Bài: Hiện tượng tán sắc ánh sáng

BAỉI 42
HIEN TệễẽNG TAN
SAẫC ANH SANG

I./Thí nghiệm về sự tán sắc ánh sáng
1>Thí nghiệm
Thí nghiệm do Newton thực hiện năm 1672
Bố trí dụng cụ thí nghiệm như hình vẽ:
(M1)
A
(P) (M2)

Chiếu 1 chùm ánh sáng trắng có dạng dải hẹp qua
lăng kính

2.>KẾT QUẢ:
Trên màn M có 1 dải màu cầu vồng từ đỏ đến tím .Các tia
màu đỏ bò lệch ít nhất ;tia màu tím bò lệch nhiều nhất

3.>Kết luận
Khi đi qua lăng kính ,chùm sáng trắng không những bò
khúc xạ về phía đáy mà còn bò tách ra thành nhiều
chùm sáng có nhiều màu sắc khác nhau .Hiện tượng
này gọi là hiện tượng tán sắc ánh sáng
Dải có màu như cầu vồng gọi là quang phồ của ánh sáng
trắng

II./Thí nghiệm về ánh sáng đơn sắc
1>Thí nghiệm

Thí nghiệm này cũng do Newton thực hiện
Thí nghiệm được bố trí như hình vẽ:
(M
1
)
A
(M
2
)
B
Màn (M
2
) có kht
một khe hẹp B
song song khe hẹp
A và đặt sau cho
khe hẹp B nằm
đúng vị trí màu nào
đó trên quang phổ
( VD : Màu đỏ)

Sau màn (M
2
) đặt thêm màn M
3
song song M
2
và trên màn M
3

có khe C song song khe B nằm đúng vị trí màu đỏ.
(M
1
)
A
(M
2
)
B
(M
3
)
C

Lúc này chùm tia sáng ló ra khỏi khe C coi như
hòan tòan màu đỏ
Cho chùm tia sáng này qua lăng kính thứ hai rồi
chắn chùm tia ló bằng màn E
(M
1
)
A
(M
2
)
B
(M
3
)
E

2
C

(M
2
)
(M
3
)
E
1
2
B
C
(M
1
)
A
2.>Keát quaû: Trên màn E có một vạch màu đỏ →
Chùm sáng màu đỏ qua lăng kính vẫn
là một chùm sáng màu đỏ.

E
3.> Kết luận :
Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng không bị tán sắc
khi đi qua lăng kính. Mỗi ánh sáng đơn sắc có
một màu nhất định gọi là màu đơn sắc.

III.>Tổng hợp ánh sáng trắng
1>Thí nghiệm

Newton đã thực hiện thí nghiệm sau đây:Bố trí dụng cụ như
hình vẽ
L
2
L
1
A
B
E

Chiếu một chùm ánh sáng trắng đi qua lỗ tròn nhỏ nằm trên
trục chính của một thấu kính hội tụ L sao cho có 1 ảnh thật
màu trắng.Dùng lăng kính chắn chùm sáng này trước điểm
hội tụ .Chùm sáng sẽ bò tán sắc và cho 1 d màu liên tục .Đặt
1 thấu kính ngay sau dải maù naỳ và dùng màn E hứng ảnh
ta được 1 ảnh sáng trắng .Hiện tượng này gọi là hiện tương
tổng hợp ánh sáng trắng.
L
2
L
1
A
B
E
S

2.>Kết luận :
Vậy ánh sáng trắng là tập hợp của vô số các ánh
sáng đơn sắc khác nhau có màu biến thiên liên tục
từ đỏ dến tím

IV.>Sự phụ thuộc cuả chiết suất của một
môi trường trong suốt vào màu sắc ánh
sáng.
Chiết suất của chất làm lăng kính đối với các ánh sáng đơn
sắc khác nhau thì khác nhau.
Chiết suất đối với ánh sáng đỏ nhỏ nhất và đối với ánh sáng tím
lớn nhất.

V
V
. Ứ
. Ứ
NG DỤNG
NG DỤNG
Giải thích một số hiện tượng quang học như cầu vồng, quầng
sáng … ; Sử dụng trong máy quang phổ.








CỦNG CỐ
CỦNG CỐ
1) Thế nào là hiện tượng tán sắc ánh sáng ?
2) Định nghĩa ánh sáng trắng ?
3) Định nghĩa ánh sáng đơn sắc ?