:

+Đề nghị TPT đội nhanh chóng thành lập đội phát thanh măng non của
nhà trường và thực hiện phát thanh mỗi tuần một lần.
+Về cơ sở vật chất:
-BGH nhận thấy một trường học mà không có hệ thống loa đài thì không
thể nào làm tốt công tác giáo dục được, vì không thể làm tốt công tác
18
tuyên truyền. Để thực hiện chương trình phát thanh măng non BGH tạo
điều kiện cho TPT và liên đội về cơ sở vật chất như sau:
-Nhà trường sửa hệ thống điện lưới, tu bổù dàn âm thanh (Dàn âm thanh
ở đây chỉ cần một âm ly, một loa sắt và một micro), một máy đĩa, một
phòng phát (có thể là phòng truyền thống hoặc một góc phòng nào đó để
đặt dàn âm thanh). Để TPT lúc nào cũng có thể hoạt động.
-BGH đặt mua báo Khăn quàng đỏ, Nhi đồng, Khám phá…để phục vụ
cho công tác đội và cho việc Phát thanh măng non.
+Về nội dung BGH yêu cầu TPT tổ chức cho học sinh phát thanh những
mục có tính giáo dục cao như sau:
- Điểm tin tuần qua : Đây là bản tin tóm tắc hoạt động trong nhà trường
qua một tuần. Phần này đội phát thanh lấy thông tin từ các buổi chào cờ
mà thầy Tổng phụ trách, và Ban giám hiệu thông báo.
- Bông hoa tỏa sáng : Đây là phần viết về một bạn có thành tích xuất sắc,
có nhiều cố gắng trong học tập và hoạt động phong trào. Hoặït có thành
tích nổi bật. Hay là một việc làm đạt hiệu quả của nhà trường.
- Những vết mực đen : Đây là phần nói về một số cá nhân chưa tốt, vi
phạm các nội qui nhà trường. Hoặc một phong trào nào đó của nhà trường
còn yếu kém.
- Bạn đã đọc chưa : Đây là phần đọc những bài viết hay bổ ích trong
sách, báo cho đội viên nghe. Chú ý nên hướng học sinh đọc các bài trong
19
báo Nhi đồng, Khăn quàng đỏ, Thiếu niên vv Vì số lượng các em có
điều kiện đọc báo rất ít.

- Những ngày lễ lớn : Đây là phần tuyên truyền về ý nghiã của các ngày
lễ lớn trong năm. Phần này TPT, hoặc các em sưu tầm trong các báo.
- Tuyên truyền phòng tránh tệ nạn : Đây là những bài viết nhằm tuyên
truyền phòng chống các tệ nạn như ma túy, An toàn giao thông, các dịch
bệnh vv
- Văn nghệ giải trí : Cho học sinh nghe nhạc từ băng đĩa, hát trực tiếp từ
mi-cơ-rô, đọc thơ, kể chuyện vv Tiết mục này có thể xen kẽ trong các
phần của chương trình.
+ Qua việc phát thanh hàng tuần BGH luôn theo dõi và có ý kiến chỉ đạo
kịp thời đến TPT để điều chỉnh nội dung, hình thức bài viết cho học sinh
để để khi phát có tính tuyên truyền, giáo dục cao.
1.4 Phối hợp giữa chuyên môn và đội tổ chức các hoạt động ngoài giờ
cho học sinh:
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là việc tổ chức giáo dục thông qua
hoạt động thực tiễn của học sinh về khoa học kĩ thuật, lao động công ích,
hoạt động xã hội, hoạt động nhân đạo, văn hóa văn nghệ, thẫm mỹ, vui
chơi giải trí, thể dục thể thao…để giúp các em hình thành và phát triển
nhân cách (đạo đức, năng lực, sở trường…)
Ở đa số các trường tiểu học không có hoặc rất ít những sân chơi để thu
20
hút học trò trong giờ chơi. (Sân diện tích hẹp, không có bóng mát) Nên
phần lớn học sinh tự tìm trò chơi giải trí tuỳ ý và không phù hợp
như: Trèo lên bàn, ghế chơi rượt đuổi, trèo cây, bắn súng nhựa…. Do
chưa nhận thức được đúng sai, kông có người quản lý nên lúc ở nhà hoặc
trước giờ vào học, học sinh dễ sa vào những trò chơi không lành
mạnh. VD: Học sinh tụ tập nhau đánh lộn, đánh bài, chơi bi da, rồi hiện
nay lại là hút thuốc… Tạo điều kiện cho nạn ma túy rất dễ dàng xâm
nhập sau này. Học sinh bị bạn bè xấu lôi kéo trốn học đi chơi vi tính,
chát vv…
+Cho nên BGH đã phối hợp với TPT đội tổ chức những trò chơi bổ ích ở

