bai 1:thuong thuc mi thuạt 9

BÀI 19 : THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT
TRANH DÂN GIAN VIỆT NAM
I. MỤC TIÊU :
- HS hiểu được nguồn gốc ý nghóa và vai trò của tranh dân gian trong đời
sống XH Việt Nam.
- HS hiểu được giá trò nghệ thuật và tính sáng tạo thông qua nội và hình
thức thể hiện tranh dân gian.
- HS biết q trọng và yêu mến nghệ thuật cổ.
II. CHUẨN BỊ :
1. Đồ dùng dạy học :
Giáo viên : - Hình minh họa bộ ĐDDH MT 6.
- Sưu tầm một số tranh dân gian.
Học sinh : - Sưu tầm tranh, ảnh về tranh dân gian VN
- SGK, vở ghi.
2. Phương pháp dạy học :
-Thuyết trình,vấn đáp.
-Trực quan
-Luyện tập
III. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY :
1. Ổn đònh tổ chức : (1’)
- Kiểm tra só số HS
2. Kiểm tra bài cũ : (5’)
- Gọi 3 HS lên kiểm tra bài vẽ trang trí hình vuông.
- Nhận xét và xếp loại.
3. Bài mới :
G

iới thiệu bài (1’) : Từ xa xưa con người đã biết làm đẹp cho cuộc sống, mơ
ước cuộc sống ấm no, hạnh phúc và họ đã tái hiện cuộc sống trên tranh một
cách đa dạng, phong phú và hấp dẫn. Bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu

về nghệ thuật tranh dân gian.
TL
HOẠT ĐỘNG GV HOẠT ĐỘNG HS KIẾN THỨC
5’
Hoạt động 1
Tìm hiểu về tranh dân
gian.
I.Vài nét về tranh
dân gian
15’
GV nhắc lại chương trình
MT lớp 4 đã giới thiệu sơ qua
về tranh dân gian. Đặc câu
hỏi :
- Em biết gì về tranh dân
gian ? Tranh dân gian là loại
tranh gì ?

Sau đó GV vào bài :
+ Nằm trong dòng nghệ
thuật cổ VN, tranh dân gian
có từ lâu đời, đời này truyền
qua đời khác và cứ mỗi dòp
xuân về, Tết đến lại được bày
bán cho mọi người dân treo
trong dòp Tết, vì thế mọi
người gọi là tranh Tết, tranh
thờ cúng gọi là tranh thờ.
+ Tranh được làm ra ở nhiều
nơi và mang phong cách của

từng vùng như : Tranh Đông
Hồ (Bắc Ninh), tranh Hàng
Trống (Hà Nội), tranh Kim
Hoàng (Hà Tây) …
Hoạt động 2
Tìm hiểu tranh Đông Hồ
và tranh Hàng Trống.
* Tranh dân gian Đông Hồ.
-Gv treo tranh:
-về xuất xứ của tranh Đông
Hồ ?


Làng Đông Hồ (Bắc Ninh)
sống về nghề nông nghiệp, lúc
- Là loại tranh được
lưu truyền rộng rãi
trong dân gian được
nhân dân ưa thích.

HS tiếp thu kiến thức
vài nét về tranh dân
gian.
-Hs quan sát.
- Gọi là tranh Đông
Hồ vì nó được sản
xuất tại làng Đông Hồ
thuộc huyện Thuận
Thành, tỉnh Bắc Ninh.
- Là tranh có từ lâu

đời, đời này truyền qua
đời khác. Tranh thường
dùng vào việc trang trí
đón xuân nên gọi là
tranh Tết, tranh để thờ
cúng gọi là tranh thờ.
- Tranh được làm ở
nhiều nơi như tranh
Đông Hồ (Bắc Ninh),
tranh Hàng Trống (Hà
Nội), tranh Kim Hoàng
(Hà Tây) …
II. Hai dòng tranh
Đông Hồ và Hàng
Trống :
1. Tranh Đông Hồ :
- Sản xuất tại làng
Đông Hồ (Thuận
Thành, Bắc Ninh).
Đám cưới chuột
nông nhàn lại làm tranh để
bán cho mọi người đón xuân,
lâu thành nghề truyền thống.
Tác giả tranh Đồng Hồ là
những “nghệ só nông dân”
nên rất hiểu tâm tư tình cảm
của người nông dân lao động.
- Tranh Đông Hồ được sản
xuất như thế nào ?

Tranh dân gian Đông Hồ
còn gọi là tranh khắc gỗ vì nó
được in trên những tấm gỗ.
Gỗ để khắc là gỗ thòt mềm,
không nứt nẻ. Giấy để in
tranh là giấy làm từ cây dó,
trên mặt giấy được quét lớp
điệp.
Màu sắc tranh dân gian
được pha chế từ nguyên liệu
có sẵn và dễ tìm như : màu
đen từ than lá tre, than rơm,
màu vàng từ gỗ vang, màu
trắng lấy từ vỏ sò tán nhuyễn
(màu điệp).
GV cho HS quan sát tranh
Đông Hồ ở Bộ ĐDDH MT 6.
Đặc câu hỏi:
- Tranh Đồng Hồ có đường
nét như thế nào ?
Tranh Đông Hồ là tranh đẹp
có vò trí xứng đáng trong nền
hội họa VN, được các nhà
nghiên cứu nghệ thuật đánh
giá cao.
• Tranh dân gian Hàng
- Tranh Đông Hồ
được sản xuất hàng
loạt bằng những
khuôn ván gỗ khắc

và in trên giấy dó
quét màu điệp.

