SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM DẠY TẬP ĐỌC NHẠC Ở TIỂU HỌC

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM DẠY TẬP ĐỌC
NHẠC Ở TIỂU HỌC
1
DẠY TẬP ĐỌC NHẠC Ở TIỂU HỌC
MỤC LỤC
2
LỜI GIỚI THIỆU
Âm nhạc là một môn nghệ thuật đặc biệt, nó phản ánh lại hiện thực của cuộc
sống và tác động tích cực đối với cuộc sống con người. Như vậy âm nhạc tồn tại trong
cuộc sống của chúng ta là một sự hiển nhiên. Từ khi chúng ta cất tiếng khóc chào đời,
âm nhạc đã đến với chúng ta từ lời ru êm ái, ngọt ngào của mẹ, ngay từ khi nằm trong
nôi, âm nhạc đã có tác dụng rất lớn đối với chúng ta, nó góp phần tạo nên tình cảm của
con người. Âm nhạc làm cho chúng ta tin yêu cuộc sống, tình yêu quê hương, đất
nước, con người. Âm nhạc là món ăn tinh thần mà xã hội càng phát triển thì càng
không thể thiếu.
Như Plato đã nói “âm nhạc đem linh hồn về cho vũ trụ, đôi cánh cho tinh thần,
hướng bay cho trí tượng tượng, sự say mê cho nỗi buồn, niềm vui và sự sống cho tất
cả” và âm nhạc còn là phương tiện giáo dục con người về tình cảm, đạo đức.
Ngày nay âm nhạc được đưa vào giảng dạy ở các trường tiểu học, trung học cơ
sở là môn nghệ thuật quan trọng, giúp các em hứng thú và học tốt các môn học khác.
Trong cuộc sống đổi mới, sự phát triển về kinh tế, xã hội đang đặt ra những yêu
cầu cao đối với hệ thống giáo dục nghị quyết trung ương IV khoá VII (tháng 11 năm
1993) về việc tiếp tục sự nghiệp giáo dục đào tạo chỉ rõ: “phải xác định lại mục tiêu,
thiết kế lại chương trình, kế hoạch, nội dung, phương pháp giáo dục và đào tạo, toàn
bộ giáo dục phải hướng vào mục tiêu đào tạo những con người có kiến thức văn hoá,
nghệ thuật, khoa học, kỹ năng nghề nghiệp, lao động, tự chủ, sáng tạo, giàu lòng yêu
nước, yêu chủ nghĩa xã hội, lối sống lành mạnh đáp ứng nhu cầu phát triển của đất
nước”. Việc đưa âm nhạc vào môi trường học tập là một việc rất cần thiết và quan
trọng nhằm góp phần thực hiện được mục tiêu giáo dục của nhà trường là đào tạo con
người toàn diện về Đức – Trí – Thể- Mĩ.
3

CHƯƠNG I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Với mục đích nhằm giáo dục toàn diện cho học sinh. Bộ môn âm nhạc đã được
Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai đưa vào trong chương trình đào tạo của các trường
Tiểu học.
Học sinh Tiểu học ở lứa tuổi từ 6 đến 11 tuổi,đây là lứa tuổi rất nhạy cảm với
âm nhạc.vì âm nhạc là môn nghệ thuật tác động mạnh đến cảm xúc con người,đóng
vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng tâm hồn thanh thiếu nhi, giúp các em cảm
nhận được cái hay của âm thanh,nét uyển chuyển của giai điệu ,cái đẹp của cuộc sống
qua các bài hát.
Một giai điệu hay một bài hát vang lên, các em nhỏ vô tình nhịp chân, vỗ tay,
đung đưa người theo tiếng đàn, tiếng hát. Tại sao vậy? Chắc hẳn tâm hồn trẻ thơ của
các em đầy cảm xúc và giàu trí tưởng tượng nên rất dễ tiếp cận với âm nhạc.Vậy một
bài hát hay với nội dung giáo dục tốt chắc chắn sẽ cuốn hút được các em tiếp thu dễ
dàng hơn bất cứ một lý lẽ dài dòng nào về đạo đức hay về giáo dục nhân cách sống.