nhà trường thu hút học sinh vào như: Đá bóng, cầu lông ,”Kính vạn hoa
“… Mở các câu lạc bộ cờ vua, cờ tướng để các em tham gia. Các phong
trào được tổ chức gần như nối liền nhau, và rải đều trong các tháng của
năm học, mọi thành phần học sinh đều được tham gia.
+Để tránh học sinh chỉ tập trung chơi mà không lo học hành BGH chỉ đạo
giáo viên chủ nhiệm kiểm tra, nếu em nào không thuộc bài, làm bài thì
không được tham gia chơi. BGH cũng yêu cầu TPT đội trong lúc tổ chức
các trò chơi cũng thường để ý đến việc học sinh hay chửi thề, nói tục vì
đây là hiện tượng thường gặp ở học sinh nhất là môn bóng đá, bóng
ném…Nếu học sinh vi phạm thì đuổi ra sân ngay.

+Trong việc tổ chức các phong trào cũng như các trò chơi có phát thưởng
BGH cũng lưu ý TPT đội và những người tổ chức việc giáo dục tinh thần
21
đoàn kết, trung thực ở học sinh và việc thưởng phải rõ ràng, không thiên
vị.
+Ngoài ra chúng ta cần phải biết đổi các hình thức chơi để thu hút các
em. VD: Về phong trào học tập từ hình thức “ Đố em “, rồi “Hái hoa
dân chủ”, nay lại “Kính vạn hoa “, “búp măng xanh”. Trong các ngày lễ
lớn như ngày thành lập quân đội nhân dân Việt Nam, ngày thương binh
liệt sĩ… Ngày trước nhà trường thường mời các đại biểu về nói chuyện để
giáo dục truyền thống yêu nước cho các em. Nhưng làm như vậy thì ít có
kết quả vì trong các buổi đọc suông như vậy học sinh rất ít chú ý nghe,
ngồi nghịch phá, nói chuyện thành ra làm cho buổi lễ thêm mất trật tự.
Ngày nay vào những ngày lễ lớn BGH thường tổ chức các cuộc trò
chuyện, phỏng vấn giữa học sinh và những vị khách được mời để cho học
sinh cảm thấy được quyền tự do hơn. VD: Tổ chức mời các:“Bà mẹ Việt
Nam anh hùng”,”Các chú thương binh”. Cho học sinh phỏng vấn theo ý
thích của mình.(Nhưng những câu hỏi học sinh đều được thông qua
Người tổ chức để tránh những câu hỏi không đúng) Hay những gương

học tốt trong trường, những bạn làm việc tốt vv… Đều được nhà trường
tổ chức giao lưu với toàn thể học sinh trong trường để học sinh khác noi
theo gương tốt, tránh tời gian chơi bời vô ích.
1.5 Chào cờ đầu tuần và việc giáo dục đạo đức học sinh.
-Giờ chào cờ vào sáng thứ hai là tiết học quan trọng nhất. Bởi đây là
tiết học đánh giá tổng kết và đưa ra phương hướng trong một tuần,
thángNó giáo dục đạo đức học sinh một cách trực tiếp và có hiệu quả cao.
Ở tiết học này chủ yếu là do Ban giám hiệu và Tổng phụ trách chủ đạo và
22
mục đích là giáo dục đạo đức cho các em. Để giờ chào cờ đạt được kết
quả tốt, có tinhd giáo dục cao BGH luôn chú ý những vấn đè sau:
-Trước tiên nhà trường tổ chức buổi chào cờ thật nghiêm trang để học
sinh thấy rõ ý nghiã buổi chào cờ, ý nghiã khi hát quốc ca, để các em có
niềm tự hào về lá cờ đỏ sao vàng, về dân tộc Việt Nam, đất nước Việt
Nam. Trong khi làm lễ nếu có em nào đùa giỡn thì sẽ bị nhắc nhở, từ đó
học sinh có ý thức tự giác hơn trong các buổi lễ. Trong buổi lễ BGH cũng
yêu cầu các đồng chí giáo viên nghiêm túc, gương mẫu cho học sinh noi
theo.
-Hình thức buổi chào cờ cũng được BGH yêu cầu TPT chú ý tới như
đội nghi thức, đội trống có đồng phục riêng, đi đứng phải nghiêm chỉnh
nhằm gây ấn tượng cho học sinh toàn trường. Đội trống nhà trường được
tập dợt kĩ càng, tránh trường hợp đánh sai nhịp gây mất trật tự bên dưới.
Các giáo viên đều phải tập trung ra sân để nghe nhận xét của đội và BGH.
Nhiều trường trong buổi chào cờ chỉ có TPT đội và học sinh.
-Nội dung của phần chào cờ là đánh giá hoạt động đã thực hiện trong tuần
của đội, của nhà trường, các mặt làm tốt và tồn tại. Nêu những gương
điển hình cũng như những em còn vi phạm nội qui nhà trường. Sau đó là
kế hoạch hoạt động trong tuần, tháng.
- Nhiều khi Tổng phụ trách hay BGH nhận xét trước cờ học sinh rất ít
chú ý nghe mà ngồi nói chuyện, đùa giỡn… Nếu có la rầy, phạt thì học