- Tranh Đông Hồ có
đường nét Đơn giản,
dứt khoát.
Hứng dừa
Bịt mắt bắt dê
- Tranh Đông Hồ được
sản xuất hàng loạt
bằng những khuôn ván
gỗ khắc và in trên giấy
dó quét màu điệp
- Sử dụng màu in tranh
bằng các nguyên liệu
có sẵn trong thiên
nhiên.
- Tranh Đông Hồ có
đường nét đơn giản,
dứt khoát.
7’
Trống.
-GV treo tranh
GV cho HS đọc tìm hiểu về
tranh Hàng Trống.
- Tại sao gọi là tranh Hàng
Trống?

Phố Hàng Trống có những
xưởng in và là nơi buôn bán

tranh rất sầm uất. Tranh
Hàng Trống chỉ cần một bản
khắc nét viền cho các mảng,
sau đó nghệ nhân tô màu
bằng bút lông lên các mảng
đã được in nét. Nét khắc
mảnh mai, đôi khi khá đậm
nhưng tỉ mỉ, bay bướm.
Tranh Hàng Trống phục vụ
chủ yếu cho dân thò thành nên
đường nét trong tranh mảnh
mai, trau chuốt.
Màu sắc là màu phẩm
nhuộm nguyên chất. Màu tươi
sáng nhẹ nhàng uyển chuyển.
Hoạt động 3
Tìm hiểu về đề tài tranh
dân gian.
GV hướng dẫn HS xem
tranh ở SGK. Đặc câu hỏi :
- Các tranh vẽ những nội
dung gì ?
- Tranh của những đề tài này
là gì?
Tranh khắc gỗ dân gian
phục vụ quảng đại quần chúng
nên đề cập tới nhiều đề tài
-Hs quan sát
- Vì xưa kia dòng
tranh này xuất hiện

được bày bán tại phố
Hàng Trống và các
khu phố lân cận.
HS trả lời các câu
hỏi của GV theo cảm
nhận riêng.

2. Tranh Hàng Trốn:
- Gọi là tranh Hàng
Trống vì xưa kia dòng
tranh này xuất hiện
được bày bán tại phố
Hàng Trống và các khu
phố lân cận.
5’
khác nhau và rất gần gũi với
đời sống của người dân lao
động.
+ Tranh chúc tụng là tranh
vẽ về ước mơ một cuộc sống
ấm no, hạnh phúc mong muốn
mọi điều tốt lành.
+ Tranh vẽ về đề tài sinh
hoạt vui chơi như : Bòt mắt bắt
dê, đấu vật, hứng dừa …
+ Tranh về đề tài lao động
sản xuất như : Gà mái, lợn nái
…
+ Tranh về đề tài lòch sử : Bà
triệu…

+ Tranh truyện cổ tích :
Thạch Sanh …
+ Tranh vẽ mang tính trào
lộng , phê phán thói hư tật
xấu trong XH : Đánh ghen,
Đám cưới chuột …
+ Tranh ca ngợi vẻ đẹp của
thiên nhiên đất nước và tranh
phục vụ tôn giáo, thờ cúng :
Tứ Q, Ngũ Hổ (tranh thờ) …
Hoạt động 4
Tìm hiểu giá trò nghệ
thuật tranh dân gian.
Tranh dân gian Việt Nam đã
được đa số nhân dân yêu thích
là một bộ phận của nền văn
hóa dân tộc.
Dù phản ánh đề tài nào,
tranh dân gian cũng hết sức
hồn nhiên, tạo ra cái đẹp hài
hòa giữa ý tứ và bố cục, nét
vẽ và màu sắc. Do đó màu sắc
tươi tắn mà không lòe loẹt,

HS tiếp thu kiến thức
về giá trò nghệ thuật
của tranh dân gian
VN.
- Tranh có đường nét
mảnh mai, trau chuốt.

- Màu sắc thường dùng
là các màu phẩm
nhuộm nguyên chất.
5’
nét viền đều…
Hình tượng trong tranh có
sức khái quát cao : vừa hư vừa
thực khiến người xem thấy
gần gũi yêu thích.
Hoạt động 5
Đánh giá kết quả học
tập.
GV đặc một số câu hỏi củng
cố kiến thức bài học :
- Xuất xứ của tranh dân gian
VN ?
- Có những dòng tranh dân
gian nào nổi tiếng ?
- Đề tài trong tranh dân gian
?
- Giá trò nghệ thuật của
tranh dân gian VN ?


HS trả lời các câu hỏi
của GV để củng cố
nội dung bài học.
III. Giá trò nghệ
thuật của tranh dân
gian :

- Tranh dân gian Đông
Hồ và Hàng Trống rất
chú trọng đến bố cục,
đường nét, màu sắc.
- Hình tượng trong
tranh có sức khái quát
cao.
IV Dặn dò HS (1’)
- Về nhà xem các câu hỏi ở SGK và học thuộc nội dung bài học.
- Sưu tầm tranh dân gian Việt Nam
- Chuẩn bò bài sau : Vẽ theo mẫu – Mẫu có hai đồ vật