Giáo viên không những là người có trách nhiệm hình thành ở các em những cơ
sở ban đầu cho sự tiếp thu âm nhạc mà còn là người đồng hành, hướng dẫn, chia sẻ để
tìm ra những khó khăn mà các em gặp phải để kịp thời đưa ra những phương pháp
khắc phục gần nhất nhằm đảm bảo nâng cao chất lượng 1 tiết học nhạc thật thú vị, sôi
nổi và in đậm vào trong tâm thức các em một cách hài hoà phù hợp với lứa tuổi mà
không làm cho các em cảm thấy căng thẳng hay quá sức để các em vừa lĩnh hội tri
thức đồng thời vẫn được hoạt động vui chơi qua những tiết học âm nhạc.
Là giáo viên âm nhạc và được phân công trực tiếp giảng dạy môn âm nhạc của
khối lớp 3, trong quá trình giảng dạy tôi nhận thấy đa phần việc học tập và tiếp thu
kiến thức của các em học sinh ở khối lớp này còn nhiều hạn chế và gặp một số khó
khăn bởi các em còn thụ động, tính tự giác thấp, ít mạnh dạn, ít tự tin, do nhiều
nguyên nhân khác nhau. Điều đó làm ảnh hưởng rất nhiều đến việc chuyển tải và hiệu
quả của nội dung các bài học.
4
Trước thực tại ấy, với mong muốn góp phần giúp cho việc giảng dạy có hiệu quả cao

hơn, các nội dung được chuyển tải xác thực và kết quả học tập của học sinh được tốt
hơn, tôi đã quyết định chọn đề tài: “Một số khó khăn trong việc học âm nhạc của
học sinh lớp 3 và những biện pháp khắc phục”.
2. Mục đích, nhiệm vụ của đề tài
Nêu lên những khó khăn của học sinh lớp 3 khi học âm nhạc và một số biện
pháp khắc phục, nhằm thông qua môn học âm nhạc mà trẻ em được hoạt động, được
nhận thức, được cảm thụ âm nhạc và trang bị cho các em có một số kiến thức về văn
hoá phổ thông, góp phần cùng các môn học khác giáo dục nhân cách cho học sinh.
3. Đối tượng nghiên cứu
- Các em học sinh khối lớp 3
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
- Với điều kiện thời gian, tài liệu và năng lực có hạn, đề tài chỉ nghiên cứu các
bài hát trong chương trình âm nhạc lớp 3 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
- Điều kiện thực tế của Trường
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận.
- Phương pháp điều tra.
- Phương pháp so sánh.
- Phương pháp nghiên cứu sư phạm.
5
CHƯƠNG II: CƠ SỞ LÝ LUẬN
1. Ý nghĩa của việc dạy hát ở trường Tiểu học
Âm nhạc vốn là môn nghệ thuật có sức hấp dẫn các em, nhưng giảng dạy thế
nào để các em thấy hết sức nhẹ nhàng, thoải mái khi tiếp thu kiến thức âm nhạc ngay
từ khi bước chân vào lớp?
Đó là một điều phải suy nghĩ và trăn trở đối với người giáo viên có tâm huyết nghề
nghiệp, luôn thay đổi phương pháp trong giờ lên lớp, sử dụng trực quan sinh động để
minh hoạ lời giảng là những việc làm cần thiết để thu hút học sinh, từ việc hát mẫu
đến việc đọc một câu nhạc có sắc thái, giáo viên đều phải chuẩn bị cẩn thận như một
diễn viên trước khi lên sân khấu. Tất cả kỹ năng ca hát, đọc nhạc, trình bày nhạc cụ

minh hoạ đều yêu cầu giáo viên phải làm một cách thuần thục trước con mắt của các
em.
Ca hát là một nhu cầu của con người, có vị trí quan trọng trong đời sống tinh
thần. Tiếng hát là một “nhạc cụ” bẩm sinh, ai cũng có thể bộc lộ, trong các loại hình
hoạt động âm nhạc thì ca hát là loại hình phổ biến nhất. Hoạt động âm nhạc ảnh
hưởng trực tiếp đến con người bằng tác động của giai điệu và lời ca. Âm nhạc có lời
ảnh hưởng trực tiếp đến con người bằng tác động của giai điệu và lời ca. Âm nhạc có
lời ảnh hưởng trực tiếp và sâu sắc đến tư tưởng, tình cảm, cảm xúc của mọi người,
hiếm có loại hình nào có khả năng truyền bá phổ cập và sâu rộng như ca hát.