sinh chỉ giữ trật tự được một chút rồi lại ồn ào. Vậy nói như thế nào để
học sinh chăm chú lắng nghe? Đầu tiên ta phải biết học sinh thích nghe
23
những gì? Giọng nói như thế nào?v.v… Trong phần nhận xét BGH đã
chú ý những vấn đề sau: Khi nhận xét thì không nên nhận xét chung
chung mà nêu đích danh từng hành vi cụ thể của học sinh, như nêu một
hành vi xấu hay là một gương tốt. Mời những em vi phạm nội qui nhà
trường trong tuần lên trước cờ và phân tích hành động sai trái cho học
sinh toàn trường hiểu. Tuyên dương những em có thành tích xuất sắc,
chăm ngoan làm tấm gương cho các bạn khác. Có như vậy vừa giáo dục
các em trực tiếp vừa làm tăng thêm sự chú ý của học sinh khác vào buổi
lễ.
-Ngoài ra để lôi cuốn học sinh vào buổi lễ lời nhận xét nên thêm những
câu hỏi thu hút sự chú ý ở học sinh. VD: Các em thấy hành vi bạn A như
vậy có đúng không? Việc giúp đỡ bạn M chúng ta có nên làm không
nào? Hoặc nhận xét theo phương pháp kể chuyện hóa, lấy những việc cụ
thể xảy ra hằng ngày để giáo dục các em. VD :” Hôm qua đội nghi thức
trường mình vừa dự thi ở huyện học sinh thi đấu rất nhiệt tình sôi nổi .
Nhưng thầy rất buồn vì học sinh còn thiếu tinh thần đoàn kết giúp đỡ
nhau . Bạn N xe đạp hư phải sửa thế mà các bạn khác mạnh ai lấy đi
không chờ bạn.”, hay “Hôm qua chú T ở xóm thầy có phàn nàn là một số
em vào hái ổi mà không xin phép “… Cứ nêu những việc cụ thể như thế
mới khắc sâu những điều Tổng phụ trách BGH nhắc nhở. Để học sinh
nhận ra những việc làm có hại cần tránh cần phải giáo dục học sinh theo
phương pháp “Nhân hoá sự vật “.VD :”Học sinh có bao giờ nghe cây
bàng nói chuyện chưa ? Hôm qua lúc thầy lại gần cây bàng tâm sự rằng
nó không thể nào lớn được vì một số bạn học sinh không thương nó!
24
Thường leo trèo làm nó đau đớn.”
1.6BGH yêu cầu thầy cô giáo làm gương cho các em.

Như chúng ta đã biết đối với học sinh thầy cô giáo luôn là thần tượng của
các em. Các em luôn để ý đến thầy cô, từ cách ăn nói, đến những cử chỉ
hàng ngày. Và hành vi ở trường của thầy cô tác động rất lớn đến việc hình
thành nhân cách học sinh. VD: Trong buổi chào cờ giáo viên nghiêm
trang thì học sinh cũng nghiêm trang. Giáo viên ngồi nói chuyện thì các
em cũng ngồi nói chuyện. Nghe tiếng trống đánh vào lớp vào viên chưa
lên lớp thì các em cũng từ từ không chịu vào lớp.
Vì vậy vào đầu năm học nhà trường đề ra nội qui chặt chẽ cho giáo viên,
yêu cầu giáo viên phải tuân thủ một cách nghiêm túc. VD : Không đi trể,
có lời nói và hành động đúng đắn với học sinh, không quát nạt, dùng từ
quá đáng trước học sinh. Luôn tôn trọng phụ huynh và học sinh. Thực
hiện phương châm ”Trò đâu Thầy đó” giáo viên luôn theo sát học sinh và
chịu mọi trách nhiệm về các hành vi mà học sinh gây ra. 7 giờø 15 vào
lớp thì 7 giờø BGH yêu cầu GVCN phải có mặt để quản lý học sinh. Phối
hợp với công đoàn theo dõi chấm thi đua cho việc thực hiện nề nếp của
giáo viên. Một trường có nội qui chặt chẽ, giáo viên thực hiện nghiêm túc
nôi qui thì học sinh cũng sẽ nghiêm túc thực hiện các nội qui của nhà
trường. Khi một trường có nề nếp thì đạo đức của học sinh trường đó
cũng sẽ tiến bộ.

2.1Nhà trường kết hợp với gia đình giáo dục đạo đức cho học sinh.
25