Ca hát đặc biệt gần gũi với lứa tuổi thanh thiếu niên, đặc biệt là trẻ nhỏ. Đó là
một hình thức hoạt động rất quan trọng trong chương trình giáo dục ở các độ tuổi từ
nhà trẻ đến các trường Tiểu học và Trung học cơ sở.
Con người chúng ta lớn lên bằng sự dạy dỗ và quan tâm của gia đình, thầy cô,
và xã hội, vì thế vai trò của người thầy hết sức quan trọng đối với chúng ta. Do vậy
người giáo viên cần hiểu rõ và nắm bắt cấu trúc của quá trình dạy học nhưng trong đó
yếu tố tâm lý cũng đóng vai trò hết sức quan trọng. Kết quả học tập của các em phụ
thuộc rất nhiều vào yếu tố tâm lý do đó khi vào lớp người giáo viên phải tập một
6
không khí vui tươi, niềm nở gần gũi với hoc sinh động viên kịp thời những học sinh có
thành tích trong học tập cũng như động viên những em còn yếu kém cố gắng hơn.
Hoạt động giáo dục học sinh, nhất là giải quyết những trường hợp cá biệt, như
trốn học, lười học, không chuẩn bị bài trước khi đến lớp …Thì trước hết người giáo
viên phải tìm hiểu kỹ yếu tố nào dẫn đến như vậy
Trong qua trình dạy hát phải giúp các em hát đúng, biết thể hiện tình cảm sắc
thái bài hát, hiểu nội dung tác phẩm và cảm nhận được vẻ đẹp của hình tượng âm nhạc
qua giai điệu và lời ca được thể hiện qua từng bài hát.
2. Nhiệm vụ và những yêu cầu của việc dạy hát
Trong chương trình sách giáo khoa âm nhạc trường Tiểu học, nội dung và thời
lượng học hát chiếm một thời lượng thích đáng. Các phân môn khác như, tập đọc
nhạc và kể chuyện âm nhạc đều có mối quan hệ chặt chẽ với việc học hát.

Những yêu cầu chung của hoạt động ca hát là:
- Phải hình thành cho học sinh các kỹ năng cần thiết về ca hát để thể hiện bài hát
với sự truyền cảm.
- Phát triển nghe âm nhạc và nhạc cảm trên cơ sở rèn luyện kỹ năng ca hát ở
mức độ phổ thông, thông qua từng kiểu, từng loại bài hát.
- Phát triển giọng hát tự nhiên, củng cố và mở rộng âm vực của giọng.
- Giúp học sinh học thuộc, hát đúng và biết trình bày một cách chủ động sáng
tạo.
3. Các kỹ năng và phương pháp rèn luyện:
Tập hát, học các bài hát là một trong những nội dung quan trọng trong chương
trình âm nhạc Tiểu học. Tập hát là là rèn luyện một số kỹ năng mang tính phổ thông
về ca hát đựơc vận dụng vào các bài hát cụ thể trong chương trình. Học bài hát cụ thể
không thể tách rời việc rèn luyện một số kỹ năng hát như:
7
- Tư thế hát
- Hơi thở
- Hát chính xác
- Hát đồng đều
- Hát rõ lời
3. 1. Tư thế hát:
Trong quá trình tập hát, trước hết phải luyện tư thế ca hát. Ở trường Tiểu học, ca
hát tập thể có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, hát tập thể có thể tiến hành đứng hát hoặc
ngồi hát.
- Khi đứng hát người thẳng, đầu không nghiêng, vai không so, hai tay buông dọc
theo thân thoải mái, toàn bộ thân thể tựa đều vào hai chân.
- Khi ngồi hát, đầu và thân người giống như khi đứng hát. Hai tay đặt trên đầu
gối, lưng thẳng không tựa vào ghế, không vắt chân nọ lên chân kia.
Tư thế đúng tạo cho việc hít thở thoải mái, đồng thời phát âm, nhả chữ dễ dàng.
Luyện tập đúng tư thế khi hát không đòi hỏi điều gì đặc biệt, nhưng giáo viên cần lưu
ý kiểm tra thường xuyên để sửa chữa, uốn nắn những sai sót về tư thế trong khi các em

tập hát, lúc hát so vai làm cho lồng ngực bị nén, cản quản. Tựa lưng vào ghế hay vắt
chân nọ lên chân kia làm cho cơ bụng và hoành các mô bị thả lỏng trong khi phải hoạt
động ít nhiều trong khi hít thở. Miệng cần phải mở tròn nhưng không quá to, hàm
dưới để tự do, môi linh hoạt, co giãn mềm mại.
Tập tư tế hát đúng giúp cho việc hô hấp là một việc rất quan trọng trong quá
trình ca hát.
3. 2. Hơi thở
Trong ca hát, thở là một vấn đề hết sức quan tâm, Cách thở đúng là biết cách
hít vào một lượng hơi vừa đủ để hát hết một câu hát (câu hát có thể dài ngắn khác
nhau ). Khi hát nếu thiếu hụt hơi sẽ làm cho tiếng hát bị ngắt không đúng chỗ. Tốt
8
nhất là hơi thở phải luôn được cũng cố ngay trong lúc hát. Giáo vên phải biết cách
điều khiển, chỉ huy để học sinh biết lấy hơi vào đầu các câu hát, không lấy hơi vào
giữa các tiếng trong một câu hát.
Khi tập lấy hơi vào, không nên hít nhiều quá, hơi sẽ bị căng, sẽ lên gân,
không điều tiết được hơi. Hướng dẫn học sinh lấy hơi bằng mũi, không hít bằng
miệng. Lấy hơi bằng miệng, cổ họng bị khô, gây rát, có thể viêm họng, khản cổ và ho.
Khi hát các bài hát có nhịp độ chậm hay vừa phải, cho các em lấy hơi chậm,
hít bằng mũi. Nên đánh dấu những chỗ lấy hơi trong bài hát để học sinh có hể thực
hiện đúng, biết cách lấy hơi, lấy hơi hợp lí mới có thể ngân dài ở cuối câu hát .
Tập lấy hơi để tập những câu hát ngắn, tiến tới tập lấy hơi (khống chế hơi ) để
hát những câu hát dài là một quá trình tập luyện, cần có một sự khéo léo và biết cách
xử lí đúng lúc, đúng chỗ.
Tập thở trong khi hát nên sử dụng các bài hát ở nhiều thể loại khác nhau. Làm
như vậy học sinh được luyện tập sử dụng hơi thở một cách linh hoạt phù hợp với
những truờng hợp ca hát cụ thể.
3.3. Hát chính xác
Trong ca hát, việc hát chính xác có tầm quan trọng đặc biệt, hát chính xác có
nghĩa là hát đúng giai điệu, tiết tấu của bản nhạc. Mức độ hát chính xác của từng học
sinh phụ thuộc vào khả năng âm nhạc và khả năng của từng cơ quan phát âm. Nếu

học sinh chú ý, phân biệt rõ được độ cao thấp, nhanh chậm của âm thanh, ghi nhớ
được giai điệu, tiết tấu. Khi giáo viên hát mẫu thì các em có thể hát chính xác. Nếu
học sinh phải hát cao hơn hoặc thấp hơn giọng hát trung bình của bản thân thì có thể
ảnh hưởng ngay đến việc hát chính xác.
Một trong những điều kiện để giúp cho học sinh phát triển kỹ năng hát chính xác
là việc lựa chọn giọng bài hát với âm vực của các em . Nói chung, mọi học sinh đều
hát chính xác nếu thường xuyên được tiếp xúc với âm nhạc (nghe hát) và được tập
luyện các phương pháp phù hợp. Tuy nhiên cũng có một số em do khả năng bẩm sinh
9
rất kém nhạy cảm với âm thanh, trí nhớ âm nhạc yếu hoặc dị tật như cấu tạo cơ quan
phát âm không hoàn chỉnh, hở thanh đới, viêm thanh quản, thính lực kém, những
trường hợp đó giáo viên phải động viên các em để các em có ý thức trong lúc học hát
nhưng cũng không thể yêu cầu cao được.
Khả năng hát chính xác còn phụ thuộc vào môi trường sống của học sinh, ở gia
đình, trong các sinh hoạt cộng đồng các em thường xuyên được tiếp xúc với ca hát -
âm nhạc (nghe âm nhạc qua đài phát thanh, vô tuyến, qua băng đĩa, xem biểu diễn…. .
) chắc chắn khi rèn luyện kỹ năng ca hát của các em sẽ có thuận lợi rất nhiều so với
những em không có những điều kiện tương tự.
3. 4. Hát đồng đều
Trong trường Tiểu học hát tập thể giữ vai trò chủ yếu là hình thức dạy hát có thể
xem là duy nhất. Chính vì thế, khi cả lớp cùng hát, từng học sinh cần phải hoà giọng
của bản thân vào giọng chung của tập thể. Không thể để cho cả lớp mà có một hoặc
hai giọng lạc ra ngoài làm ảnh hưởng rất nhiều tới sự hoà hợp âm thanh. Dạy cho các
em hát kỹ năng hát đồng đều và hoà giọng, có thể vận dụng một số biện pháp như sau:
- Thu hút sự chú ý của toàn thể học sinh.
- Dẫn vào câu hát đầu tiên bằngmột câu hát chỉ huy hay nghe dạo nhạc hoặc
nghe giáo viên hát một câu ngắn rồi theo hiệu lệnh đếm để bắt vào bài.
Theo động tác chỉ huy của giáo viên, học sinh có thể hát nhanh, chậm, to, nhỏ,
nhấn, nảy, hoặc hát liền hơi.
Học sinh hát chính xác là cơ sở để hát đồng đều, diễn cảm theo bài hát không thể

thiếu những động tác chỉ huy cần thiết.
Giúp học sinh cách phát âm, nhả chữ đúng cũng làm cho giọng hát của các em
đồng đều hoà hợp.
3. 5. Phát âm, nhả chữ, rõ lời
10
Nhả chữ là sự cấu tạo rành rọt, chính xác về phương diện phát âm của từ. Khi
hát tập thể cũng như hát cá nhân rất cần quan tâm đến vấn đề này, bài hát là sự kết hợp
chặt chẽ giữa giai điệu và lời ca. Nếu không phát âm rành rọt, chính xác sẽ khó có thể
mang lại sự cảm thụ nghệ thuật. Trong ca hát, trạng thái thoải mái cả thanh đới có ảnh
hưởng quan trọng dến tiếng hát. Tất cả những sự can thiệp dù nhỏ nhất vào chức năng
của thanh đới dễ gây cho nó sự mệt mỏi và đôi khi có thể gây bệnh. Khi hát tập thể
nếu có sự cường điệu trong phát âm (như hát thật to, hát như hét) sẽ gây ra hiện tượng
lạc giọng.
Hát rõ lời góp phần truyền cảm và thông tin chính xác nội dung ca từ của bài
hát. Những nguyên tắc phát âm lời ca trong ca khúc Việt Nam có liên quan đến sự
vận động của sáu thanh điệu (thanh không dấu: sắc, huyền, hỏi, ngã, nặng) trong ngữ
âm tiếng Việt.
Phải tập cho học sinh hát rõ lời nhưng vẫn giữ được sự mềm mại, độ vang của âm
thanh trong khi hát
Trong quá trình học hát, phải rèn luyện cho học sinh kỹ năng ca hát, giúp các em
hát đung mạnh dạn và có hứng thú trong khi hát, và hát từ đơn giản đến phức tạp.
4. Trình tự dạy hát
Với những học sinh có năng khiếu tai nghe và trí nhớ tốt, khi tiếp xúc với bài hát
mới chỉ một lần mà các em nhớ, và hát đúng giai điệu, nhưng những trường hợp đó
không nhiều. Trong một lớp trình độ của các em khác nhau, và việc dạy hát theo một
trình tự quy định là một việc bắt buộc không thể bỏ qua vì dạy hát là một quá trình rèn
luyện tai nghe, xử lý hơi thở, cách phát âm nhả chữ và những kỹ thuật ca hát thông
thường khác.
Dạy hát chia thành ba bước gồm:
- Giới thiệu bài hát và hát mẫu

11
- Dạy học bài hát.
- Luyện tập củng cố biểu diễn bài hát.
4. 1. Giới thiệu bài hát và hát mẫu
Hướng dẫn để học sinh hát một bài hát mang tính chất giáo dục âm nhạc là một quá
trình bao gồm nhiều giai đoạn. Để các em hát hay, hát đúng và có thể truyền cảm, các
em phải được nghe, được hiểu bài hát mà các em đã học.
Trước khi dạy hát cho các em thì phải tạo ra môi trường học thật vui tươi lành
mạnh, tạo môi trường hứng thú học cho các em. Vì thế học sinh cần phải làm quen bài
hát về nhiều phương diện: Tính chất, nội dung, hình tượng âm nhạc, sự vật, sự kiện
trong bài hát, xuất xứ và tác giả bài hát.
Trong bước giới thiệu bài hát gồm hai phần:
Giới thiệu cho học sinh biết về bài học sắp học.
Cho học sinh nghe toàn bộ bài hát.
Giới thiệu bài: Giáo viên dùng những lời ngắn ngọn như đặt câu hỏi, dùng lời
kể về bài hát về tác giả một cách sinh động, cho xem tranh ảnh minh hoạ về tác giả,
tác phẩm ….
Cho học sinh nghe hát mẫu: Đây là công việc trình diễn bài hát để tạo cho các
em có những cảm xúc về bài hát. Nếu giáo viên có giọng tốt nên hát mẫu cho các em.
Và giáo viên sử dụng được nhạc cụ vừa hát vừa đệm đàn thì càng cuốn hút các em hơn
. Ngoài ra có thể cho các em nghe qua đĩa nhạc, hoặc gọi một em có giọng hát tốt lên
hát cho cả lớp nghe.
Trao đổi với các em bài hát vừa được nghe là để các em nói lên những hiểu biết
của mình về bài hát, qua đó giáo viên tìm hiểu được năng lực cảm thụ âm nhạc của
học sinh.
12
Nghe hát lại: Viện sĩ A-xa-phiep (người Nga) cho rằng: “Lần đầu tiên nghe
một bài hát, người nghe phải bỏ ra một phần tinh lực để làm quen với nó, sau khi đã
quen nếu được nghe lạ, người nghe sẽ hoàn toàn tập trung vào việc thưởng thức cảm
thụ, Việc đó càng tăng cường tác dụng mỹ cảm, và sự lĩnh hội bài hát cho bản thân

người đó”.
4. 2. Dạy bài hát:
Trước khi dạy cần luyện thanh mang tính chất khởi động giọng.
Dạy học sinh hát đúng cao độ, trường độ bài hát, biết thể hiện tình cảm, kết
hơp với rèn các kỹ năng, tuy mức độ dễ hay khó, dài hay ngắn, đơn giản hay phức tạp
của bài hát, giáo viên tiến hành lựa chọn cách phù hợp nhất, như phân chia câu hát phù
hợp, giáo viên hát mẫu từng câu, sau đó giáo viên đàn giai điệu cho các em nghe lại,
trong học hát giáo viên phải giải thích cho các em phân biệt giữa học hát và nói, khi
hát phải lấy hơi nhiều hơn, âm thanh phát ra có độ ngân, mỗi âm đều vang lên rõ ràng
nhưng cần rõ và đẹp, khi các em hát hết bài, câu cuối các em không ngân dài ra, mà
ngắt ngang giữa chừng, nên giáo viên phải hướng dẫn các em hát câu cuối bài thật đầy
đủ chú ý câu kết để câu kết được khắc hoạ đậm nét, rõ ràng, có tác dụng mạnh đến
người hát và người nghe.
Trong khi dạy hát cho các em, lúc các em hát giáo viên không được hát cùng
học sinh, để khi các em hát lại giáo viên lắng nghe những chỗ sai của các em để kịp
thời sửa sai cho các em, các em hát sai có nhiều nguyên nhân đó là do các em không
chú ý tập trung, còn nhút nhát rụt rè, không tự tin và không tích cực nhiệt tình tham
gia tập hát. Sửa sai phải tìm rõ nguyên nhân, tránh không làm cho các em bi quan
không thể hát được hoạc hát không hát đúng.
Để tránh việc hát sai cho các em thì giáo viên phải dự kiến những chỗ học sinh
hay hát sai trong bài hát, xây dựng cho học sinh thói quen lắng nghe khi giáo viên hát
mẫu và khi nào học sinh phải hát.
Các bài hát được dạy trong chương trình được dạy và ôn luyện trong 2,3 tiết,
tiết một dành toàn bộ cho việc học hát, tiết 2,3 dành cho viêc ôn luyện bài hát và trò
13
chơi. Việc hát được rải ra như vậy sẽ rất có lợi cho học sinh nhớ bài hát, thuộc lời ca
và có thể hát chính xác hơn giai điệu vì luôn được cũng cố .
4. 3. Luyện tập củng cố biểu diễn bài hát:
Sau khi đã học được bài hát cần có giai đoạn củng cố, ôn luyện, việc này không
chỉ nhằm giúp cho các em thuộc bài hát, hát chính xác mà còn nâng cao kĩ năng thể

hiện tình cảm, sắc thái của bài hát và một số yêu cầu khác, trong phần cũng cố giúp
học sinh hát đúng nhịp độ quy định của bài, những chỗ cần hát nhanh, hát chậm, ngân
tự do…. lấy hơi, ngắt hơi đúng chỗ, hát đồng đều, hoà giọng, tập ngân dài, giữ âm có
độ vang, tập hát cùng với phần đệm nhạc cụ, có dạo nhạc…
Việc luyện tập củng cố biểu diễn bài hát giúp cho các em làm quen dần việc
đứng hát trước bạn bè và đồng cảm với sự hưởng ứng, động viên của tập thể lớp, điều
này rất có tác dụng nhìn từ góc độ âm nhạc nói riêng. Kết thúc bài giảng cần giáo dục
học sinh và liên hệ thực tế.
5. Trang thiết bị cho dạy học môn âm nhạc
Trong dạy môn âm nhạc không thể thiếu như nhạc cụ, băng đĩa, bảng kẻ phụ
khuông nhạc, và bộ nốt nhạc có đính nam châm, các hình ảnh tranh vẽ các loại nhạc
cụ, các tác giả trong phần giới thiệu tác giả tác phẩm, và giáo viên cần được trang bị
nhạc cụ và sử dụng nhạc cụ trong việc giảng dạy. Nhất thiết phải có sách giáo khoa
cho học sinh, sách hướng dẫn giảng dạy cho giáo viên, các tài liệu tham khảo về môn
âm nhạc cho thầy và trò.
Phải có ti vi, đầu máy, băng đĩa, để nghe nhìn phục vụ cho dạy và học.
CHƯƠNG III: THỰC TRẠNG VIỆC DẠY VÀ HỌC MÔN ÂM NHẠC
1. Đôi nét về trường
Vị trí địa lý: Ngôi trường này tọa lạc tại hai địa điểm khác nhau, điểm lẻ cách trường
trung tâm 3km, trường có các lớp bán trú và một số lớp học 2 buổi.
14
Về cơ sở vật chất: trong trường có máy cát-xét, băng nhạc, đĩa nhạc, đàn Organ, bảng
kẻ phụ và một số tài liệu phục vụ cho công tác giảng dạy. Trường còn gặp nhiều khó
khăn như chưa có phòng học bộ môn riêng, các thiết bị khác phục vụ cho dạy và học
cũng còn hạn chế, tài liệu để tham khảo giảng dạy môn âm nhạc còn thiếu.
2. Đôi nét về chương trình học âm nhạc của khối lớp 3
Ở lớp 3, dạy âm nhạc cho các em là chủ yếu là dạy hát và thông qua dạy hát để giáo
dục âm nhạc và tập hát kết hợp với vận động phụ họa, múa đơn giản hoặc chơi trò
chơi âm nhạc.
Trong năm học này, các em được học bài Quốc ca và 10 bài hát ngắn gọn (3 bài dân ca

trong đó có 1 bài dân ca Pháp) các bài hát thiếu nhi âm vực nói chung không quá
quãng 9.
Bên cạnh đó các em còn được nghe, nhận biết một vài nhạc cụ dân tộc phổ biến như:
đàn bầu, đàn nguyệt, đàn thập lục và nghe 2 truyện kể về âm nhạc.
Ngoài ra các em còn được làm quen với các kí hiệu nhạc như: khuông nhạc, khoá sol,
tên nốt nhạc, hình nốt, vị trí các nốt nhạc trên khuông.
3. Những hạn chế và khó khăn của học sinh khối lớp 3
Là giáo viên trực tiếp giảng dạy môn âm nhạc, tôi nhận thấy trong chương trình học
nhạc lớp 3 các em còn gặp những hạn chế và khó khăn sau đây:
- Học sinh chưa thể hiện đúng cao độ, trường độ của bài hát.
- Học sinh không có đủ nhạc cụ học tập.
- Học sinh chưa phân biệt được phách mạnh nhẹ ở những bài hát nhịp ¾.
- Học sinh gõ đệm chưa đều.
- Học sinh chưa tự tin khi thể hiện bài hát trước lớp.
- Học sinh khi hát chưa đồng đều, chưa bộc lộ được tình cảm của bài hát.
4. Các biện pháp khắc phục
Với những hạn chế và khó khăn như trên, tôi xin đưa ra một số biện pháp khắc phục
như sau:
15
4.1. Biện pháp tâm lý
Người giáo viên cần hiểu rõ và nắm bắt cấu trúc của quá trình dạy học nhưng
trong đó yếu tố tâm lý cũng đóng vai trò hết sức quan trọng. Kết quả học tập của các
em phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố tâm lý. Do đó khi vào lớp người giáo viên phải xây
dựng một không khí vui tươi, niềm nở gần gũi với hoc sinh, động viên kịp thời những
học sinh có thành tích trong học tập cũng như động viên những em còn yếu kém.
Hoạt động giáo dục học sinh, nhất là giải quyết những trường hợp cá biệt, như
trốn học, lười học, không chuẩn bị bài trước khi đến lớp …Thì trước hết người giáo
viên phải tìm hiểu kỹ yếu tố nào dẫn đến như vậy.
4.2. Biện pháp liên quan đến kỹ năng sư phạm
Cũng như các môn học khác để giảng dạy tốt môn âm nhạc ở trường tiểu học

nói chung và học sinh khối lớp 3 nói riêng, chúng ta cần nắm vững phương pháp giảng
dạy, vì âm nhạc là bộ môn nghệ thuật có những đặc trưng riêng, do vậy khi vận dụng
những nguyên tắc và phương pháp dạy học nói chung vào môn học cần hết sức lưu ý
đến tầm cữ giọng hát của các em. Giọng hát của học sinh lớp 3: từ nốt son, la ( quãng
tám nhỏ) tới nốt si quãng tám 1, nốt đô ở quãng tám 2.
Nói chung đối với các em học sinh, hát những âm thấp thường thoải mái hơn những
âm cao.Trong quá trình giảng dạy tôi đã quan sát và nhận thấy có một số bài hát in
trong sách âm nhạc lớp 3 hơi cao so với tầm cữ giọng của các em.
Ví dụ như bài : Quốc ca Việt nam – được viết ở giọng Sol trưởng
16
Những nốt đã được khoanh tròn chúng ta thấy cao độ đã vượt quá tầm cữ giọng của
các em nên giọng của các em không thể hát tới cao độ đó.
17
bền
Chính vì vậy khi dạy những bài hát như thế này ta phải dịch giọng bài hát xuống giọng
mới để phù hợp với tầm cữ tiếng của các em.
18
bền
Khi chưa dịch giọng, những nốt rê, mi trong bài Quốc ca ở giọng Sol trưởng,
các em sẽ hát không chuẩn cao độ. Vì thế, để các em có thể thoải mái khi hát, tiếng hát
trong sáng không bị gò bó, tôi phải hạ thấp bài hát xuống giọng Mi giáng trưởng, khi
đó sẽ phù hợp với tầm cữ giọng của học sinh.
Bên cạnh đó, có một số bài hát cũng cần khắc phục như vậy. Đó là các bài:
Bài hát Giọng gốc Dịch sang giọng mới
1 Chị Ong Nâu và em bé Pha trưởng Rê trưởng
2 Ngày mùa vui La thứ Mi thứ
3 Lớp chúng ta đoàn kết Sol trưởng Rê trưởng
4 Đếm sao Sol trưởng Pha trưởng
19
Bài hát 1: Chị Ong Nâu và em bé, giọng Pha trưởng

20
21
Bài hát Chị Ong nâu và em bé được dịch sang giọng Rê trưởng
22
Bài hát 2: Ngày mùa vui, giọng La thứ
23
Bài hát Ngày mùa vui được dịch sang giọng Mi thứ
24
Bài hát 3: Lớp chúng ta đoàn kết, giọng Sol trưởng
25